Tổng quan nghiên cứu

Việc học từ vựng đóng vai trò then chốt trong quá trình học ngoại ngữ, đặc biệt đối với sinh viên không chuyên tiếng Anh tại các trường cao đẳng nghề. Tại Trường Cao đẳng Nghề Giao thông Vận tải Trung ương 1, sinh viên có trình độ tiếng Anh thấp dù đã học từ 4 đến 7 năm, với khoảng 71% đạt điểm dưới trung bình trong bài kiểm tra trình độ. Thực trạng này đặt ra vấn đề về nhận thức và việc sử dụng các chiến lược học từ vựng của sinh viên nhằm nâng cao hiệu quả học tập. Mục tiêu nghiên cứu là khảo sát mức độ nhận thức và các chiến lược học từ vựng phổ biến của sinh viên không chuyên tiếng Anh tại trường, từ đó đề xuất giải pháp cải thiện việc dạy và học từ vựng. Nghiên cứu được thực hiện trong năm học tại Trường Cao đẳng Nghề Giao thông Vận tải Trung ương 1, với 35 sinh viên tham gia. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực tiếng Anh cho sinh viên nghề, góp phần mở rộng cơ hội việc làm trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về chiến lược học ngôn ngữ và chiến lược học từ vựng, trong đó nổi bật là phân loại của Schmitt (1997) và Nation (2001). Schmitt phân chia chiến lược học từ vựng thành năm nhóm chính:

  • Chiến lược xác định (DET): Tự tìm hiểu nghĩa từ mới qua từ điển, suy đoán ngữ cảnh, phân tích cấu trúc từ.
  • Chiến lược xã hội (SOC): Học qua tương tác với người khác như hỏi thầy cô, bạn bè.
  • Chiến lược ghi nhớ (MEM): Liên kết từ mới với kiến thức đã biết, sử dụng hình ảnh, nhóm từ, phát âm to.
  • Chiến lược nhận thức (COG): Lặp lại từ vựng bằng lời nói hoặc viết, sử dụng danh sách từ.
  • Chiến lược siêu nhận thức (MET): Lập kế hoạch học tập, tự kiểm tra, sử dụng phương tiện truyền thông tiếng Anh.

Ba khái niệm chính được tập trung là nhận thức chiến lược, sự đa dạng chiến lược và hiệu quả chiến lược trong học từ vựng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng kết hợp định tính.

  • Nguồn dữ liệu: 35 sinh viên không chuyên tiếng Anh tại Trường Cao đẳng Nghề Giao thông Vận tải Trung ương 1.
  • Cỡ mẫu: 35 sinh viên được chọn ngẫu nhiên, đa dạng về độ tuổi, giới tính và trình độ tiếng Anh.
  • Phương pháp chọn mẫu: Ngẫu nhiên thuận tiện nhằm đảm bảo tính đại diện cho nhóm sinh viên nghề.
  • Công cụ thu thập dữ liệu: Bảng câu hỏi khảo sát tần suất sử dụng 23 chiến lược học từ vựng theo thang Likert 5 mức độ; bài kiểm tra từ vựng gồm 50 câu trắc nghiệm; phỏng vấn sâu 4 sinh viên và 3 giáo viên.
  • Phương pháp phân tích: Phân tích thống kê mô tả tần suất sử dụng chiến lược, so sánh tỷ lệ phần trăm; phân tích nội dung phỏng vấn để làm rõ và bổ sung dữ liệu định lượng.
  • Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu trong năm học, phân tích và báo cáo kết quả trong vòng 6 tháng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về chiến lược học từ vựng còn hạn chế: Hơn 50% sinh viên không nhận thức rõ về việc lựa chọn từ vựng cần học và chiến lược phù hợp.
  2. Chiến lược xác định (DET): Sử dụng từ điển là chiến lược phổ biến nhất với khoảng 25% sinh viên thường xuyên áp dụng; trong khi đó, chỉ khoảng 6% thường xuyên đoán nghĩa từ ngữ cảnh và dưới 6% phân tích cấu trúc từ.
  3. Chiến lược xã hội (SOC): Khoảng 35% sinh viên thường xuyên hỏi thầy cô hoặc bạn bè để dịch nghĩa; tuy nhiên, hoạt động học nhóm và thảo luận từ vựng ít được sử dụng (dưới 30%).
  4. Chiến lược ghi nhớ (MEM): Nhớ phần loại từ và sử dụng từ trong câu được áp dụng nhiều nhất (khoảng 40% thường xuyên sử dụng); các chiến lược như liên kết từ với trải nghiệm cá nhân hay nhóm từ được sử dụng ở mức trung bình (khoảng 25%).
  5. Chiến lược nhận thức (COG): Lặp lại bằng viết được ưa chuộng với 75% sinh viên thường xuyên sử dụng; lặp lại bằng lời nói chiếm khoảng 50%. Ghi chép từ vựng cá nhân ít phổ biến (dưới 35%).
  6. Chiến lược siêu nhận thức (MET): Rất ít sinh viên áp dụng các chiến lược này, chỉ khoảng 3% có kế hoạch ôn tập từ vựng thường xuyên; phần lớn không sử dụng phương tiện truyền thông tiếng Anh để học.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sinh viên nghề có nhận thức thấp về việc lựa chọn và áp dụng chiến lược học từ vựng, dẫn đến việc học tập chủ yếu dựa trên các phương pháp truyền thống như tra từ điển, lặp lại từ vựng bằng viết và nói. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy người học trình độ thấp thường sử dụng các chiến lược cơ bản, chưa phát triển các chiến lược siêu nhận thức và xã hội hiệu quả hơn. Việc thiếu sử dụng chiến lược đoán nghĩa từ ngữ cảnh và phân tích cấu trúc từ phản ánh hạn chế về vốn từ và kiến thức ngôn ngữ nền tảng của sinh viên. Các chiến lược xã hội và siêu nhận thức ít được áp dụng do hạn chế về môi trường học tập và sự chủ động của người học. Dữ liệu phỏng vấn giáo viên cũng xác nhận sinh viên thường học thụ động, thiếu sáng tạo và không có kế hoạch học tập rõ ràng. Biểu đồ tần suất sử dụng chiến lược minh họa rõ sự chênh lệch giữa các nhóm chiến lược, cho thấy cần tập trung phát triển nhận thức và kỹ năng sử dụng chiến lược đa dạng hơn để nâng cao hiệu quả học từ vựng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo nhận thức chiến lược học từ vựng: Giáo viên cần tổ chức các buổi hướng dẫn, tập huấn giúp sinh viên nhận biết và lựa chọn chiến lược học phù hợp, nhằm nâng cao khả năng tự học và tự quản lý quá trình học tập. Thời gian thực hiện: trong học kỳ đầu tiên; Chủ thể: giáo viên tiếng Anh.
  2. Phát triển kỹ năng đoán nghĩa từ ngữ cảnh và phân tích cấu trúc từ: Tích hợp các bài tập thực hành đoán nghĩa, phân tích từ trong chương trình học để nâng cao vốn từ và khả năng suy luận ngôn ngữ. Thời gian: xuyên suốt năm học; Chủ thể: giáo viên và sinh viên.
  3. Khuyến khích hoạt động học nhóm và tương tác xã hội: Tạo điều kiện cho sinh viên tham gia các hoạt động nhóm, thảo luận từ vựng nhằm phát triển kỹ năng xã hội và tăng cường sự chủ động trong học tập. Thời gian: ít nhất 1 buổi/tuần; Chủ thể: giáo viên và sinh viên.
  4. Xây dựng kế hoạch ôn tập và tự kiểm tra từ vựng định kỳ: Hướng dẫn sinh viên lập kế hoạch học tập cá nhân, sử dụng các công cụ tự kiểm tra để củng cố và duy trì vốn từ lâu dài. Thời gian: hàng tháng; Chủ thể: sinh viên dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
  5. Khuyến khích sử dụng phương tiện truyền thông tiếng Anh: Tạo điều kiện và hướng dẫn sinh viên khai thác các nguồn học tập như radio, TV, internet để tăng cường tiếp xúc với ngôn ngữ thực tế. Thời gian: liên tục; Chủ thể: sinh viên và nhà trường hỗ trợ về cơ sở vật chất.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên tiếng Anh tại các trường cao đẳng nghề: Nghiên cứu cung cấp thông tin về thực trạng và chiến lược học từ vựng của sinh viên nghề, giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp.
  2. Nhà quản lý giáo dục nghề nghiệp: Tham khảo để xây dựng chính sách đào tạo ngoại ngữ hiệu quả, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong bối cảnh hội nhập.
  3. Sinh viên không chuyên tiếng Anh: Hiểu rõ về các chiến lược học từ vựng, từ đó tự điều chỉnh phương pháp học tập nhằm nâng cao trình độ.
  4. Nghiên cứu sinh và học giả trong lĩnh vực giảng dạy tiếng Anh: Tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo về chiến lược học từ vựng và phương pháp giảng dạy ngoại ngữ trong môi trường nghề nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao sinh viên không chuyên tiếng Anh lại có trình độ từ vựng thấp dù học nhiều năm?
    Do thiếu nhận thức về chiến lược học từ vựng hiệu quả và chủ yếu sử dụng các phương pháp học thụ động như lặp lại và tra từ điển, sinh viên không phát triển được kỹ năng tự học và vận dụng từ vựng linh hoạt.

  2. Chiến lược học từ vựng nào được sinh viên sử dụng phổ biến nhất?
    Sử dụng từ điển tiếng Anh - Việt và hỏi thầy cô, bạn bè để dịch nghĩa là hai chiến lược phổ biến nhất, chiếm khoảng 25-35% tần suất sử dụng thường xuyên.

  3. Tại sao chiến lược siêu nhận thức ít được áp dụng?
    Chiến lược siêu nhận thức đòi hỏi người học phải có khả năng tự quản lý, lập kế hoạch và đánh giá quá trình học tập, điều mà sinh viên nghề hiện tại chưa phát triển do thiếu hướng dẫn và môi trường học tập phù hợp.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả học từ vựng cho sinh viên nghề?
    Cần tổ chức đào tạo nhận thức chiến lược học tập, tăng cường hoạt động tương tác xã hội, phát triển kỹ năng đoán nghĩa từ ngữ cảnh, đồng thời khuyến khích sử dụng phương tiện truyền thông tiếng Anh và lập kế hoạch ôn tập định kỳ.

  5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các trường nghề khác không?
    Có, vì nhiều trường nghề có đặc điểm tương tự về trình độ và môi trường học tập, kết quả nghiên cứu và đề xuất có thể được điều chỉnh và áp dụng rộng rãi nhằm cải thiện chất lượng dạy và học tiếng Anh.

Kết luận

  • Sinh viên không chuyên tiếng Anh tại Trường Cao đẳng Nghề Giao thông Vận tải Trung ương 1 có nhận thức hạn chế về chiến lược học từ vựng và chủ yếu sử dụng các phương pháp học truyền thống, ít hiệu quả.
  • Chiến lược sử dụng từ điển và hỏi thầy cô, bạn bè là phổ biến nhất, trong khi các chiến lược siêu nhận thức và xã hội ít được áp dụng.
  • Việc thiếu đa dạng chiến lược học tập dẫn đến trình độ tiếng Anh thấp, ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp và cơ hội nghề nghiệp của sinh viên.
  • Cần thiết phải đào tạo nhận thức chiến lược học từ vựng, phát triển kỹ năng tự học và tăng cường hoạt động tương tác xã hội trong môi trường học tập.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai chương trình đào tạo chiến lược học tập, xây dựng kế hoạch ôn tập từ vựng và đánh giá hiệu quả thường xuyên nhằm nâng cao trình độ tiếng Anh cho sinh viên nghề.

Hành động ngay hôm nay để cải thiện phương pháp học từ vựng và nâng cao năng lực tiếng Anh của bạn!