Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các trường đại học tại Việt Nam, việc thu hút học sinh trung học phổ thông (THPT) trở thành thách thức lớn đối với các cơ sở giáo dục đại học. Trường Đại học Kinh tế - Luật (ĐH Kinh tế - Luật) thuộc Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh đã trải qua hơn 22 năm phát triển, với số lượng thí sinh đăng ký và nhập học tăng nhưng không đều qua các năm. Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 12/2020 đến tháng 10/2022 nhằm phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của học sinh THPT, với khảo sát 389 tân sinh viên mới nhập học. Mục tiêu chính là xác định các nhân tố tác động đến lựa chọn trường, từ đó đề xuất các giải pháp quản trị tuyển sinh hiệu quả. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào học sinh THPT tại TP. Hồ Chí Minh và các vùng lân cận, với dữ liệu thu thập từ năm 2015 đến 2022. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện rõ qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác tuyển sinh, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và phát triển bền vững của nhà trường trong kỷ nguyên số.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên ba lý thuyết chính:

  1. Thuyết hành động hợp lý (TRA) của Ajzen và Fishbein (1975) nhấn mạnh ý định hành vi là yếu tố quyết định hành vi thực tế, chịu ảnh hưởng bởi thái độ cá nhân và chuẩn chủ quan từ xã hội.

  2. Thuyết hành vi hoạch định (TPB) mở rộng TRA bằng việc bổ sung yếu tố nhận thức kiểm soát hành vi, giúp dự đoán hành vi trong các tình huống có kiểm soát hạn chế, phù hợp với quyết định chọn trường đại học của học sinh.

  3. Lý thuyết mật mã Holland về lựa chọn nghề nghiệp, phân loại tính cách thành sáu nhóm (kỹ thuật, nghiên cứu, nghệ thuật, xã hội, quản lý, nghiệp vụ), giúp giải thích sự phù hợp giữa tính cách học sinh và ngành học, từ đó ảnh hưởng đến quyết định chọn trường.

Các khái niệm chính bao gồm: hành vi, thái độ, quyết định, lựa chọn trường đại học, ý định chọn trường của học sinh THPT.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát 389 tân sinh viên nhập học tại Trường ĐH Kinh tế - Luật từ tháng 12/2020 đến tháng 3/2022, sử dụng bảng hỏi thiết kế dựa trên các thang đo Likert 5 mức độ. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện được áp dụng do tính chất tiếp cận đối tượng. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ hồ sơ dự tuyển và các báo cáo tuyển sinh giai đoạn 2015-2022. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS, bao gồm kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) và hồi quy đa biến để xác định các yếu tố ảnh hưởng chính. Timeline nghiên cứu kéo dài gần 2 năm, đảm bảo thu thập và xử lý dữ liệu đầy đủ, chính xác.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng hồ sơ dự tuyển không đều: Sau 22 năm, số lượng hồ sơ đăng ký vào Trường ĐH Kinh tế - Luật tăng nhưng có sự biến động qua các năm, phản ánh sự cạnh tranh gay gắt trong tuyển sinh đại học.

  2. Xác định 8 yếu tố ảnh hưởng chính: Qua khảo sát 389 tân sinh viên, tám yếu tố được xác định gồm: động cơ cá nhân, uy tín trường, học phí hợp lý, cơ sở vật chất, vị trí trường, chương trình đào tạo, thông tin về trường và cơ hội nghề nghiệp. Trong đó, uy tín trường và cơ hội nghề nghiệp được đánh giá có tác động mạnh nhất với mức độ ảnh hưởng trên 80%.

  3. Động cơ cá nhân và thông tin về trường: Động cơ cá nhân chiếm khoảng 75% ảnh hưởng đến quyết định chọn trường, trong khi thông tin về trường có mức độ ảnh hưởng khoảng 70%, cho thấy vai trò quan trọng của truyền thông và tư vấn tuyển sinh.

  4. Kiểm định thang đo và phân tích nhân tố: Các thang đo đều đạt hệ số Cronbach’s Alpha trên 0.7, đảm bảo độ tin cậy cao. Phân tích EFA cho thấy các biến quan sát nhóm thành các nhân tố phù hợp với mô hình lý thuyết TPB và Holland.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, như nghiên cứu của Agrey (2014) và Zamri (2013) về vai trò của uy tín trường và cơ sở vật chất trong quyết định chọn trường đại học. Sự tăng trưởng không đều của hồ sơ dự tuyển phản ánh tác động của các yếu tố kinh tế xã hội và cạnh tranh giữa các trường. Động cơ cá nhân và thông tin về trường là những yếu tố then chốt, nhấn mạnh tầm quan trọng của hoạt động truyền thông marketing và tư vấn hướng nghiệp. Các biểu đồ phân tích nhân tố và hồi quy đa biến có thể minh họa rõ mức độ ảnh hưởng tương đối của từng yếu tố, giúp nhà trường tập trung nguồn lực hiệu quả. Kết quả cũng cho thấy cần cải thiện cơ sở vật chất và chương trình đào tạo để nâng cao sức hấp dẫn, đồng thời xây dựng chính sách học phí hợp lý nhằm thu hút học sinh.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao uy tín và thương hiệu trường: Tăng cường các hoạt động nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế và truyền thông nhằm xây dựng hình ảnh trường uy tín, đạt chuẩn quốc tế. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu và Trung tâm Truyền thông, thời gian: 2023-2025.

  2. Cải tiến chương trình đào tạo: Đa dạng hóa ngành học, cập nhật nội dung sát với nhu cầu thị trường lao động, tăng cường thực hành và kỹ năng mềm. Chủ thể: Khoa và Bộ môn, thời gian: 2023-2024.

  3. Chính sách học phí hợp lý và học bổng: Xây dựng các gói học phí linh hoạt, mở rộng học bổng cho học sinh có thành tích xuất sắc và hoàn cảnh khó khăn nhằm giảm áp lực tài chính. Chủ thể: Phòng Tài chính và Đào tạo, thời gian: 2023-2025.

  4. Tăng cường truyền thông và tư vấn tuyển sinh: Phát triển kênh thông tin đa dạng, tổ chức các buổi tư vấn hướng nghiệp tại các trường THPT, sử dụng mạng xã hội và các phương tiện truyền thông hiện đại. Chủ thể: Trung tâm Tư vấn Tuyển sinh, thời gian: liên tục hàng năm.

  5. Cải thiện cơ sở vật chất: Đầu tư nâng cấp phòng học, thư viện, phòng thí nghiệm và các tiện ích phục vụ sinh viên nhằm tạo môi trường học tập hiện đại, thân thiện. Chủ thể: Ban quản lý cơ sở vật chất, thời gian: 2023-2026.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban giám hiệu và phòng tuyển sinh các trường đại học: Để xây dựng chiến lược tuyển sinh hiệu quả dựa trên các yếu tố ảnh hưởng thực tế đến quyết định chọn trường của học sinh THPT.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, giáo dục: Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp phân tích dữ liệu thực tiễn, phục vụ cho các đề tài liên quan đến hành vi lựa chọn giáo dục.

  3. Giáo viên và cán bộ tư vấn hướng nghiệp tại các trường THPT: Hiểu rõ các yếu tố tác động đến quyết định chọn trường của học sinh, từ đó nâng cao hiệu quả tư vấn nghề nghiệp và định hướng học tập.

  4. Các tổ chức truyền thông và marketing giáo dục: Áp dụng các kết quả nghiên cứu để thiết kế các chiến dịch truyền thông tuyển sinh phù hợp, tăng cường nhận diện thương hiệu trường đại học.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định chọn Trường ĐH Kinh tế - Luật?
    Uy tín của trường và cơ hội nghề nghiệp là hai yếu tố có tác động mạnh nhất, chiếm trên 80% mức độ ảnh hưởng trong khảo sát.

  2. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Luận văn kết hợp phương pháp định tính và định lượng, sử dụng khảo sát bảng hỏi với 389 tân sinh viên và phân tích dữ liệu bằng SPSS.

  3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác tuyển sinh?
    Cần tập trung nâng cao uy tín trường, cải tiến chương trình đào tạo, chính sách học phí hợp lý và tăng cường truyền thông, tư vấn hướng nghiệp.

  4. Tại sao cơ sở vật chất lại quan trọng trong quyết định chọn trường?
    Cơ sở vật chất hiện đại tạo môi trường học tập thuận lợi, nâng cao trải nghiệm sinh viên, từ đó thu hút học sinh lựa chọn trường.

  5. Lý thuyết mật mã Holland giúp gì cho việc chọn ngành học?
    Lý thuyết giúp học sinh nhận diện tính cách và sở thích nghề nghiệp phù hợp, từ đó lựa chọn ngành học và trường đại học phù hợp với bản thân.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định 8 yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định chọn Trường ĐH Kinh tế - Luật của học sinh THPT, trong đó uy tín trường và cơ hội nghề nghiệp là quan trọng nhất.
  • Số lượng hồ sơ dự tuyển tăng nhưng không đều, phản ánh sự cạnh tranh và biến động trong thị trường tuyển sinh đại học.
  • Phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng với cỡ mẫu 389 tân sinh viên đảm bảo độ tin cậy và tính thực tiễn của kết quả.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao uy tín, cải tiến chương trình đào tạo, chính sách học phí, truyền thông và cơ sở vật chất nhằm thu hút học sinh hiệu quả.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả định kỳ và mở rộng nghiên cứu đến các nhóm đối tượng khác.

Hành động ngay hôm nay: Các nhà quản lý và cán bộ tuyển sinh cần áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược tuyển sinh phù hợp, góp phần phát triển bền vững Trường Đại học Kinh tế - Luật trong tương lai.