Hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng Vạn Đò, Thừa Thiên Huế

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu

4. Câu hỏi nghiên cứu

5. Giả thuyết nghiên cứu

6. Ý nghĩa và đóng góp mới của luận án

7. Bố cục luận án

1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI

1.1. Các nghiên cứu về quan điểm và phương pháp hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng trong công tác xã hội

1.2. Các nghiên cứu về chính sách và huy động nguồn lực hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng

1.3. Các nghiên cứu về thiết kế mô hình và chương trình hoạt động hỗ trợ người cao tuổi dựa vào cộng đồng

1.4. Các nghiên cứu về yếu tố tác động đến năng lực tiếp cận, sử dụng các dịch vụ và hoạt động hỗ trợ của người cao tuổi tại cộng đồng

1.5. Các nghiên cứu về cộng đồng cư dân sống trên mặt nước và những giải pháp hỗ trợ

1.6. Các nghiên cứu về hoạt động công tác xã hội trong hỗ trợ cho người cao tuổi tại gia đình và cộng đồng

1.7. Những phát hiện chính

1.8. Tiểu kết chương 1

2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Cơ sở lý luận về người cao tuổi

2.1.1. Khái niệm người cao tuổi và người cao tuổi vạn đò sông Hương tái định cư

2.1.2. Đặc điểm và nhu cầu trợ giúp của người cao tuổi

2.2. Cơ sở lý luận về hoạt động hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng

2.2.1. Khái niệm hoạt động hỗ trợ

2.2.2. Khái niệm cộng đồng và cộng đồng tái định cư

2.2.3. Khái niệm hoạt động hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng

2.2.4. Yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng

2.2.5. Một số khái niệm liên quan khác

2.3. Tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản

2.4. Một số lý thuyết vận dụng

2.4.1. Lý thuyết nhu cầu của Maslow

2.4.2. Lý thuyết hệ thống sinh thái

2.4.3. Lý thuyết hoạt động của người cao tuổi

2.5. Khung phân tích

2.6. Các phương pháp nghiên cứu

2.6.1. Phương pháp phân tích tài liệu

2.6.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi cấu trúc

2.6.3. Phương pháp phỏng vấn sâu

2.6.4. Phương pháp hỏi ý kiến chuyên gia

2.7. Tiểu kết chương 2

3. ĐẶC ĐIỂM KHU TÁI ĐỊNH CƯ VÀ ĐẶC TRƯNG CỦA NGƯỜI CAO TUỔI VẠN ĐÒ SÔNG HƯƠNG TÁI ĐỊNH CƯ TẠI PHƯỜNG HƯƠNG SƠ VÀ PHƯỜNG PHÚ HẬU, THÀNH PHỐ HUẾ

3.1. Đặc điểm khu tái định cư cư dân vạn đò sông Hương tại phường Hương Sơ và phường Phú Hậu

3.1.1. Quá trình định cư của cư dân vạn đò sông Hương

3.1.2. Đặc điểm cộng đồng cư dân vạn đò sông Hương tại địa bàn nghiên cứu

3.2. Đặc trưng của người cao tuổi vạn đò sông Hương tại hai khu tái định cư Hương Sơ và Phú Hậu

3.2.1. Trình độ học vấn

3.2.2. Việc làm và thu nhập

3.2.3. Tình trạng cư trú và quan hệ xã hội

3.3. Tình trạng tiếp cận một số dịch vụ xã hội cơ bản của người cao tuổi vạn đò sông Hương tại địa bàn nghiên cứu

3.3.1. Nước sạch và vệ sinh môi trường

3.4. Bàn luận và Tiểu kết chương 3

4. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG HỖ TRỢ NGƯỜI CAO TUỔI TẠI CỘNG ĐỒNG CƯ DÂN VẠN ĐÒ TÁI ĐỊNH CƯ Ở PHƯỜNG HƯƠNG SƠ VÀ PHƯỜNG PHÚ HẬU, THÀNH PHỐ HUẾ

4.1. Nhu cầu hỗ trợ của người cao tuổi vạn đò sông Hương tại hai khu tái định cư Hương Sơ và Phú Hậu

4.1.1. Nhu cầu hỗ trợ y tế và chăm sóc sức khỏe

4.1.2. Nhu cầu hỗ trợ việc làm và sinh kế

4.1.3. Nhu cầu hỗ trợ tham gia các hoạt động xã hội

4.1.4. Nhu cầu được tư vấn và hỗ trợ về luật pháp, chính sách

4.2. Một số hoạt động hỗ trợ người cao tuổi vạn đò sông Hương tại hai khu tái định cư Hương Sơ và Phú Hậu

4.2.1. Hoạt động trợ giúp y tế và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi

4.2.2. Hoạt động hỗ trợ tạo việc làm và sinh kế

4.2.3. Hỗ trợ tham gia các hoạt động xã hội

4.2.4. Hoạt động trợ giúp pháp lý

4.2.5. Hoạt động hỗ trợ giảm nhẹ thiên tai, dịch bệnh

4.3. Hệ thống cung cấp hoạt động hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng

4.3.1. Các hệ thống hỗ trợ chính thức và phi chính thức

4.3.2. Đặc điểm chủ thể các hệ thống hỗ trợ chính thức và phi chính thức

4.4. Đánh giá hiệu quả thực hiện và yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động hỗ trợ người cao tuổi vạn đò sông Hương tái định cư tại phường Hương Sơ và Phú Hậu

4.4.1. Những kết quả đạt được và hạn chế trong thực hiện các hoạt động hỗ trợ người cao tuổi vạn đò sông Hương tái định cư

4.4.2. Đánh giá một số yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hỗ trợ người cao tuổi vạn đò sông Hương tái định cư

4.5. Tiểu kết chương 4

5. THỰC NGHIỆM MÔ HÌNH HỖ TRỢ NGƯỜI CAO TUỔI TẠI CỘNG ĐỒNG CƯ DÂN VẠN ĐÒ TÁI ĐỊNH CƯ CỦA TỈNH THỪA THIÊN HUẾ

5.1. Cơ sở đề xuất tổ chức thực nghiệm hoạt động công tác xã hội nhóm với người cao tuổi theo mô hình tâm lý - xã hội

5.1.1. Cơ sở thực tiễn

5.2. Quy trình thực nghiệm

5.2.1. Chuẩn bị và thành lập nhóm người cao tuổi

5.2.2. Xây dựng kế hoạch hỗ trợ

5.2.3. Một số hoạt động can thiệp nhóm

5.2.4. Kết thúc và lượng giá hoạt động công tác xã hội nhóm

5.3. Đánh giá sự thay đổi của thành viên nhóm trước và sau thực nghiệm mô hình

5.4. Đề xuất giải pháp duy trì và nhân rộng “mô hình tâm lý xã hội sẻ chia”

5.4.1. Một số lưu ý trong quá trình tổ chức thực nghiệm mô hình

5.4.2. Đề xuất vai trò chuyên nghiệp của nhân viên công tác xã hội trong mô hình

5.4.3. Đề xuất biện pháp phát triển mô hình

5.5. Tiểu kết chương 5

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ

I. Giới thiệu về người cao tuổi tại cộng đồng Vạn Đò

Người cao tuổi (NCT) tại cộng đồng Vạn Đò, Thừa Thiên Huế, là một nhóm dân cư đặc biệt, đã trải qua nhiều biến động trong cuộc sống. Họ không chỉ là những người đã sống lâu năm trên mặt nước mà còn là những người đã phải thích nghi với môi trường sống mới sau khi tái định cư. Đặc điểm này khiến cho NCT tại đây trở thành đối tượng dễ bị tổn thương, cần được hỗ trợ kịp thời. Theo nghiên cứu, NCT tại Vạn Đò thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, từ chăm sóc sức khỏe đến các hoạt động văn hóa. Việc hỗ trợ NCT không chỉ giúp họ cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của cộng đồng.

1.1. Đặc điểm và nhu cầu của người cao tuổi

NCT tại Vạn Đò có những đặc điểm riêng biệt về trình độ học vấn, tình trạng sức khỏe và nhu cầu hỗ trợ. Họ thường có trình độ học vấn thấp và gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm. Nhu cầu hỗ trợ y tế và chăm sóc sức khỏe là rất lớn, đặc biệt là trong bối cảnh dịch bệnh hiện nay. Ngoài ra, NCT cũng cần được hỗ trợ trong việc tham gia các hoạt động xã hội để giảm thiểu cảm giác cô đơn và tăng cường sự kết nối với cộng đồng. Các hoạt động hỗ trợ cần được thiết kế phù hợp với nhu cầu thực tế của NCT, nhằm đảm bảo họ có thể hòa nhập tốt hơn vào cuộc sống mới.

II. Thực trạng hoạt động hỗ trợ người cao tuổi

Hoạt động hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng Vạn Đò hiện nay đang diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau. Các tổ chức chính trị - xã hội và tổ chức phi chính phủ đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ nhằm đáp ứng nhu cầu của NCT. Tuy nhiên, thực trạng cho thấy rằng vẫn còn nhiều hạn chế trong việc thực hiện các hoạt động này. NCT thường không được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ y tế và chăm sóc sức khỏe, dẫn đến tình trạng sức khỏe của họ ngày càng xấu đi. Hơn nữa, sự thiếu hụt thông tin về các dịch vụ hỗ trợ cũng là một rào cản lớn đối với NCT trong việc tìm kiếm sự giúp đỡ.

2.1. Các hoạt động hỗ trợ hiện có

Các hoạt động hỗ trợ cho NCT tại Vạn Đò bao gồm chăm sóc sức khỏe, hỗ trợ việc làm và tham gia các hoạt động xã hội. Tuy nhiên, những hoạt động này chưa được triển khai đồng bộ và hiệu quả. NCT thường không nhận được sự hỗ trợ kịp thời khi cần thiết, dẫn đến tình trạng họ phải tự mình đối mặt với nhiều khó khăn. Việc thiếu hụt nguồn lực và sự phối hợp giữa các tổ chức hỗ trợ cũng là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Cần có những giải pháp cụ thể để cải thiện tình hình, đảm bảo rằng NCT có thể tiếp cận đầy đủ các dịch vụ hỗ trợ cần thiết.

III. Đề xuất giải pháp hỗ trợ người cao tuổi

Để nâng cao hiệu quả hoạt động hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng Vạn Đò, cần có những giải pháp cụ thể và thiết thực. Đầu tiên, cần tăng cường sự phối hợp giữa các tổ chức chính trị - xã hội và tổ chức phi chính phủ trong việc triển khai các chương trình hỗ trợ. Thứ hai, cần nâng cao nhận thức của cộng đồng về vai trò và nhu cầu của NCT, từ đó tạo ra một môi trường hỗ trợ tích cực hơn. Cuối cùng, việc xây dựng các mô hình hỗ trợ phù hợp với đặc điểm và nhu cầu của NCT là rất cần thiết để đảm bảo rằng họ có thể hòa nhập tốt hơn vào cuộc sống mới.

3.1. Mô hình hỗ trợ người cao tuổi

Mô hình hỗ trợ người cao tuổi cần được thiết kế dựa trên nhu cầu thực tế của NCT tại Vạn Đò. Các hoạt động hỗ trợ nên bao gồm chăm sóc sức khỏe, tư vấn pháp lý, và các hoạt động văn hóa - xã hội. Việc tổ chức các buổi sinh hoạt cộng đồng cũng sẽ giúp NCT có cơ hội giao lưu, kết nối và chia sẻ kinh nghiệm sống. Đồng thời, cần có sự tham gia của tình nguyện viên và các chuyên gia trong lĩnh vực công tác xã hội để đảm bảo rằng các hoạt động hỗ trợ được thực hiện một cách hiệu quả và bền vững.

Nghiên cứu công tác xã hội hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng cư dân Vạn Đò, Thừa Thiên Huế