Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội và y tế hiện nay, việc phát triển nguồn nhân lực ngành y tế đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Tại Trung tâm Y tế (TTYT) quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng, với dân số khoảng 166.611 người và sự phát triển nhanh chóng của khu vực, nhu cầu về đội ngũ viên chức y tế chất lượng cao ngày càng tăng. Từ năm 2015 đến 2020, tổng số viên chức và người lao động tại TTYT quận Sơn Trà tăng từ 314 lên 363 người, trong đó tỷ lệ viên chức có trình độ đại học và trên đại học tăng từ 24,4% lên 48,1%, phản ánh sự cải thiện rõ rệt về chất lượng nguồn nhân lực. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những khó khăn như cơ chế quản lý chưa đồng bộ, chính sách thu hút nhân tài chưa hấp dẫn, và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý còn hạn chế.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng thực hiện chính sách phát triển viên chức ngành y tế tại TTYT quận Sơn Trà trong giai đoạn 2015-2020, từ đó đề xuất các giải pháp tăng cường hiệu quả thực thi chính sách đến năm 2030. Nghiên cứu có phạm vi không gian tại TTYT quận Sơn Trà và thời gian tập trung vào giai đoạn 2015-2020 với tầm nhìn phát triển đến năm 2030. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện chính sách phát triển viên chức ngành y tế, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế tại địa phương, đồng thời hỗ trợ công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực y tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên khung lý thuyết chính sách công, đặc biệt là chu trình chính sách công gồm các bước: hoạch định, tổ chức thực hiện, theo dõi, đánh giá và điều chỉnh chính sách. Ngoài ra, nghiên cứu vận dụng các lý thuyết quản trị nhân lực và phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực y tế, tập trung vào các khái niệm chính như:

  • Viên chức ngành y tế: công dân được tuyển dụng theo vị trí việc làm tại đơn vị sự nghiệp công lập, làm việc theo hợp đồng và hưởng lương từ quỹ lương Nhà nước.
  • Chính sách phát triển viên chức ngành y tế: tập hợp các quyết định chính trị nhằm xây dựng đội ngũ viên chức có cơ cấu, số lượng và chất lượng phù hợp, đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
  • Thực hiện chính sách phát triển viên chức ngành y tế: quá trình tổ chức, điều hành và giám sát nhằm hiện thực hóa các mục tiêu chính sách.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách: bao gồm yếu tố khách quan (môi trường kinh tế, xã hội, công nghệ) và yếu tố chủ quan (năng lực thực hiện, sự đồng thuận của các bên liên quan).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát điều tra xã hội học với 100 viên chức ngành y tế tại TTYT quận Sơn Trà, gồm 30 viên chức quản lý và 70 viên chức không giữ chức vụ quản lý, sử dụng phiếu điều tra trực tuyến trong khoảng thời gian từ 01/9/2021 đến 15/9/2021. Dữ liệu thứ cấp bao gồm các văn bản pháp luật, nghị quyết của Đảng, chính sách của Nhà nước, báo cáo thống kê và tài liệu nghiên cứu liên quan.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả, so sánh quy chiếu và phân tích tổng hợp nhằm đánh giá thực trạng, ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của việc thực hiện chính sách phát triển viên chức ngành y tế tại TTYT quận Sơn Trà. Cỡ mẫu 100 người được lựa chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm viên chức trong trung tâm. Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2015-2020 với đề xuất giải pháp hướng tới năm 2030.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng số lượng và chất lượng viên chức: Tổng số viên chức và người lao động tại TTYT quận Sơn Trà tăng từ 314 người năm 2015 lên 363 người năm 2020, tăng 15,6%. Tỷ lệ viên chức có trình độ đại học và trên đại học tăng từ 24,4% lên 48,1%, cho thấy sự nâng cao rõ rệt về trình độ chuyên môn.

  2. Cơ cấu chức danh nghề nghiệp chưa đồng đều: Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp hạng II chiếm tỷ lệ thấp (3,6%), trong khi hạng III và IV chiếm tới 91%, cho thấy sự thiếu hụt nhân lực chất lượng cao ở các vị trí chủ chốt.

  3. Ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế: Mặc dù có sự phát triển về công nghệ y tế, việc ứng dụng CNTT trong quản lý và hoạt động chuyên môn tại TTYT quận Sơn Trà chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác quản lý và phục vụ.

  4. Chính sách thu hút và đãi ngộ chưa hấp dẫn: Các chính sách thu hút nhân tài và đãi ngộ hiện nay chưa đủ sức hấp dẫn để giữ chân các chuyên gia, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh với khu vực tư nhân ngày càng gay gắt.

Thảo luận kết quả

Việc tăng trưởng số lượng và chất lượng viên chức phản ánh hiệu quả bước đầu của các chính sách đào tạo, bồi dưỡng và tuyển dụng tại TTYT quận Sơn Trà. Tuy nhiên, tỷ lệ viên chức giữ chức danh nghề nghiệp hạng II thấp cho thấy còn tồn tại khoảng cách về chất lượng nhân lực, ảnh hưởng đến năng lực chuyên môn và quản lý. So sánh với các nghiên cứu trong ngành y tế tại các địa phương khác, tình trạng này là phổ biến do hạn chế về nguồn lực và cơ chế thu hút.

Việc ứng dụng CNTT còn hạn chế có thể do thiếu đầu tư đồng bộ và năng lực nhân sự chưa đáp ứng, điều này cần được cải thiện để nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng dịch vụ y tế. Chính sách thu hút và đãi ngộ chưa hấp dẫn là nguyên nhân chính dẫn đến khó khăn trong việc giữ chân nhân tài, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt từ khu vực tư nhân và các địa phương khác.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng viên chức theo trình độ đào tạo, bảng phân bố cơ cấu chức danh nghề nghiệp và biểu đồ đánh giá mức độ ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý y tế tại TTYT quận Sơn Trà.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và bồi dưỡng chuyên môn: Xây dựng kế hoạch đào tạo liên tục, tập trung nâng cao trình độ đại học và sau đại học cho viên chức, đặc biệt là các vị trí quản lý và chuyên gia kỹ thuật cao. Thời gian thực hiện trong 5 năm tới, do Sở Y tế phối hợp với các trường đại học y dược thực hiện.

  2. Hoàn thiện chính sách thu hút và đãi ngộ: Đề xuất điều chỉnh chính sách lương, thưởng và các chế độ ưu đãi nhằm thu hút và giữ chân nhân tài, bao gồm hỗ trợ nhà ở, học bổng đào tạo chuyên sâu và cơ hội thăng tiến. Chủ thể thực hiện là UBND thành phố và Sở Y tế, với lộ trình 3 năm.

  3. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin: Đầu tư hệ thống phần mềm quản lý bệnh viện, bệnh án điện tử và y tế từ xa, đồng thời đào tạo nhân viên sử dụng hiệu quả công nghệ mới. Thời gian triển khai trong 2 năm, do TTYT quận Sơn Trà phối hợp với Sở Y tế và các đơn vị công nghệ.

  4. Tăng cường công tác tuyên truyền và phổ biến chính sách: Nâng cao nhận thức của viên chức về mục tiêu, ý nghĩa và lợi ích của chính sách phát triển viên chức ngành y tế thông qua các hội thảo, tập huấn và truyền thông nội bộ. Thực hiện thường xuyên, do phòng Tổ chức - Hành chính TTYT quận Sơn Trà chủ trì.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý ngành y tế: Giúp hiểu rõ thực trạng và các giải pháp phát triển nguồn nhân lực y tế tại tuyến quận, huyện, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và tổ chức thực hiện chính sách.

  2. Nhà hoạch định chính sách công: Cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để xây dựng, điều chỉnh chính sách phát triển viên chức ngành y tế phù hợp với điều kiện địa phương.

  3. Giảng viên và sinh viên chuyên ngành chính sách công, quản lý y tế: Là tài liệu tham khảo quý giá cho việc nghiên cứu, giảng dạy và học tập về chính sách công trong lĩnh vực y tế.

  4. Các tổ chức, đơn vị y tế công lập: Hỗ trợ đánh giá và cải tiến công tác phát triển viên chức, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế tại cơ sở.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chính sách phát triển viên chức ngành y tế là gì?
    Là tập hợp các quyết định và giải pháp của Nhà nước nhằm xây dựng đội ngũ viên chức y tế có đủ số lượng, chất lượng và phẩm chất đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

  2. Tại sao việc thực hiện chính sách phát triển viên chức ngành y tế lại quan trọng?
    Bởi vì chính sách này quyết định trực tiếp đến chất lượng nguồn nhân lực y tế, ảnh hưởng đến hiệu quả khám chữa bệnh và sự hài lòng của người dân.

  3. Những khó khăn chính trong thực hiện chính sách tại TTYT quận Sơn Trà là gì?
    Bao gồm cơ chế quản lý chưa đồng bộ, chính sách thu hút chưa hấp dẫn, ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế và thiếu nhân lực chất lượng cao.

  4. Làm thế nào để nâng cao chất lượng viên chức ngành y tế?
    Thông qua đào tạo, bồi dưỡng liên tục, cải thiện chính sách đãi ngộ, ứng dụng công nghệ và tăng cường quản lý hiệu quả.

  5. Ai là chủ thể chính trong việc thực hiện chính sách phát triển viên chức ngành y tế?
    Bao gồm các cơ quan quản lý nhà nước từ Trung ương đến địa phương, các cơ sở y tế và chính các viên chức ngành y tế.

Kết luận

  • Nguồn nhân lực ngành y tế tại TTYT quận Sơn Trà đã có sự tăng trưởng về số lượng và chất lượng trong giai đoạn 2015-2020.
  • Cơ cấu chức danh nghề nghiệp còn chưa đồng đều, tỷ lệ viên chức chất lượng cao còn thấp.
  • Việc ứng dụng công nghệ thông tin và chính sách thu hút nhân tài cần được cải thiện để nâng cao hiệu quả hoạt động.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào đào tạo, hoàn thiện chính sách đãi ngộ, ứng dụng CNTT và tăng cường tuyên truyền.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc phát triển chính sách công trong lĩnh vực y tế, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế tại địa phương.

Tiếp theo, cần triển khai các giải pháp đề xuất trong thời gian 3-5 năm tới, đồng thời tiến hành đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp. Các cơ quan quản lý và đơn vị y tế được khuyến nghị áp dụng kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao hiệu quả công tác phát triển viên chức ngành y tế.