Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và phát triển kinh tế nhanh chóng, công tác An toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) ngày càng trở nên cấp thiết, đặc biệt trong các ngành công nghiệp trọng điểm như dầu khí. Theo báo cáo của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội năm 2019, cả nước đã xảy ra khoảng 8.150 vụ tai nạn lao động (TNLĐ), trong đó có 927 vụ chết người và gần 1.900 người bị thương nặng. Ngành dầu khí, với đặc thù công nghệ hiện đại, môi trường làm việc phức tạp và nguy cơ cao về cháy nổ, đòi hỏi hệ thống quản lý ATVSLĐ hiệu quả để bảo vệ người lao động và duy trì hoạt động sản xuất bền vững.

Công ty Dầu khí Sông Hồng, trực thuộc Tổng Công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí Việt Nam (PVEP), hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí tại khu vực Đồng bằng Bắc Bộ, đang quản lý và vận hành 07 giếng khai thác khí cùng 04 giếng đã hết khả năng khai thác khí. Với mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý ATVSLĐ, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế ISO 45001:2018, nghiên cứu tập trung đánh giá hiện trạng công tác quản lý ATVSLĐ tại Công ty, từ đó đề xuất xây dựng hệ thống quản lý phù hợp.

Phạm vi nghiên cứu kéo dài từ tháng 12/2015 đến tháng 12/2020, tập trung tại Công ty Dầu khí Sông Hồng. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giảm thiểu rủi ro tai nạn, nâng cao sức khỏe nghề nghiệp cho người lao động, đồng thời góp phần tăng cường năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của doanh nghiệp trong ngành dầu khí.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý ATVSLĐ hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Mô hình hệ thống quản lý ATVSLĐ của ILO (2001): Bao gồm các yếu tố cơ bản như Chính sách, Hoạch định, Tổ chức thực hiện, Xem xét đánh giá và Cải tiến liên tục, nhấn mạnh sự tham gia của người lao động và người sử dụng lao động trong việc tạo môi trường làm việc an toàn.

  • Tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007: Áp dụng chu trình Plan-Do-Check-Act (PDCA) để lập kế hoạch, thực hiện, kiểm tra và cải tiến hệ thống quản lý ATVSLĐ.

  • Tiêu chuẩn ISO 45001:2018: Tiêu chuẩn quốc tế mới nhất về hệ thống quản lý ATVSLĐ, thay thế OHSAS 18001, với cấu trúc 10 thành phần bao gồm bối cảnh tổ chức, sự lãnh đạo, hoạch định, hỗ trợ, vận hành, đánh giá hiệu suất và cải tiến liên tục. ISO 45001 nhấn mạnh vai trò lãnh đạo và sự tham gia của người lao động, đồng thời tích hợp với các hệ thống quản lý khác như ISO 9001 và ISO 14001.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: An toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ), Tai nạn lao động (TNLĐ), Bệnh nghề nghiệp (BNN), Hệ thống quản lý ATVSLĐ, Rủi ro nghề nghiệp, và Phương tiện bảo vệ cá nhân (PTBVN).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp hồi cứu tài liệu, khảo sát điều tra và phân tích thống kê:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thu thập từ báo cáo công tác ATVSLĐ của Công ty Dầu khí Sông Hồng giai đoạn 2015-2020, các văn bản pháp luật liên quan, tài liệu tiêu chuẩn ISO 45001:2018, cùng kết quả khảo sát ý kiến của 110 người lao động tại Công ty.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp mô tả, phân tích định lượng và so sánh số liệu thống kê về tai nạn lao động, kết quả quan trắc môi trường lao động, tỷ lệ sử dụng PTBVN, và mức độ nhận thức về chính sách ATVSLĐ. Phân tích SWOT được áp dụng để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong công tác quản lý ATVSLĐ tại Công ty.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát được thực hiện với 110 người lao động đại diện cho các phòng ban và tổ khai thác khí, đảm bảo tính đại diện và phản ánh thực trạng công tác ATVSLĐ.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành trong khoảng thời gian từ tháng 12/2015 đến tháng 12/2020, bao gồm thu thập số liệu, khảo sát, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiện trạng tai nạn lao động và sự cố: Trong giai đoạn 2017-2019, Công ty ghi nhận 01 vụ tai nạn lao động nhẹ, 01 sự cố không gây thiệt hại về người và tài sản, cùng 01 sự cố làm hư hỏng thiết bị. Tỷ lệ tai nạn nghiêm trọng thấp, thể hiện hiệu quả bước đầu trong công tác quản lý ATVSLĐ.

  2. Mức độ tuân thủ và nhận thức của người lao động: Khảo sát cho thấy 4,55% người lao động không sử dụng PTBVN khi làm việc; 22,72% chưa biết đến chính sách ATVSLĐ của Công ty; 13,63% không kiểm tra nơi làm việc trước khi bắt đầu công việc; 59% chưa nắm rõ các mối nguy liên quan đến công việc. Điều này cho thấy còn tồn tại khoảng trống trong nhận thức và thực hành ATVSLĐ.

  3. Kết quả quan trắc môi trường lao động: Qua 3 năm (2017-2019), tỷ lệ mẫu không đạt các chỉ tiêu về độ ẩm, ánh sáng và CO2 giảm dần từ 9% xuống còn khoảng 2%, cho thấy sự cải thiện trong điều kiện môi trường làm việc. Các yếu tố như nhiệt độ, tiếng ồn, bụi toàn phần đều đạt yêu cầu.

  4. Huấn luyện và đào tạo ATVSLĐ: Công ty tổ chức huấn luyện định kỳ cho cán bộ quản lý và người lao động, với 100% CBCNV được cấp chứng chỉ PCCC năm 2019. Tuy nhiên, công tác huấn luyện còn thiên về lý thuyết, thiếu liên hệ thực tế, ảnh hưởng đến hiệu quả tiếp thu và áp dụng.

Thảo luận kết quả

Việc ghi nhận số vụ tai nạn và sự cố thấp phản ánh sự cam kết và nỗ lực của Công ty trong việc xây dựng hệ thống quản lý ATVSLĐ theo tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007. Tuy nhiên, tỷ lệ người lao động chưa nhận thức đầy đủ về chính sách và quy trình ATVSLĐ cho thấy cần tăng cường truyền thông và đào tạo thực tiễn.

Kết quả quan trắc môi trường lao động cho thấy sự cải thiện rõ rệt qua các năm, minh chứng cho hiệu quả của các biện pháp cải thiện điều kiện làm việc và kiểm soát yếu tố nguy hiểm. Biểu đồ thể hiện tỷ lệ mẫu không đạt các chỉ tiêu môi trường giảm dần sẽ giúp trực quan hóa tiến trình cải thiện.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành dầu khí và các tiêu chuẩn quốc tế, việc áp dụng ISO 45001:2018 sẽ giúp Công ty nâng cao hơn nữa hiệu quả quản lý rủi ro, tăng cường sự tham gia của người lao động và cải tiến liên tục hệ thống ATVSLĐ. Việc tích hợp hệ thống quản lý ATVSLĐ với các hệ thống quản lý chất lượng và môi trường cũng góp phần nâng cao hiệu quả tổng thể của tổ chức.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo thực hành và nâng cao nhận thức ATVSLĐ: Thiết kế các chương trình đào tạo gắn liền với tình huống thực tế, tổ chức huấn luyện định kỳ ít nhất 1 lần/năm cho toàn bộ người lao động, đặc biệt chú trọng nhóm lao động trực tiếp vận hành thiết bị. Chủ thể thực hiện: Bộ phận ATVSLĐ và phòng Tổ chức Hành chính. Thời gian: Triển khai ngay trong năm tiếp theo.

  2. Xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý ATVSLĐ theo tiêu chuẩn ISO 45001:2018: Cập nhật, hoàn thiện hệ thống tài liệu, quy trình và chính sách phù hợp với yêu cầu tiêu chuẩn, đồng thời tổ chức đánh giá nội bộ định kỳ 6 tháng/lần để đảm bảo tuân thủ và cải tiến liên tục. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc và bộ phận chuyên trách ATVSLĐ. Thời gian: Hoàn thành trong vòng 12 tháng.

  3. Nâng cao công tác truyền thông và phổ biến chính sách ATVSLĐ: Tăng cường các hoạt động tuyên truyền, phổ biến chính sách ATVSLĐ đến toàn thể người lao động qua các kênh nội bộ, bảng tin, họp định kỳ và các sự kiện chuyên đề. Chủ thể thực hiện: Phòng Tổ chức Hành chính và Công đoàn. Thời gian: Liên tục hàng năm.

  4. Cải thiện điều kiện môi trường làm việc và trang bị PTBVN: Đầu tư nâng cấp thiết bị, cải thiện ánh sáng, độ ẩm và thông gió tại các khu vực làm việc, đồng thời đảm bảo 100% người lao động được trang bị và sử dụng đầy đủ PTBVN theo danh mục nghề nghiệp. Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý kỹ thuật và bộ phận ATVSLĐ. Thời gian: Kế hoạch 2 năm.

  5. Tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm: Thực hiện kiểm tra định kỳ và đột xuất về công tác ATVSLĐ, xử lý nghiêm các vi phạm, đồng thời ghi nhận và khen thưởng các cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc trong công tác ATVSLĐ. Chủ thể thực hiện: Hội đồng Bảo hộ lao động và Ban Giám đốc. Thời gian: Hàng quý.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp ngành dầu khí: Giúp hiểu rõ về xây dựng và vận hành hệ thống quản lý ATVSLĐ theo tiêu chuẩn quốc tế, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và giảm thiểu rủi ro tai nạn lao động.

  2. Chuyên viên và cán bộ phụ trách ATVSLĐ: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về các mô hình quản lý, phương pháp đánh giá rủi ro và kỹ thuật xây dựng hệ thống quản lý phù hợp với đặc thù ngành dầu khí.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý An toàn và Sức khỏe nghề nghiệp: Là tài liệu tham khảo thực tiễn quý giá về áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 trong môi trường sản xuất dầu khí, đồng thời cung cấp số liệu và phân tích thực tế.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về ATVSLĐ và các tổ chức liên quan: Hỗ trợ đánh giá thực trạng công tác ATVSLĐ tại doanh nghiệp nhà nước, từ đó đề xuất chính sách và hướng dẫn phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý toàn ngành.

Câu hỏi thường gặp

  1. ISO 45001:2018 là gì và tại sao cần áp dụng tại Công ty Dầu khí Sông Hồng?
    ISO 45001:2018 là tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý an toàn sức khỏe nghề nghiệp, giúp tổ chức kiểm soát rủi ro và cải tiến hiệu quả công tác ATVSLĐ. Áp dụng tiêu chuẩn này giúp Công ty nâng cao an toàn lao động, giảm thiểu tai nạn và đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

  2. Hiện trạng tai nạn lao động tại Công ty Dầu khí Sông Hồng như thế nào?
    Trong giai đoạn 2017-2019, Công ty ghi nhận 01 vụ tai nạn lao động nhẹ và một số sự cố không gây thiệt hại nghiêm trọng, cho thấy công tác quản lý ATVSLĐ đã đạt hiệu quả bước đầu nhưng vẫn cần cải tiến.

  3. Người lao động tại Công ty có nhận thức đầy đủ về ATVSLĐ không?
    Khảo sát cho thấy còn khoảng 22,72% người lao động chưa biết đến chính sách ATVSLĐ và 59% chưa nắm rõ các mối nguy liên quan công việc, do đó cần tăng cường đào tạo và truyền thông.

  4. Công ty đã thực hiện những biện pháp gì để cải thiện môi trường làm việc?
    Công ty đã thực hiện đo kiểm định kỳ các yếu tố môi trường lao động, cải thiện độ ẩm, ánh sáng và CO2, đồng thời trang bị đầy đủ phương tiện bảo vệ cá nhân cho người lao động.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả huấn luyện ATVSLĐ?
    Cần thiết kế chương trình huấn luyện gắn liền với thực tế công việc, tăng cường các bài tập tình huống và đánh giá hiệu quả đào tạo, đồng thời tổ chức huấn luyện định kỳ và cập nhật kiến thức mới cho người lao động.

Kết luận

  • Công tác quản lý ATVSLĐ tại Công ty Dầu khí Sông Hồng đã đạt được những kết quả tích cực với tỷ lệ tai nạn lao động thấp và môi trường làm việc được cải thiện qua các năm.
  • Nhận thức và tuân thủ quy định ATVSLĐ của người lao động còn hạn chế, cần tăng cường đào tạo và truyền thông thực tế.
  • Việc áp dụng hệ thống quản lý ATVSLĐ theo tiêu chuẩn ISO 45001:2018 là cần thiết để nâng cao hiệu quả quản lý và đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể về đào tạo, cải tiến hệ thống quản lý, nâng cấp điều kiện làm việc và tăng cường kiểm tra giám sát nhằm giảm thiểu rủi ro tai nạn và bệnh nghề nghiệp.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai áp dụng ISO 45001, đánh giá hiệu quả định kỳ và mở rộng nghiên cứu sang các đơn vị khác trong ngành dầu khí.

Hành động ngay hôm nay để xây dựng môi trường làm việc an toàn, bảo vệ sức khỏe người lao động và phát triển bền vững doanh nghiệp!