Đánh giá hiệu lực và tác động của phân bón vô cơ đa lượng đến sinh trưởng và năng suất lúa cao sản tại đồng bằng sông Cửu Long

• Tác giả: Mai Nguyệt Lan
• Người hướng dẫn: Vũ Tiến Khang
• Trường học: Cần Thơ University
• Chuyên ngành: Khoa học cây trồng
• Đề tài: Đánh Giá Hiệu Lực Phân Bón Vô Cơ Đa Lượng Đối Với Lúa Cao Sản Tại Đồng Bằng Sông Cửu Long
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Cần Thơ

• Lời cam đoan
• Mục lục
• Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt
• Danh mục các bảng
• Danh mục hình
• MỞ ĐẦU
• 1. Tính cấp thiết của đề tài
• 2. Mục tiêu nghiên cứu
• 3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài
• 3.1. Ý nghĩa khoa học
• 3.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 4. Tính mới của đề tài
• 5. Đối tượng nghiên cứu và phạm vị nghiên cứu
• 6. Cấu trúc của luận án
• 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI
• 1.1. Cơ sở khoa học của đề tài
• 1.2. Tổng quan về phân bón trong sản xuất lúa ở ĐBSCL
• 1.3. Tình hình sản xuất lúa ở ĐBSCL
• 1.4. Đất trồng lúa ở ĐBSCL
• 1.5. Tình hình nghiên cứu sử dụng phân bón N, P, K cho lúa ở ĐBSCL
• 1.6. Tổng quan nghiên cứu hiệu lực của phân N, P, K đối với cây lúa
• 1.6.1. Hiệu lực của phân bón
• 1.6.2. Hiệu lực của phân N đối với cây lúa
• 1.6.2.1. Vai trò của chất N và sự hấp thu N đối với cây lúa
• 1.6.2.2. Chất N trong đất
• 1.6.2.3. Hiệu lực của phân N đối với cây lúa
• 1.6.3. Hiệu lực của phân P đối với cây lúa
• 1.6.3.1. Vai trò của chất P và sự hấp thu P đối với cây lúa
• 1.6.3.2. Chất P trong đất
• 1.6.3.3. Hiệu lực của phân P đối với cây lúa
• 1.6.4. Hiệu lực của phân K đối với cây lúa
• 1.6.4.1. Vai trò của chất K và sự hấp thu K đối với cây lúa
• 1.6.4.2. Chất K trong đất
• 1.6.4.3. Hiệu lực của phân K đối với cây lúa
• 1.7. Bón phân cân đối và kết hợp các yếu tố N, P, K
• 1.8. Ảnh hưởng của phân bón N, P, K đến chất lượng lúa gạo
• 1.9. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả và hiệu suất sử dụng phân bón N, P, K cho lúa
• 2. VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng, vật liệu nghiên cứu
• 2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.3. Nội dung nghiên cứu
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4.1. Phương pháp bố trí thí nghiệm
• 2.4.2. Phương pháp chi tiết đối với từng thí nghiệm
• 2.4.2.1. Xác định hiệu lực trực tiếp của phân N; hiệu lực tồn dư và cộng dồn của phân P và K đến năng suất và chất lượng lúa ba vụ trên đất phù sa ở Cần Thơ
• 2.4.2.2. Xác định hiệu lực trực tiếp của phân N; hiệu lực tồn dư và cộng dồn của phân P và K đối với lúa hai vụ trên đất phèn ở Hậu Giang
• 2.5. Phương pháp thu thập và xử lý số liệu
• 2.5.1. Phương pháp thu thập các chỉ tiêu theo dõi
• 2.5.2. Phương pháp xử lý số liệu
• 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Đặc điểm vùng nghiên cứu
• 3.2. Hiệu lực trực tiếp của phân N, phân P, phân K đến năng suất lúa ba vụ trên đất phù sa, tại Cần Thơ và lúa hai vụ trên đất phèn, tại Hậu Giang
• 3.2.1. Hiệu lực trực tiếp của phân N, phân P, phân K đến năng suất lúa ba vụ trên đất phù sa, tại Cần Thơ
• 3.2.1.1. Ảnh hưởng trực tiếp của các nghiệm thức phân bón đến các thành phần năng suất lúa ba vụ trên đất phù sa, tại Cần Thơ
• 3.2.1.2. Ảnh hưởng trực tiếp của các nghiệm thức N, P, K đến năng suất trên cơ cấu 3 vụ lúa/năm, trên đất phù sa, tại Cần Thơ
• 3.2.1.3. Hiệu suất sử dụng của phân N, P, K trên cơ cấu lúa 3 vụ/năm, vùng đất phù sa, tại Cần Thơ
• 3.2.2. Hiệu lực trực tiếp của phân N, phân P, phân K đến năng suất lúa hai vụ trên đất phèn, tại Hậu Giang
• 3.2.2.1. Ảnh hưởng trực tiếp của các nghiệm thức phân bón đến các thành phần năng suất lúa hai vụ trên đất phèn, tại Hậu Giang
• 3.2.2.2. Ảnh hưởng trực tiếp của các nghiệm thức phân bón đến năng suất lúa hai vụ trên đất phèn, tại Hậu Giang
• 3.2.2.3. Hiệu suất sử dụng của phân N, P, K trên cơ cấu lúa 2 vụ/năm, vùng đất phèn, tại Hậu Giang
• 3.3. Hiệu lực tồn dư và cộng dồn của phân P đến năng suất lúa ba vụ trên đất phù sa, tại Cần Thơ và lúa hai vụ, tại Hậu Giang
• 3.3.1. Hiệu lực tồn dư và cộng dồn của phân P đến năng suất lúa ba vụ trên đất phù sa, tại Cần Thơ
• 3.3.1.1. Ảnh hưởng của các tần suất bón P đến các thành phần năng suất trên cơ cấu 3 vụ lúa/năm, trên đất phù sa, tại Cần Thơ
• 3.3.1.2. Ảnh hưởng của các tần suất bón P đến năng suất lúa trên cơ cấu 3 vụ lúa/năm, vùng phù sa, tại Cần Thơ
• 3.3.1.3. Năng suất cộng dồn của các nghiệm thức bón P theo từng mùa vụ và tổng cộng 11 vụ trên cơ cấu 3 vụ lúa/năm, trên đất phù sa, tại Cần Thơ
• 3.3.2. Hiệu lực tồn dư và cộng dồn của phân P đến năng suất lúa hai vụ trên đất phèn, tại Hậu Giang
• 3.3.2.1. Ảnh hưởng của các tần suất bón P đến các thành phần năng suất lúa hai vụ trên đất phèn, tại Hậu Giang
• 3.3.2.2. Ảnh hưởng của các tần suất bón P đến năng suất lúa hai vụ trên đất phèn, tại Hậu Giang
• 3.4. Hiệu lực tồn dư và cộng dồn của phân K đến năng suất lúa ba vụ trên đất phù sa, tại Cần Thơ và lúa hai vụ trên đất phèn, tại Hậu Giang
• 3.4.1. Hiệu lực tồn dư và cộng dồn của phân K đến năng suất lúa ba vụ trên đất phù sa, tại Cần Thơ
• 3.4.1.1. Ảnh hưởng của các tần suất bón K đến các thành phần năng suất trên cơ cấu 3 vụ lúa/năm, trên đất phù sa, tại Cần Thơ
• 3.4.1.2. Ảnh hưởng trực tiếp của các tần suất bón K đến năng suất trên cơ cấu 3 vụ lúa/năm, trên đất phù sa, tại Cần Thơ
• 3.4.2. Hiệu lực tồn dư và cộng dồn của phân K đến năng suất lúa 2 vụ trên đất phèn, tại Hậu Giang
• 3.4.2.1. Ảnh hưởng của các tần suất bón K đến các thành phần năng suất lúa hai vụ trên đất phèn, tại Hậu Giang
• 3.4.2.2. Ảnh hưởng của các tần suất bón K đến năng suất lúa hai vụ trên đất phèn, tại Hậu Giang
• 3.5. Ảnh hưởng của các nghiệm thức đến chất lượng gạo của lúa ba vụ trên đất phù sa, tại Cần Thơ và lúa hai vụ trên đất phèn, tại Hậu Giang
• 3.5.1. Ảnh hưởng của các nghiệm thức đến chất lượng gạo của lúa ba vụ trên đất phù sa, tại Cần Thơ
• 3.5.1.1. Ảnh hưởng đến tỷ lệ xay xát gạo
• 3.5.1.2. Ảnh hưởng đến tỷ lệ gạo bạc bụng gạo
• 3.5.2. Ảnh hưởng của các nghiệm thức đến chất lượng gạo của lúa hai vụ trên đất phèn, tại Hậu Giang
• 3.5.2.1. Ảnh hưởng đến tỷ lệ xay xát gạo
• 3.5.2.2. Ảnh hưởng đến tỷ lệ bạc bụng gạo
• 3.6. Đề xuất lượng phân bón cho lúa ba vụ trên đất phù sa, tại Cần Thơ và lúa hai vụ trên đất phèn, tại Hậu Giang
• KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐỀN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ CHƯƠNG 1
• PHỤ CHƯƠNG 2
• PHỤ CHƯƠNG 3
• PHỤ CHƯƠNG 4

I. Giới thiệu

Nghiên cứu về hiệu lực phân bón vô cơ đa lượng đối với lúa cao sản tại đồng bằng sông Cửu Long là một vấn đề cấp thiết trong bối cảnh sản xuất nông nghiệp hiện nay. Phân bón đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng suất và chất lượng lúa. Theo số liệu, phân bón N, P, K có ảnh hưởng lớn đến năng suất lúa, với phân N có thể tăng năng suất lên đến 45%. Tuy nhiên, việc sử dụng phân bón không hợp lý dẫn đến lãng phí và ô nhiễm môi trường. Do đó, việc đánh giá hiệu lực phân bón là cần thiết để tối ưu hóa việc sử dụng phân bón trong sản xuất lúa.

1.1 Tính cấp thiết của đề tài

Sự gia tăng nhu cầu lúa gạo và áp lực từ biến đổi khí hậu đã khiến cho việc nghiên cứu về phân bón trở nên cấp thiết. Tại đồng bằng sông Cửu Long, nơi có diện tích trồng lúa lớn, việc sử dụng phân bón hợp lý không chỉ giúp tăng năng suất mà còn bảo vệ môi trường. Nghiên cứu này sẽ cung cấp thông tin quan trọng về hiệu lực phân bón và các biện pháp cải thiện năng suất lúa.

1.2 Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định hiệu lực trực tiếp của phân N, P, K đến năng suất lúa ba vụ trên đất phù sa và lúa hai vụ trên đất phèn. Ngoài ra, nghiên cứu cũng sẽ đánh giá hiệu lực tồn dư và cộng dồn của phân P và K, từ đó đề xuất lượng phân bón hợp lý cho lúa cao sản.

II. Tổng quan tài liệu

Tình hình sản xuất lúa ở đồng bằng sông Cửu Long đã có nhiều nghiên cứu trước đây, tuy nhiên, việc đánh giá hiệu lực phân bón vẫn còn hạn chế. Các nghiên cứu cho thấy rằng việc sử dụng phân bón N, P, K có thể cải thiện đáng kể năng suất lúa. Tuy nhiên, hiệu suất sử dụng phân bón vẫn còn thấp, với phân N chỉ đạt 45-50%. Điều này cho thấy cần có các nghiên cứu sâu hơn về tác động của phân bón đến năng suất lúa.

2.1 Tình hình nghiên cứu sử dụng phân bón

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng phân bón N, P, K không đồng đều giữa các vùng. Tại đồng bằng sông Cửu Long, phân N được sử dụng nhiều nhất, nhưng hiệu quả sử dụng vẫn chưa cao. Việc nghiên cứu hiệu lực phân bón sẽ giúp cải thiện tình hình này, đồng thời giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

2.2 Hiệu lực của phân bón

Hiệu lực của phân bón N, P, K đến năng suất lúa đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu. Phân N có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sinh trưởng, trong khi phân P và K cũng không kém phần quan trọng. Việc đánh giá hiệu lực tồn dư và cộng dồn của các loại phân bón này sẽ giúp tối ưu hóa quy trình canh tác lúa.

III. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện thông qua các thí nghiệm trên các loại đất khác nhau tại đồng bằng sông Cửu Long. Các nghiệm thức phân bón được bố trí ngẫu nhiên để đánh giá hiệu lực phân bón đến năng suất lúa. Phương pháp thu thập và xử lý số liệu sẽ được thực hiện theo tiêu chuẩn khoa học nhằm đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của kết quả.

3.1 Đối tượng và địa điểm nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là cây lúa cao sản, được trồng trên đất phù sa và đất phèn tại Cần Thơ và Hậu Giang. Thời gian nghiên cứu kéo dài qua nhiều vụ lúa để đảm bảo tính đại diện cho các điều kiện canh tác khác nhau.

3.2 Phương pháp thu thập và xử lý số liệu

Số liệu sẽ được thu thập từ các chỉ tiêu sinh trưởng, năng suất và chất lượng lúa. Phương pháp thống kê sẽ được áp dụng để phân tích dữ liệu, từ đó rút ra kết luận về hiệu lực phân bón và đề xuất các biện pháp cải thiện hiệu quả sử dụng phân bón trong sản xuất lúa.

IV. Kết quả và thảo luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy hiệu lực phân bón N, P, K có ảnh hưởng rõ rệt đến năng suất lúa. Phân N có tác động mạnh mẽ nhất, trong khi phân P và K cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng lúa. Các số liệu thu thập được sẽ được phân tích để đưa ra các khuyến nghị cụ thể về lượng phân bón cần thiết cho từng loại đất.

4.1 Hiệu lực trực tiếp của phân bón

Kết quả cho thấy phân N có thể tăng năng suất lúa lên đến 45%, trong khi phân P và K cũng góp phần không nhỏ vào việc nâng cao năng suất. Việc sử dụng phân bón hợp lý sẽ giúp tăng cường hiệu quả sản xuất lúa tại đồng bằng sông Cửu Long.

4.2 Hiệu lực tồn dư và cộng dồn

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng hiệu lực tồn dư của phân P và K có thể kéo dài qua nhiều vụ lúa, giúp giảm thiểu chi phí đầu tư cho nông dân. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc nghiên cứu hiệu lực phân bón để tối ưu hóa quy trình canh tác lúa.

V. Kết luận và đề nghị

Nghiên cứu đã xác định được hiệu lực phân bón vô cơ đa lượng đối với lúa cao sản tại đồng bằng sông Cửu Long. Kết quả cho thấy cần có các biện pháp điều chỉnh lượng phân bón N, P, K để nâng cao hiệu suất sử dụng và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Đề xuất các giải pháp cụ thể cho nông dân trong việc sử dụng phân bón hiệu quả hơn.

5.1 Đề xuất lượng phân bón

Đề xuất lượng phân bón N, P, K hợp lý cho từng loại đất nhằm tối ưu hóa năng suất lúa. Việc này không chỉ giúp tăng năng suất mà còn bảo vệ môi trường, giảm thiểu ô nhiễm do phân bón gây ra.

5.2 Khuyến nghị cho nông dân

Khuyến nghị nông dân áp dụng các biện pháp canh tác bền vững, sử dụng phân bón hợp lý để nâng cao hiệu quả sản xuất lúa. Cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng trong việc cung cấp thông tin và kỹ thuật canh tác.