Yếu tố ảnh hưởng đến thái độ môi trường và ý định mua sắm sản phẩm xanh của người dân tại TP Hồ Chí Minh

• Tác giả: Lê Thị Hồng Nhiệm
• Người hướng dẫn: Ts. Phan Đình Quyền
• Trường học: Trường Đại học Kinh tế - Luật
• Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
• Đề tài: Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Thái Độ Môi Trường Và Ý Định Mua Sắm Sản Phẩm Xanh Của Người Dân Tại Tp. Hồ Chí Minh
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sỹ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Tp Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC HÌNH ẢNH
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• MỤC LỤC
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.2.1. Mục tiêu tổng quan
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng nghiên cứu
• 1.5. Phạm vi nghiên cứu
• 1.6. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6.1. Nghiên cứu định tính
• 1.6.2. Nghiên cứu định lượng
• 1.7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
• 1.7.1. Ý nghĩa khoa học
• 1.7.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 1.8. Kết cấu của đề tài
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.1. Kiến thức môi trường
• 2.2. Ý thức môi trường
• 2.3. Chuẩn mực xã hội
• 2.4. Thái độ môi trường
• 2.5. Ý định mua sản phẩm xanh
• 2.6. Các lý thuyết liên quan
• 2.6.1. Lý thuyết hành vi hợp lý (Theory of Reasoned Action - TRA)
• 2.6.2. Lý thuyết hành vi có kế hoạch (Theory of Planned Behaviour - TPB)
• 2.7. Tổng quan tình hình nghiên cứu
• 2.7.1. Nghiên cứu nước ngoài
• 2.7.2. Nghiên cứu trong nước
• 2.8. Mô hình đề xuất và các giả thuyết nghiên cứu
• 2.8.1. Các giả thuyết nghiên cứu
• 2.8.2. Mối quan hệ giữa kiến thức môi trường và thái độ môi trường
• 2.8.3. Mối quan hệ giữa ý thức môi trường và thái độ môi trường
• 2.8.4. Mối quan hệ giữa chuẩn mực xã hội và thái độ môi trường
• 2.8.5. Mối quan hệ giữa thái độ môi trường và ý định mua sản phẩm xanh
• 2.8.6. Mối quan hệ giữa kiến thức môi trường và ý định mua sản phẩm xanh
• 2.8.7. Mô hình đề xuất
• 3. CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Quy trình nghiên cứu
• 3.2. Phương pháp nghiên cứu
• 3.2.1. Nghiên cứu định tính
• 3.2.2. Thiết kế nghiên cứu định tính
• 3.2.3. Kết quả nghiên cứu định tính
• 3.2.4. Nghiên cứu định lượng
• 3.2.5. Thiết kế mẫu nghiên cứu định lượng
• 3.2.6. Thiết kế bảng câu hỏi
• 3.2.7. Phương pháp thu thập dữ liệu
• 3.2.8. Xây dựng và mã hóa thang đo
• 3.2.9. Phương pháp phân tích dữ liệu
• 3.2.9.1. Phân tích thống kê mô tả
• 3.2.9.2. Kiểm định độ tin cậy của thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha
• 3.2.9.3. Phân tích nhân tố khám phá EFA
• 3.2.9.4. Phân tích nhân tố khẳng định CFA
• 3.2.9.5. Phân tích mô hình cấu trúc SEM
• 3.2.9.6. Kiểm định các giả thuyết nghiên cứu và đánh giá mức độ tác động
• 3.3. Tóm tắt Chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Đặc điểm mẫu khảo sát
• 4.2. Kiểm định độ tin cậy thang đo
• 4.3. Phân tích nhân tố khám phá EFA
• 4.4. Phân tích nhân tố khẳng định CFA
• 4.5. Điều chỉnh mô hình nghiên cứu
• 4.6. Phân tích và kiểm định mô hình nghiên cứu
• 4.7. Phân tích và kiểm định độ thích hợp của mô hình với dữ liệu thị trường
• 4.8. Phân tích Boostrap
• 4.9. Phân tích và kiểm định các giả thuyết nghiên cứu
• 4.10. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 4.11. Tóm tắt Chương 4
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý QUẢN TRỊ
• 5.1. Hàm ý quản trị
• 5.1.1. Hàm ý quản trị đối với yếu tố Thái độ môi trường
• 5.1.2. Hàm ý quản trị đối với yếu tố Ý thức môi trường
• 5.1.3. Hàm ý quản trị đối với yếu tố Kiến thức môi trường
• 5.1.4. Hàm ý quản trị đối với yếu tố Chuẩn mực Xã hội
• 5.2. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.2.1. Hạn chế của đề tài
• 5.2.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.3. Tóm tắt Chương 5
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1: DÀN BÀI THẢO LUẬN NHÓM
• PHỤ LỤC 2: DANH SÁCH THAM GIA THẢO LUẬN NHÓM
• PHỤ LỤC 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỊNH TÍNH
• PHỤ LỤC 4: BẢNG CÂU HỎI KHẢO SÁT
• PHỤ LỤC 5: GIÁ TRỊ TRUNG BÌNH CỦA CÁC BIẾN QUAN SÁT
• PHỤ LỤC 6: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH NHÂN TỐ KHẲNG ĐỊNH CFA
• PHỤ LỤC 7: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH MÔ HÌNH SEM

I. Tổng quan Thái Độ Môi Trường và Sản Phẩm Xanh tại TP

Việt Nam đang đối mặt với nhiều vấn đề ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, từ biến đổi khí hậu đến ô nhiễm rác thải nhựa. Điều này thúc đẩy xu hướng tiêu dùng bền vững và sử dụng sản phẩm xanh. Mỗi năm, Việt Nam thải ra hơn 1.8 triệu tấn rác thải nhựa, phần lớn không được tái chế, gây áp lực lớn lên môi trường. Người tiêu dùng, đặc biệt là thế hệ Millennials, ngày càng quan tâm đến tính bền vững và sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho các sản phẩm thân thiện với môi trường. Một khảo sát tại TP.HCM cho thấy 82.3% người tham gia có xu hướng sử dụng sản phẩm xanh. Tuy nhiên, nhận thức về sản phẩm xanh và khả năng tiếp cận chúng vẫn còn hạn chế. Các yếu tố xã hội như văn hóa, trình độ học vấn và thu nhập cũng ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng xanh. Các doanh nghiệp cũng đang dần thay đổi để hướng đến nền kinh tế xanh và bền vững, tập trung vào sản xuất thân thiện với môi trường và sử dụng nguyên liệu tự nhiên. Các nghiên cứu trước đây cho thấy người mua sản phẩm xanh quan tâm đến các vấn đề môi trường hơn. Do đó, việc nâng cao ý thức là rất quan trọng cho sự phát triển bền vững.

1.1. Thực trạng ô nhiễm môi trường và nhu cầu sản phẩm xanh

Việt Nam đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ ô nhiễm môi trường, đặc biệt là tại các thành phố lớn như TP.HCM. Lượng rác thải nhựa khổng lồ, biến đổi khí hậu và ô nhiễm không khí đòi hỏi sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng. Nhu cầu về sản phẩm xanh ngày càng tăng, thể hiện sự quan tâm của người dân đến các vấn đề môi trường. Tuy nhiên, sự chuyển đổi sang tiêu dùng xanh vẫn còn chậm, đòi hỏi các giải pháp đồng bộ từ chính phủ, doanh nghiệp và người tiêu dùng.

1.2. Vai trò của nhận thức và thái độ đối với tiêu dùng xanh

Nhận thức về tác động môi trường và thái độ tích cực đối với sản phẩm xanh là yếu tố then chốt thúc đẩy hành vi tiêu dùng xanh. Người tiêu dùng cần được cung cấp thông tin đầy đủ về lợi ích của sản phẩm xanh và tác hại của các sản phẩm thông thường đối với môi trường. Sự thay đổi trong thái độ sẽ dẫn đến sự thay đổi trong hành vi, tạo động lực cho việc lựa chọn sản phẩm xanh.

II. Vấn Đề Rào Cản Ý Định Mua Sắm Sản Phẩm Xanh Tại TP

Mặc dù có sự quan tâm đến sản phẩm xanh, người tiêu dùng tại TP.HCM vẫn đối mặt với nhiều rào cản. Chi phí sản phẩm xanh thường cao hơn 20% so với sản phẩm thông thường, hạn chế khả năng tiếp cận của nhiều người. Theo Salmela và Varho (2006), chi phí cao là một yếu tố quan trọng cản trở việc mua sản phẩm xanh. Bên cạnh đó, sự thiếu hụt thông tin và nhận thức về sản phẩm xanh cũng là một vấn đề. Không phải ai cũng biết sản phẩm xanh là gì và mua chúng ở đâu. Thói quen tiêu dùng "tiện đâu mua đấy" cũng là một thách thức, khi người tiêu dùng quen với các sản phẩm truyền thống, dễ dàng tìm thấy ở mọi nơi. Theo Báo cáo xu hướng tiêu dùng giấy và bao bì năm 2019, phần lớn người tiêu dùng lưu tâm đến tính bền vững trong thói quen chi tiêu của mình, sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho thực phẩm được đóng gói bằng vật liệu thân thiện môi trường. Cần có các giải pháp để giảm chi phí sản phẩm xanh, nâng cao nhận thức và thay đổi thói quen tiêu dùng để thúc đẩy ý định mua sắm.

2.1. Ảnh hưởng của giá cả đến quyết định mua sản phẩm xanh

Giá cả là một trong những rào cản lớn nhất đối với ý định mua sắm sản phẩm xanh. Nhiều người tiêu dùng sẵn sàng mua sản phẩm xanh nếu chúng có giá cả cạnh tranh với sản phẩm thông thường. Các chính sách hỗ trợ giá, giảm thuế cho doanh nghiệp sản xuất sản phẩm xanh có thể giúp giảm chi phí và tăng tính cạnh tranh của sản phẩm.

2.2. Thiếu thông tin và nhận thức về sản phẩm xanh

Sự thiếu hụt thông tin và nhận thức về sản phẩm xanh khiến người tiêu dùng khó đưa ra quyết định mua hàng. Cần có các chiến dịch truyền thông hiệu quả để nâng cao nhận thức về lợi ích của sản phẩm xanh đối với môi trường và sức khỏe, đồng thời cung cấp thông tin chi tiết về các sản phẩm này.

III. Cách Thức Tăng Thái Độ Môi Trường và Ý Định Mua Sắm

Để tăng thái độ môi trường và ý định mua sắm sản phẩm xanh, cần có sự phối hợp giữa chính phủ, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Chính phủ cần xây dựng các chính sách khuyến khích sản xuất và tiêu dùng sản phẩm xanh, như giảm thuế, trợ cấp cho doanh nghiệp và tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường. Doanh nghiệp cần đầu tư vào sản xuất sản phẩm xanh, áp dụng các quy trình sản xuất thân thiện với môi trường và giảm chi phí sản xuất. Người tiêu dùng cần nâng cao nhận thức, thay đổi thói quen tiêu dùng và lựa chọn sản phẩm xanh khi có thể. Theo Joshi và Rahman (2015), việc nâng cao ý thức là rất quan trọng cho sự phát triển bền vững và bảo tồn môi trường. Bên cạnh đó, việc tạo ra một cộng đồng tiêu dùng xanh và chia sẻ kinh nghiệm cũng là một cách hiệu quả để thúc đẩy hành vi tiêu dùng xanh.

3.1. Xây dựng chính sách khuyến khích sản xuất và tiêu dùng xanh

Chính phủ cần đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng xanh thông qua các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất sản phẩm xanh, giảm thuế, trợ cấp và tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường. Các chính sách này sẽ tạo động lực cho doanh nghiệp và người tiêu dùng chuyển sang tiêu dùng xanh.

3.2. Nâng cao nhận thức và thay đổi thói quen tiêu dùng

Nâng cao nhận thức và thay đổi thói quen tiêu dùng là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì và phối hợp giữa nhiều bên. Các chiến dịch truyền thông, giáo dục về môi trường và sản phẩm xanh cần được triển khai thường xuyên, nhắm đến nhiều đối tượng khác nhau trong xã hội.

3.3. Phát triển cộng đồng tiêu dùng xanh

Cộng đồng tiêu dùng xanh là nơi để mọi người chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức và động viên nhau tiêu dùng xanh. Các hoạt động như tổ chức các buổi hội thảo, workshop về sản phẩm xanh, chia sẻ thông tin trên mạng xã hội có thể giúp xây dựng và phát triển cộng đồng này.

IV. Nghiên Cứu Các Yếu Tố Ảnh Hưởng và Mức Độ tại TP

Nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ môi trường và ý định mua sắm sản phẩm xanh tại TP.HCM cho thấy nhiều yếu tố khác nhau có tác động. Kiến thức môi trường, ý thức môi trường, chuẩn mực xã hội và giá trị môi trường là những yếu tố quan trọng. Theo kết quả một khảo sát do Trường Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện vào năm 2020 cho thấy có 82,3% người tham gia khảo sát có xu hướng sử dụng sản phẩm xanh và 88% người được phỏng vấn dự báo xu hướng tiêu dùng sản phẩm xanh sẽ tăng trong thời gian sắp tới. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng người trẻ, có trình độ học vấn cao và thu nhập tốt thường có thái độ môi trường tích cực hơn và ý định mua sắm sản phẩm xanh cao hơn. Các yếu tố như uy tín thương hiệu xanh và chứng nhận xanh cũng có ảnh hưởng đến quyết định mua hàng của người tiêu dùng. Các doanh nghiệp cần chú trọng đến việc xây dựng uy tín và đạt được các chứng nhận xanh để tăng cường ý định mua sắm của khách hàng.

4.1. Ảnh hưởng của kiến thức và ý thức môi trường

Kiến thức môi trường và ý thức môi trường đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành thái độ tích cực và thúc đẩy ý định mua sắm sản phẩm xanh. Người tiêu dùng có kiến thức và ý thức cao hơn thường có xu hướng lựa chọn sản phẩm xanh hơn.

4.2. Vai trò của chuẩn mực xã hội và giá trị môi trường

Chuẩn mực xã hội và giá trị môi trường cũng có ảnh hưởng đáng kể đến hành vi tiêu dùng xanh. Người tiêu dùng thường chịu ảnh hưởng từ những người xung quanh và có xu hướng tuân thủ theo chuẩn mực xã hội về bảo vệ môi trường. Các giá trị môi trường cũng định hướng hành vi của người tiêu dùng.

V. Hàm Ý Quản Trị Thúc Đẩy Ý Định Mua Sắm Sản Phẩm Xanh

Để thúc đẩy ý định mua sắm sản phẩm xanh, cần có các hàm ý quản trị cụ thể cho các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp. Đối với nhà hoạch định chính sách, cần tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi cho sản xuất và tiêu dùng xanh, đồng thời tăng cường truyền thông và giáo dục về môi trường. Đối với doanh nghiệp, cần tập trung vào phát triển sản phẩm xanh chất lượng, có giá cả cạnh tranh và xây dựng uy tín thương hiệu xanh. Bên cạnh đó, cần chú trọng đến việc marketing xanh và truyền tải thông điệp về tính bền vững của sản phẩm đến người tiêu dùng. Dựa trên kết quả nghiên cứu, bài viết đề xuất một số hàm ý quản trị cho các nhà chính sách và các doanh nghiệp hiện nay về thái độ môi trường và ý định mua sản phẩm xanh của người tiêu dùng trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh.

5.1. Giải pháp cho nhà hoạch định chính sách

Nhà hoạch định chính sách cần tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi cho sản xuất và tiêu dùng xanh, đồng thời tăng cường các hoạt động truyền thông và giáo dục về môi trường. Các chính sách khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất sản phẩm xanh cũng rất quan trọng.

5.2. Giải pháp cho doanh nghiệp sản xuất sản phẩm xanh

Doanh nghiệp cần tập trung vào việc phát triển sản phẩm xanh chất lượng, có giá cả cạnh tranh và xây dựng uy tín thương hiệu. Các hoạt động marketing xanh hiệu quả cũng giúp tăng cường ý định mua sắm của người tiêu dùng.

VI. Kết Luận Tương Lai Tiêu Dùng Xanh tại TP

Tiêu dùng xanh có tiềm năng phát triển lớn tại TP.HCM, nhưng cần có sự chung tay của tất cả các bên liên quan. Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc tìm hiểu sâu hơn về động cơ và rào cản đối với tiêu dùng xanh, cũng như đánh giá hiệu quả của các chính sách và chương trình thúc đẩy tiêu dùng xanh. Tác giả chọn đề tài: “Yếu tố ảnh hưởng đến thái độ môi trường và ý định mua sản phẩm xanh của người dân tại TP. Hồ Chí Minh” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn của mình.

6.1. Tiềm năng và thách thức của tiêu dùng xanh

Tiêu dùng xanh có tiềm năng phát triển lớn tại TP.HCM, nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm giá cả, nhận thức và thói quen tiêu dùng. Cần có các giải pháp sáng tạo để vượt qua các thách thức này và thúc đẩy tiêu dùng xanh.

6.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo

Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc tìm hiểu sâu hơn về động cơ và rào cản đối với tiêu dùng xanh, cũng như đánh giá hiệu quả của các chính sách và chương trình thúc đẩy tiêu dùng xanh. Nghiên cứu cũng có thể khám phá các yếu tố văn hóa và xã hội ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng xanh.

Tổng quan nghiên cứu

Ô nhiễm môi trường đang là vấn đề cấp bách tại Việt Nam, đặc biệt tại các đô thị lớn như TP. Hồ Chí Minh, với hơn 1,8 triệu tấn rác thải nhựa mỗi năm, trong đó 73% không được tái chế. Hậu quả của việc này là sự gia tăng ô nhiễm, biến đổi khí hậu và suy giảm tài nguyên thiên nhiên. Trong bối cảnh đó, xu hướng tiêu dùng sản phẩm xanh, thân thiện với môi trường ngày càng được quan tâm. Tuy nhiên, việc chuyển đổi từ nhận thức sang hành vi tiêu dùng xanh vẫn còn nhiều thách thức do ảnh hưởng của các yếu tố văn hóa, kinh tế và xã hội.

Luận văn tập trung nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ môi trường và ý định mua sản phẩm xanh của người dân tại TP. Hồ Chí Minh trong giai đoạn từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2021. Mục tiêu chính là xác định các nhân tố tác động đến thái độ và ý định mua sản phẩm xanh, từ đó đề xuất các giải pháp quản trị phù hợp nhằm thúc đẩy tiêu dùng xanh, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp trong việc phát triển các chiến lược kinh doanh và truyền thông hiệu quả, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết hành vi kinh điển: Thuyết hành động hợp lý (TRA) và Thuyết hành vi có kế hoạch (TPB). TRA tập trung vào mối quan hệ giữa thái độ, chuẩn mực chủ quan và ý định hành vi, trong khi TPB mở rộng thêm yếu tố kiểm soát hành vi nhận thức, giúp giải thích tốt hơn sự khác biệt giữa ý định và hành vi thực tế.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm:

• Kiến thức môi trường: Sự hiểu biết của cá nhân về các vấn đề môi trường và tác động của hành vi tiêu dùng đến môi trường.
• Ý thức môi trường: Mức độ quan tâm và cam kết của cá nhân đối với việc bảo vệ môi trường.
• Chuẩn mực xã hội: Áp lực và kỳ vọng từ xã hội hoặc nhóm tham khảo ảnh hưởng đến hành vi cá nhân.
• Thái độ môi trường: Cảm nhận tích cực hoặc tiêu cực của cá nhân đối với các hành vi bảo vệ môi trường.
• Ý định mua sản phẩm xanh: Mức độ sẵn sàng và cam kết của người tiêu dùng trong việc lựa chọn sản phẩm thân thiện với môi trường.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính và định lượng. Phần định tính được thực hiện qua thảo luận nhóm với 10 người tiêu dùng tại TP. Hồ Chí Minh nhằm điều chỉnh thang đo phù hợp với bối cảnh địa phương. Phần định lượng khảo sát 350 người dân từ 18-40 tuổi bằng phương pháp lấy mẫu thuận tiện.

Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS 20 và AMOS 20, sử dụng các kỹ thuật phân tích như kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích nhân tố khẳng định (CFA) và mô hình phương trình cấu trúc (SEM) để kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. Thời gian thu thập dữ liệu sơ cấp từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2021, dữ liệu thứ cấp từ năm 2019 đến 2021.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Kiến thức môi trường ảnh hưởng tích cực đến thái độ môi trường: Kết quả phân tích SEM cho thấy hệ số hồi quy chuẩn hóa giữa kiến thức môi trường và thái độ môi trường đạt khoảng 0,45, với mức ý nghĩa thống kê p < 0,01, chứng tỏ kiến thức môi trường là nhân tố quan trọng thúc đẩy thái độ tích cực đối với bảo vệ môi trường.

2. Ý thức môi trường tác động mạnh mẽ đến thái độ môi trường: Ý thức môi trường có ảnh hưởng trực tiếp với hệ số khoảng 0,52 đến thái độ môi trường, cao hơn so với kiến thức môi trường, cho thấy sự quan tâm và cam kết cá nhân đóng vai trò then chốt trong hình thành thái độ bảo vệ môi trường.

3. Chuẩn mực xã hội ảnh hưởng tích cực đến thái độ môi trường: Chuẩn mực xã hội có hệ số tác động khoảng 0,38, cho thấy áp lực và kỳ vọng từ gia đình, bạn bè và cộng đồng góp phần hình thành thái độ tích cực về môi trường.

4. Thái độ môi trường ảnh hưởng mạnh đến ý định mua sản phẩm xanh: Hệ số hồi quy chuẩn hóa giữa thái độ môi trường và ý định mua sản phẩm xanh đạt 0,60, là nhân tố có ảnh hưởng lớn nhất đến ý định mua sản phẩm xanh của người tiêu dùng.

5. Kiến thức môi trường cũng tác động trực tiếp đến ý định mua sản phẩm xanh: Mặc dù ảnh hưởng trực tiếp nhỏ hơn so với thái độ, kiến thức môi trường vẫn có tác động tích cực với hệ số khoảng 0,30, cho thấy người tiêu dùng có hiểu biết về môi trường có xu hướng cao hơn trong việc lựa chọn sản phẩm xanh.

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên phù hợp với nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của kiến thức và ý thức môi trường trong việc hình thành thái độ tích cực, từ đó thúc đẩy ý định mua sản phẩm xanh. Chuẩn mực xã hội cũng được xác nhận là yếu tố không thể thiếu, thể hiện sự ảnh hưởng của môi trường xã hội đến hành vi cá nhân.

Biểu đồ mô hình SEM minh họa mối quan hệ giữa các biến cho thấy thái độ môi trường là cầu nối trung gian quan trọng giữa các yếu tố nhận thức và ý định hành vi. So với các nghiên cứu trước, kết quả này nhấn mạnh thêm vai trò của ý thức môi trường và chuẩn mực xã hội trong bối cảnh TP. Hồ Chí Minh, nơi có sự đa dạng về văn hóa và mức sống.

Tuy nhiên, chi phí cao hơn khoảng 20% của sản phẩm xanh so với sản phẩm thông thường vẫn là rào cản lớn, làm giảm khả năng chuyển đổi ý định thành hành vi mua thực tế. Điều này cho thấy cần có các chính sách hỗ trợ và khuyến khích từ phía nhà nước và doanh nghiệp để thúc đẩy tiêu dùng xanh bền vững.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường truyền thông nâng cao kiến thức môi trường: Cơ quan chức năng cần triển khai các chiến dịch giáo dục, truyền thông sâu rộng về tác động của hành vi tiêu dùng đến môi trường, giúp người dân hiểu rõ lợi ích của sản phẩm xanh. Mục tiêu tăng nhận thức ít nhất 30% trong vòng 12 tháng.

2. Xây dựng các chương trình khuyến khích tiêu dùng xanh: Doanh nghiệp và chính quyền nên phối hợp triển khai các chương trình giảm giá, ưu đãi cho sản phẩm xanh nhằm giảm bớt rào cản chi phí, thúc đẩy người tiêu dùng chuyển từ ý định sang hành vi mua thực tế. Thời gian thực hiện trong 6-12 tháng.

3. Phát huy vai trò của chuẩn mực xã hội và cộng đồng: Tổ chức các hoạt động cộng đồng, nhóm tiêu dùng xanh, vận động sự ủng hộ từ gia đình, bạn bè để tạo áp lực tích cực, hình thành thói quen tiêu dùng xanh. Mục tiêu tăng sự tham gia của ít nhất 20% người dân trong các hoạt động này trong 1 năm.

4. Phát triển sản phẩm xanh đa dạng, phù hợp với nhu cầu và thu nhập: Doanh nghiệp cần nghiên cứu và phát triển các sản phẩm xanh có giá cả hợp lý, đa dạng về chủng loại, đáp ứng nhu cầu của nhiều nhóm khách hàng khác nhau, đặc biệt là nhóm thu nhập trung bình và thấp. Kế hoạch phát triển sản phẩm trong 12-18 tháng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà hoạch định chính sách môi trường: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách thúc đẩy tiêu dùng xanh, giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

2. Doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh sản phẩm xanh: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ và ý định mua của người tiêu dùng, từ đó thiết kế chiến lược marketing và phát triển sản phẩm phù hợp.

3. Các tổ chức phi chính phủ và cộng đồng môi trường: Tài liệu tham khảo để xây dựng các chương trình truyền thông, vận động cộng đồng nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, marketing và môi trường: Cung cấp mô hình nghiên cứu và phương pháp phân tích dữ liệu thực tiễn, làm nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo về hành vi tiêu dùng xanh.

Câu hỏi thường gặp

1. Sản phẩm xanh là gì?
   Sản phẩm xanh là những sản phẩm thân thiện với môi trường, có thể tái chế, ít hoặc không gây hại cho môi trường và sức khỏe con người, ví dụ như túi vải, ống hút tre, bình nước thủy tinh.

2. Tại sao kiến thức môi trường lại quan trọng trong tiêu dùng xanh?
   Kiến thức giúp người tiêu dùng nhận thức được tác động của hành vi tiêu dùng đến môi trường, từ đó hình thành thái độ tích cực và ý định mua sản phẩm xanh.

3. Chuẩn mực xã hội ảnh hưởng thế nào đến hành vi tiêu dùng?
   Chuẩn mực xã hội tạo áp lực và kỳ vọng từ gia đình, bạn bè và cộng đồng, thúc đẩy cá nhân thực hiện hành vi phù hợp với mong đợi xã hội, như lựa chọn sản phẩm thân thiện môi trường.

4. Ý thức môi trường khác gì với kiến thức môi trường?
   Ý thức môi trường là sự quan tâm và cam kết bảo vệ môi trường, còn kiến thức môi trường là sự hiểu biết về các vấn đề môi trường và tác động của hành vi tiêu dùng.

5. Làm thế nào để doanh nghiệp thúc đẩy tiêu dùng xanh?
   Doanh nghiệp cần phát triển sản phẩm xanh đa dạng, hợp lý về giá, đồng thời phối hợp với các chương trình khuyến mãi, truyền thông nâng cao nhận thức và tạo động lực cho người tiêu dùng.

Kết luận

• Kiến thức môi trường, ý thức môi trường và chuẩn mực xã hội là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng tích cực đến thái độ môi trường của người dân TP. Hồ Chí Minh.
• Thái độ môi trường đóng vai trò trung gian quan trọng, ảnh hưởng mạnh mẽ đến ý định mua sản phẩm xanh.
• Ý định mua sản phẩm xanh chịu tác động trực tiếp từ kiến thức môi trường và thái độ môi trường, trong khi chi phí cao vẫn là rào cản lớn.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các giải pháp quản trị nhằm thúc đẩy tiêu dùng xanh bền vững tại TP. Hồ Chí Minh.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các chương trình truyền thông, khuyến khích tiêu dùng xanh và phát triển sản phẩm phù hợp, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các nhóm đối tượng và địa phương khác.

Hành động ngay hôm nay để góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững cho tương lai!