Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngành du lịch được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam, việc phát triển du lịch bền vững tại các địa phương có tiềm năng là nhiệm vụ cấp thiết. Huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang, với diện tích khoảng 60.040 ha và dân số đa dạng gồm các dân tộc Kinh, Khmer, Hoa, sở hữu nhiều lợi thế về cảnh quan thiên nhiên, di tích lịch sử và văn hóa đặc sắc, được xem là vùng đất có tiềm năng phát triển du lịch đa dạng. Từ năm 2016 đến 2020, lượng khách du lịch đến Tri Tôn tăng từ 350.000 lên 606.000 lượt, tăng gần gấp đôi, trong đó khách nội địa chiếm phần lớn. Tuy nhiên, du lịch huyện vẫn còn nhiều hạn chế như cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, chất lượng dịch vụ và nguồn nhân lực còn yếu, tính thời vụ cao và chưa thu hút được nhiều khách quốc tế. Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng thực hiện chính sách phát triển du lịch tại huyện Tri Tôn trong giai đoạn 2017-2020, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi chính sách, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương, đặc biệt nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho đồng bào dân tộc Khmer. Nghiên cứu có phạm vi không gian trên địa bàn huyện Tri Tôn và thời gian từ tháng 12/2017 đến tháng 6/2020, với ý nghĩa quan trọng trong việc định hướng phát triển du lịch bền vững, khai thác tiềm năng địa phương, đồng thời góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của tỉnh An Giang.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên lý thuyết chính sách công, trong đó chính sách phát triển du lịch được hiểu là tập hợp các chủ trương và hành động của Nhà nước nhằm thúc đẩy phát triển ngành du lịch thông qua các biện pháp tác động đến nguồn lực, sản phẩm, tổ chức và công nghệ du lịch. Khung lý thuyết bao gồm:

  • Lý thuyết thực thi chính sách: Quá trình chuyển hóa ý chí chính sách thành hành động thực tế, gồm các bước xây dựng kế hoạch, tuyên truyền, phân công phối hợp, duy trì, điều chỉnh, theo dõi và đánh giá.
  • Mô hình phát triển du lịch bền vững: Tập trung vào bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, văn hóa, phát triển kinh tế địa phương và nâng cao đời sống cộng đồng.
  • Khái niệm du lịch cộng đồng: Du lịch lấy cộng đồng làm trung tâm, tạo cơ hội cho người dân tham gia và hưởng lợi, góp phần giảm nghèo và bảo tồn văn hóa.
  • Các khái niệm chính: Chính sách công, thực thi chính sách, du lịch, chính sách phát triển du lịch, phát triển bền vững, du lịch cộng đồng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp tổng hợp và phân tích tài liệu. Nguồn dữ liệu bao gồm số liệu thống kê từ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh An Giang, các văn bản pháp luật, nghị quyết của Trung ương và địa phương, báo cáo ngành, cùng các tài liệu nghiên cứu liên quan. Cỡ mẫu nghiên cứu tập trung vào các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp du lịch và cộng đồng dân cư trên địa bàn huyện Tri Tôn. Phương pháp chọn mẫu theo phương pháp phi xác suất, lựa chọn các đối tượng có liên quan trực tiếp đến thực hiện chính sách phát triển du lịch. Thời gian nghiên cứu từ tháng 12/2017 đến tháng 6/2020, phù hợp với giai đoạn thực hiện các chính sách phát triển du lịch tại địa phương. Phân tích dữ liệu được thực hiện thông qua so sánh số liệu thống kê, đánh giá thực trạng, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và tổng hợp các ý kiến chuyên gia, người dân và doanh nghiệp nhằm đưa ra nhận định khách quan và đề xuất giải pháp phù hợp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng lượng khách du lịch: Lượng khách đến huyện Tri Tôn tăng từ 350.000 lượt năm 2016 lên 606.000 lượt năm 2019, tương đương mức tăng 73%. Tuy nhiên, năm 2020 do ảnh hưởng của dịch Covid-19, lượng khách giảm xuống còn 252.000 lượt, giảm 58% so với năm trước. Khách nội địa chiếm khoảng 99%, khách quốc tế chỉ vài trăm lượt, tỷ lệ không đáng kể.

  2. Doanh thu du lịch tăng trưởng nhưng chưa ổn định: Doanh thu từ hoạt động du lịch tăng từ 1,795 tỷ đồng năm 2016 lên 12 tỷ đồng năm 2019, tăng hơn 6 lần. Năm 2020 doanh thu giảm mạnh còn 4,2 tỷ đồng, giảm 65% so với năm 2019 do đại dịch. Doanh thu chủ yếu đến từ dịch vụ ăn uống và lữ hành, chiếm gần 80% tổng chi tiêu của khách.

  3. Cơ sở hạ tầng và dịch vụ còn hạn chế: Hạ tầng giao thông, lưu trú và dịch vụ du lịch chưa đồng bộ, chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng tăng của khách. Các điểm du lịch như Đồi Tức Dụp, Nhà mồ Ba Chúc đã được đầu tư nâng cấp nhưng vẫn thiếu các dịch vụ hỗ trợ chuyên nghiệp. Đội ngũ lao động du lịch còn thiếu về số lượng và kỹ năng, đặc biệt là ngoại ngữ và nghiệp vụ chuyên môn.

  4. Tính thời vụ cao và ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ: Du lịch huyện tập trung cao điểm từ tháng 12 đến tháng 4 âm lịch, đặc biệt là dịp lễ hội Đua bò Bảy Núi và lễ hội Sen Dolta thu hút 20-30 nghìn người. Thời gian còn lại lượng khách giảm mạnh, gây khó khăn cho hoạt động kinh doanh và duy trì nguồn nhân lực ổn định.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng lượng khách và doanh thu du lịch tại Tri Tôn trong giai đoạn 2016-2019 phản ánh hiệu quả bước đầu của chính sách phát triển du lịch địa phương, phù hợp với xu hướng phát triển chung của tỉnh An Giang và vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Tuy nhiên, sự sụt giảm mạnh năm 2020 do dịch Covid-19 cho thấy tính bền vững của ngành du lịch còn nhiều thách thức. Cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ và chất lượng dịch vụ chưa cao là những rào cản lớn, ảnh hưởng đến khả năng thu hút khách quốc tế và tăng thời gian lưu trú. Tính thời vụ cao làm giảm hiệu quả kinh tế và gây áp lực lên nguồn nhân lực, cơ sở vật chất trong mùa cao điểm. So sánh với các địa phương như Cần Thơ và Kiên Giang, Tri Tôn còn nhiều tiềm năng chưa được khai thác hết, đặc biệt trong phát triển du lịch cộng đồng và du lịch sinh thái. Việc đầu tư nâng cao chất lượng dịch vụ, đào tạo nguồn nhân lực và phát triển sản phẩm du lịch đặc thù sẽ góp phần nâng cao sức cạnh tranh và phát triển bền vững. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng lượt khách, doanh thu theo năm và bảng phân tích các yếu tố ảnh hưởng để minh họa rõ nét hơn các kết quả nghiên cứu.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng du lịch: Nâng cấp hệ thống giao thông, cơ sở lưu trú, nhà vệ sinh công cộng và các tiện ích hỗ trợ tại các điểm du lịch trọng điểm như Đồi Tức Dụp, Nhà mồ Ba Chúc. Mục tiêu nâng cao chất lượng dịch vụ, kéo dài thời gian lưu trú của khách. Thời gian thực hiện: 2022-2025. Chủ thể: UBND huyện phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh.

  2. Phát triển nguồn nhân lực chuyên nghiệp: Tổ chức các khóa đào tạo nghiệp vụ du lịch, kỹ năng ngoại ngữ, ứng xử văn hóa cho đội ngũ lao động địa phương, đặc biệt là hướng dẫn viên và nhân viên dịch vụ. Mục tiêu nâng cao chất lượng phục vụ, đáp ứng yêu cầu khách quốc tế. Thời gian: 2022-2024. Chủ thể: Trung tâm đào tạo nghề du lịch, các trường cao đẳng, UBND huyện.

  3. Đa dạng hóa sản phẩm du lịch đặc thù: Khai thác các giá trị văn hóa dân tộc Khmer, du lịch sinh thái núi rừng, du lịch cộng đồng gắn với lễ hội truyền thống như Đua bò Bảy Núi, lễ hội Sen Dolta. Mục tiêu tạo điểm nhấn thu hút khách, tăng tính cạnh tranh. Thời gian: 2022-2026. Chủ thể: Ban quản lý du lịch huyện, các tổ chức cộng đồng, doanh nghiệp du lịch.

  4. Tăng cường xúc tiến, quảng bá du lịch: Xây dựng chiến lược truyền thông đa kênh, hợp tác với các công ty lữ hành trong và ngoài nước, tổ chức các sự kiện du lịch để nâng cao nhận diện thương hiệu du lịch Tri Tôn. Mục tiêu tăng lượng khách quốc tế và nội địa. Thời gian: 2022-2025. Chủ thể: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh, UBND huyện.

  5. Quản lý và phát triển du lịch bền vững: Xây dựng các quy định về bảo vệ môi trường, an ninh trật tự, vệ sinh an toàn thực phẩm tại các điểm du lịch; phát triển du lịch gắn với bảo tồn văn hóa và môi trường tự nhiên. Mục tiêu đảm bảo phát triển lâu dài, hài hòa lợi ích các bên. Thời gian: liên tục. Chủ thể: UBND huyện, các cơ quan chức năng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước địa phương: Giúp các cấp chính quyền huyện Tri Tôn và tỉnh An Giang có cơ sở khoa học để xây dựng, điều chỉnh chính sách phát triển du lịch phù hợp với thực tiễn, nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển ngành du lịch.

  2. Doanh nghiệp và nhà đầu tư du lịch: Cung cấp thông tin về tiềm năng, thực trạng và các giải pháp phát triển du lịch tại Tri Tôn, từ đó định hướng đầu tư hiệu quả, phát triển sản phẩm du lịch đặc thù, nâng cao chất lượng dịch vụ.

  3. Các tổ chức nghiên cứu và đào tạo: Là tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu, giảng viên và sinh viên chuyên ngành chính sách công, quản lý du lịch, phát triển kinh tế vùng nhằm hiểu rõ hơn về thực thi chính sách phát triển du lịch ở địa phương.

  4. Cộng đồng dân cư và các tổ chức xã hội: Giúp nâng cao nhận thức về vai trò của cộng đồng trong phát triển du lịch bền vững, khuyến khích sự tham gia tích cực của người dân trong các hoạt động du lịch, bảo tồn văn hóa và môi trường.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chính sách phát triển du lịch tại huyện Tri Tôn có những điểm mạnh nào?
    Chính sách được xây dựng dựa trên định hướng phát triển du lịch bền vững, có sự đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, tập trung đầu tư hạ tầng, đào tạo nguồn nhân lực và phát triển sản phẩm du lịch đặc thù như du lịch tâm linh, du lịch cộng đồng. Ví dụ, việc tổ chức lễ hội Đua bò Bảy Núi thu hút hàng chục nghìn khách mỗi năm.

  2. Những khó khăn chính trong thực hiện chính sách phát triển du lịch ở Tri Tôn là gì?
    Hạ tầng du lịch còn hạn chế, chất lượng dịch vụ chưa cao, nguồn nhân lực thiếu kỹ năng, tính thời vụ cao gây khó khăn duy trì hoạt động liên tục, và lượng khách quốc tế còn rất ít. Năm 2020, do dịch Covid-19, lượng khách giảm 58% so với năm trước.

  3. Làm thế nào để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch tại địa phương?
    Cần tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ du lịch, kỹ năng giao tiếp, ngoại ngữ và ứng xử văn hóa cho lao động địa phương. Đồng thời, khuyến khích doanh nghiệp tham gia đào tạo và tạo điều kiện phát triển nghề nghiệp bền vững.

  4. Du lịch cộng đồng đóng vai trò như thế nào trong phát triển du lịch Tri Tôn?
    Du lịch cộng đồng giúp người dân địa phương tham gia trực tiếp vào hoạt động du lịch, tạo việc làm, tăng thu nhập và bảo tồn văn hóa truyền thống. Đây là phương thức phát triển bền vững, góp phần giảm nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống.

  5. Các giải pháp nào giúp giảm tính thời vụ trong du lịch huyện Tri Tôn?
    Đa dạng hóa sản phẩm du lịch, phát triển các loại hình du lịch quanh năm như du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, tổ chức các sự kiện ngoài mùa cao điểm, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ để kéo dài thời gian lưu trú của khách.

Kết luận

  • Huyện Tri Tôn có tiềm năng phát triển du lịch đa dạng với sự tăng trưởng lượng khách và doanh thu rõ rệt trong giai đoạn 2016-2019.
  • Thực trạng phát triển du lịch còn nhiều hạn chế về hạ tầng, nguồn nhân lực và tính thời vụ cao, ảnh hưởng đến hiệu quả và bền vững.
  • Chính sách phát triển du lịch đã được triển khai đồng bộ, tạo nền tảng cho sự phát triển nhưng cần được điều chỉnh, bổ sung phù hợp với thực tế địa phương.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào nâng cấp hạ tầng, đào tạo nhân lực, đa dạng hóa sản phẩm và tăng cường xúc tiến quảng bá nhằm phát triển du lịch bền vững.
  • Giai đoạn tiếp theo (2022-2025) cần tập trung thực hiện các giải pháp đồng bộ, huy động nguồn lực xã hội, phát huy vai trò cộng đồng để đưa du lịch Tri Tôn trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý và doanh nghiệp du lịch cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tăng cường giám sát, đánh giá để điều chỉnh kịp thời, đảm bảo phát triển du lịch hiệu quả và bền vững.