I. Tổng Quan về Cơ Chế Quản Lý Tài Chính Bệnh Viện Công
Trong bối cảnh ngành y tế Việt Nam đang có những bước phát triển mạnh mẽ, việc đổi mới hệ thống y tế, đặc biệt là các chính sách và cơ chế tài chính trong lĩnh vực cung ứng dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh trở nên vô cùng quan trọng. Các chính sách như thu một phần viện phí, pháp lệnh hành nghề dược tư nhân, giảm viện phí cho người có công, chính sách “xã hội hóa” và giao quyền tự chủ về tài chính cho các cơ sở y tế công lập đã tạo ra một hành lang pháp lý rộng rãi. Tuy nhiên, việc thực hiện các chủ trương mới này cũng đặt ra nhiều thách thức, đòi hỏi các cơ sở y tế phải có cơ chế quản lý tài chính phù hợp để đảm bảo hoạt động hiệu quả và bền vững. Theo Vương Thu Hoài trong luận văn của mình, các bệnh viện công lập cần nhận thức rõ tầm quan trọng của việc quản lý và sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính.
1.1. Khái niệm và vai trò của bệnh viện công lập
Bệnh viện công lập là đơn vị sự nghiệp y tế do Nhà nước thành lập và quản lý, có vai trò quan trọng trong việc cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh cho người dân. Bệnh viện công hoạt động theo nguyên tắc phi lợi nhuận, nguồn thu chủ yếu từ ngân sách nhà nước, bảo hiểm y tế và các nguồn thu hợp pháp khác. Theo luận văn, bệnh viện công ngày càng gặp nhiều khó khăn về nguồn kinh phí để đảm bảo chi tiêu thường xuyên do NSNN cấp có xu hướng giảm xuống.
1.2. Sự cần thiết đổi mới quản lý tài chính bệnh viện
Trước đây, khi còn cơ chế bao cấp, việc khám chữa bệnh hầu như không mất tiền. Tuy nhiên, trong bối cảnh đổi mới, xã hội có nhiều thành phần kinh tế, các loại hình khám chữa bệnh phát triển đa dạng, đòi hỏi các bệnh viện công phải tự chủ hơn về tài chính. Mặt khác, dân số tăng nhanh, nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng cao, yêu cầu chất lượng dịch vụ cũng tăng lên, tạo áp lực lớn lên nguồn tài chính của bệnh viện. Do đó, việc đổi mới quản lý tài chính là yêu cầu tất yếu để đảm bảo sự phát triển bền vững của bệnh viện công.
II. Thách Thức Trong Quản Lý Ngân Sách Bệnh Viện Hòa Bình
Các bệnh viện công trên địa bàn tỉnh Hòa Bình đang đối mặt với nhiều thách thức trong công tác quản lý ngân sách. Một trong những thách thức lớn nhất là sự phụ thuộc vào ngân sách nhà nước, trong khi nguồn thu từ các hoạt động dịch vụ còn hạn chế. Điều này gây khó khăn cho việc chủ động chi tiêu, đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất và trang thiết bị y tế. Thêm vào đó, công tác kiểm soát chi phí còn chưa hiệu quả, dẫn đến tình trạng lãng phí, thất thoát. Theo tác giả Vương Thu Hoài, việc sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của các cơ sở y tế.
2.1. Khó khăn trong huy động doanh thu bệnh viện
Việc huy động doanh thu bệnh viện gặp nhiều khó khăn do nhiều yếu tố khách quan như: chính sách giá dịch vụ y tế chưa phù hợp, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế còn thấp, khả năng chi trả của người dân còn hạn chế. Bên cạnh đó, các yếu tố chủ quan như: năng lực cạnh tranh của bệnh viện còn yếu, chất lượng dịch vụ chưa đáp ứng yêu cầu cũng ảnh hưởng đến khả năng thu hút bệnh nhân và tăng doanh thu.
2.2. Kiểm soát chi phí bệnh viện chưa hiệu quả
Công tác kiểm soát chi phí bệnh viện còn nhiều bất cập, dẫn đến tình trạng chi tiêu vượt định mức, lãng phí trong sử dụng vật tư, thuốc men, trang thiết bị. Nguyên nhân chủ yếu là do: hệ thống quản lý chi phí còn thiếu đồng bộ, đội ngũ cán bộ kế toán còn hạn chế về chuyên môn, ý thức tiết kiệm chưa cao.
2.3. Thiếu nguồn lực cho đầu tư phát triển bệnh viện công
Nguồn lực tài chính hạn hẹp gây khó khăn cho việc đầu tư phát triển bệnh viện công, đặc biệt là đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị y tế hiện đại. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh và khả năng cạnh tranh của bệnh viện. Theo số liệu nghiên cứu, các bệnh viện tuyến huyện thường gặp khó khăn hơn trong việc tiếp cận nguồn vốn đầu tư so với bệnh viện tuyến tỉnh.
III. Cơ Chế Tự Chủ Tài Chính Giải Pháp Cho Bệnh Viện Công
Việc thực hiện cơ chế tự chủ tài chính được xem là một giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả hoạt động của bệnh viện công. Khi được tự chủ, bệnh viện có quyền chủ động trong việc xây dựng kế hoạch tài chính, huy động và sử dụng các nguồn lực, quyết định giá dịch vụ (trong phạm vi quy định), phân phối thu nhập. Tuy nhiên, để thực hiện thành công cơ chế tự chủ tài chính, bệnh viện cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về nguồn lực, năng lực quản lý và hệ thống kiểm soát.
3.1. Lợi ích của tự chủ tài chính đơn vị sự nghiệp công lập
Tự chủ tài chính giúp đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt là bệnh viện, chủ động hơn trong việc sử dụng nguồn lực, nâng cao hiệu quả hoạt động, cải thiện chất lượng dịch vụ và tăng thu nhập cho cán bộ, viên chức. Đồng thời, tự chủ tài chính cũng tạo động lực để bệnh viện tìm kiếm các nguồn thu khác, giảm sự phụ thuộc vào ngân sách nhà nước.
3.2. Điều kiện để thực hiện tự chủ tài chính bệnh viện công
Để thực hiện thành công tự chủ tài chính, bệnh viện công cần đáp ứng các điều kiện sau: có đội ngũ cán bộ quản lý có năng lực, có hệ thống kế toán, kiểm toán minh bạch, có quy chế chi tiêu nội bộ rõ ràng, có khả năng huy động các nguồn lực tài chính và có cơ chế kiểm soát hiệu quả.
3.3. Các hình thức tự chủ tài chính bệnh viện tại Hòa Bình
Hiện nay, các bệnh viện công trên địa bàn tỉnh Hòa Bình đang thực hiện các hình thức tự chủ tài chính khác nhau, từ tự chủ một phần đến tự chủ hoàn toàn. Tuy nhiên, mức độ tự chủ còn hạn chế, chủ yếu tập trung vào việc tự chủ chi thường xuyên, chưa có nhiều bệnh viện chủ động trong việc đầu tư phát triển.
IV. Quản Lý Nguồn Thu Hiệu Quả Cho Bệnh Viện Tại Hòa Bình
Để nâng cao hiệu quả hoạt động, các bệnh viện công tại Hòa Bình cần tập trung vào việc quản lý nguồn thu một cách hiệu quả. Điều này bao gồm việc khai thác tối đa các nguồn thu hiện có, tìm kiếm các nguồn thu mới và xây dựng chính sách giá dịch vụ hợp lý. Đồng thời, cần tăng cường công tác tiếp thị, quảng bá để thu hút bệnh nhân và nâng cao uy tín của bệnh viện.
4.1. Khai thác tối đa nguồn thu từ bảo hiểm y tế thanh toán
Nguồn thu từ bảo hiểm y tế chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thu của bệnh viện công. Do đó, cần tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia bảo hiểm y tế, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ để thu hút bệnh nhân có thẻ bảo hiểm.
4.2. Phát triển các dịch vụ y tế theo yêu cầu và xã hội hóa y tế
Phát triển các dịch vụ y tế theo yêu cầu, thu hút các nhà đầu tư tham gia xã hội hóa y tế là một giải pháp quan trọng để tăng nguồn thu cho bệnh viện công. Tuy nhiên, cần đảm bảo tính công bằng, minh bạch và không ảnh hưởng đến quyền lợi của người bệnh.
4.3. Nâng cao năng lực đấu thầu thuốc vật tư y tế
Việc nâng cao năng lực đấu thầu thuốc, vật tư y tế giúp bệnh viện tiết kiệm chi phí và tăng nguồn thu. Cần thực hiện đấu thầu công khai, minh bạch, đảm bảo cạnh tranh và lựa chọn được nhà cung cấp uy tín, chất lượng.
V. Nâng Cao Hiệu Quả Tài Chính Bệnh Viện Kinh Nghiệm Thực Tiễn
Nghiên cứu kinh nghiệm thực tiễn từ các bệnh viện công khác trong và ngoài nước là một cách hiệu quả để nâng cao hiệu quả tài chính. Cần học hỏi các mô hình quản lý tiên tiến, áp dụng các công cụ quản lý chi phí hiệu quả và xây dựng hệ thống đánh giá hiệu quả hoạt động tài chính phù hợp.
5.1. Áp dụng mô hình quản lý tài chính bệnh viện tiên tiến
Nhiều mô hình quản lý tài chính bệnh viện tiên tiến đã được áp dụng thành công trên thế giới, như mô hình DRG (Diagnosis Related Groups), mô hình ABC (Activity Based Costing). Cần nghiên cứu, đánh giá và lựa chọn mô hình quản lý tài chính phù hợp với điều kiện thực tế của bệnh viện công tại Hòa Bình.
5.2. Kiểm soát chi phí bệnh viện bằng công cụ hiện đại
Các công cụ kiểm soát chi phí bệnh viện hiện đại như: phần mềm quản lý chi phí, hệ thống báo cáo chi phí, hệ thống phân tích chi phí giúp bệnh viện theo dõi, kiểm soát chi phí một cách chặt chẽ và đưa ra các quyết định tài chính hiệu quả.
5.3. Đánh giá hiệu quả hoạt động tài chính định kỳ
Việc đánh giá hiệu quả hoạt động tài chính định kỳ giúp bệnh viện xác định được những điểm mạnh, điểm yếu trong công tác quản lý tài chính, từ đó có các biện pháp cải thiện và nâng cao hiệu quả hoạt động.
VI. Kết Luận Đề Xuất Hoàn Thiện Cơ Chế Tài Chính Y Tế
Hoàn thiện cơ chế tài chính y tế cho các bệnh viện công trên địa bàn tỉnh Hòa Bình là một quá trình liên tục và đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ của các cấp, các ngành. Cần có sự thay đổi về tư duy, nhận thức về vai trò của tài chính trong hoạt động bệnh viện, đồng thời xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi để bệnh viện phát huy tính tự chủ và sáng tạo.
6.1. Kiến nghị với Nhà nước về chính sách cơ chế tài chính y tế
Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện chính sách cơ chế tài chính y tế, tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh viện công thực hiện tự chủ tài chính, đồng thời tăng cường đầu tư cho y tế cơ sở, y tế dự phòng và có chính sách hỗ trợ cho các bệnh viện khó khăn.
6.2. Đề xuất với Sở Y tế Hòa Bình về phân cấp quản lý tài chính
Sở Y tế Hòa Bình cần rà soát, điều chỉnh quy chế phân cấp quản lý tài chính cho phù hợp với tình hình thực tế của từng bệnh viện, đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện cơ chế tài chính tại các bệnh viện.
6.3. Giải pháp cho bệnh viện tự chủ nâng cao hiệu quả tài chính
Bệnh viện công cần chủ động xây dựng kế hoạch tài chính phù hợp, tăng cường huy động các nguồn lực, nâng cao chất lượng dịch vụ, kiểm soát chi phí hiệu quả và thực hiện công khai, minh bạch trong quản lý tài chính để nâng cao hiệu quả tài chính.
