Dạy học định luật bảo toàn vật lí 10 theo hướng phát triển năng lực sáng tạo

LỜI CAM ĐOAN

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài

1.2. Mục tiêu nghiên cứu

1.3. Giả thuyết khoa học

1.4. Nhiệm vụ nghiên cứu

1.5. Đối tượng nghiên cứu

1.6. Phạm vi nghiên cứu

1.7. Phương pháp nghiên cứu

1.8. Những đóng góp mới của luận án

1.9. Cấu trúc luận án

2. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

2.1. Các nghiên cứu về năng lực và năng lực sáng tạo

2.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài

2.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước

2.2. Các nghiên cứu về tổ chức dạy học nhằm phát triển năng lực sáng tạo của học sinh

2.2.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài

2.2.2. Các nghiên cứu ở trong nước

2.3. Kết luận chương 1

3. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SÁNG TẠO CHO HS TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG DẠY HỌC VẬT LÍ

3.1. Năng lực và sự phát triển năng lực cho học sinh trung học phổ thông

3.1.1. Khái niệm năng lực

3.1.2. Các loại năng lực cốt lõi của học sinh

3.1.3. Mô hình cấu trúc năng lực

3.1.4. Năng lực của học sinh trung học phổ thông và sự phát triển năng lực của học sinh trung học phổ thông

3.2. Sáng tạo - Năng lực sáng tạo và sự phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh trung học phổ thông

3.2.1. Khái niệm sáng tạo

3.2.2. Khái niệm năng lực sáng tạo

3.2.3. Phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh trong quá trình dạy học vật lí

3.2.4. Những biểu hiện của năng lực sáng tạo của học sinh

3.2.5. Cấu trúc của năng lực sáng tạo

3.3. Khảo sát thực trạng phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh trong dạy học vật lí ở một số trường trung học phổ thông hiện nay

3.3.1. Mô tả quá trình khảo sát, điều tra

3.3.2. Kết quả khảo sát, điều tra

3.3.3. Nhận xét và đánh giá thực trạng

3.4. Các biện pháp phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh trung học phổ thông trong dạy học vật lí

3.4.1. Định hướng và nguyên tắc đề xuất các biện pháp phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh

3.4.2. Các biện pháp được lựa chọn nhằm phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh

3.5. Quy trình tổ chức dạy học tích cực trong dạy học vật lí góp phần phát triển năng lực sáng tạo cho HS

3.5.1. Nguyên tắc xây dựng quy trình

3.5.2. Quy trình tổ chức dạy học tích cực trong dạy học vật lí góp phần phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh

3.6. Kết luận chương 2

4. TỔ CHỨC DẠY HỌC CHƯƠNG “CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN” THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SÁNG TẠO CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC VẬT LÍ 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

4.1. Một số vấn đề chung về chương trình vật lí trung học phổ thông

4.1.1. Đặc điểm của chương trình vật lí trung học phổ thông

4.1.2. Đặc điểm của môn học vật lí trung học phổ thông

4.1.3. Mục tiêu của chương trình vật lí trung học phổ thông

4.1.4. Nội dung kiến thức phần cơ học trong chương trình Vật lí trung học phổ thông

4.2. Một số vấn đề chung về chương “Các định luật bảo toàn”, Vật lí 10 trung học phổ thông

4.2.1. Vị trí, tầm quan trọng của chương “Các định luật bảo toàn” trong chương trình Vật lí 10 trung học phổ thông

4.2.2. Phân tích cấu trúc và nội dung kiến thức của chương “Các định luật bảo toàn” chương trình vật lí 10 trung học phổ thông

4.3. Mục tiêu dạy học chương “Các định luật bảo toàn” vật lí 10

4.4. Phân tích bài học và định hướng sử dụng các phương pháp phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh trong dạy học chương “Các định luật bảo toàn”

4.5. Xây dựng bộ công cụ đánh giá mức độ năng lực sáng tạo của học sinh

4.5.1. Yêu cầu bộ công cụ đánh giá năng lực sáng tạo của học sinh

4.5.2. Xây dựng bộ công cụ đánh giá cụ thể

4.6. Xây dựng một số tiến trình dạy học theo định hướng phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh trong dạy học chương “Các định luật bảo toàn”

4.7. Đánh giá thực trạng dạy học chương “Các định luật bảo toàn”

4.8. Quy trình thiết kế tiến trình dạy học theo hướng phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh

4.9. Một số tiến trình dạy học theo định hướng phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh trong dạy học chương “Các định luật bảo toàn”

4.10. Kết luận chương 3

5. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

5.1. Thực nghiệm sư phạm vòng 1

5.1.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm vòng 1

5.1.2. Đối tượng và nội dung thực nghiệm sư phạm

5.1.3. Phương pháp thực nghiệm

5.1.4. Kết quả thực nghiệm sư phạm vòng 1

5.2. Thực nghiệm sư phạm vòng 2

5.2.1. Mục đích – nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm vòng 2

5.2.2. Đối tượng và nội dung của thực nghiệm sư phạm

5.2.3. Phương pháp thực nghiệm

5.2.4. Kết quả thực nghiệm sư phạm vòng 2

5.3. Kết luận chương 4

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Định luật bảo toàn năng lượng vật lí 10 và phát triển năng lực sáng tạo

Phần này tập trung vào định luật bảo toàn năng lượng vật lí 10. Giáo án vật lí 10 định luật bảo toàn cần được thiết kế để khuyến khích phát triển năng lực giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo. Bài tập định luật bảo toàn vật lí 10 phải đa dạng, kích thích học sinh vận dụng kiến thức vào các tình huống thực tế. Ứng dụng định luật bảo toàn vật lí 10 trong giải quyết bài toán thực tiễn giúp học sinh hiểu rõ hơn ý nghĩa của định luật. Phương pháp dạy học tích cực vật lí 10 như học tập dựa trên dự án, thảo luận nhóm, thí nghiệm… cần được ưu tiên. Thí nghiệm minh họa định luật bảo toàn giúp củng cố kiến thức và khơi gợi sự hứng thú của học sinh. Rèn luyện kĩ năng tư duy phản biện vật lí 10 là một yếu tố quan trọng. Học sinh cần được hướng dẫn phân tích, đánh giá và đưa ra kết luận dựa trên cơ sở khoa học.

1.1. Xây dựng bài học dựa trên định luật bảo toàn năng lượng

Thiết kế bài học cần tập trung vào việc ứng dụng định luật bảo toàn năng lượng vật lí 10 trong các tình huống thực tiễn. Bài tập định luật bảo toàn vật lí 10 nên được thiết kế theo hướng mở, cho phép học sinh có nhiều cách tiếp cận khác nhau. Sử dụng hình ảnh, video minh họa giúp tăng tính trực quan, thu hút sự chú ý của học sinh. Phương pháp dạy học tích cực vật lí 10 như dạy học dựa trên năng lực vật lí 10 cung cấp cho học sinh cơ hội được tự khám phá, tự tìm tòi và giải quyết vấn đề. Giải bài tập định luật bảo toàn vật lí 10 không chỉ dừng lại ở việc tìm ra đáp án mà cần hướng dẫn học sinh phân tích, giải thích quá trình giải quyết vấn đề. Phân tích bài toán vật lí 10 cần được khuyến khích để học sinh nắm vững các bước giải toán. Học vật lí 10 hiệu quả là kết quả của việc kết hợp kiến thức lý thuyết với thực hành. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy vật lí 10 cũng hỗ trợ việc tạo ra các bài học sinh động, gây hứng thú cho học sinh.

1.2. Đánh giá năng lực sáng tạo của học sinh

Việc đánh giá năng lực học sinh vật lí 10 cần bao gồm cả kiến thức và năng lực sáng tạo. Định luật bảo toàn trong cơ học và các định luật khác cần được đánh giá qua các bài kiểm tra đa dạng. Bài tập vận dụng định luật bảo toàn đòi hỏi học sinh phải vận dụng kiến thức vào các tình huống mới. Sáng tạo trong giải quyết bài toán vật lí được đánh giá dựa trên sự độc đáo, tính khả thi của giải pháp. Xây dựng kế hoạch bài dạy vật lí 10 cần bao gồm các hoạt động đánh giá năng lực sáng tạo. Phát triển tư duy sáng tạo vật lí 10 là mục tiêu quan trọng của quá trình dạy và học. Phương pháp dạy học STEM vật lí 10 khuyến khích sự kết hợp giữa các lĩnh vực khoa học, tăng cường khả năng sáng tạo của học sinh. Mục tiêu dạy học định luật bảo toàn cần hướng đến việc phát triển năng lực toàn diện của học sinh.

II. Định luật bảo toàn động lượng vật lí 10 và phát triển năng lực sáng tạo

Phần này tập trung vào định luật bảo toàn động lượng vật lí 10. Tương tự như phần 1, giáo án vật lí 10 định luật bảo toàn động lượng cần được thiết kế để khuyến khích phát triển năng lực giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo. Bài tập định luật bảo toàn động lượng vật lí 10 cần đa dạng, phù hợp với trình độ học sinh. Ứng dụng định luật bảo toàn động lượng vật lí 10 trong các bài toán thực tiễn giúp học sinh hiểu rõ hơn về định luật. Phương pháp dạy học tích cực vật lí 10 như học tập dựa trên dự án, thảo luận nhóm, thí nghiệm… cần được áp dụng. Thí nghiệm minh họa định luật bảo toàn động lượng giúp học sinh hiểu rõ hơn bản chất của định luật.

2.1. Ứng dụng định luật bảo toàn động lượng trong thực tiễn

Cần tập trung vào việc ứng dụng định luật bảo toàn động lượng vật lí 10 trong các tình huống thực tế. Bài tập định luật bảo toàn động lượng vật lí 10 nên liên quan đến các hiện tượng đời sống, gần gũi với học sinh. Sử dụng video, hình ảnh minh họa để giúp học sinh hình dung rõ hơn các hiện tượng vật lí. Phương pháp dạy học tích cực vật lí 10 như dạy học dựa trên năng lực vật lí 10 tạo điều kiện cho học sinh chủ động khám phá. Giải bài tập định luật bảo toàn động lượng vật lí 10 cần hướng dẫn học sinh phân tích, giải thích các bước giải. Phân tích bài toán vật lí 10 giúp học sinh hiểu rõ hơn về vấn đề. Học vật lí 10 hiệu quả đòi hỏi sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy vật lí 10 có thể hỗ trợ việc tạo ra các bài học sinh động, hấp dẫn.

2.2. Phát triển năng lực giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo

Cần thiết kế bài tập định luật bảo toàn động lượng vật lí 10 để khuyến khích học sinh suy nghĩ sáng tạo. Sáng tạo trong giải quyết bài toán vật lí được đánh giá dựa trên sự độc đáo, tính khả thi của giải pháp. Xây dựng kế hoạch bài dạy vật lí 10 cần bao gồm các hoạt động đánh giá năng lực sáng tạo. Phát triển tư duy sáng tạo vật lí 10 là mục tiêu quan trọng. Phương pháp dạy học STEM vật lí 10 kết hợp giữa các lĩnh vực khoa học, tăng cường khả năng sáng tạo. Mục tiêu dạy học định luật bảo toàn động lượng hướng đến việc phát triển năng lực toàn diện. Đánh giá năng lực học sinh vật lí 10 cần bao gồm cả kiến thức và năng lực sáng tạo. Kĩ năng tư duy phản biện vật lí 10 rất cần thiết để học sinh có thể phân tích, đánh giá và đưa ra kết luận.

III. Định luật bảo toàn momen động lượng định luật bảo toàn điện tích và các định luật bảo toàn khác trong vật lí 10

Phần này mở rộng phạm vi sang định luật bảo toàn momen động lượng vật lí 10 và định luật bảo toàn điện tích vật lí 10, cũng như các định luật bảo toàn khác trong chương trình vật lí 10. Các nguyên tắc phát triển năng lực sáng tạo được áp dụng tương tự như hai phần trước. Bài tập định luật bảo toàn vật lí 10 cần thiết kế đa dạng, kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Ứng dụng định luật bảo toàn trong các hệ vật lí khác nhau giúp học sinh hiểu rõ hơn về bản chất của các định luật. Thí nghiệm minh họa các định luật bảo toàn giúp củng cố kiến thức và tăng cường hứng thú học tập. Phương pháp dạy học tích cực vật lí 10, dạy học dựa trên năng lực vật lí 10, và phương pháp dạy học STEM vật lí 10 đều đóng vai trò quan trọng.

3.1. Tích hợp các định luật bảo toàn trong bài giảng

Cần thiết kế bài giảng sao cho các định luật bảo toàn trong cơ học, định luật bảo toàn điện tích và các định luật khác được tích hợp một cách logic và tự nhiên. Bài tập định luật bảo toàn vật lí 10 nên được thiết kế để học sinh thấy được mối liên hệ giữa các định luật. Phân tích bài toán vật lí 10 giúp học sinh hiểu rõ hơn về sự tương tác giữa các đại lượng vật lí. Giải bài tập định luật bảo toàn vật lí 10 không chỉ dừng lại ở việc tìm ra đáp án mà cần hướng dẫn học sinh phân tích, giải thích. Học vật lí 10 hiệu quả là kết quả của việc kết hợp lý thuyết với thực hành. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy vật lí 10 có thể hỗ trợ việc tạo ra các bài học sinh động, gây hứng thú cho học sinh. Đánh giá năng lực học sinh vật lí 10 cần đánh giá toàn diện kiến thức và năng lực.

3.2. Rèn luyện kĩ năng giải quyết vấn đề phức tạp

Bài tập vận dụng định luật bảo toàn cần được thiết kế để rèn luyện kĩ năng giải quyết vấn đề phức tạp. Sáng tạo trong giải quyết bài toán vật lí được khuyến khích. Xây dựng kế hoạch bài dạy vật lí 10 cần chú trọng đến việc phát triển kĩ năng giải quyết vấn đề. Phát triển tư duy sáng tạo vật lí 10 là mục tiêu xuyên suốt. Phương pháp dạy học STEM vật lí 10 tăng cường khả năng kết hợp kiến thức. Mục tiêu dạy học định luật bảo toàn hướng đến việc phát triển năng lực toàn diện. Định luật bảo toàn trong chương trình vật lí 10 là cơ sở để học sinh hiểu rõ hơn về thế giới tự nhiên. Kĩ năng tư duy phản biện vật lí 10 giúp học sinh đánh giá kết quả một cách khách quan.

Tổ chức dạy học chương các định luật bảo toàn vật lí 10 theo định hướng phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh