Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam chuyển đổi mạnh mẽ theo cơ chế thị trường có sự quản lý vĩ mô của Nhà nước, các doanh nghiệp trong ngành xây dựng đang đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt. Tổng Công ty 36 – CTCP, một trong những doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực thi công xây lắp, cũng không nằm ngoài xu thế này. Giai đoạn 2020-2022, Tổng Công ty đã trải qua nhiều biến động trong hoạt động sản xuất kinh doanh, đòi hỏi phải có chiến lược thị trường phù hợp để duy trì và phát triển bền vững. Theo báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, công ty đã ghi nhận sự tăng trưởng ổn định nhưng vẫn còn nhiều thách thức từ môi trường cạnh tranh và sự phát triển nhanh chóng của khoa học kỹ thuật trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hệ thống hóa các vấn đề lý luận về hoạch định chiến lược thị trường, phân tích đánh giá môi trường bên trong và bên ngoài của Tổng Công ty 36 – CTCP, từ đó đề xuất các chiến lược và giải pháp khả thi cho giai đoạn 2021-2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào thị trường nội địa, sử dụng số liệu chủ yếu trong khoảng thời gian 2020-2022, với các giải pháp triển khai đến năm 2025. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc giúp doanh nghiệp xác định đúng hướng phát triển thị trường dịch vụ xây dựng, nâng cao năng lực cạnh tranh và thích ứng với sự biến đổi của môi trường kinh doanh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị chiến lược và mô hình hoạch định chiến lược thị trường. Trước hết, khái niệm chiến lược được tiếp cận đa diện theo Mintzberg với 5 chữ P: Kế hoạch (Plan), Khuôn mẫu (Pattern), Bố trí (Position), Triển vọng (Perspective), và Thủ đoạn (Ploy). Chiến lược kinh doanh được hiểu là hệ thống các mục tiêu dài hạn, chính sách và biện pháp nhằm phát triển tổ chức trong môi trường cạnh tranh.

Mô hình SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) được sử dụng để phân tích môi trường nội bộ và bên ngoài của Tổng Công ty 36 – CTCP, giúp xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức. Tiếp đó, ma trận QSPM (Quantitative Strategic Planning Matrix) được áp dụng để đánh giá và lựa chọn các phương án chiến lược khả thi dựa trên các tiêu chí định lượng.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Chiến lược phát triển thị trường: mở rộng sản phẩm/dịch vụ vào thị trường mới nhằm tăng trưởng.
  • Quản trị chiến lược: quá trình xác định mục tiêu, xây dựng kế hoạch và phân bổ nguồn lực để thực hiện chiến lược.
  • Phân đoạn thị trường: chia thị trường thành các nhóm khách hàng có đặc điểm tương đồng để lựa chọn thị trường mục tiêu.
  • Chiến lược cạnh tranh: bao gồm chiến lược chi phí thấp, khác biệt hóa sản phẩm và tập trung vào phân khúc thị trường trọng điểm.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp điều tra thu thập dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo tổng kết, báo cáo tài chính và kết quả hoạt động kinh doanh của Tổng Công ty 36 – CTCP giai đoạn 2020-2022. Ngoài ra, các tài liệu nghiên cứu về chiến lược và hoạch định chiến lược thị trường được tổng hợp từ các nguồn học thuật, báo chí và Internet.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng các phương pháp thống kê mô tả như số tương đối, số tuyệt đối, số bình quân và lượng tăng giảm để đánh giá tình hình sản xuất kinh doanh và cơ cấu nguồn nhân lực. Phương pháp phân tích ma trận EFE (External Factor Evaluation), IFE (Internal Factor Evaluation), SWOT và QSPM được áp dụng để đánh giá môi trường kinh doanh và lựa chọn chiến lược phù hợp.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ dữ liệu kinh doanh và nhân sự của Tổng Công ty 36 – CTCP trong giai đoạn 2020-2022. Phương pháp chọn mẫu là chọn toàn bộ dữ liệu có sẵn nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác. Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2020 đến năm 2023, với các bước thu thập, phân tích dữ liệu và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2021-2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tình hình hoạt động kinh doanh ổn định nhưng còn tiềm ẩn rủi ro: Tổng Công ty 36 – CTCP ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu trung bình khoảng 8% mỗi năm trong giai đoạn 2020-2022. Tuy nhiên, chi phí đầu vào tăng cao và áp lực cạnh tranh từ các doanh nghiệp trong ngành xây dựng làm giảm biên lợi nhuận xuống còn khoảng 12%, thấp hơn mức trung bình ngành là 15%.

  2. Nguồn nhân lực có trình độ và kinh nghiệm đa dạng: Cơ cấu lao động cho thấy khoảng 60% cán bộ kỹ sư có trình độ đại học trở lên, trong đó 40% có kinh nghiệm trên 5 năm. Tuy nhiên, tỷ lệ công nhân lành nghề chỉ chiếm khoảng 35%, cho thấy cần tăng cường đào tạo để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

  3. Môi trường kinh doanh có nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức: Qua phân tích ma trận EFE, Tổng Công ty đạt điểm 3,1 trên thang 4, cho thấy khả năng phản ứng tốt với môi trường bên ngoài. Cơ hội lớn đến từ nhu cầu xây dựng hạ tầng tăng cao và chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Thách thức chủ yếu là sự cạnh tranh gay gắt và biến động giá nguyên vật liệu.

  4. Chiến lược phát triển thị trường cần tập trung vào mở rộng địa bàn và đa dạng hóa sản phẩm: Ma trận SWOT cho thấy điểm mạnh của công ty là uy tín thương hiệu và năng lực thi công, điểm yếu là hạn chế về công nghệ và kênh phân phối. Chiến lược SO (tận dụng điểm mạnh để khai thác cơ hội) được đề xuất ưu tiên, với mục tiêu tăng thị phần thêm 10% đến năm 2025.

Thảo luận kết quả

Kết quả phân tích cho thấy Tổng Công ty 36 – CTCP đã có nền tảng vững chắc về nguồn lực và thương hiệu, nhưng vẫn cần cải thiện công nghệ và mở rộng kênh phân phối để tận dụng tối đa cơ hội thị trường. So sánh với một số doanh nghiệp cùng ngành, công ty có lợi thế về kinh nghiệm thi công nhưng chưa khai thác hiệu quả các thị trường mới trong nước.

Việc áp dụng ma trận SWOT và QSPM giúp lựa chọn chiến lược phát triển thị trường phù hợp, đồng thời đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm khắc phục điểm yếu và giảm thiểu rủi ro. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu, bảng phân tích cơ cấu nguồn nhân lực và ma trận SWOT để minh họa rõ nét hơn các phân tích.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường hoạt động marketing và xây dựng thương hiệu: Đẩy mạnh quảng bá dịch vụ xây dựng qua các kênh truyền thông số và sự kiện ngành nhằm nâng cao nhận diện thương hiệu, hướng tới tăng thị phần thêm 10% trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện là phòng marketing phối hợp với ban lãnh đạo.

  2. Hoàn thiện kỹ năng phân tích giá thầu và xây dựng phương án giá hợp lý: Đào tạo đội ngũ nhân viên kinh doanh về kỹ năng phân tích cạnh tranh và định giá thầu để nâng cao hiệu quả trúng thầu, giảm chi phí không cần thiết. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, do phòng kinh doanh chủ trì.

  3. Mở rộng nghiên cứu và phát triển thị trường mới: Tập trung nghiên cứu thị trường các tỉnh thành chưa khai thác, đặc biệt là các khu công nghiệp mới, nhằm đa dạng hóa khách hàng và tăng doanh thu. Kế hoạch triển khai trong 2 năm, do phòng phát triển thị trường đảm nhiệm.

  4. Đẩy mạnh tuyển dụng và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao: Nhanh chóng tuyển dụng kỹ sư và công nhân lành nghề, đồng thời tổ chức các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng chuyên môn và quản lý dự án. Mục tiêu nâng tỷ lệ công nhân lành nghề lên 50% trong 3 năm tới, do phòng nhân sự phối hợp với các đơn vị đào tạo thực hiện.

  5. Xây dựng và phát triển các hình thức thanh toán linh hoạt: Áp dụng các phương thức thanh toán điện tử, trả góp và hợp đồng linh hoạt để tạo thuận lợi cho khách hàng, tăng khả năng ký kết hợp đồng. Thời gian thực hiện 18 tháng, do phòng tài chính và kế toán chủ trì.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Tổng Công ty 36 – CTCP: Giúp định hướng chiến lược phát triển thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh và quản trị hiệu quả nguồn lực.

  2. Các nhà hoạch định chính sách trong ngành xây dựng: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phát triển thị trường và nâng cao chất lượng dịch vụ xây dựng.

  3. Các doanh nghiệp trong ngành xây dựng và thi công: Tham khảo mô hình phân tích SWOT, QSPM và các giải pháp chiến lược để áp dụng vào thực tiễn quản trị và phát triển thị trường.

  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh chuyên ngành Quản trị kinh doanh và Marketing: Là tài liệu tham khảo hữu ích về lý thuyết và phương pháp nghiên cứu chiến lược thị trường trong ngành xây dựng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chiến lược phát triển thị trường là gì và tại sao quan trọng?
    Chiến lược phát triển thị trường là phương thức mở rộng sản phẩm hoặc dịch vụ vào thị trường mới nhằm tăng trưởng doanh thu. Nó giúp doanh nghiệp tận dụng cơ hội mở rộng thị trường, giảm rủi ro và nâng cao vị thế cạnh tranh, đặc biệt trong ngành xây dựng có tính cạnh tranh cao.

  2. Phân tích SWOT được áp dụng như thế nào trong hoạch định chiến lược?
    Phân tích SWOT giúp doanh nghiệp xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức từ môi trường nội bộ và bên ngoài. Qua đó, doanh nghiệp có thể xây dựng các chiến lược tận dụng điểm mạnh, khai thác cơ hội, đồng thời khắc phục điểm yếu và giảm thiểu rủi ro.

  3. Tại sao cần sử dụng ma trận QSPM trong lựa chọn chiến lược?
    Ma trận QSPM cho phép đánh giá định lượng các phương án chiến lược dựa trên các tiêu chí quan trọng, giúp lựa chọn chiến lược tối ưu nhất dựa trên sự phân tích khách quan và khoa học.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả nguồn nhân lực trong ngành xây dựng?
    Doanh nghiệp cần tập trung tuyển dụng nhân sự có trình độ, tổ chức đào tạo nâng cao kỹ năng chuyên môn và quản lý dự án, đồng thời xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp để giữ chân nhân tài.

  5. Các giải pháp marketing nào phù hợp cho Tổng Công ty 36 – CTCP?
    Tăng cường quảng bá qua kênh truyền thông số, tổ chức sự kiện ngành, xây dựng thương hiệu uy tín, đồng thời phát triển các hình thức thanh toán linh hoạt để thu hút khách hàng và tăng khả năng ký kết hợp đồng.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa các lý thuyết quản trị chiến lược và áp dụng mô hình SWOT, QSPM để phân tích thực trạng và đề xuất chiến lược thị trường cho Tổng Công ty 36 – CTCP giai đoạn 2021-2025.
  • Kết quả nghiên cứu chỉ ra công ty có nền tảng vững chắc nhưng cần cải thiện công nghệ, mở rộng kênh phân phối và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể như tăng cường marketing, hoàn thiện kỹ năng phân tích giá thầu, mở rộng thị trường mới và đào tạo nhân lực nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn cao, hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng với môi trường kinh doanh biến động và phát triển bền vững.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chiến lược phù hợp với diễn biến thị trường.

Kêu gọi hành động: Ban lãnh đạo Tổng Công ty 36 – CTCP và các bên liên quan nên nhanh chóng áp dụng các giải pháp chiến lược được đề xuất để nâng cao vị thế cạnh tranh và phát triển bền vững trong giai đoạn tới.