Giáo Trình Tâm Lý Học Đại Cương của Nguyễn Quang Uẩn

• Tác giả: Nguyễn Quang Uẩn
• Trường học: Trường Đại Học
• Chuyên ngành: Tâm Lý Học
• Đề tài: Giáo Trình Tâm Lý Học Đại Cương
• Loại tài liệu: Giáo Trình

Mục lục chi tiết

• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TÂM LÍ HỌC LÀ MỘT KHOA HỌC
• 1.1. Khái quát về khoa học Tâm lí
• 1.2. Những tư tưởng Tâm lí học thời cổ đại
• 1.3. Những tư tưởng Tâm lí học từ nửa đầu thế kỉ XIX trở về trước
• 1.4. Tâm lí học trở thành một khoa học độc lập
• 1.5. Các quan điểm cơ bản trong Tâm lí học hiện đại
• 1.5.1. Tâm lí học hành vi
• 1.5.2. Tâm lí học Gestalt (Tâm lí học cấu trúc)
• 1.5.3. Phân tâm học
• 1.5.4. Tâm lí học nhân văn
• 1.5.5. Tâm lí học nhận thức
• 1.5.6. Tâm lí học hoạt động (Tâm lí học Mác-xít)
• 1.6. Đối tượng, nhiệm vụ của Tâm lí học
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ SINH LÍ THẦN KINH CỦA TÂM LÍ
• 2.1. Cấu trúc của não
• 2.2. Hoạt động thần kinh cấp cao
• 2.3. Các quy luật hoạt động thần kinh cấp cao
• 2.4. Hệ thống tín hiệu thứ nhất (I) và hệ thống tín hiệu thứ hai (II)
• 2.5. Các loại hình thần kinh cơ bản
• 3. CHƯƠNG 3: HOẠT ĐỘNG, GIAO TIẾP VÀ SỰ HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN TÂM LÍ, Ý THỨC
• 3.1. Giao tiếp
• 3.2. Tâm lí là sản phẩm của hoạt động và giao tiếp
• 3.3. Sự hình thành và phát triển ý thức
• 3.4. Chú ý - điều kiện của hoạt động có ý thức
• 4. CHƯƠNG 4: HOẠT ĐỘNG NHẬN THỨC
• 4.1. Khái niệm chung về cảm giác và tri giác
• 4.2. Các quy luật cơ bản của cảm giác và tri giác
• 4.3. Tính nhạy cảm và năng lực quan sát là những thuộc tính của nhân cách
• 4.4. Nhận thức lí tính, tư duy
• 4.5. Mối quan hệ giữa tư duy và tưởng tượng
• 4.6. Ngôn ngữ và nhận thức
• 4.6.1. Ngôn ngữ và các chức năng của ngôn ngữ
• 4.6.2. Các loại ngôn ngữ
• 4.6.3. Hoạt động ngôn ngữ
• 4.6.4. Vai trò của ngôn ngữ đối với hoạt động nhận thức
• 4.7. Trí thông minh và việc đo lường trí thông minh
• 4.7.1. Khái niệm trí thông minh
• 4.7.2. Các phương pháp đo lường trí thông minh
• 4.8. Một số đặc điểm nhận thức của trẻ khuyết tật
• 4.8.1. Đặc điểm nhận thức của trẻ khiếm thính
• 4.8.2. Đặc điểm nhận thức của trẻ khiếm thị
• 4.8.3. Đặc điểm nhận thức của trẻ chậm phát triển trí tuệ
• 5. CHƯƠNG 5: MẶT TÌNH CẢM VÀ Ý CHÍ CỦA NHÂN CÁCH
• 5.1. Khái niệm xúc cảm, tình cảm
• 5.2. Các mức độ và các loại tình cảm
• 5.3. Các quy luật của tình cảm
• 5.4. Khái niệm ý chí
• 5.5. Hành động ý chí
• 5.6. Hành động tự động hoá, kĩ xảo và thói quen
• 6. CHƯƠNG 6: TRÍ NHỚ
• 6.1. Khái niệm trí nhớ
• 6.2. Các loại trí nhớ
• 6.3. Các quá trình cơ bản của trí nhớ
• 6.4. Làm thế nào để có trí nhớ tốt?
• 7. CHƯƠNG 7: NHÂN CÁCH VÀ SỰ HÌNH THÀNH NHÂN CÁCH
• 7.1. Khái niệm chung về nhân cách
• 7.2. Cấu trúc nhân cách
• 7.3. Các thuộc tính tâm lí của nhân cách
• 7.4. Sự hình thành và phát triển nhân cách
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tóm tắt

I. Khám Phá Giáo Trình Tâm Lý Học Đại Cương Của Nguyễn Quang Uẩn

Giáo trình Tâm lý học đại cương do chủ biên Nguyễn Quang Uẩn cùng các tác giả Nguyễn Văn Lũy và Đinh Văn Vang biên soạn là một trong những tài liệu nền tảng và uy tín nhất trong lĩnh vực đào tạo tâm lý học tại Việt Nam. Được xuất bản bởi NXB Đại học Sư phạm, cuốn sách này không chỉ là tài liệu học tập bắt buộc cho sinh viên các ngành sư phạm mà còn là một sách tâm lý học cơ bản quý giá cho bất kỳ ai muốn tìm hiểu về khoa học tâm trí và hành vi con người. Nội dung của giáo trình được xây dựng dựa trên khung chương trình chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đảm bảo tính hệ thống, khoa học và cập nhật. Cuốn sách được xem là “chìa khóa” để người học tiếp cận khoa học Tâm lí, chắt lọc những thành tựu lý luận và thực tiễn ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Với cấu trúc 7 chương rõ ràng, giáo trình đi từ những vấn đề khái quát như đối tượng, nhiệm vụ của tâm lý học, cơ sở sinh lý thần kinh, đến các chuyên đề sâu hơn về hoạt động nhận thức, nhân cách và sự hình thành nhân cách. Mỗi chương đều được trình bày logic, dễ hiểu, kèm theo hệ thống câu hỏi ôn tập và bài tập thực hành, giúp người học củng cố kiến thức một cách hiệu quả. Đây là tài liệu không thể thiếu để xây dựng nền móng vững chắc cho việc nghiên cứu và ứng dụng tâm lý học sau này.

1.1. Giới thiệu tác giả và tầm quan trọng của sách tâm lý học cơ bản

Tác giả chủ biên, PGS.TS. Nguyễn Quang Uẩn, là một chuyên gia đầu ngành có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy và nghiên cứu tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Uy tín của ông cùng với sự biên soạn công phu đã tạo nên giá trị cốt lõi cho giáo trình. Tầm quan trọng của cuốn sách tâm lý học cơ bản này thể hiện ở việc nó cung cấp một hệ thống kiến thức toàn diện, từ lịch sử hình thành, các trường phái tâm lý học lớn (Tâm lý học hành vi, Phân tâm học, Tâm lý học Gestalt) đến bản chất, chức năng và các quy luật của hiện tượng tâm lý. Sách không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà còn định hướng phương pháp nghiên cứu khoa học, giúp người học có cái nhìn đúng đắn và khách quan về tâm lý người.

1.2. Mục tiêu và đối tượng mà giáo trình này hướng đến là ai

Mục tiêu chính của giáo trình là trang bị những kiến thức đại cương, cốt lõi nhất về khoa học tâm lý. Như lời Nhà xuất bản đã nêu, tâm lý học ngày nay được giảng dạy ở mọi lĩnh vực đào tạo, và Tâm lý học đại cương luôn là điểm khởi đầu. Do đó, đối tượng chính của sách là sinh viên các trường đại học, cao đẳng, đặc biệt là các ngành sư phạm, khoa học xã hội và nhân văn, y khoa. Ngoài ra, cuốn sách cũng là một tài liệu môn tâm lý học hữu ích cho các nhà nghiên cứu, nhà quản lý, và bất kỳ độc giả nào quan tâm đến việc tìm hiểu bản chất tâm lý con người để ứng dụng vào công việc và đời sống hàng ngày.

II. Tại Sao Giáo Trình Tâm Lý Học Đại Cương Này Là Chìa Khóa

Việc tiếp cận khoa học tâm lý thường gặp nhiều thách thức, đặc biệt với người mới bắt đầu. Các khái niệm tâm lý thường trừu tượng, phức tạp và dễ bị hiểu sai lệch theo kinh nghiệm thông thường. Sự tồn tại của nhiều trường phái với những quan điểm trái ngược nhau (như Phân tâm học của S. Freud đề cao vô thức, trong khi Tâm lý học hành vi của J. Watson lại chỉ tập trung vào hành vi quan sát được) càng làm cho người học bối rối. Nếu không có một hệ thống kiến thức chuẩn mực, người học rất dễ bị lạc trong một “mớ” lý thuyết hỗn độn và thiếu tính ứng dụng. Giáo trình Tâm lý học đại cương của Nguyễn Quang Uẩn giải quyết triệt để vấn đề này. Nó đóng vai trò là một la bàn định hướng, cung cấp một lộ trình học tập rõ ràng và logic. Sách bắt đầu từ những định nghĩa cơ bản nhất, giải thích "Tâm lí học là một khoa học" như thế nào, sau đó đi sâu vào các cơ chế sinh học và xã hội hình thành nên tâm lý. Bằng cách hệ thống hóa kiến thức một cách khoa học, giáo trình giúp người đọc xây dựng một tư duy phản biện, phân biệt được đâu là kiến thức khoa học, đâu là giả khoa học, từ đó áp dụng kiến thức một cách chính xác vào thực tiễn.

2.1. Phân tích những khó khăn thường gặp của người mới bắt đầu

Người mới bắt đầu học tâm lý thường đối mặt với ba khó khăn chính: (1) Sự trừu tượng của các khái niệm như ý thức, vô thức, nhân cách; (2) Sự đa dạng của các lý thuyết, gây khó khăn trong việc xác định quan điểm cốt lõi; (3) Việc thiếu các tài liệu môn tâm lý học được biên soạn một cách hệ thống và phù hợp với bối cảnh Việt Nam. Những rào cản này có thể dẫn đến việc học vẹt, không hiểu sâu bản chất vấn đề và không thể liên kết kiến thức để giải quyết các tình huống thực tế.

2.2. Vai trò định hướng của một giáo trình tâm lý học chuẩn mực

Một giáo trình chuẩn mực như cuốn sách này đóng vai trò như một người dẫn đường. Nó không chỉ cung cấp kiến thức mà còn dạy cách tư duy tâm lý học. Bằng cách trình bày các quan điểm một cách khách quan, từ duy vật đến duy tâm, từ các trường phái cổ điển đến hiện đại, sách giúp người học có cái nhìn toàn cảnh. Quan trọng hơn, giáo trình dựa trên nền tảng của Tâm lý học hoạt động, một trường phái nhấn mạnh tâm lý người được hình thành và phát triển thông qua hoạt động và giao tiếp, mang lại một góc nhìn biện chứng và toàn diện, khắc phục hạn chế của các trường phái trước đó.

III. Hướng Dẫn Tóm Tắt Nội Dung Giáo Trình Tâm Lý Học Đại Cương

Để nắm vững kiến thức, việc có một bản tóm tắt nội dung chi tiết là cực kỳ cần thiết. Giáo trình của Nguyễn Quang Uẩn được cấu trúc thành 7 chương, mỗi chương giải quyết một vấn đề cốt lõi của tâm lý học. Chương I & II đặt nền móng, giới thiệu tâm lý học là một khoa học và khám phá cơ sở sinh lý thần kinh của tâm lý. Chương III là một trong những chương quan trọng nhất, làm rõ quan điểm của Tâm lý học hoạt động về vai trò của hoạt động và giao tiếp trong sự hình thành ý thức. Chương IV đi sâu vào hoạt động nhận thức, bao gồm các quá trình nhận thức từ cảm tính (cảm giác, tri giác) đến lý tính (tư duy, tưởng tượng). Chương V và VI khám phá các khía cạnh khác của đời sống nội tâm là mặt tình cảm, ý chí và trí nhớ. Cuối cùng, Chương VII tổng hợp lại tất cả các yếu tố trên trong một cấu trúc phức tạp và toàn vẹn nhất: nhân cách và sự hình thành nhân cách. Việc hiểu rõ cấu trúc này giúp người học hệ thống hóa kiến thức, thấy được mối liên kết logic giữa các hiện tượng tâm lý, từ những phản ứng đơn giản nhất của não bộ đến những biểu hiện phức tạp của nhân cách con người. Đây là cách tiếp cận hiệu quả để chinh phục môn học này.

3.1. Phân tích các quá trình nhận thức và cơ sở sinh lí thần kinh

Giáo trình dành hai chương (Chương II và IV) để làm rõ nền tảng vật chất và quá trình con người phản ánh thế giới. Cơ sở sinh lí thần kinh được giải thích thông qua học thuyết của Pavlov về hoạt động thần kinh cấp cao, phản xạ có điều kiện và hai hệ thống tín hiệu. Trong khi đó, các quá trình nhận thức được phân tích chi tiết, từ cảm giác, tri giác cung cấp thông tin trực quan, đến tư duy và ngôn ngữ giúp con người phản ánh những mối liên hệ bản chất, có tính quy luật của sự vật, hiện tượng. Hiểu rõ phần này là tiền đề để khám phá các hiện tượng tâm lý phức tạp hơn.

3.2. Tìm hiểu về hoạt động giao tiếp nhân cách và sự hình thành nhân cách

Đây là những khái niệm trung tâm của giáo trình. Chương III khẳng định: "Tâm lí là sản phẩm của hoạt động và giao tiếp". Con người không sinh ra với tâm lý có sẵn mà hình thành nó trong quá trình tác động vào thế giới và tương tác với người khác. Chương VII, nhân cách và sự hình thành nhân cách, là chương tổng kết, cho thấy nhân cách là một cấu trúc tâm lý phức hợp bao gồm xu hướng, tính cách, khí chất và năng lực. Cấu trúc này không phải là bất biến mà được hình thành và phát triển không ngừng trong suốt cuộc đời cá nhân, chịu sự chi phối của các yếu tố sinh học, môi trường xã hội và giáo dục.

IV. Cách Tìm Ebook Và Tài Liệu Ôn Tập Môn Tâm Lý Học Hiệu Quả

Bên cạnh giáo trình gốc, sinh viên và người học thường tìm kiếm các tài liệu bổ trợ để tối ưu hóa quá trình học tập. Nhu cầu tìm kiếm Giáo trình Tâm lý học đại cương Nguyễn Quang Uẩn PDF hay các phiên bản ebook tâm lý học là rất lớn, cho phép học tập linh hoạt trên các thiết bị điện tử. Nhiều nguồn tài liệu cho phép download miễn phí, tuy nhiên người học cần cẩn trọng lựa chọn các phiên bản đầy đủ, rõ nét và không vi phạm bản quyền để tôn trọng công sức của tác giả và NXB Đại học Sư phạm. Ngoài file PDF, các slide bài giảng do giảng viên biên soạn là một công cụ tuyệt vời để hệ thống hóa kiến thức trước mỗi bài học. Các slide này thường cô đọng những ý chính, sử dụng hình ảnh và sơ đồ trực quan giúp dễ nhớ hơn. Cuối cùng, để chuẩn bị cho các kỳ thi, bộ câu hỏi ôn tập và trắc nghiệm theo từng chương là không thể thiếu. Việc luyện tập với các câu hỏi này giúp người học tự kiểm tra mức độ hiểu bài, xác định những lỗ hổng kiến thức và làm quen với dạng đề thi, từ đó đạt được kết quả cao nhất.

4.1. Hướng dẫn download miễn phí Giáo trình Nguyễn Quang Uẩn PDF

Để tìm và download miễn phí file Nguyễn Quang Uẩn PDF, người dùng có thể tìm kiếm trên các thư viện số của trường đại học, các diễn đàn chia sẻ tài liệu học thuật hoặc các trang web chuyên về ebook tâm lý học. Khi tải về, cần kiểm tra chất lượng file, đảm bảo đầy đủ số trang và nội dung không bị lỗi. Tuy nhiên, phương án tốt nhất vẫn là mua sách giấy hoặc ebook có bản quyền từ các nhà sách uy tín như Fahasa, Tiki hoặc trực tiếp từ NXB Đại học Sư phạm để có được tài liệu chất lượng cao nhất và ủng hộ xuất bản tri thức.

4.2. Khai thác hiệu quả slide bài giảng và bộ câu hỏi ôn tập

Để học tập hiệu quả, không nên chỉ đọc online giáo trình. Cần chủ động tìm kiếm các slide bài giảng từ giảng viên hoặc các khóa học trực tuyến. Các slide này giúp định hình cấu trúc bài học. Sau khi học xong mỗi chương, hãy thực hành ngay với bộ câu hỏi ôn tập. Thay vì chỉ đọc đáp án, hãy cố gắng tự trả lời, giải thích tại sao lựa chọn đó là đúng. Quá trình này giúp khắc sâu kiến thức và rèn luyện tư duy phản biện. Nhiều bộ câu hỏi trắc nghiệm có đáp án chi tiết cũng là một nguồn tham khảo quý giá để tự học.

V. Tổng Kết Giá Trị Cốt Lõi Của Giáo Trình Tâm Lý Học Đại Cương

Giáo trình Tâm lý học đại cương của chủ biên Nguyễn Quang Uẩn không chỉ là một cuốn sách giáo khoa mà còn là một công trình khoa học có giá trị nền tảng, đặt những viên gạch đầu tiên cho bất kỳ ai muốn bước vào lĩnh vực tâm lý học. Giá trị cốt lõi của nó nằm ở tính hệ thống, tính khoa học và tính cập nhật. Cuốn sách đã thành công trong việc hệ thống hóa một lĩnh vực kiến thức rộng lớn và phức tạp thành một cấu trúc logic, dễ tiếp cận. Nó trang bị cho người đọc không chỉ tri thức mà còn cả phương pháp luận duy vật biện chứng, giúp nhìn nhận các hiện tượng tâm lý trong sự vận động, phát triển và trong mối liên hệ với các điều kiện khách quan. Từ việc phân tích các quá trình nhận thức, vai trò của hoạt động và giao tiếp, đến việc lý giải nhân cách và sự hình thành nhân cách, giáo trình cung cấp một cái nhìn toàn diện về con người. Đây thực sự là một tài liệu môn tâm lý học không thể thay thế, là kim chỉ nam cho nhiều thế hệ sinh viên, nhà nghiên cứu và những người làm công tác giáo dục tại Việt Nam.

5.1. Khẳng định vai trò nền tảng của giáo trình trong đào tạo

Vai trò nền tảng của giáo trình được khẳng định qua thời gian và sự công nhận rộng rãi trong hệ thống giáo dục đại học. Nó là cầu nối giữa lý thuyết tâm lý học thế giới và thực tiễn Việt Nam. Bằng cách cung cấp một bộ khung kiến thức vững chắc và các câu hỏi ôn tập định hướng, sách giúp đảm bảo chất lượng đồng đều trong công tác giảng dạy và học tập môn Tâm lý học đại cương trên cả nước. Đây là tài liệu gối đầu giường cho mọi sinh viên năm nhất khi bắt đầu hành trình khám phá khoa học về tâm hồn.

5.2. Hướng phát triển và ứng dụng kiến thức tâm lý học vào đời sống

Kiến thức từ giáo trình không chỉ phục vụ cho việc thi cử. Nó mở ra vô số hướng ứng dụng thực tiễn: trong giáo dục (hiểu tâm lý học sinh), trong quản trị (hiểu tâm lý nhân viên), trong đời sống (cải thiện giao tiếp, tự nhận thức). Sau khi nắm vững kiến thức cơ bản từ cuốn sách tâm lý học cơ bản này, người học có thể tự tin đi sâu vào các chuyên ngành hẹp hơn như tâm lý học lâm sàng, tâm lý học tổ chức, tâm lý học giáo dục, góp phần vào sự phát triển chung của xã hội.