Luận án về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong công nghiệp hóa vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2025

• Tác giả: Nguyễn Văn Trọn
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế
• Chuyên ngành: Kinh Tế Chính Trị
• Đề tài: Chuyển Dịch Cơ Cấu Ngành Kinh Tế Vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long Đến 2025
• Loại tài liệu: Luận Án Tiến Sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan tới luận án về mặt lý luận
• 1.2. Các công trình nghiên cứu liên quan tới luận án về mặt thực tiễn
• 1.3. Đánh giá chung về tình hình nghiên cứu đề tài
• 1.4. Đóng góp về mặt lý luận
• 1.5. Đóng góp về mặt thực tiễn
• 1.6. Xác định khoảng trống nghiên cứu
• 1.7. Tóm tắt chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ VÀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ TRONG QUÁ TRÌNH CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA
• 2.1. Khái niệm về cơ cấu kinh tế và các loại cơ cấu kinh tế
• 2.2. Khái niệm về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế và những tiêu chí đánh giá sự chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế
• 2.2.1. Khái niệm về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế
• 2.2.2. Những tiêu chí đánh giá sự chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế
• 2.3. Những yếu tố ảnh hưởng tới sự hình thành và chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong quá trình CNH, HĐH
• 2.3.1. Sự tác động của Nhà nước
• 2.3.2. Các nguồn lực của nền kinh tế
• 2.3.3. Yếu tố cầu thị trường
• 2.4. Một số lý luận cơ bản về CNH, HĐH
• 2.4.1. Khái niệm về CNH, HĐH
• 2.4.2. Tác dụng của CNH, HĐH
• 2.4.3. Mục tiêu của CNH, HĐH
• 2.4.4. Những nội dung cơ bản của CNH, HĐH
• 2.5. Một số lý thuyết kinh tế chủ yếu và quan điểm của Đảng về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong quá trình CNH
• 2.5.1. Lý luận về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong Kinh tế chính trị Mác - Lênin
• 2.5.2. Một số lý thuyết kinh tế chủ yếu về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong Kinh tế học thuộc trường phái chính hiện đại và Kinh tế học phát triển
• 2.5.3. Quan điểm của Đảng về cơ cấu ngành kinh tế và chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong quá trình CNH ở nước ta qua các kỳ Đại hội
• 2.6. Kinh nghiệm chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong quá trình CNH ở một số nền kinh tế
• 2.6.1. Kinh nghiệm của Hàn Quốc
• 2.6.2. Kinh nghiệm của Đài Loan
• 2.6.3. Kinh nghiệm của Thái Lan
• 2.7. Tóm tắt chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
• 3.1. Về phương pháp luận
• 3.1.1. Phương pháp biện chứng duy vật
• 3.1.2. Phương pháp trừu tượng hóa khoa học
• 3.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể
• 3.2.1. Phương pháp tiếp cận hệ thống
• 3.2.2. Phương pháp thống kê, mô tả
• 3.2.3. Phương pháp phân tích, tổng hợp
• 3.2.4. Phương pháp lịch sử thống nhất với phương pháp logic
• 3.2.5. Phương pháp so sánh, đối chiếu
• 3.3. Nguồn số liệu
• 3.4. Đề xuất khung phân tích của luận án
• 3.5. Quy trình nghiên cứu đề tài
• 3.6. Tóm tắt chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: THỰC TRẠNG CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ TRONG QUÁ TRÌNH CNH, HĐH Ở VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG TRONG THỜI GIAN QUA
• 4.1. Giới thiệu khái quát về các đặc điểm tự nhiên và xã hội ở vùng ĐBSCL
• 4.1.1. Vị trí địa lý
• 4.1.2. Điều kiện tự nhiên
• 4.1.3. Dân số và nguồn nhân lực
• 4.2. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong quá trình CNH, HĐH ở vùng ĐBSCL trong giai đoạn 2000 - 2017
• 4.2.1. Cơ cấu GRDP, cơ cấu giá trị sản xuất
• 4.2.2. Cơ cấu lao động đang làm việc trong nền kinh tế
• 4.2.3. Cơ cấu hàng xuất khẩu
• 4.3. Thành tựu, hạn chế và nguyên nhân chủ yếu của những hạn chế trong quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở vùng ĐBSCL trong giai đoạn 2000 - 2017
• 4.3.1. Nguyên nhân chủ yếu của những hạn chế
• 4.4. Tóm tắt chương 4
• 5. CHƯƠNG 5: ĐỊNH HƯỚNG VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM THÚC ĐẨY CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ TRONG QUÁ TRÌNH CNH, HĐH Ở VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG ĐẾN NĂM 2025
• 5.1. Bối cảnh mới ảnh hưởng đến sự chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở vùng ĐBSCL trong thời gian tới
• 5.1.1. Bối cảnh mới quốc tế
• 5.1.2. Bối cảnh mới bên trong vùng ĐBSCL
• 5.2. Quan điểm, mục tiêu tổng quát và định hướng của chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở vùng ĐBSCL đến năm 2025
• 5.2.1. Quan điểm về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở vùng ĐBSCL trong thời gian tới
• 5.2.2. Mục tiêu tổng quát của chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở vùng ĐBSCL đến năm 2025
• 5.2.3. Định hướng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở vùng ĐBSCL đến năm 2025
• 5.3. Những nhóm giải pháp chủ yếu nhằm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở vùng ĐBSCL đến năm 2025
• 5.3.1. Nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách
• 5.3.2. Nhóm giải pháp về nguồn nhân lực
• 5.3.3. Nhóm giải pháp về vốn
• 5.3.4. Nhóm giải pháp về khoa học và công nghệ
• 5.3.5. Nhóm giải pháp về mở rộng thị trường tiêu thụ hàng hóa và dịch vụ
• 5.4. Một số kiến nghị
• 5.5. Tóm tắt chương 5
• Danh mục các đề tài nghiên cứu khoa học
• Danh mục các bài báo
• Tài liệu tham khảo
• Phụ lục

I. Giới thiệu về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế

Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế là một quá trình quan trọng trong sự phát triển kinh tế của vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Cơ cấu ngành kinh tế ở ĐBSCL đã có những thay đổi đáng kể trong những năm qua, đặc biệt là trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH). Theo số liệu thống kê, tỷ trọng của nhóm ngành nông - lâm - thủy sản trong GRDP đã giảm từ 52,9% năm 2000 xuống còn 31,6% năm 2017. Ngược lại, tỷ trọng của nhóm ngành công nghiệp - xây dựng và dịch vụ đã tăng lên, cho thấy sự chuyển dịch tích cực trong cơ cấu kinh tế. Tuy nhiên, quá trình này vẫn còn chậm và chưa phát huy tối đa tiềm năng của vùng. Việc nghiên cứu về chuyển dịch kinh tế không chỉ giúp hiểu rõ hơn về tình hình hiện tại mà còn định hướng cho tương lai phát triển bền vững.

1.1. Tình hình hiện tại của cơ cấu ngành kinh tế

Tình hình hiện tại của cơ cấu ngành kinh tế ở ĐBSCL cho thấy sự chuyển dịch theo hướng tích cực, nhưng vẫn còn nhiều thách thức. Ngành nông nghiệp vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong GRDP, trong khi ngành công nghiệp và dịch vụ chưa phát triển mạnh mẽ. Điều này dẫn đến việc tăng trưởng kinh tế chưa đạt được như mong đợi. Các yếu tố như chính sách kinh tế, đầu tư phát triển, và cải cách kinh tế cần được xem xét để thúc đẩy quá trình chuyển dịch này. Việc áp dụng các tiêu chí đánh giá mới về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế sẽ giúp xác định rõ hơn những hạn chế và cơ hội trong phát triển kinh tế của vùng.

II. Đánh giá thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế

Thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở ĐBSCL trong giai đoạn 2000 - 2017 cho thấy sự thay đổi rõ rệt. Tỷ trọng của ngành nông - lâm - thủy sản đã giảm, trong khi ngành công nghiệp và dịch vụ có xu hướng tăng. Tuy nhiên, tình hình kinh tế vẫn còn nhiều hạn chế. Các yếu tố như thách thức kinh tế, cải cách chính sách, và đầu tư phát triển cần được xem xét kỹ lưỡng. Việc phân tích các số liệu về GRDP, cơ cấu lao động, và kim ngạch xuất khẩu sẽ giúp hiểu rõ hơn về thực trạng và nguyên nhân của những hạn chế trong quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế. Cần có những giải pháp cụ thể để thúc đẩy sự chuyển dịch này, nhằm đạt được mục tiêu phát triển bền vững cho vùng.

2.1. Thành tựu và hạn chế trong chuyển dịch

Mặc dù có những thành tựu nhất định trong việc chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế. Ngành nông nghiệp vẫn chiếm tỷ trọng cao trong GRDP và tổng lao động xã hội, trong khi ngành công nghiệp và dịch vụ chưa phát triển mạnh. Điều này không chỉ gây lãng phí nguồn lực mà còn cản trở sự phát triển bền vững của vùng. Cần có những chính sách và giải pháp cụ thể để khắc phục những hạn chế này, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững cho ĐBSCL.

III. Định hướng và giải pháp cho chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế đến 2025

Để thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở ĐBSCL đến năm 2025, cần xác định rõ các định hướng và giải pháp cụ thể. Quan điểm về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế cần được xây dựng dựa trên các yếu tố như đầu tư phát triển, cải cách chính sách, và hợp tác phát triển. Mục tiêu tổng quát là giảm tỷ trọng ngành nông nghiệp, tăng cường phát triển ngành công nghiệp và dịch vụ. Các nhóm giải pháp chủ yếu bao gồm cải cách cơ chế chính sách, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, và mở rộng thị trường tiêu thụ hàng hóa. Việc thực hiện các giải pháp này sẽ giúp ĐBSCL phát huy tối đa tiềm năng và lợi thế của mình trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

3.1. Các nhóm giải pháp chủ yếu

Các nhóm giải pháp chủ yếu nhằm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế bao gồm: 1) Nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách; 2) Nhóm giải pháp về nguồn nhân lực; 3) Nhóm giải pháp về vốn; 4) Nhóm giải pháp về khoa học và công nghệ; 5) Nhóm giải pháp về mở rộng thị trường tiêu thụ hàng hóa và dịch vụ. Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này sẽ tạo ra động lực mạnh mẽ cho sự chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế, từ đó góp phần vào sự phát triển bền vững của vùng ĐBSCL.