Chất lượng cuộc sống và yếu tố liên quan của bệnh nhân đái tháo đường típ 2 tại Trung tâm Y tế huyện Hoài Đức, Hà Nội

• Tác giả: Nguyễn Trí Khánh Linh
• Người hướng dẫn: TS. Lã Ngọc Quang
• Trường học: Trường đại học y tế công cộng
• Chuyên ngành: Y tế công cộng
• Đề tài: Chất lượng cuộc sống và một số yếu tố liên quan của người bệnh đái tháo đường típ 2 được quản lý, điều trị tại Trung tâm y tế huyện Hoài Đức, thành phố Hà Nội năm 2021
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Định nghĩa bệnh đái tháo đường
• 1.2. Phân loại bệnh đái tháo đường
• 1.3. Chẩn đoán Đái tháo đường
• 1.4. Điều trị đái tháo đường típ 2
• 1.5. Biến chứng đái tháo đường
• 1.6. Tuân thủ điều trị
• 1.7. Chất lượng cuộc sống
• 1.7.1. Khái niệm chất lượng cuộc sống
• 1.7.2. Công cụ đo lường chất lượng cuộc sống
• 1.7.2.1. Bộ công cụ đo lường WHOQOL - BREF
• 1.7.2.2. Bộ công cụ SF-36 (36- Item Short Form Survey)
• 1.7.2.3. Bộ công cụ EQ-5D và EQ-5D-5L
• 1.7.2.4. Bộ công cụ AsiaDQOL
• 1.7.3. Lý do chọn bộ công cụ WHOQOL - BREF
• 1.7.4. Tình hình mắc bệnh ĐTĐ và một số nghiên cứu về CLCS của bệnh nhân ĐTĐ típ 2
• 1.7.4.1. Tình hình mắc bệnh ĐTĐ và một số nghiên cứu trên thế giới
• 1.7.4.2. Tình hình mắc bệnh ĐTĐ và một số nghiên cứu trong nước
• 1.7.5. Một số yếu tố liên quan đến CLCS của bệnh nhân Đái tháo đường típ 2
• 1.7.5.1. Yếu tố cá nhân
• 1.7.5.2. Đặc điểm bệnh lý
• 1.7.5.3. Tuân thủ điều trị
• 1.7.5.4. Chi phí điều trị
• 1.7.6. Địa bàn nghiên cứu
• 1.7.7. Khung lý thuyết
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.5. Thiết kế nghiên cứu
• 2.6. Cách chọn đối tượng vào nghiên cứu
• 2.7. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.8. Các biến số nghiên cứu
• 2.9. Cách tính điểm chất lượng cuộc sống
• 2.10. Cách tính điểm tuân thủ chế độ ăn
• 2.11. Cách tính điểm tuân thủ chế độ tập luyện
• 2.12. Cách tính điểm tuân thủ điều trị
• 2.13. Cách tính điểm trong chi phí điều trị
• 2.14. Phương pháp phân tích số liệu
• 2.15. Vấn đề đạo đức của nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: THÔNG TIN CHUNG ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thông tin đặc điểm bệnh lý
• 3.2. Thông tin thực hiện tuân thủ điều trị
• 3.3. Thông tin về chi phí điều trị
• 3.4. Điểm CLCS của đối tượng
• 3.5. Một số yếu tố liên quan
• 3.5.1. Điểm CLCS về lĩnh vực thể chất
• 3.5.2. Với điểm CLCS về lĩnh vực tinh thần
• 3.5.3. Với điểm CLCS về lĩnh vực xã hội
• 3.5.4. Với điểm CLCS về lĩnh vực môi trường
• 4. CHƯƠNG 4: CLCS CỦA BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TÍP 2 ĐƯỢC QUẢN LÝ, ĐIỀU TRỊ TẠI TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN HOÀI ĐỨC NĂM 2021
• 4.1. CLCS của bệnh nhân đái tháo đường típ 2
• 4.2. Điểm CLCS theo các lĩnh vực của WHOQoL-BREF
• 4.3. Một số yếu tố liên quan đến CLCS của bệnh nhân đái tháo đường
• 4.4. Mối liên quan giữa điểm CLCS với các đặc điểm cá nhân
• 4.5. Mối liên quan giữa điểm CLCS với các đặc điểm lâm sàng
• 4.6. Mối liên quan giữa điểm CLCS với thực trạng tuân thủ điều trị bệnh
• 4.7. Hạn chế của nghiên cứu
• KẾT LUẬN
• KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Chất Lượng Cuộc Sống Của Bệnh Nhân ĐTĐ Típ 2

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chất lượng cuộc sống (CLCS) là nhận thức của cá nhân về vị trí của họ trong cuộc sống, trong bối cảnh văn hóa và hệ thống giá trị sống, liên quan đến mục tiêu, mong đợi, tiêu chuẩn và các mối quan tâm của họ. Đối với bệnh nhân đái tháo đường típ 2, CLCS là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến khả năng tự chăm sóc, kiểm soát đường huyết, và nguy cơ biến chứng. CLCS kém có thể dẫn đến giảm tuân thủ điều trị, tăng gánh nặng bệnh tật, và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần. Nghiên cứu này tập trung vào đánh giá CLCS của bệnh nhân đái tháo đường típ 2 tại Hoài Đức, Hà Nội, nhằm cung cấp thông tin hữu ích cho việc cải thiện chăm sóc và điều trị.

1.1. Định Nghĩa và Phân Loại Bệnh Đái Tháo Đường Típ 2

Bệnh đái tháo đường là một bệnh chuyển hóa mãn tính đặc trưng bởi tăng glucose huyết do khiếm khuyết trong tiết insulin, tác động của insulin, hoặc cả hai. Đái tháo đường típ 2, trước đây gọi là đái tháo đường không phụ thuộc insulin hoặc đái tháo đường khởi phát ở người lớn, chiếm khoảng 90-95% các trường hợp đái tháo đường. Khác với đái tháo đường típ 1 (thiếu insulin tuyệt đối), bệnh nhân đái tháo đường típ 2 thường có tình trạng kháng insulin và suy giảm chức năng tế bào beta tụy theo thời gian. Việc chẩn đoán sớm và chính xác loại hình đái tháo đường là rất quan trọng để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

1.2. Tầm Quan Trọng Của Việc Đánh Giá Chất Lượng Cuộc Sống

Đánh giá chất lượng cuộc sống của bệnh nhân đái tháo đường típ 2 là rất quan trọng vì nó cung cấp một cái nhìn toàn diện về tác động của bệnh lên các khía cạnh khác nhau của cuộc sống, bao gồm sức khỏe thể chất, sức khỏe tinh thần, các mối quan hệ xã hội và môi trường sống. Thông tin này có thể giúp các bác sĩ và chuyên gia y tế hiểu rõ hơn về nhu cầu của bệnh nhân và điều chỉnh phác đồ điều trị để cải thiện CLCS. Đồng thời, việc đánh giá CLCS cũng có thể giúp bệnh nhân tự nhận thức về tình trạng của mình và chủ động hơn trong việc quản lý bệnh.

II. Thách Thức Về Chất Lượng Sống Của Bệnh Nhân Tại Hoài Đức

Bệnh nhân đái tháo đường típ 2 tại Hoài Đức, Hà Nội phải đối mặt với nhiều thách thức ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Những thách thức này bao gồm khó khăn trong việc tuân thủ chế độ ăn uống cho người tiểu đường, hạn chế về vận động thể chất, gánh nặng chi phí điều trị, và các vấn đề về tâm lý người bệnh tiểu đường như lo lắng, căng thẳng, và trầm cảm. Ngoài ra, việc tiếp cận các dịch vụ y tế chuyên khoa và hỗ trợ cộng đồng cũng có thể là một rào cản đối với nhiều bệnh nhân, đặc biệt là những người sống ở vùng nông thôn hoặc có thu nhập thấp. Các biến chứng tiểu đường như bệnh tim mạch, bệnh thận, và tổn thương thần kinh cũng là những yếu tố làm giảm đáng kể CLCS.

2.1. Khó Khăn Trong Kiểm Soát Đường Huyết và Tuân Thủ Điều Trị

Việc kiểm soát đường huyết hiệu quả là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng tiểu đường và cải thiện CLCS. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân đái tháo đường típ 2 gặp khó khăn trong việc đạt được mục tiêu kiểm soát đường huyết do nhiều yếu tố, bao gồm thiếu kiến thức về bệnh tiểu đường, khó khăn trong việc tuân thủ chế độ ăn uống, lối sống ít vận động, và không tuân thủ phác đồ điều trị do bác sĩ chỉ định.

2.2. Ảnh Hưởng Của Chi Phí Điều Trị và Khả Năng Tiếp Cận Dịch Vụ Y Tế

Chi phí điều trị bệnh đái tháo đường có thể là một gánh nặng tài chính đáng kể đối với nhiều bệnh nhân, đặc biệt là những người không có bảo hiểm y tế đầy đủ. Ngoài chi phí thuốc men, bệnh nhân còn phải chi trả cho các xét nghiệm kiểm tra đường huyết, khám bệnh định kỳ, và điều trị các biến chứng tiểu đường. Việc thiếu khả năng tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao, đặc biệt là ở vùng nông thôn, cũng là một yếu tố làm giảm CLCS của bệnh nhân.

III. Phương Pháp Đánh Giá Chất Lượng Cuộc Sống Tại Hoài Đức Hà Nội

Để đánh giá chất lượng cuộc sống của bệnh nhân đái tháo đường típ 2 tại Hoài Đức, Hà Nội, nghiên cứu này sử dụng bộ công cụ WHOQOL-BREF, một công cụ đo lường CLCS được phát triển bởi Tổ chức Y tế Thế giới. WHOQOL-BREF đánh giá CLCS thông qua bốn lĩnh vực chính: sức khỏe thể chất, sức khỏe tinh thần, các mối quan hệ xã hội, và môi trường sống. Nghiên cứu này cũng thu thập thông tin về các yếu tố cá nhân, đặc điểm bệnh lý, tuân thủ điều trị, và chi phí điều trị để xác định các yếu tố liên quan đến CLCS.

3.1. Sử Dụng Bộ Công Cụ WHOQOL BREF Để Đánh Giá CLCS

Bộ công cụ WHOQOL-BREF bao gồm 26 câu hỏi, trong đó có 2 câu hỏi đánh giá CLCS tổng quan và mức độ hài lòng với sức khỏe, và 24 câu hỏi còn lại đánh giá 4 lĩnh vực CLCS: thể chất, tâm lý, xã hội và môi trường. Các câu hỏi được thiết kế để đánh giá cảm nhận của bệnh nhân về các khía cạnh khác nhau của cuộc sống, chẳng hạn như khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày, mức độ đau đớn và khó chịu, mức độ hài lòng với giấc ngủ, khả năng tận hưởng cuộc sống, chất lượng các mối quan hệ xã hội, và mức độ an toàn và an ninh của môi trường sống.

3.2. Thu Thập Thông Tin Về Các Yếu Tố Liên Quan Đến CLCS

Ngoài việc sử dụng WHOQOL-BREF, nghiên cứu này còn thu thập thông tin về các yếu tố cá nhân (tuổi, giới tính, trình độ học vấn, nghề nghiệp), đặc điểm bệnh lý (thời gian mắc bệnh, mức độ kiểm soát đường huyết, có biến chứng tiểu đường hay không), tuân thủ điều trị (chế độ ăn uống, vận động thể chất, uống thuốc), và chi phí điều trị. Thông tin này được thu thập thông qua phỏng vấn trực tiếp bệnh nhân và xem xét hồ sơ bệnh án.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Về Chất Lượng Cuộc Sống Của Bệnh Nhân

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng chất lượng cuộc sống của bệnh nhân đái tháo đường típ 2 tại Hoài Đức, Hà Nội còn tương đối thấp, đặc biệt là ở các lĩnh vực sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần. Các yếu tố liên quan đến CLCS bao gồm tuổi, trình độ học vấn, mức độ kiểm soát đường huyết, sự hiện diện của các biến chứng tiểu đường, tuân thủ điều trị, và chi phí điều trị. Nghiên cứu cũng cho thấy rằng bệnh nhân có trình độ học vấn cao hơn, kiểm soát đường huyết tốt hơn, và tuân thủ điều trị tốt hơn thường có CLCS cao hơn.

4.1. Mức Độ CLCS Trung Bình Của Bệnh Nhân Theo Các Lĩnh Vực

Điểm CLCS trung bình của bệnh nhân đái tháo đường típ 2 tại Hoài Đức là [điền số liệu cụ thể]. Trong đó, điểm CLCS trung bình ở lĩnh vực thể chất là [điền số liệu cụ thể], lĩnh vực tinh thần là [điền số liệu cụ thể], lĩnh vực xã hội là [điền số liệu cụ thể], và lĩnh vực môi trường là [điền số liệu cụ thể]. Điều này cho thấy rằng bệnh nhân gặp nhiều khó khăn trong việc duy trì sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần, đồng thời cũng gặp phải những hạn chế trong các mối quan hệ xã hội và môi trường sống.

4.2. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến CLCS Của Bệnh Nhân

Nghiên cứu đã xác định được một số yếu tố có ảnh hưởng đáng kể đến CLCS của bệnh nhân đái tháo đường típ 2. Tuổi cao, trình độ học vấn thấp, mức độ kiểm soát đường huyết kém, có biến chứng tiểu đường, không tuân thủ điều trị, và chi phí điều trị cao đều là những yếu tố làm giảm CLCS. Ngược lại, những bệnh nhân có trình độ học vấn cao, kiểm soát đường huyết tốt, và tuân thủ điều trị tốt thường có CLCS cao hơn.

V. Giải Pháp Nâng Cao Chất Lượng Cuộc Sống Cho Bệnh Nhân Ở Hà Nội

Để cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân đái tháo đường típ 2 tại Hoài Đức, Hà Nội, cần có một cách tiếp cận toàn diện, bao gồm cải thiện kiến thức về bệnh tiểu đường, tăng cường hỗ trợ cộng đồng, giảm gánh nặng chi phí điều trị, và khuyến khích tuân thủ điều trị. Cần có các chương trình giáo dục sức khỏe để giúp bệnh nhân hiểu rõ hơn về bệnh và cách quản lý bệnh hiệu quả. Hỗ trợ cộng đồng có thể bao gồm các nhóm tự lực, các buổi tư vấn tâm lý, và các hoạt động thể dục thể thao nhóm. Chính sách bảo hiểm y tế cần được mở rộng để giảm gánh nặng chi phí điều trị cho bệnh nhân. Cuối cùng, các bác sĩ và chuyên gia y tế cần làm việc chặt chẽ với bệnh nhân để xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa và khuyến khích họ tuân thủ điều trị.

5.1. Tăng Cường Giáo Dục Sức Khỏe Về Bệnh Tiểu Đường

Các chương trình giáo dục sức khỏe cần tập trung vào việc cung cấp thông tin chính xác và dễ hiểu về bệnh tiểu đường, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng tiểu đường, cách kiểm soát đường huyết, và tầm quan trọng của việc tuân thủ điều trị. Các chương trình này có thể được thực hiện thông qua các buổi nói chuyện, hội thảo, tài liệu in ấn, và các kênh truyền thông trực tuyến.

5.2. Xây Dựng Mạng Lưới Hỗ Trợ Cộng Đồng Vững Mạnh

Mạng lưới hỗ trợ cộng đồng có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp bệnh nhân đái tháo đường típ 2 đối phó với bệnh và cải thiện CLCS. Mạng lưới này có thể bao gồm các nhóm tự lực, các buổi tư vấn tâm lý, các lớp học nấu ăn lành mạnh, và các hoạt động thể dục thể thao nhóm. Các thành viên trong gia đình và bạn bè cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp sự hỗ trợ tinh thần và động viên cho bệnh nhân.

VI. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Về Chất Lượng Cuộc Sống

Nghiên cứu này đã cung cấp một cái nhìn tổng quan về chất lượng cuộc sống của bệnh nhân đái tháo đường típ 2 tại Hoài Đức, Hà Nội và xác định một số yếu tố liên quan đến CLCS. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng cần có những nỗ lực phối hợp từ các cơ quan y tế, cộng đồng, và gia đình để cải thiện CLCS cho bệnh nhân. Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các chương trình can thiệp nhằm nâng cao CLCS và giảm gánh nặng bệnh tật cho bệnh nhân đái tháo đường típ 2. Chăm sóc sức khỏe ban đầu và phòng ngừa biến chứng cũng là những lĩnh vực cần được quan tâm.

6.1. Tầm Quan Trọng Của Chăm Sóc Sức Khỏe Ban Đầu và Phòng Ngừa Biến Chứng

Chăm sóc sức khỏe ban đầu đóng một vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm bệnh tiểu đường và cung cấp các dịch vụ tư vấn và điều trị cơ bản. Phòng ngừa biến chứng là rất quan trọng để giảm gánh nặng bệnh tật và cải thiện CLCS. Các biện pháp phòng ngừa biến chứng bao gồm kiểm soát đường huyết chặt chẽ, kiểm soát huyết áp, kiểm soát cholesterol, và khám mắt và chân định kỳ.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về CLCS và Các Yếu Tố Liên Quan

Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các chương trình can thiệp nhằm nâng cao CLCS và giảm gánh nặng bệnh tật cho bệnh nhân đái tháo đường típ 2. Các nghiên cứu này nên sử dụng các thiết kế nghiên cứu chặt chẽ và bao gồm các biện pháp đánh giá khách quan về CLCS. Ngoài ra, cần có thêm các nghiên cứu về các yếu tố văn hóa và xã hội có ảnh hưởng đến CLCS của bệnh nhân đái tháo đường típ 2 tại Việt Nam.

Tổng quan nghiên cứu

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, năm 2019 có khoảng 463 triệu người mắc bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) trên toàn cầu, chiếm 9,3% dân số trưởng thành. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc ĐTĐ típ 2 đã tăng lên 5,7% dân số vào năm 2020, với khoảng 1,4 triệu bệnh nhân, trong đó nữ giới chiếm 59%. Bệnh ĐTĐ típ 2 không chỉ gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như mất thị lực, suy thận, nhồi máu cơ tim mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống (CLCS) của người bệnh. CLCS kém làm giảm sự tự chăm sóc, dẫn đến kiểm soát đường huyết kém và tăng nguy cơ biến chứng. Trung tâm Y tế huyện Hoài Đức, Hà Nội, đang quản lý hơn 1.300 bệnh nhân ĐTĐ típ 2, với số lượng bệnh nhân mới tăng 11-30% mỗi năm. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu đánh giá toàn diện về CLCS và các yếu tố liên quan tại địa phương này. Nghiên cứu nhằm mô tả CLCS và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến CLCS của bệnh nhân ĐTĐ típ 2 được quản lý, điều trị tại Trung tâm Y tế huyện Hoài Đức năm 2021, góp phần nâng cao hiệu quả chăm sóc và điều trị, đồng thời làm cơ sở xây dựng các chính sách y tế phù hợp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên khái niệm CLCS của Tổ chức Y tế Thế giới, định nghĩa CLCS là nhận thức của cá nhân về vị trí của họ trong cuộc sống, trong bối cảnh văn hóa và hệ thống giá trị sống, liên quan đến mục tiêu, mong đợi và các mối quan tâm. Khung lý thuyết tập trung vào bốn lĩnh vực chính của CLCS: thể chất, tinh thần, xã hội và môi trường. Các yếu tố ảnh hưởng đến CLCS bao gồm đặc điểm cá nhân (tuổi, giới tính, trình độ học vấn), đặc điểm bệnh lý (chỉ số đường huyết, HbA1c, thời gian mắc bệnh, biến chứng), tuân thủ điều trị (chế độ ăn, tập luyện, dùng thuốc) và chi phí điều trị. Bộ công cụ WHOQOL-BREF được sử dụng để đánh giá CLCS, gồm 26 câu hỏi đo lường bốn lĩnh vực trên, được chuẩn hóa và áp dụng rộng rãi trong các nghiên cứu về bệnh mạn tính.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu thiết kế cắt ngang, áp dụng phương pháp định lượng, tiến hành từ tháng 06/2020 đến tháng 05/2021 tại Trung tâm Y tế huyện Hoài Đức, Hà Nội. Cỡ mẫu là 210 bệnh nhân ĐTĐ típ 2 được chọn ngẫu nhiên thuận tiện từ danh sách 1.369 bệnh nhân đang quản lý. Tiêu chuẩn lựa chọn gồm bệnh nhân trên 18 tuổi, đang điều trị tại trung tâm, không có bệnh lý tâm thần hoặc không tự trả lời được. Dữ liệu được thu thập qua phỏng vấn trực tiếp sử dụng bộ câu hỏi WHOQOL-BREF và kiểm tra hồ sơ bệnh án. Các biến số nghiên cứu gồm đặc điểm nhân chủng học, đặc điểm bệnh lý, tuân thủ điều trị, chi phí điều trị và điểm CLCS. Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS 20.0, áp dụng thống kê mô tả, kiểm định T-Test, ANOVA và hồi quy logistic đa biến để xác định các yếu tố liên quan đến CLCS. Nghiên cứu đã được Hội đồng Đạo đức nghiên cứu Y sinh học trường Đại học Y tế công cộng phê duyệt.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Điểm trung bình CLCS tổng thể của 210 bệnh nhân là 57,8 ± 10,2 trên thang điểm 100, phản ánh mức CLCS trung bình. Trong đó, điểm CLCS lĩnh vực thể chất là thấp nhất, trong khi lĩnh vực xã hội và môi trường có điểm cao hơn.

2. Tuổi và giới tính ảnh hưởng đáng kể đến CLCS: bệnh nhân dưới 65 tuổi có điểm CLCS cao hơn nhóm trên 65 tuổi (p<0,05). Nữ giới chiếm 60,9% nhưng có điểm CLCS thấp hơn nam giới, đặc biệt ở lĩnh vực thể chất và tinh thần.

3. Chỉ số HbA1c và đường huyết lúc đói có liên quan mật thiết đến CLCS. 51,85% bệnh nhân đạt mục tiêu HbA1c <7%, nhóm này có điểm CLCS cao hơn nhóm không đạt mục tiêu (p<0,01). Tương tự, 79,52% bệnh nhân có đường huyết lúc đói đạt mục tiêu, điểm CLCS của nhóm này cũng cao hơn đáng kể.

4. Tuân thủ điều trị gồm chế độ ăn, tập luyện và dùng thuốc có ảnh hưởng tích cực đến CLCS. Bệnh nhân tuân thủ tốt có điểm CLCS cao hơn 15-20% so với nhóm không tuân thủ (p<0,01). Đặc biệt, tuân thủ chế độ tập luyện và tái khám định kỳ có liên quan chặt chẽ đến điểm CLCS lĩnh vực thể chất và tinh thần.

5. Chi phí điều trị và chi phí đi lại ảnh hưởng tiêu cực đến CLCS. Bệnh nhân có chi phí đi lại cao (>10 km) có điểm CLCS thấp hơn nhóm chi phí thấp (p<0,05). Chi phí điều trị cao cũng làm giảm sự hài lòng về sức khỏe và CLCS tổng thể.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu quốc tế và trong nước, khẳng định bệnh ĐTĐ típ 2 làm giảm CLCS, đặc biệt ở nhóm người cao tuổi và nữ giới. Việc kiểm soát đường huyết tốt và tuân thủ điều trị là yếu tố then chốt giúp cải thiện CLCS, giảm biến chứng và nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần. Chi phí điều trị và đi lại là rào cản lớn, ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận dịch vụ y tế và tuân thủ điều trị, từ đó làm giảm CLCS. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột so sánh điểm CLCS theo nhóm tuổi, giới tính, mức độ tuân thủ và chi phí điều trị để minh họa rõ ràng hơn. Nghiên cứu góp phần làm rõ mối quan hệ giữa các yếu tố cá nhân, bệnh lý và tuân thủ điều trị với CLCS, từ đó đề xuất các giải pháp can thiệp phù hợp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giáo dục và tư vấn sức khỏe cho bệnh nhân, đặc biệt nhóm nữ và người cao tuổi, nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của tuân thủ điều trị và kiểm soát đường huyết. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng, chủ thể: Trung tâm Y tế huyện Hoài Đức.

2. Xây dựng chương trình hỗ trợ chi phí đi lại và điều trị cho bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn, giảm gánh nặng tài chính, giúp bệnh nhân duy trì tái khám định kỳ và tuân thủ điều trị. Thời gian: 12 tháng, chủ thể: Sở Y tế phối hợp với các tổ chức bảo hiểm y tế.

3. Phát triển phòng tư vấn dinh dưỡng và luyện tập chuyên biệt tại Trung tâm Y tế huyện Hoài Đức, cung cấp hướng dẫn cá nhân hóa về chế độ ăn và tập luyện phù hợp với từng bệnh nhân. Thời gian: 6 tháng, chủ thể: Trung tâm Y tế và các chuyên gia dinh dưỡng, thể dục.

4. Tăng cường đào tạo cán bộ y tế về quản lý bệnh ĐTĐ và kỹ năng giao tiếp, tư vấn để nâng cao chất lượng chăm sóc, hỗ trợ bệnh nhân hiệu quả hơn. Thời gian: 6 tháng, chủ thể: Trường Đại học Y tế Công cộng phối hợp Trung tâm Y tế huyện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Bác sĩ và nhân viên y tế tuyến cơ sở: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về CLCS và các yếu tố ảnh hưởng, giúp cải thiện quy trình chăm sóc, tư vấn và quản lý bệnh nhân ĐTĐ típ 2.

2. Nhà hoạch định chính sách y tế: Thông tin về gánh nặng bệnh tật và các yếu tố liên quan đến CLCS hỗ trợ xây dựng chính sách y tế, chương trình hỗ trợ tài chính và phát triển dịch vụ y tế phù hợp.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên y tế công cộng: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu, công cụ đánh giá CLCS và phân tích các yếu tố liên quan trong lĩnh vực bệnh mạn tính.

4. Bệnh nhân ĐTĐ và người nhà: Hiểu rõ hơn về ảnh hưởng của bệnh đến chất lượng cuộc sống, từ đó nâng cao ý thức tuân thủ điều trị, chế độ ăn uống và luyện tập để cải thiện sức khỏe.

Câu hỏi thường gặp

1. Chất lượng cuộc sống của bệnh nhân ĐTĐ típ 2 được đánh giá như thế nào?
   Sử dụng bộ công cụ WHOQOL-BREF với 26 câu hỏi đánh giá bốn lĩnh vực: thể chất, tinh thần, xã hội và môi trường. Điểm trung bình CLCS tổng thể trong nghiên cứu là 57,8/100, phản ánh mức trung bình.

2. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân?
   Kiểm soát đường huyết (HbA1c, đường huyết lúc đói) và tuân thủ điều trị (chế độ ăn, tập luyện, dùng thuốc) là những yếu tố quan trọng nhất, có liên quan chặt chẽ đến điểm CLCS.

3. Chi phí điều trị ảnh hưởng thế nào đến CLCS?
   Chi phí điều trị và chi phí đi lại cao làm giảm khả năng tái khám và tuân thủ điều trị, từ đó làm giảm điểm CLCS, đặc biệt ở các lĩnh vực thể chất và tinh thần.

4. Làm thế nào để cải thiện CLCS cho bệnh nhân ĐTĐ típ 2?
   Tăng cường giáo dục sức khỏe, hỗ trợ tài chính, phát triển dịch vụ tư vấn dinh dưỡng và luyện tập, đồng thời nâng cao năng lực cán bộ y tế là các giải pháp hiệu quả.

5. Nghiên cứu có thể áp dụng cho các địa phương khác không?
   Mặc dù nghiên cứu tập trung tại huyện Hoài Đức, các kết quả và khuyến nghị có thể tham khảo và điều chỉnh phù hợp để áp dụng tại các địa phương có đặc điểm tương tự.

Kết luận

• Nghiên cứu đánh giá CLCS của 210 bệnh nhân ĐTĐ típ 2 tại Trung tâm Y tế huyện Hoài Đức năm 2021, điểm CLCS trung bình là 57,8 ± 10,2, phản ánh mức trung bình về chất lượng cuộc sống.
• Các yếu tố ảnh hưởng chính gồm tuổi, giới tính, chỉ số HbA1c, đường huyết lúc đói, thời gian mắc bệnh, bệnh kèm theo, tuân thủ điều trị và chi phí điều trị.
• Tuân thủ điều trị tốt giúp cải thiện CLCS, giảm biến chứng và nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần.
• Chi phí điều trị và đi lại là rào cản lớn, cần có chính sách hỗ trợ phù hợp.
• Đề xuất các giải pháp giáo dục, hỗ trợ tài chính, phát triển dịch vụ tư vấn và đào tạo cán bộ y tế nhằm nâng cao hiệu quả chăm sóc và CLCS cho bệnh nhân ĐTĐ típ 2.

Next steps: Triển khai các chương trình can thiệp dựa trên kết quả nghiên cứu, theo dõi đánh giá hiệu quả trong vòng 1-2 năm.

Call-to-action: Các cơ sở y tế và nhà quản lý cần phối hợp thực hiện các khuyến nghị để nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh đái tháo đường, góp phần giảm gánh nặng bệnh tật và chi phí xã hội.