Giải pháp thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại nông sản xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ

• Tác giả: Lê Thị Mỹ Ngọc
• Người hướng dẫn: HD1. Phạm Quang Thao
• Trường học: Viện Nghiên Cứu Chiến Lược, Chính Sách Công Thương
• Chuyên ngành: Kinh doanh Thương mại
• Đề tài: Giải Pháp Thích Ứng Hàng Rào Kỹ Thuật Cho Nông Sản Xuất Khẩu Sang Mỹ
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do lựa chọn đề tài
• 0.2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
• 0.4. Tiến trình và phƣơng pháp nghiên cứu
• 0.5. Những đóng góp mới của đề tài
• 0.6. Kết cấu của luận án
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tổng quan các đề tài trong nước
• 1.2. Tổng quan các đề tài nước ngoài
• 1.3. Những vấn đề còn tồn tại trong các nghiên cứu có liên quan và hướng nghiên cứu của luận án
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HÀNG RÀO KỸ THUẬT VÀ THÍCH ỨNG HÀNG RÀO KỸ THUẬT ĐỐI VỚI HÀNG NÔNG SẢN TRONG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ
• 2.1. Khái niệm, phân loại và vai trò của hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản
• 2.1.1. Khái niệm hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản
• 2.1.2. Phân loại hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản
• 2.1.3. Vai trò của hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản
• 2.2. Khái niệm, qui trình và phương thức thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản
• 2.2.1. Khái niệm thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại
• 2.2.2. Qui trình thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản
• 2.2.3. Nội dung thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản
• 2.2.4. Các tiêu chí đánh giá mức độ thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản xuất khẩu
• 2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại hàng nông sản
• 2.3.1. Nhân tố quốc tế
• 2.3.2. Nhân tố quốc gia
• 2.3.3. Nhân tố ngành hàng nông sản
• 2.3.4. Nhân tố doanh nghiệp và các cơ sở sản xuất hàng nông sản
• 2.4. Kinh nghiệm thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại hàng nông sản và bài học cho Việt Nam
• 2.4.1. Kinh nghiệm thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại hàng nông sản của một số quốc gia trên thế giới
• 2.4.2. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG THÍCH ỨNG HÀNG RÀO KỸ THUẬT TRONG THƯƠNG MẠI ĐỐI VỚI HÀNG NÔNG SẢN VIỆT NAM XUẤT KHẨU SANG THỊ TRƯỜNG HOA KỲ
• 3.1. Tổng quan hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản của Hoa Kỳ
• 3.1.1. Hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản của Hoa Kỳ
• 3.1.2. Thực tiễn áp dụng hàng rào kỹ thuật trong thương mại của Hoa Kỳ đối với một số mặt hàng nông sản
• 3.1.3. Một số đạo luật, thể chế của Hoa Kỳ đối với hàng nông sản nhập khẩu
• 3.2. Thực tiễn hoạt động xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ
• 3.2.1. Quy mô và tốc độ tăng trưởng xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam sang Hoa Kỳ giai đoạn 2009-2019
• 3.2.2. Cơ cấu mặt hàng nông sản xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ
• 3.2.3. Đánh giá chung về tình hình xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ
• 3.3. Thực tiễn thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ
• 3.3.1. Các biện pháp, chính sách của Nhà nước trong việc hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại hàng nông sản của Hoa Kỳ
• 3.3.2. Các biện pháp của Hiệp hội ngành hàng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại hàng nông sản của Hoa Kỳ
• 3.3.3. Thực tiễn thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại của doanh nghiệp xuất khẩu
• 3.3.4. Đánh giá thực tiễn thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại của Hoa Kỳ đối với hàng nông sản
• 4. CHƯƠNG 4: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP THÍCH ỨNG HÀNG RÀO KỸ THUẬT TRONG THƯƠNG MẠI ĐỐI VỚI HÀNG NÔNG SẢN VIỆT NAM XUẤT KHẨU SANG THỊ TRƯỜNG HOA KỲ
• 4.1. Bối cảnh và xu hướng áp dụng hàng rào kỹ thuật trong thương mại hàng nông sản trên thế giới
• 4.1.1. Xu hướng áp dụng hàng rào kỹ thuật trong thương mại hàng nông sản thế giới
• 4.1.2. Bối cảnh và xu hướng áp dụng hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản của Hoa Kỳ
• 4.2. Một số quan điểm và định hướng thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại của Hoa Kỳ
• 4.3. Giải pháp thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ
• 4.3.1. Giải pháp từ phía Nhà nước
• 4.3.2. Giải pháp đối với Hiệp hội ngành hàng
• 4.3.3. Giải pháp đối với doanh nghiệp
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• Phụ lục 1. Quy trình xây dựng bảng khảo sát, điều tra
• Phụ lục 2. Phiếu phỏng vấn chuyên gia về hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ
• Phụ lục 3. Danh sách phỏng vấn chuyên gia
• Phụ lục 4. Phiếu điều tra về hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ
• Phụ lục 5. Kết quả nghiên cứu
• Phụ lục 6. Danh sách các doanh nghiệp khảo sát
• Phụ lục 7. Danh mục các loại không phải kháng sinh hiện đang được phép sử dụng trong nuôi trồng thủy sản của Hoa Kỳ
• Phụ lục 8. Dữ lượng kháng sinh của Hoa Kỳ đối với sản phẩm thủy sản
• Phụ lục 9. Giới hạn dư lượng các hóa chất trong cà phê nhân nhập khẩu vào Hoa Kỳ

I. Giới thiệu về hàng rào kỹ thuật

Hàng rào kỹ thuật trong thương mại là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến khả năng xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ. Hàng rào kỹ thuật bao gồm các quy định, tiêu chuẩn và quy trình mà hàng hóa phải tuân thủ để được phép nhập khẩu vào một quốc gia. Đặc biệt, thị trường Hoa Kỳ có những yêu cầu khắt khe về chất lượng nông sản, điều này tạo ra thách thức lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam. Theo Luật Hiện đại hóa An toàn thực phẩm (FSMA), các sản phẩm nông sản phải đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm nghiêm ngặt. Điều này không chỉ yêu cầu doanh nghiệp phải cải thiện quy trình sản xuất mà còn phải đầu tư vào công nghệ và hệ thống quản lý chất lượng. Việc hiểu rõ về hàng rào kỹ thuật sẽ giúp các doanh nghiệp có chiến lược phù hợp để thích ứng và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

1.1 Khái niệm và phân loại hàng rào kỹ thuật

Hàng rào kỹ thuật có thể được phân loại thành nhiều loại khác nhau, bao gồm các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, và các quy định về nhãn mác. Mỗi loại hàng rào kỹ thuật đều có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và môi trường. Đối với hàng nông sản, các tiêu chuẩn này không chỉ đảm bảo an toàn thực phẩm mà còn ảnh hưởng đến hình ảnh và uy tín của sản phẩm trên thị trường. Do đó, việc nắm bắt và tuân thủ các quy định này là rất cần thiết để đảm bảo hàng nông sản Việt Nam có thể thâm nhập và duy trì vị trí trên thị trường Hoa Kỳ.

II. Thực trạng xuất khẩu nông sản Việt Nam sang Hoa Kỳ

Thực trạng xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Hoa Kỳ cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm qua. Tuy nhiên, bên cạnh những thành công, vẫn tồn tại nhiều thách thức do hàng rào kỹ thuật đặt ra. Kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam vào Hoa Kỳ đạt khoảng 3,1 tỷ USD, chiếm 2,4% tổng kim ngạch nhập khẩu nông sản của Hoa Kỳ. Các mặt hàng chủ lực như cà phê, hạt tiêu, và thủy sản đều gặp phải sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia khác. Đặc biệt, các quy định về chất lượng nông sản và an toàn thực phẩm ngày càng trở nên nghiêm ngặt, yêu cầu doanh nghiệp phải nâng cao năng lực sản xuất và quản lý chất lượng. Việc không đáp ứng được các tiêu chuẩn này có thể dẫn đến việc hàng hóa bị từ chối nhập khẩu hoặc bị thu hồi, gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp.

2.1 Các mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực

Các mặt hàng nông sản chủ lực của Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ bao gồm cà phê, hạt tiêu, và thủy sản. Mỗi mặt hàng đều có những yêu cầu riêng về tiêu chuẩn kỹ thuật và chất lượng. Ví dụ, cà phê Việt Nam phải đáp ứng các tiêu chuẩn về độ ẩm, hàm lượng caffeine, và không chứa hóa chất độc hại. Hạt tiêu cũng phải tuân thủ các quy định về dư lượng thuốc trừ sâu. Đối với thủy sản, các yêu cầu về vệ sinh an toàn thực phẩm là rất nghiêm ngặt, bao gồm cả việc kiểm tra vi sinh vật và hóa chất. Do đó, việc nắm rõ các yêu cầu này là rất quan trọng để đảm bảo hàng hóa có thể xuất khẩu thành công.

III. Giải pháp thích ứng hàng rào kỹ thuật

Để nâng cao khả năng xuất khẩu nông sản sang thị trường Hoa Kỳ, các doanh nghiệp cần áp dụng các giải pháp thích ứng hàng rào kỹ thuật một cách hiệu quả. Một trong những giải pháp quan trọng là cải thiện quy trình sản xuất và quản lý chất lượng. Doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ mới, đào tạo nhân lực, và xây dựng hệ thống quản lý chất lượng phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế. Bên cạnh đó, việc hợp tác với các tổ chức, hiệp hội ngành hàng cũng rất cần thiết để chia sẻ kinh nghiệm và thông tin về các quy định mới. Chính phủ cũng cần có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tiếp cận thông tin và đào tạo về hàng rào kỹ thuật.

3.1 Giải pháp từ phía Nhà nước

Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong việc thích ứng với hàng rào kỹ thuật. Điều này bao gồm việc cung cấp thông tin về các quy định mới, tổ chức các khóa đào tạo về tiêu chuẩn chất lượng, và hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ sản xuất. Ngoài ra, việc xây dựng các chương trình xúc tiến thương mại cũng rất quan trọng để giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường và nâng cao khả năng cạnh tranh. Chính phủ cũng cần tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế để cập nhật thông tin về các tiêu chuẩn và quy định mới nhất.