Can thiệp dược lâm sàng nhằm giảm thiểu DRP trên đơn thuốc cho bệnh nhân điều trị ngoại trú

• Tác giả: Hà Phương Thảo
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Tứ Sơn
• Trường học: Trường Đại Học Dược Hà Nội
• Chuyên ngành: Dược Lý Và Dược Lâm Sang
• Đề tài: Can Thiệp Dược Lâm Sang Giảm Thiểu DRP Cho Bệnh Nhân Ngoại Trú Tại Bệnh Viện Đa Khoa Xanh Pôn
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Khái niệm về vấn đề liên quan đến thuốc (Drug-related Problems - DRP)
• 1.2. Các vấn đề liên quan đến thuốc trong đơn
• 1.2.1. Các yếu tố nguy cơ của vấn đề liên quan đến thuốc
• 1.2.2. Hệ thống phân loại các vấn đề liên quan đến thuốc trong kê đơn
• 1.2.3. Phương pháp phát hiện các vấn đề liên quan đến thuốc trong đơn
• 1.2.4. Một số nghiên cứu về các vấn đề liên quan đến thuốc trong điều trị cho bệnh nhân
• 1.2.5. Các nghiên cứu khảo sát vấn đề liên quan đến thuốc tại bệnh viện
• 1.2.6. Một số nghiên cứu về vấn đề liên quan đến thuốc trong điều trị ngoại trú ở người cao tuổi
• 1.2.7. Một số nghiên cứu về vấn đề liên quan đến thuốc trong điều trị ngoại trú cho trẻ em
• 1.2.8. Can thiệp dược lâm sàng trên các vấn đề liên quan đến thuốc
• 1.2.9. Các hình thức can thiệp dược lâm sàng trên kê đơn
• 1.2.10. Vài nét giới thiệu về việc cấp phát thuốc ngoại trú tại bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn
• 1.2.10.1. Thông tin chung
• 1.2.10.2. Tình hình hoạt động cấp phát theo quy trình mới
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4. Thiết kế nghiên cứu
• 2.5. Phương pháp chọn mẫu
• 2.6. Khảo sát các vấn đề liên quan đến thuốc trước khi can thiệp
• 2.7. Can thiệp của dược sĩ bệnh viện
• 2.8. Đánh giá hiệu quả sau can thiệp
• 2.9. Các chỉ tiêu nghiên cứu
• 2.9.1. Các chỉ tiêu nghiên cứu của mục tiêu 1
• 2.9.2. Các chỉ tiêu nghiên cứu của mục tiêu 2
• 2.10. Phương pháp phân tích số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thực trạng DRP trong đơn thuốc của bệnh nhân điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn
• 3.2. Đặc điểm mẫu nghiên cứu trước can thiệp
• 3.3. Đặc điểm các DRP đã phát hiện được trong đơn thuốc
• 3.4. Kết quả phỏng vấn bệnh nhân có DRP trên đơn về thời điểm dùng và cách dùng thuốc
• 3.5. Hiệu quả làm giảm DRP trên đơn thuốc của các biện pháp can thiệp
• 3.6. Các can thiệp của dược sĩ lâm sàng
• 3.7. Đặc điểm mẫu nghiên cứu sau can thiệp
• 3.8. Đặc điểm các DRP sau can thiệp
• 3.9. Kết quả phỏng vấn bệnh nhân về thời điểm dùng và cách dùng thuốc sau can thiệp
• 3.10. Kết quả mức độ hài lòng của bác sĩ về can thiệp trên đơn
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Bàn luận về phương pháp nghiên cứu và cách đánh giá vấn đề liên quan đến thuốc trên đơn ngoại trú
• 4.2. Thiết kế nghiên cứu
• 4.3. Phương pháp lấy mẫu nghiên cứu
• 4.4. Phân loại và quy trình đánh giá các các vấn đề liên quan đến thuốc trên đơn thuốc ngoại trú
• 4.5. Lựa chọn vấn đề và hình thức can thiệp
• 4.6. Bàn luận về vấn đề liên quan đến thuốc trên đơn thuốc ngoại trú trước khi can thiệp
• 4.6.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu trước can thiệp
• 4.6.2. Đặc điểm các DRP đã phát hiện được trong đơn thuốc trước khi can thiệp
• 4.6.3. Mức ý nghĩa của các vấn đề phát hiện được trên đơn
• 4.6.4. Ảnh hưởng của DRP về thời điểm dùng và cách dùng thuốc trên đơn đến sử dụng thuốc của bệnh nhân
• 4.7. Bàn luận về hiệu quả làm giảm DRP sau khi can thiệp
• 4.7.1. So sánh đặc điểm DRP về thời điểm dùng, cách dùng thu được trên đơn trước và sau can thiệp
• 4.7.2. Khảo sát cách dùng thuốc của bệnh nhân sau can thiệp
• 4.7.3. Bàn luận về mức ý nghĩa trên lâm sàng
• 4.8. Ưu, nhược điểm của nghiên cứu
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1. BỘ MÃ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN THUỐC
• PHỤ LỤC 2. TỶ LỆ ĐƠN THUỐC NGOẠI TRÚ THEO PHÒNG KHÁM
• PHỤ LỤC 3. PHIẾU LẤY THÔNG TIN KÊ ĐƠN CHO BỆNH NHÂN NGOẠI TRÚ
• PHỤ LỤC 4. TIÊU CHÍ PHÂN LOẠI DRP
• PHỤ LỤC 5. PHIẾU ĐÁNH GIÁ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN THUỐC
• PHỤ LỤC 6. PHIẾU LẤY THÔNG TIN CÁCH SỬ DỤNG THUỐC CẦN LƯU Ý CÁCH DÙNG VÀ THỜI ĐIỂM DÙNG CỦA BỆNH NHÂN
• PHỤ LỤC 7. CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN THUỐC CỦA 10 LOẠI THUỐC GẶP DRP TRÊN ĐƠN NHIỀU NHẤT
• PHỤ LỤC 8. DANH MỤC CÁC THUỐC CẦN ĐƯỢC BỔ SUNG THÔNG TIN VỀ THỜI ĐIỂM DÙNG, CÁCH DÙNG TRÊN ĐƠN THUỐC
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG, BIỂU
• DANH MỤC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ

I. Tổng quan về Can thiệp Dược lâm sàng và DRP Xanh Pôn

Bài viết này tập trung vào can thiệp dược lâm sàng nhằm giảm thiểu DRP (Drug-Related Problems) cho bệnh nhân ngoại trú tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn. DRP là vấn đề quan trọng, có thể ảnh hưởng lớn đến hiệu quả điều trị và an toàn của bệnh nhân. Nghiên cứu của Hà Phương Thảo (2023) tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn là một trong những nỗ lực nhằm giải quyết vấn đề này. Theo Hiệp hội Chăm sóc Dược Châu Âu (PCNE), DRP là sự kiện hoặc tình huống liên quan đến điều trị bằng thuốc, có khả năng ảnh hưởng đến kết quả điều trị mong muốn. Dược sĩ lâm sàng đóng vai trò then chốt trong việc phát hiện và giải quyết các DRP, góp phần tối ưu hóa sử dụng thuốc cho bệnh nhân.

1.1. Khái niệm và tầm quan trọng của DRP Drug Related Problems

DRP (Drug-Related Problems) là các vấn đề phát sinh trong quá trình sử dụng thuốc, có thể dẫn đến giảm hiệu quả điều trị, tăng nguy cơ phản ứng có hại của thuốc (ADR), hoặc tăng chi phí điều trị. Việc phát hiện và giải quyết DRP là vô cùng quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho người bệnh. Một DRP tiềm ẩn, nếu không được giải quyết, có thể gây hại cho bệnh nhân. Nguyên nhân có thể do kê đơn chưa tối ưu, tuân thủ kém, hoặc sai sót liên quan đến thuốc.

1.2. Vai trò của can thiệp dược lâm sàng trong giảm thiểu DRP

Can thiệp dược lâm sàng là quá trình dược sĩ lâm sàng chủ động tham gia vào quá trình điều trị của bệnh nhân, từ việc đánh giá đơn thuốc, phát hiện DRP, đến đưa ra các khuyến nghị điều chỉnh phác đồ điều trị. Dược sĩ lâm sàng có thể giúp bác sĩ lựa chọn thuốc phù hợp, điều chỉnh liều dùng, tư vấn cho bệnh nhân về cách sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả, và theo dõi hiệu quả điều trị. Vai trò này góp phần giảm thiểu DRP và tối ưu hóa sử dụng thuốc.

II. Thách thức và Thực trạng DRP tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn

Thực tế cho thấy, DRP là một vấn đề phổ biến trong điều trị ngoại trú. Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, cũng như nhiều bệnh viện khác tại Việt Nam, đối mặt với thách thức này. Việc kê đơn và sử dụng nhiều loại thuốc, đặc biệt ở người cao tuổi và bệnh nhân có nhiều bệnh lý nền, làm tăng nguy cơ xuất hiện DRP. Nghiên cứu của Hà Phương Thảo (2023) chỉ ra rằng cần có những biện pháp can thiệp dược lâm sàng hiệu quả để giải quyết tình trạng này, góp phần cải thiện kết quả điều trị và chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

2.1. Các yếu tố nguy cơ dẫn đến DRP ở bệnh nhân ngoại trú

Nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ DRP ở bệnh nhân ngoại trú. Sử dụng nhiều thuốc (polypharmacy), đặc biệt là trên 5 loại thuốc, là một yếu tố quan trọng. Các yếu tố khác bao gồm: tuổi cao, suy giảm chức năng thận, bệnh lý nền phức tạp, sử dụng thuốc có khoảng điều trị hẹp, và tuân thủ điều trị kém. Việc đánh giá và quản lý các yếu tố nguy cơ này là cần thiết để giảm thiểu DRP.

2.2. Tình hình phát hiện và quản lý DRP tại Bệnh viện Xanh Pôn

Việc phát hiện và quản lý DRP tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn đang được cải thiện nhờ sự tham gia của dược sĩ lâm sàng. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức trong việc triển khai rộng rãi các dịch vụ dược lâm sàng. Việc thiếu nhân lực, thiếu thời gian, và thiếu sự phối hợp giữa bác sĩ và dược sĩ là những rào cản cần vượt qua. Nghiên cứu của Hà Phương Thảo (2023) cung cấp những bằng chứng quan trọng để thúc đẩy sự phát triển của dịch vụ dược lâm sàng tại bệnh viện.

III. Cách Dược sĩ Xanh Pôn Can thiệp Dược lâm sàng Giảm DRP Hiệu quả

Can thiệp dược lâm sàng được thực hiện bởi dược sĩ lâm sàng tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn bao gồm nhiều bước, từ đánh giá đơn thuốc, phỏng vấn bệnh nhân, đến trao đổi với bác sĩ để đưa ra các điều chỉnh phù hợp. Dược sĩ lâm sàng tập trung vào việc phát hiện các tương tác thuốc, đánh giá tính phù hợp của liều dùng, và đảm bảo bệnh nhân hiểu rõ cách sử dụng thuốc. Sự phối hợp chặt chẽ giữa dược sĩ lâm sàng và bác sĩ là yếu tố then chốt để đảm bảo thành công của can thiệp dược lâm sàng.

3.1. Quy trình đánh giá đơn thuốc và phát hiện DRP của Dược sĩ

Quy trình đánh giá đơn thuốc bao gồm kiểm tra thông tin bệnh nhân, danh sách thuốc đang sử dụng, tiền sử dị ứng, và các kết quả xét nghiệm liên quan. Dược sĩ lâm sàng sử dụng các tài liệu tham khảo, cơ sở dữ liệu về thuốc, và kinh nghiệm chuyên môn để phát hiện các DRP, như tương tác thuốc, liều dùng không phù hợp, chỉ định sai, hoặc chống chỉ định. Việc ghi lại các DRP và đề xuất giải pháp là một phần quan trọng của quy trình.

3.2. Phương pháp tư vấn và hướng dẫn bệnh nhân sử dụng thuốc đúng cách

Tư vấn cho bệnh nhân là một phần không thể thiếu của can thiệp dược lâm sàng. Dược sĩ lâm sàng giải thích cho bệnh nhân về mục đích của từng loại thuốc, cách sử dụng thuốc đúng cách (liều dùng, thời điểm dùng, đường dùng), các tác dụng phụ có thể xảy ra, và cách xử trí khi gặp tác dụng phụ. Tuân thủ điều trị là yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả điều trị. Dược sĩ giải đáp mọi thắc mắc của bệnh nhân và khuyến khích họ chủ động tham gia vào quá trình điều trị.

IV. Kết quả Can thiệp Dược lâm sàng Giảm DRP tại Xanh Pôn

Nghiên cứu của Hà Phương Thảo (2023) đã chứng minh hiệu quả của can thiệp dược lâm sàng trong việc giảm thiểu DRP tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn. Sau khi được dược sĩ lâm sàng can thiệp, tỷ lệ bệnh nhân gặp DRP giảm đáng kể. Các bác sĩ cũng đánh giá cao sự đóng góp của dược sĩ lâm sàng trong việc tối ưu hóa sử dụng thuốc và cải thiện kết quả điều trị cho bệnh nhân. Kết quả này khẳng định vai trò quan trọng của dược sĩ lâm sàng trong hệ thống y tế.

4.1. Phân tích số liệu Tỷ lệ DRP giảm sau can thiệp Dược lâm sàng

Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ đơn thuốc có DRP giảm đáng kể sau khi có sự tham gia của dược sĩ lâm sàng. Cụ thể, các vấn đề liên quan đến liều dùng, tương tác thuốc, và chỉ định không phù hợp giảm đáng kể. Điều này cho thấy can thiệp dược lâm sàng là một biện pháp hiệu quả để giảm thiểu DRP và tối ưu hóa sử dụng thuốc.

4.2. Phản hồi của Bác sĩ về hiệu quả can thiệp và hợp tác với Dược sĩ

Các bác sĩ đánh giá cao sự đóng góp của dược sĩ lâm sàng trong việc cải thiện kết quả điều trị và đảm bảo an toàn thuốc cho bệnh nhân. Họ ghi nhận rằng dược sĩ lâm sàng đã giúp họ phát hiện và giải quyết các DRP mà họ có thể đã bỏ qua. Sự hợp tác giữa bác sĩ và dược sĩ lâm sàng được xem là một yếu tố quan trọng để tối ưu hóa sử dụng thuốc và nâng cao chất lượng điều trị.

V. Bí quyết triển khai can thiệp Dược lâm sàng thành công

Để triển khai can thiệp dược lâm sàng thành công, cần có sự ủng hộ từ ban lãnh đạo bệnh viện, sự phối hợp chặt chẽ giữa các khoa phòng, và đội ngũ dược sĩ lâm sàng được đào tạo bài bản. Việc sử dụng các công cụ hỗ trợ ra quyết định, như phần mềm kiểm tra tương tác thuốc, và các hướng dẫn điều trị, có thể giúp dược sĩ lâm sàng làm việc hiệu quả hơn. Quan trọng hơn cả là sự tận tâm và tinh thần trách nhiệm của dược sĩ lâm sàng đối với bệnh nhân.

5.1. Xây dựng đội ngũ Dược sĩ lâm sàng chuyên nghiệp và tận tâm

Để có một đội ngũ dược sĩ lâm sàng chuyên nghiệp, cần đầu tư vào đào tạo và bồi dưỡng chuyên môn. Dược sĩ lâm sàng cần có kiến thức sâu rộng về dược lý, dược động học, và tương tác thuốc, cũng như kỹ năng giao tiếp và tư vấn cho bệnh nhân. Sự tận tâm, nhiệt tình, và tinh thần trách nhiệm cao là những phẩm chất không thể thiếu của một dược sĩ lâm sàng.

5.2. Ứng dụng công nghệ thông tin hỗ trợ ra quyết định lâm sàng

Việc ứng dụng công nghệ thông tin, như phần mềm kiểm tra tương tác thuốc, cơ sở dữ liệu về thuốc, và hồ sơ bệnh án điện tử, có thể giúp dược sĩ lâm sàng làm việc hiệu quả hơn. Các công cụ này giúp họ nhanh chóng truy cập thông tin, phát hiện DRP, và đưa ra các quyết định lâm sàng dựa trên bằng chứng.

VI. Kết luận và Hướng phát triển Dược lâm sàng tại Xanh Pôn

Can thiệp dược lâm sàng là một giải pháp hiệu quả để giảm thiểu DRP và tối ưu hóa sử dụng thuốc cho bệnh nhân ngoại trú tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn. Việc tiếp tục phát triển và mở rộng các dịch vụ dược lâm sàng, cùng với sự hợp tác chặt chẽ giữa bác sĩ và dược sĩ lâm sàng, sẽ góp phần nâng cao chất lượng điều trị và cải thiện sức khỏe cho người dân. Nghiên cứu của Hà Phương Thảo (2023) cung cấp những cơ sở khoa học quan trọng để định hướng cho sự phát triển của dược lâm sàng tại Việt Nam.

6.1. Tổng kết những thành công và hạn chế của nghiên cứu

Nghiên cứu đã chứng minh hiệu quả của can thiệp dược lâm sàng trong việc giảm thiểu DRP. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng có một số hạn chế, như quy mô mẫu còn nhỏ và thời gian theo dõi ngắn. Các nghiên cứu tiếp theo cần được thực hiện với quy mô lớn hơn và thời gian theo dõi dài hơn để khẳng định kết quả.

6.2. Đề xuất và kiến nghị để phát triển Dược lâm sàng tại Việt Nam

Để phát triển dược lâm sàng tại Việt Nam, cần có sự đầu tư từ nhà nước và các bệnh viện vào đào tạo nhân lực, xây dựng cơ sở vật chất, và phát triển các công cụ hỗ trợ ra quyết định lâm sàng. Cần có các chính sách khuyến khích sự hợp tác giữa bác sĩ và dược sĩ lâm sàng, và nâng cao nhận thức của cộng đồng về vai trò của dược sĩ lâm sàng trong hệ thống y tế.

Tổng quan nghiên cứu

Vấn đề liên quan đến thuốc (Drug-related Problems - DRP) là một thách thức lớn trong chăm sóc sức khỏe, đặc biệt trong điều trị ngoại trú, khi tỷ lệ DRP có thể lên đến 88,8% trên mỗi đơn thuốc với trung bình 2,5 DRP/bệnh nhân. Tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, việc kê đơn điện tử được áp dụng nhưng vẫn tồn tại nhiều DRP ảnh hưởng đến hiệu quả và an toàn điều trị. Nghiên cứu này nhằm khảo sát thực trạng DRP trên đơn thuốc ngoại trú và đánh giá hiệu quả của các can thiệp dược lâm sàng nhằm giảm thiểu DRP tại bệnh viện. Thời gian nghiên cứu được thực hiện trong hai giai đoạn: khảo sát trước can thiệp từ 13/10/2022 đến 09/11/2022 và khảo sát sau can thiệp từ 20/02/2023 đến 13/03/2023. Mục tiêu chính là giảm tỷ lệ đơn thuốc có DRP, đặc biệt về thời điểm dùng và cách dùng thuốc, qua đó nâng cao chất lượng kê đơn và an toàn cho bệnh nhân. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện quy trình kê đơn và thực hành dược lâm sàng tại các bệnh viện Việt Nam, góp phần giảm thiểu các biến cố bất lợi do thuốc và tăng hiệu quả điều trị ngoại trú.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên khái niệm DRP theo Hiệp hội Chăm sóc Dược Châu Âu (PCNE), định nghĩa DRP là các sự kiện hoặc tình huống liên quan đến thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả điều trị. Hệ thống phân loại DRP của PCNE được sử dụng để phân loại các vấn đề, nguyên nhân và biện pháp can thiệp, với 4 loại vấn đề chính và 8 loại nguyên nhân. Ngoài ra, nghiên cứu tham khảo các mô hình phân loại DRP khác như Cipolle/Morley/Strand và ASHP để đảm bảo tính toàn diện. Các khái niệm chính bao gồm: DRP, sai sót dùng thuốc (ME), biến cố bất lợi (AE), phản ứng có hại của thuốc (ADR), và các yếu tố nguy cơ như sử dụng nhiều thuốc, thuốc có khoảng điều trị hẹp, và bệnh nhân cao tuổi. Can thiệp dược lâm sàng được định nghĩa là hoạt động chuyên môn của dược sĩ nhằm phát hiện, ngăn ngừa và giải quyết DRP, qua đó tối ưu hóa việc sử dụng thuốc.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp mô tả cắt ngang, gồm hai giai đoạn: khảo sát DRP trên đơn thuốc ngoại trú trước và sau khi thực hiện can thiệp dược lâm sàng. Cỡ mẫu mỗi giai đoạn từ 700 đến 1000 đơn thuốc, được chọn theo phương pháp lấy mẫu ngẫu nhiên phân tầng dựa trên tỷ lệ đơn thuốc của các phòng khám tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn. Dữ liệu thu thập bao gồm thông tin đơn thuốc, đặc điểm bệnh nhân, và phỏng vấn bệnh nhân về cách sử dụng thuốc. Phân tích DRP dựa trên bộ mã DRP của Bộ Y tế Việt Nam (Quyết định 3547/QĐ-BYT) và các tiêu chuẩn tham khảo như tờ hướng dẫn sử dụng thuốc, Dược thư Quốc gia, và các cơ sở dữ liệu quốc tế. Can thiệp dược lâm sàng bao gồm bổ sung thông tin về thời điểm dùng và cách dùng thuốc trên hệ thống kê đơn điện tử, tập huấn và trao đổi chuyên môn với bác sĩ. Hiệu quả can thiệp được đánh giá qua tỷ lệ DRP trên đơn thuốc, phỏng vấn bệnh nhân và mức độ hài lòng của bác sĩ qua thang điểm Likert. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 5/2022 đến tháng 3/2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ DRP trên đơn thuốc trước can thiệp: Khoảng 88,8% đơn thuốc ngoại trú có ít nhất một DRP, với trung bình 2,5 DRP trên một đơn. Các DRP phổ biến nhất liên quan đến thời điểm dùng thuốc (43,9%), tần suất sử dụng (41,6%) và liều lượng (39,7%).
2. Các loại thuốc gặp DRP nhiều nhất: Thuốc kháng sinh, thuốc tim mạch, thuốc chống đông và thuốc có dạng bào chế đặc biệt chiếm tỷ lệ cao trong các DRP được phát hiện.
3. Hiệu quả can thiệp dược lâm sàng: Sau khi bổ sung thông tin về thời điểm dùng và cách dùng thuốc trên hệ thống kê đơn điện tử, tỷ lệ đơn thuốc có DRP giảm từ 88,8% xuống còn 74,9% (giảm 13,9%, p < 0,001). Các DRP về thời điểm dùng và cách dùng thuốc giảm đáng kể, với mức giảm trên 20% so với trước can thiệp.
4. Phỏng vấn bệnh nhân: Tỷ lệ bệnh nhân hiểu và tuân thủ đúng thời điểm dùng thuốc tăng từ khoảng 60% lên trên 80% sau can thiệp. Tỷ lệ bệnh nhân nhai, bẻ, nghiền thuốc không đúng cách giảm từ 25% xuống còn khoảng 10%.
5. Mức độ hài lòng của bác sĩ: Đa số bác sĩ đánh giá hệ thống cung cấp thông tin kê đơn thuận tiện (trung bình 4,2/5) và hài lòng với hiệu quả can thiệp (trung bình 4,3/5).

Thảo luận kết quả

Việc phát hiện tỷ lệ DRP cao trên đơn thuốc ngoại trú phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, cho thấy DRP là vấn đề phổ biến và cần được quản lý chặt chẽ. Các DRP về thời điểm dùng và cách dùng thuốc là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và an toàn bệnh nhân. Can thiệp dược lâm sàng qua việc bổ sung thông tin trên hệ thống kê đơn điện tử và tập huấn bác sĩ đã chứng minh hiệu quả rõ rệt trong việc giảm thiểu DRP, đồng thời nâng cao nhận thức và tuân thủ của bệnh nhân. Kết quả này tương đồng với các nghiên cứu tại các bệnh viện lớn trong nước và quốc tế, khẳng định vai trò thiết yếu của dược sĩ lâm sàng trong quản lý DRP. Biểu đồ so sánh tỷ lệ DRP trước và sau can thiệp theo từng loại DRP sẽ minh họa rõ sự cải thiện. Tuy nhiên, một số DRP như tương tác thuốc chưa giảm nhiều do hạn chế về công nghệ và nguồn lực. Nghiên cứu cũng chỉ ra sự cần thiết mở rộng can thiệp sang các nhóm DRP khác và tăng cường phối hợp đa ngành để tối ưu hóa kết quả điều trị.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Mở rộng triển khai hệ thống hỗ trợ kê đơn điện tử: Bổ sung đầy đủ các cảnh báo về DRP, đặc biệt về tương tác thuốc và liều dùng, nhằm giảm thiểu sai sót trong kê đơn. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, chủ thể là phòng công nghệ thông tin phối hợp khoa dược.
2. Tăng cường đào tạo, tập huấn cho bác sĩ và dược sĩ: Tổ chức các buổi đào tạo định kỳ về nhận diện và xử lý DRP, nâng cao kỹ năng can thiệp dược lâm sàng. Mục tiêu tăng tỷ lệ đồng thuận và áp dụng can thiệp lên trên 90% trong 6 tháng.
3. Phát triển quy trình phối hợp đa ngành: Thiết lập nhóm làm việc gồm bác sĩ, dược sĩ và điều dưỡng để đánh giá và xử lý DRP kịp thời, đặc biệt với bệnh nhân đa bệnh lý và dùng nhiều thuốc. Thời gian triển khai 9 tháng.
4. Tăng cường tư vấn và giáo dục bệnh nhân: Xây dựng tài liệu hướng dẫn sử dụng thuốc rõ ràng, dễ hiểu, đồng thời tổ chức phỏng vấn, tư vấn trực tiếp tại quầy cấp phát thuốc nhằm nâng cao tuân thủ điều trị. Mục tiêu giảm tỷ lệ bệnh nhân dùng thuốc sai cách xuống dưới 10% trong 6 tháng.
5. Nâng cao năng lực và mở rộng vai trò dược sĩ lâm sàng: Đề xuất tăng cường nhân lực dược sĩ lâm sàng tại các khoa khám bệnh và quầy cấp phát thuốc, đảm bảo thực hiện đầy đủ các hoạt động phát hiện và can thiệp DRP. Kế hoạch thực hiện trong 1 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Dược sĩ lâm sàng và nhân viên y tế tại bệnh viện: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và phương pháp thực tiễn để phát hiện và giảm thiểu DRP, giúp nâng cao chất lượng chăm sóc bệnh nhân ngoại trú.
2. Bác sĩ kê đơn và quản lý bệnh viện: Thông tin về các loại DRP phổ biến và hiệu quả can thiệp giúp cải thiện quy trình kê đơn, giảm sai sót và tăng sự hài lòng của bệnh nhân.
3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Dược, Y học: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu, phân loại DRP và ứng dụng can thiệp dược lâm sàng trong thực tế.
4. Cơ quan quản lý y tế và hoạch định chính sách: Kết quả nghiên cứu hỗ trợ xây dựng các chính sách, quy định về thực hành dược lâm sàng và quản lý sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả tại các cơ sở khám chữa bệnh.

Câu hỏi thường gặp

1. DRP là gì và tại sao cần quan tâm?
   DRP là các vấn đề liên quan đến thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả điều trị. Quan tâm DRP giúp giảm biến cố bất lợi, tăng hiệu quả và an toàn điều trị, đồng thời giảm chi phí y tế.

2. Các yếu tố nguy cơ chính gây ra DRP là gì?
   Sử dụng nhiều thuốc (≥5 loại), thuốc có khoảng điều trị hẹp, bệnh nhân cao tuổi, và tuân thủ thuốc kém là những yếu tố nguy cơ phổ biến nhất dẫn đến DRP.

3. Can thiệp dược lâm sàng bao gồm những hoạt động gì?
   Can thiệp gồm phát hiện DRP, tư vấn bác sĩ điều chỉnh kê đơn, bổ sung thông tin trên hệ thống kê đơn, đào tạo nhân viên y tế và tư vấn bệnh nhân về cách dùng thuốc đúng.

4. Hiệu quả của can thiệp dược lâm sàng được đánh giá như thế nào?
   Hiệu quả được đánh giá qua giảm tỷ lệ DRP trên đơn thuốc, cải thiện tuân thủ của bệnh nhân, và mức độ hài lòng của bác sĩ với hệ thống hỗ trợ kê đơn.

5. Làm thế nào để bệnh nhân có thể giảm thiểu DRP khi điều trị ngoại trú?
   Bệnh nhân cần tuân thủ đúng hướng dẫn về thời điểm và cách dùng thuốc, không tự ý thay đổi liều hoặc ngưng thuốc, và trao đổi với dược sĩ hoặc bác sĩ khi có thắc mắc.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định tỷ lệ DRP cao trên đơn thuốc ngoại trú tại Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, chủ yếu liên quan đến thời điểm và cách dùng thuốc.
• Can thiệp dược lâm sàng qua bổ sung thông tin trên hệ thống kê đơn điện tử và tập huấn bác sĩ đã giảm đáng kể tỷ lệ DRP, nâng cao tuân thủ của bệnh nhân.
• Kết quả khẳng định vai trò quan trọng của dược sĩ lâm sàng trong quản lý DRP và cải thiện chất lượng điều trị ngoại trú.
• Đề xuất mở rộng hệ thống hỗ trợ kê đơn, tăng cường đào tạo và phát triển quy trình phối hợp đa ngành để nâng cao hiệu quả can thiệp.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai rộng rãi các giải pháp đề xuất, đánh giá lâu dài hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các nhóm DRP khác.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao an toàn và hiệu quả điều trị cho bệnh nhân ngoại trú tại cơ sở của bạn!