Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển công nghiệp và nhu cầu bảo vệ môi trường ngày càng tăng, việc xây dựng hệ thống quản lý An toàn vệ sinh lao động (AT-VSLĐ) theo tiêu chuẩn quốc tế trở thành yêu cầu cấp thiết đối với các doanh nghiệp. Công ty Trách nhiệm hữu hạn Công nghệ CRE Việt Nam, hoạt động trong lĩnh vực thiết kế, đầu tư và quản lý thi công các nhà máy xử lý chất thải phát điện, đã triển khai dự án khu liên hợp xử lý chất thải công nghiệp và chất thải rắn sinh hoạt phát điện công suất 6,1 MW tại Bắc Ninh. Dự án này có tính chất đặc thù, tiềm ẩn nhiều nguy cơ tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp trong quá trình thi công và vận hành.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng công tác quản lý AT-VSLĐ tại Công ty CRE Việt Nam trong giai đoạn 2020-2021 và xây dựng hệ thống quản lý AT-VSLĐ phù hợp theo tiêu chuẩn ISO 45001:2018 nhằm nâng cao hiệu quả phòng ngừa rủi ro, giảm thiểu tai nạn và bệnh nghề nghiệp, đồng thời đáp ứng yêu cầu hợp tác quốc tế và nâng cao uy tín doanh nghiệp. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại dự án xử lý chất thải tại xã Phù Lãng, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh, với dữ liệu thu thập từ 215 lao động và các cán bộ quản lý liên quan.

Việc áp dụng hệ thống quản lý AT-VSLĐ theo tiêu chuẩn ISO 45001:2018 không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật Việt Nam mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế, góp phần ổn định nguồn nhân lực và cải thiện điều kiện làm việc cho người lao động. Đây là một bước tiến quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững của Công ty CRE Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý an toàn vệ sinh lao động hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Mô hình hệ thống quản lý AT-VSLĐ của ILO-OSH 2001: Đề cao vai trò của chính sách, tổ chức, lập kế hoạch, đánh giá và cải tiến liên tục theo chu trình PDCA (Plan-Do-Check-Act), nhằm tạo ra môi trường làm việc an toàn và sức khỏe nghề nghiệp được bảo vệ toàn diện.

  • Tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007: Cung cấp khung quản lý rủi ro an toàn và sức khỏe nghề nghiệp, tập trung vào việc kiểm soát các mối nguy và giảm thiểu rủi ro tại nơi làm việc.

  • Tiêu chuẩn ISO 45001:2018: Tiêu chuẩn quốc tế mới nhất về hệ thống quản lý AT-VSLĐ, khắc phục hạn chế của OHSAS 18001, nhấn mạnh sự lãnh đạo, sự tham gia của người lao động, bối cảnh tổ chức và quản lý rủi ro toàn diện, đồng thời tích hợp với các hệ thống quản lý ISO khác.

Các khái niệm chính được sử dụng bao gồm: hệ thống quản lý AT-VSLĐ, mối nguy và rủi ro, chu trình PDCA, sự lãnh đạo và tham gia của người lao động, bối cảnh tổ chức, và các yêu cầu pháp luật về AT-VSLĐ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp hồi cứu tài liệu và điều tra khảo sát thực địa:

  • Nguồn dữ liệu: Bao gồm các văn bản pháp luật Việt Nam về AT-VSLĐ, tiêu chuẩn ISO 45001:2018, tài liệu hướng dẫn của ILO, báo cáo nội bộ và số liệu thực tế từ Công ty CRE Việt Nam trong giai đoạn 2020-2021.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích định tính các tài liệu, đánh giá thực trạng công tác quản lý AT-VSLĐ qua các chỉ số như số vụ tai nạn, tỷ lệ huấn luyện an toàn, mức độ tuân thủ pháp luật. Phân tích định lượng dựa trên khảo sát 140 mẫu đại diện gồm cán bộ quản lý và công nhân nhà thầu phụ, sử dụng phương pháp chọn mẫu phân tầng theo tỷ lệ.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu từ tháng 01/2020 đến tháng 12/2021, xây dựng hệ thống quản lý và đề xuất áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018 trong năm 2022.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khoa học, khách quan và phù hợp với mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý AT-VSLĐ tại doanh nghiệp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng công tác quản lý AT-VSLĐ còn nhiều hạn chế: Qua khảo sát, khoảng 35% công nhân chưa nhận thức đầy đủ về chính sách an toàn của công ty, 28% chưa được huấn luyện đầy đủ các chuyên đề an toàn. Tỷ lệ tai nạn lao động trong giai đoạn 2020-2021 là khoảng 2,5% trên tổng số lao động, trong đó các sự cố liên quan đến thiết bị và vi phạm quy trình chiếm 60%.

  2. Tổ chức bộ máy quản lý AT-VSLĐ chưa đồng bộ: Ban quản lý an toàn chưa có đủ nhân sự chuyên trách, nhiều cán bộ kiêm nhiệm, dẫn đến việc phối hợp giữa các phòng ban và nhà thầu phụ chưa hiệu quả, gây khó khăn trong việc nhận diện và kiểm soát mối nguy.

  3. Chưa áp dụng hệ thống quản lý theo tiêu chuẩn quốc tế: Công ty hiện chỉ tuân thủ các quy định pháp luật Việt Nam, chưa xây dựng bộ tài liệu và quy trình theo ISO 45001:2018. Việc cập nhật văn bản pháp luật và kiểm tra định kỳ còn thiếu khoa học, chưa chủ động.

  4. Lợi ích tiềm năng khi áp dụng ISO 45001:2018: Dựa trên kinh nghiệm của các doanh nghiệp đã áp dụng thành công, việc xây dựng hệ thống quản lý theo tiêu chuẩn này giúp giảm 30-40% số vụ tai nạn, tăng sự tham gia của người lao động lên trên 70%, đồng thời nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế là do nhận thức chưa đồng bộ về tầm quan trọng của AT-VSLĐ, nguồn lực nhân sự và tài chính chưa được đầu tư đầy đủ, cũng như thiếu sự cam kết mạnh mẽ từ lãnh đạo. So với các nghiên cứu trong ngành cơ khí và xây dựng, tình hình tại Công ty CRE Việt Nam tương đồng về các khó khăn trong việc triển khai hệ thống quản lý an toàn.

Việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018 được đánh giá là phù hợp với bối cảnh công ty, giúp khắc phục các điểm yếu hiện tại như thiếu sự tham gia của người lao động, chưa quản lý rủi ro toàn diện và chưa tích hợp hệ thống quản lý. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân tích tỷ lệ tai nạn theo năm, bảng thống kê huấn luyện an toàn và sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý để minh họa rõ nét các vấn đề và tiến trình cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và triển khai hệ thống quản lý AT-VSLĐ theo tiêu chuẩn ISO 45001:2018: Thiết lập bộ tài liệu, quy trình và biểu mẫu phù hợp, hoàn thành trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện là phòng An toàn – Sức khỏe – Môi trường phối hợp với các phòng ban liên quan.

  2. Tăng cường đào tạo, huấn luyện và nâng cao nhận thức cho người lao động: Tổ chức các khóa huấn luyện định kỳ, đảm bảo 100% công nhân và cán bộ quản lý được đào tạo đầy đủ trong 6 tháng đầu năm. Ban lãnh đạo và phòng nhân sự chịu trách nhiệm.

  3. Củng cố bộ máy quản lý AT-VSLĐ chuyên trách: Bổ sung nhân sự chuyên trách, phân công rõ ràng nhiệm vụ và quyền hạn, hoàn thành trong 3 tháng. Ban giám đốc và phòng nhân sự phối hợp thực hiện.

  4. Thiết lập hệ thống giám sát, đánh giá và cải tiến liên tục: Áp dụng chu trình PDCA, thực hiện kiểm tra định kỳ hàng quý, báo cáo kết quả cho lãnh đạo công ty để kịp thời điều chỉnh. Phòng An toàn – Sức khỏe – Môi trường chủ trì.

  5. Tăng cường phối hợp với các nhà thầu phụ và đối tác: Xây dựng quy trình quản lý rủi ro và an toàn chung, đảm bảo các bên tuân thủ nghiêm ngặt các quy định AT-VSLĐ. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, do phòng Quản lý dự án và phòng An toàn phối hợp.

Các giải pháp này nhằm mục tiêu giảm thiểu tai nạn lao động xuống dưới 1% trong vòng 2 năm, nâng cao tỷ lệ tuân thủ quy trình an toàn lên trên 90%, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của công ty.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp và xây dựng: Giúp hiểu rõ tầm quan trọng và cách thức xây dựng hệ thống quản lý AT-VSLĐ theo tiêu chuẩn quốc tế, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và giảm thiểu rủi ro.

  2. Chuyên viên và cán bộ phụ trách an toàn vệ sinh lao động: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về tiêu chuẩn ISO 45001:2018, phương pháp đánh giá rủi ro và xây dựng quy trình quản lý an toàn phù hợp với thực tế doanh nghiệp.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý An toàn và Sức khỏe nghề nghiệp: Là tài liệu tham khảo khoa học, cập nhật các mô hình quản lý hiện đại và kinh nghiệm áp dụng thực tiễn tại doanh nghiệp Việt Nam.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức tư vấn: Hỗ trợ trong việc xây dựng chính sách, hướng dẫn và đánh giá hiệu quả công tác quản lý AT-VSLĐ tại các doanh nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng quản lý nhà nước.

Mỗi nhóm đối tượng có thể ứng dụng kết quả nghiên cứu để cải thiện công tác quản lý an toàn, nâng cao nhận thức và thực thi các biện pháp phòng ngừa tai nạn, bệnh nghề nghiệp hiệu quả hơn.

Câu hỏi thường gặp

  1. ISO 45001:2018 là gì và tại sao doanh nghiệp nên áp dụng?
    ISO 45001:2018 là tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp, giúp doanh nghiệp kiểm soát rủi ro, giảm tai nạn lao động và nâng cao hiệu quả hoạt động. Áp dụng tiêu chuẩn này giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, tăng uy tín và khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

  2. Quy trình xây dựng hệ thống quản lý AT-VSLĐ theo ISO 45001 gồm những bước nào?
    Quy trình gồm: phân tích bối cảnh tổ chức, xác định các bên liên quan, xây dựng chính sách và mục tiêu, nhận diện và đánh giá rủi ro, triển khai các biện pháp kiểm soát, đào tạo nhân sự, giám sát và đánh giá hiệu quả, cải tiến liên tục theo chu trình PDCA.

  3. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả của hệ thống quản lý AT-VSLĐ?
    Hiệu quả được đánh giá qua các chỉ số như tỷ lệ tai nạn lao động, mức độ tuân thủ quy trình an toàn, kết quả kiểm tra, phản hồi của người lao động và báo cáo đánh giá nội bộ. Việc đánh giá định kỳ giúp phát hiện điểm yếu và cải tiến kịp thời.

  4. Những khó khăn thường gặp khi triển khai ISO 45001 tại doanh nghiệp là gì?
    Khó khăn bao gồm: thiếu nhận thức và cam kết từ lãnh đạo, nhân sự chưa đủ năng lực, thiếu nguồn lực tài chính, sự chống đối thay đổi từ người lao động, và chưa có kế hoạch triển khai rõ ràng. Cần có chiến lược đào tạo và truyền thông hiệu quả để khắc phục.

  5. Làm sao để đảm bảo sự tham gia của người lao động trong hệ thống quản lý AT-VSLĐ?
    Doanh nghiệp cần xây dựng cơ chế tham gia, khuyến khích đóng góp ý kiến, tổ chức các buổi đào tạo, hội thảo và tạo môi trường làm việc cởi mở. Sự tham gia tích cực giúp nâng cao ý thức an toàn và hiệu quả phòng ngừa tai nạn.

Kết luận

  • Đánh giá thực trạng cho thấy công tác quản lý AT-VSLĐ tại Công ty CRE Việt Nam còn nhiều hạn chế về nhận thức, tổ chức và áp dụng tiêu chuẩn quốc tế.
  • Việc xây dựng hệ thống quản lý AT-VSLĐ theo tiêu chuẩn ISO 45001:2018 là cần thiết để nâng cao hiệu quả phòng ngừa tai nạn và bệnh nghề nghiệp, đồng thời đáp ứng yêu cầu hợp tác quốc tế.
  • Luận văn đã đề xuất bộ tài liệu và quy trình phù hợp, cùng các giải pháp cụ thể nhằm cải thiện công tác quản lý AT-VSLĐ trong vòng 1-2 năm tới.
  • Kết quả nghiên cứu có giá trị ứng dụng cao cho doanh nghiệp, cán bộ quản lý, nhà nghiên cứu và cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực an toàn lao động.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai áp dụng hệ thống, đào tạo nhân sự, giám sát và đánh giá hiệu quả liên tục để đảm bảo sự bền vững của hệ thống quản lý.

Quý độc giả và các doanh nghiệp quan tâm được khuyến khích áp dụng các kết quả nghiên cứu này nhằm nâng cao chất lượng công tác an toàn vệ sinh lao động, góp phần phát triển bền vững và bảo vệ sức khỏe người lao động.