Đánh Giá Hiệu Quả Của Khí Cụ Activator Biến Đổi Trên Bệnh Nhân Sai Khớp Cắn Hạng III

• Tác giả: Phạm Thị Quỳnh Như
• Người hướng dẫn: PGS. Đống Khắc Thẩm
• Trường học: Đại Học Y Dược Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Răng Hàm Mặt
• Đề tài: Đánh Giá Hiệu Quả Khí Cụ Activator Biến Đổi Trên Bệnh Nhân Sai Khớp Cắn Hạng III
• Loại tài liệu: Luận Văn Chuyên Khoa Cấp II
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

Mục lục chi tiết

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Sự tăng trưởng của hệ thống sọ mặt
• 1.1.1. Sự tăng trưởng của vòm sọ
• 1.1.2. Sự tăng trưởng của nền sọ
• 1.1.3. Sự tăng trưởng phức hợp xương hàm trên
• 1.1.3.1. Chiều rộng
• 1.1.3.2. Chiều trước sau
• 1.1.3.3. Chiều cao
• 1.1.4. Xương hàm trên di chuyển xuống dưới và ra trước
• 1.1.5. Sự tăng trưởng xương hàm dưới
• 1.1.5.1. Chiều rộng
• 1.2. Sai khớp cắn hạng III
• 1.2.1. Phân loại sai khớp cắn của Angle
• 1.2.2. Phân loại sai khớp cắn hạng III trên phim đo sọ nghiêng
• 1.2.3. Tỷ lệ sai khớp cắn hạng III
• 1.2.4. Nguyên nhân sai khớp cắn hạng III do xương
• 1.2.5. Xác định đỉnh tăng trưởng xương hàm của bệnh nhân sai khớp cắn hạng III
• 1.2.6. Phương pháp điều trị sai khớp cắn hạng III
• 1.3. Điều trị chỉnh hình can thiệp sai khớp cắn hạng III
• 1.3.1. Khí cụ Fränkel III
• 1.3.2. Khí cụ Facemask
• 1.3.3. Khí cụ Twinblock ngược
• 1.3.4. Khí cụ Activator
• 1.3.5. Giới thiệu khí cụ Activator biến đổi
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.2. Tiêu chí chọn mẫu tiến cứu
• 2.1.3. Tiêu chí chọn hồ sơ hồi cứu
• 2.1.4. Tiêu chí kết thúc điều trị (T1)
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2.2. Phương pháp chọn mẫu
• 2.2.3. Tiến trình nghiên cứu hồi cứu
• 2.2.4. Tiến trình nghiên cứu tiến cứu
• 2.2.5. Phương pháp thu thập số liệu trên hình ảnh đo sọ nghiêng
• 2.2.5.1. Trang thiết bị
• 2.2.5.2. Kỹ thuật chụp X quang đo sọ nghiêng
• 2.2.5.3. Thời điểm chụp X quang đo sọ nghiêng
• 2.2.5.4. Tiêu chuẩn hình ảnh X quang đo sọ nghiêng
• 2.2.5.5. Vẽ nét trên hình ảnh đo sọ nghiêng
• 2.2.5.6. Các điểm chuẩn, biến số trên hình ảnh đo sọ nghiêng dùng trong nghiên cứu
• 2.2.6. Phương pháp thu thập số liệu trên mẫu hàm
• 2.2.6.1. Thời điểm lấy dấu, đổ mẫu
• 2.2.6.2. Tiêu chuẩn mẫu hàm
• 2.2.6.3. Các điểm chuẩn, biến số trên mẫu hàm dùng trong nghiên cứu
• 2.2.7. Phương pháp hạn chế sai số
• 2.2.8. Phương pháp xử lý số liệu và phân tích
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm của mẫu nghiên cứu
• 3.1.1. Phân bố mẫu nghiên cứu theo giới
• 3.1.2. Phân bố mẫu nghiên cứu theo tuổi và thời gian điều trị
• 3.2. Sự thay đổi xương, răng, mô mềm trên hình ảnh đo sọ nghiêng trước và sau điều trị sai khớp cắn hạng III của bệnh nhân có sử dụng khí cụ Activator biến đổi
• 3.2.1. Sự thay đổi các số đo xương trên hình ảnh đo sọ nghiêng trước và sau điều trị
• 3.2.2. Sự thay đổi các số đo của răng cửa hàm trên và hàm dưới trên hình ảnh đo sọ nghiêng trước và sau điều trị
• 3.2.3. Sự thay đổi các số đo của mô mềm trên hình ảnh đo sọ nghiêng trước và sau điều trị
• 3.2.4. Sự thay đổi chiều ngang, chiều trước sau cung răng hàm trên, hàm dưới trước và sau điều trị sai khớp cắn hạng III của bệnh nhân có sử dụng khí cụ Activator biến đổi
• 3.2.4.1. Sự thay đổi chiều trước sau cung răng hàm trên, hàm dưới trước và sau điều trị
• 3.2.4.2. Sự thay đổi chiều ngang cung răng hàm trên, hàm dưới trước và sau điều trị
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm của mẫu nghiên cứu
• 4.1.1. Phân bố mẫu nghiên cứu theo giới
• 4.1.2. Phân bố mẫu nghiên cứu theo tuổi và thời gian điều trị
• 4.2. Sự thay đổi xương, răng, mô mềm trên hình ảnh đo sọ nghiêng trước và sau điều trị sai khớp cắn hạng III của bệnh nhân có sử dụng khí cụ Activator biến đổi
• 4.2.1. Sự thay đổi xương trên hình ảnh đo sọ nghiêng trước và sau điều trị
• 4.2.2. Sự thay đổi răng cửa hàm trên, răng cửa hàm dưới trên hình ảnh đo sọ nghiêng trước và sau điều trị
• 4.2.3. Sự thay đổi mô mềm trên hình ảnh đo sọ nghiêng trước và sau điều trị
• 4.2.4. Sự thay đổi theo chiều ngang, chiều trước sau cung răng hàm trên, hàm dưới trước và sau điều trị sai khớp cắn hạng III của bệnh nhân có sử dụng khí cụ Activator biến đổi
• 4.2.4.1. Sự thay đổi chiều trước sau cung răng hàm trên, hàm dưới trước và sau điều trị
• 4.2.4.2. Sự thay đổi chiều ngang cung răng hàm trên, hàm dưới trước và sau điều trị
• 4.2.5. Chọn lựa khí cụ điều trị chỉnh hình can thiệp sớm
• 4.2.6. So sánh sự thay đổi các số đo trên xương, răng, mô mềm trước và sau điều trị theo hai nhóm đốt sống cổ
• 4.2.7. So sánh sự thay đổi các số đo trên xương, răng, mô mềm trước và sau điều trị theo thời gian đeo khí cụ
• 4.2.8. So sánh khí cụ Activator truyền thống và khí cụ Activator có biến đổi

Tóm tắt

I. Tổng Quan Về Điều Trị Sai Khớp Cắn Hạng III Với Activator

Sai khớp cắn hạng III là một thách thức lớn trong chỉnh nha, đòi hỏi các bác sĩ phải có kinh nghiệm và kiến thức chuyên sâu. Tình trạng này thường gặp ở người da vàng hơn da trắng, với tỷ lệ thay đổi từ 2,3% đến 16,7% ở Châu Á. Tại Việt Nam, theo nghiên cứu của Đống Khắc Thẩm và cộng sự, sai khớp cắn hạng III chiếm 21,7% trong tổng số các trường hợp sai khớp cắn. Việc điều trị sớm sai khớp cắn hạng III bằng các khí cụ chức năng như Activator mang lại nhiều lợi ích, giúp trẻ tự tin hơn và cải thiện chức năng ăn nhai. Điều trị sớm còn giúp cho việc điều trị chỉnh nha sau này dễ dàng hơn, hạn chế phẫu thuật chỉnh hình tốn kém. Nghiên cứu này tập trung vào đánh giá hiệu quả của khí cụ Activator biến đổi trong điều trị bệnh nhân sai khớp cắn hạng III. Mục tiêu là xác định những thay đổi về xương, răng và mô mềm sau khi sử dụng khí cụ này.

1.1. Khí Cụ Activator Giải Pháp Chỉnh Nha Hạng III Phổ Biến

Khí cụ Activator là một lựa chọn phổ biến trong điều trị sai khớp cắn hạng III, đặc biệt là ở trẻ em trong giai đoạn răng hỗn hợp. Khí cụ này có tác dụng kích thích sự phát triển của xương hàm trên và hạn chế sự phát triển của xương hàm dưới. Theo nghiên cứu của Hà Thị Thuận An năm 2019, việc sử dụng Activator giúp cải thiện đáng kể góc SNA, giảm góc SNB và tăng chiều dài tương đối hàm dưới. Activator được sử dụng rộng rãi tại nhiều cơ sở điều trị chỉnh hình răng mặt.

1.2. Sai Khớp Cắn Hạng III Vấn Đề Thường Gặp Ở Trẻ Em

Sai khớp cắn hạng III là tình trạng mà hàm dưới nhô ra trước so với hàm trên. Tình trạng này có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm yếu tố di truyền, thói quen xấu và sự phát triển bất thường của xương hàm. Việc điều trị sai khớp cắn hạng III ở trẻ em thường mang lại kết quả tốt hơn so với người lớn, vì xương hàm của trẻ còn đang phát triển và dễ dàng điều chỉnh hơn. Việc can thiệp sớm giúp ngăn ngừa các vấn đề về khớp thái dương hàm và cải thiện thẩm mỹ khuôn mặt.

II. Thách Thức Trong Điều Trị Sai Khớp Cắn Hạng III Ở Trẻ Em

Điều trị sai khớp cắn hạng III là một quá trình phức tạp và đòi hỏi sự kiên nhẫn từ cả bác sĩ và bệnh nhân. Một trong những thách thức lớn nhất là sự tăng trưởng không thể đoán trước của xương hàm. Hàm dưới có thể tiếp tục phát triển ngay cả sau khi đã hoàn thành điều trị, dẫn đến tái phát. Ngoài ra, việc tuân thủ điều trị của bệnh nhân cũng là một yếu tố quan trọng. Bệnh nhân cần đeo khí cụ theo đúng hướng dẫn của bác sĩ và tái khám định kỳ để theo dõi tiến trình điều trị. Việc lựa chọn khí cụ phù hợp cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả điều trị. Activator là một lựa chọn tốt, nhưng cần được điều chỉnh phù hợp với từng trường hợp cụ thể.

2.1. Yếu Tố Tăng Trưởng Xương Hàm Khó Đoán Định Trong Chỉnh Nha

Sự tăng trưởng của xương hàm là một yếu tố khó kiểm soát trong điều trị sai khớp cắn hạng III. Hàm dưới có thể tiếp tục phát triển ngay cả sau khi đã hoàn thành điều trị, dẫn đến tái phát. Do đó, việc theo dõi sự tăng trưởng của xương hàm là rất quan trọng. Bác sĩ cần sử dụng các phương pháp chẩn đoán như phim sọ nghiêng để đánh giá sự phát triển của xương hàm và điều chỉnh kế hoạch điều trị khi cần thiết. Việc dự đoán chính xác sự tăng trưởng của xương hàm là một thách thức lớn, nhưng nó đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo kết quả điều trị lâu dài.

2.2. Tuân Thủ Điều Trị Yếu Tố Quyết Định Thành Công

Sự tuân thủ điều trị của bệnh nhân là một yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của việc điều trị sai khớp cắn hạng III. Bệnh nhân cần đeo khí cụ theo đúng hướng dẫn của bác sĩ và tái khám định kỳ để theo dõi tiến trình điều trị. Việc không tuân thủ điều trị có thể dẫn đến kết quả không mong muốn hoặc kéo dài thời gian điều trị. Bác sĩ cần giải thích rõ tầm quan trọng của việc tuân thủ điều trị cho bệnh nhân và gia đình, đồng thời tạo động lực cho bệnh nhân để họ hợp tác trong quá trình điều trị.

III. Phương Pháp Đánh Giá Hiệu Quả Activator Biến Đổi Nghiên Cứu

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp kết hợp giữa phân tích phim sọ nghiêng và mẫu hàm để đánh giá hiệu quả của khí cụ Activator biến đổi trong điều trị sai khớp cắn hạng III. Phim sọ nghiêng được sử dụng để đo đạc các thông số về xương, răng và mô mềm, trong khi mẫu hàm được sử dụng để đánh giá sự thay đổi của cung răng. Nghiên cứu được thực hiện trên bệnh nhân sai khớp cắn hạng III giai đoạn răng hỗn hợp tại Bệnh viện Răng Hàm Mặt Thành phố Hồ Chí Minh. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp những bằng chứng khoa học về hiệu quả của khí cụ Activator biến đổi và giúp các bác sĩ lâm sàng có thêm cơ sở để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

3.1. Phân Tích Phim Sọ Nghiêng Đánh Giá Thay Đổi Xương Răng

Phân tích phim sọ nghiêng là một phương pháp quan trọng trong chỉnh nha, giúp bác sĩ đánh giá sự phát triển của xương hàm và vị trí của răng. Trong nghiên cứu này, phim sọ nghiêng được sử dụng để đo đạc các thông số về xương, răng và mô mềm trước và sau khi điều trị bằng khí cụ Activator biến đổi. Các thông số này bao gồm góc SNA, góc SNB, chiều dài hàm trên, chiều dài hàm dưới và vị trí của răng cửa. Sự thay đổi của các thông số này sẽ cho thấy hiệu quả của khí cụ Activator biến đổi trong việc điều chỉnh sai khớp cắn hạng III.

3.2. Đánh Giá Mẫu Hàm Đo Đạc Sự Thay Đổi Cung Răng

Mẫu hàm là một bản sao của răng và mô mềm trong miệng, được sử dụng để đánh giá sự thay đổi của cung răng. Trong nghiên cứu này, mẫu hàm được sử dụng để đo đạc chiều dài cung răng, chiều rộng cung răng và độ cắn chìa, độ cắn phủ trước và sau khi điều trị bằng khí cụ Activator biến đổi. Sự thay đổi của các thông số này sẽ cho thấy hiệu quả của khí cụ Activator biến đổi trong việc cải thiện sự hài hòa của cung răng và khớp cắn.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Hiệu Quả Của Activator Biến Đổi Hạng III

Nghiên cứu cho thấy khí cụ Activator biến đổi có hiệu quả trong việc điều trị sai khớp cắn hạng III ở trẻ em. Kết quả phân tích phim sọ nghiêng cho thấy có sự thay đổi đáng kể về vị trí của xương hàm và răng sau khi điều trị. Cụ thể, góc SNA tăng lên, góc SNB giảm xuống và chiều dài hàm trên tăng lên. Kết quả đánh giá mẫu hàm cũng cho thấy có sự cải thiện về sự hài hòa của cung răng và khớp cắn. Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu với cỡ mẫu lớn hơn và thời gian theo dõi dài hơn để khẳng định chắc chắn hiệu quả của khí cụ Activator biến đổi.

4.1. Thay Đổi Về Xương Hàm Góc SNA Tăng SNB Giảm

Kết quả nghiên cứu cho thấy có sự thay đổi đáng kể về vị trí của xương hàm sau khi điều trị bằng khí cụ Activator biến đổi. Góc SNA (góc tạo bởi đường SN và điểm A) tăng lên, cho thấy sự phát triển ra trước của xương hàm trên. Góc SNB (góc tạo bởi đường SN và điểm B) giảm xuống, cho thấy sự lui sau của xương hàm dưới. Sự thay đổi này giúp cải thiện sự cân đối giữa hàm trên và hàm dưới, từ đó cải thiện sai khớp cắn hạng III.

4.2. Cải Thiện Cung Răng Hài Hòa Và Khớp Cắn Tốt Hơn

Kết quả đánh giá mẫu hàm cho thấy có sự cải thiện về sự hài hòa của cung răng và khớp cắn sau khi điều trị bằng khí cụ Activator biến đổi. Chiều dài cung răng tăng lên, cho thấy sự phát triển của cung răng. Độ cắn chìa và độ cắn phủ được điều chỉnh về mức bình thường, giúp cải thiện chức năng ăn nhai và thẩm mỹ khuôn mặt. Sự cải thiện này góp phần quan trọng vào việc điều trị sai khớp cắn hạng III.

V. So Sánh Activator Biến Đổi Với Các Khí Cụ Chỉnh Nha Hạng III Khác

Activator biến đổi có những ưu điểm nhất định so với các khí cụ khác trong điều trị sai khớp cắn hạng III. So với Facemask, Activator thoải mái hơn và ít gây khó chịu cho bệnh nhân. So với Fränkel III, Activator dễ chế tạo và điều chỉnh hơn. Tuy nhiên, Activator cũng có những nhược điểm, chẳng hạn như đòi hỏi sự tuân thủ cao của bệnh nhân và có thể không hiệu quả trong các trường hợp sai khớp cắn hạng III nặng. Việc lựa chọn khí cụ phù hợp cần dựa trên đánh giá toàn diện về tình trạng của bệnh nhân và kinh nghiệm của bác sĩ.

5.1. Ưu Điểm Của Activator Thoải Mái Dễ Chế Tạo

Activator có nhiều ưu điểm so với các khí cụ khác trong điều trị sai khớp cắn hạng III. Khí cụ này thoải mái hơn và ít gây khó chịu cho bệnh nhân, giúp bệnh nhân dễ dàng tuân thủ điều trị hơn. Activator cũng dễ chế tạo và điều chỉnh hơn so với các khí cụ phức tạp khác, giúp bác sĩ tiết kiệm thời gian và công sức.

5.2. Nhược Điểm Của Activator Đòi Hỏi Tuân Thủ Cao

Activator cũng có những nhược điểm nhất định. Khí cụ này đòi hỏi sự tuân thủ cao của bệnh nhân, vì bệnh nhân cần đeo khí cụ thường xuyên và đúng cách để đạt được hiệu quả điều trị. Activator cũng có thể không hiệu quả trong các trường hợp sai khớp cắn hạng III nặng, khi cần có sự can thiệp mạnh mẽ hơn để điều chỉnh vị trí của xương hàm.

VI. Kết Luận Activator Biến Đổi Hướng Đi Mới Cho Hạng III

Khí cụ Activator biến đổi là một phương pháp điều trị tiềm năng cho sai khớp cắn hạng III ở trẻ em. Nghiên cứu này đã cung cấp những bằng chứng ban đầu về hiệu quả của khí cụ này trong việc điều chỉnh vị trí của xương hàm và cải thiện sự hài hòa của cung răng. Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu để khẳng định chắc chắn hiệu quả của khí cụ Activator biến đổi và xác định những trường hợp nào phù hợp với phương pháp điều trị này. Trong tương lai, Activator biến đổi có thể trở thành một lựa chọn phổ biến trong điều trị sai khớp cắn hạng III, giúp trẻ em có một hàm răng khỏe mạnh và nụ cười tự tin.

6.1. Cần Thêm Nghiên Cứu Để Khẳng Định Hiệu Quả

Mặc dù nghiên cứu này đã cung cấp những bằng chứng ban đầu về hiệu quả của khí cụ Activator biến đổi, nhưng cần có thêm nhiều nghiên cứu với cỡ mẫu lớn hơn và thời gian theo dõi dài hơn để khẳng định chắc chắn hiệu quả của khí cụ này. Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc so sánh Activator biến đổi với các khí cụ khác và xác định những yếu tố nào ảnh hưởng đến kết quả điều trị.

6.2. Tương Lai Của Activator Biến Đổi Trong Chỉnh Nha

Trong tương lai, Activator biến đổi có thể trở thành một lựa chọn phổ biến trong điều trị sai khớp cắn hạng III, giúp trẻ em có một hàm răng khỏe mạnh và nụ cười tự tin. Với những ưu điểm về sự thoải mái, dễ chế tạo và hiệu quả điều trị, Activator biến đổi hứa hẹn sẽ mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân sai khớp cắn hạng III.