Yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ thuế của hộ kinh doanh cá thể ở làng nghề Việt Nam

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

MỤC LỤC

1. PHẦN MỞ ĐẦU

1.1. Lý do lựa chọn đề tài

1.2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu

1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.3.1. Đối tượng nghiên cứu

1.3.2. Phạm vi nghiên cứu

1.4. Đóng góp của luận án

1.5. Kết cấu luận án

2. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU

2.1. Mức độ quan tâm và các hướng nghiên cứu về hành vi tuân thủ thuế

2.2. Các lý thuyết, mô hình nghiên cứu liên quan đến hành vi tuân thủ thuế

2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế

2.4. Thống kê về các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế

2.5. Tổng quan về mối quan hệ giữa các yếu tố và hành vi tuân thủ thuế

2.6. Các phương pháp nghiên cứu áp dụng trong nghiên cứu về hành vi tuân thủ thuế

2.7. Kết luận rút ra từ tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan và hướng nghiên cứu của đề tài

2.7.1. Các nội dung kế thừa

2.7.2. Khoảng trống nghiên cứu

2.7.3. Hướng nghiên cứu của luận án

3. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU

3.1. Cơ sở lý luận chung về thuế

3.1.1. Khái niệm về thuế

3.1.2. Đặc điểm về thuế

3.1.3. Cơ sở thuế, thuế suất và cấu trúc thuế suất

3.1.4. Phân loại thuế

3.1.5. Hệ thống thuế

3.2. Khái niệm, bản chất và phân loại về tuân thủ thuế

3.2.1. Khái niệm, bản chất về tuân thủ thuế

3.2.2. Phân biệt tuân thủ thuế và không tuân thủ thuế

3.2.3. Phân loại tuân thủ thuế

3.3. Các lý thuyết, mô hình nền tảng trong nghiên cứu về tuân thủ thuế

3.3.1. Lý thuyết răn đe kinh tế và mô hình Allingham và Sandmo (1972)

3.3.2. Lý thuyết tâm lý học tài chính

3.3.3. Lý thuyết thể chế

3.3.4. Lý thuyết công bằng

3.3.5. Lý thuyết tâm lý xã hội

3.3.6. Lý thuyết hành động hợp lý và lý thuyết hành vi có kế hoạch

3.3.7. Mô hình Fischer về tuân thủ thuế

3.3.8. Mô hình khung sườn dốc trơn trượt về tuân thủ thuế

3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế của người nộp thuế

3.4.1. Chính sách, pháp luật thuế

3.4.2. Hoạt động quản lý thuế của cơ quan thuế

3.4.3. Trình độ chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp của công chức thuế

3.4.4. Cơ sở vật chất và kỹ thuật của cơ quan thuế

3.4.5. Nhóm yếu tố thuộc về người nộp thuế

3.4.6. Sự phát triển của hệ thống đại lý thuế

3.4.7. Đặc điểm môi trường kinh tế - xã hội

3.5. Mô hình nghiên cứu

3.5.1. Căn cứ xây dựng mô hình

3.5.2. Mô hình nghiên cứu

3.5.3. Giả thuyết nghiên cứu

4. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

4.1. Quy trình và phương pháp nghiên cứu

4.1.1. Quy trình nghiên cứu

4.1.2. Phương pháp nghiên cứu

4.1.2.1. Nghiên cứu định tính

4.1.2.1.1. Mục tiêu của nghiên cứu định tính

4.1.2.1.2. Mẫu nghiên cứu

4.1.2.1.3. Thu thập và phân tích dữ liệu

4.1.2.1.4. Kết quả phỏng vấn

4.1.2.2. Nghiên cứu định lượng

4.1.2.2.1. Thiết kế phiếu điều tra

4.1.2.2.2. Mẫu ghiên cứu

4.1.2.2.3. Phương pháp thu thập dữ liệu

4.1.2.2.4. Phương pháp phân tích dữ liệu

5. CHƯƠNG 4: BỐI CẢNH NGHIÊN CỨU VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

5.1. Bối cảnh nghiên cứu

5.1.1. Giới thiệu chung về làng nghề và hộ kinh doanh cá thể

5.1.2. Quy định về thuế với hộ kinh doanh

5.1.3. Thực trạng tuân thủ thuế của hộ kinh doanh

5.2. Kết quả nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế của hộ KDCT trong các làng nghề ở Việt Nam

5.2.1. Thống kê mô tả mẫu

5.2.2. Đánh giá chất lượng và độ tin cậy của thang đo

5.2.3. Kiểm định các giả thuyết nghiên cứu

5.2.4. Kiểm định sự khác biệt giữa các biến kiểm soát đối với hành vi TTT

5.2.4.1. Sự khác biệt theo giới tính

5.2.4.2. Sự khác biệt theo độ tuổi

5.2.4.3. Sự khác biệt theo trình độ học vấn

5.2.4.4. Sự khác biệt theo số năm hoạt động kinh doanh

5.2.4.5. Sự khác biệt theo thu nhập hàng năm của hộ kinh doanh

6. CHƯƠNG 5: THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ KHUYẾN NGHỊ NHẰM THÚC ĐẨY TUÂN THỦ THUẾ Ở HỘ KINH DOANH CÁ THỂ TRONG CÁC LÀNG NGHỀ Ở VIỆT NAM

6.1. Thảo luận kết quả nghiên cứu

6.2. Một số khuyến nghị nhằm thúc đẩy tuân thủ thuế ở hộ kinh doanh cá thể trong các làng nghề ở Việt Nam

6.3. Hạn chế của nghiên cứu và đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo

6.3.1. Hạn chế của nghiên cứu

6.3.2. Đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo

PHẦN KẾT LUẬN

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC 01 – KẾT QUẢ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU

PHỤ LỤC 02 - NỘI DUNG PHỎNG VẤN

PHỤ LỤC 03 - THANG ĐO GỐC VÀ THANG ĐO ĐIỀU CHỈNH

PHỤ LỤC 04 – PHIẾU KHẢO SÁT

PHỤ LỤC 05 - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƯỢNG

DANH MỤC HÌNH VẼ

DANH MỤC BẢNG

I. Mức độ quan tâm và các hướng nghiên cứu về hành vi tuân thủ thuế

Nghiên cứu về hành vi tuân thủ thuế đã thu hút sự chú ý từ nhiều lĩnh vực khác nhau như luật, kinh tế và tâm lý học. Một trong những nghiên cứu đầu tiên về vấn đề này là của Groves (1958), người đã sử dụng phương pháp phỏng vấn để đánh giá hành vi trốn thuế. Từ đó, nhiều nghiên cứu đã được thực hiện nhằm tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế của người nộp thuế. Các nghiên cứu này không chỉ tập trung vào các yếu tố kinh tế mà còn xem xét các yếu tố xã hội, văn hóa và tâm lý. Những nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng niềm tin vào cơ quan thuế, nhận thức về sự công bằng trong hệ thống thuế và chuẩn mực xã hội đều có ảnh hưởng đáng kể đến hành vi tuân thủ thuế. Việc hiểu rõ các yếu tố này là rất quan trọng trong việc xây dựng các chính sách thuế hiệu quả và nâng cao tỷ lệ tuân thủ thuế trong cộng đồng.

II. Cơ sở lý luận và mô hình nghiên cứu

Luận án xây dựng cơ sở lý luận vững chắc về hành vi tuân thủ thuế, trong đó nhấn mạnh vai trò của các yếu tố như nhận thức về công bằng thuế và niềm tin vào cơ quan thuế. Mô hình nghiên cứu được đề xuất dựa trên lý thuyết hành vi có kế hoạch, trong đó chuẩn mực chủ quan được xác định là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nhận thức về quyền lực của cơ quan thuế và khả năng bị kiểm tra có thể tác động đến hành vi tuân thủ thuế bắt buộc. Các yếu tố này được kiểm chứng thông qua các phương pháp phân tích định lượng, sử dụng phần mềm SPSS và AMOS để phân tích dữ liệu thu thập từ khảo sát. Mô hình nghiên cứu không chỉ giúp làm rõ các yếu tố ảnh hưởng mà còn cung cấp cơ sở để đưa ra các khuyến nghị nhằm nâng cao hành vi tuân thủ thuế của hộ kinh doanh cá thể.

III. Đánh giá thực trạng tuân thủ thuế của hộ kinh doanh cá thể

Thực trạng tuân thủ thuế của hộ kinh doanh cá thể ở Việt Nam cho thấy một bức tranh phức tạp. Mặc dù số lượng hộ kinh doanh cá thể ngày càng tăng, nhưng tỷ lệ tuân thủ thuế vẫn còn thấp. Theo số liệu thống kê, chỉ có khoảng 25,9% hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh, trong khi nhiều hộ vẫn chưa tự nguyện tuân thủ nghĩa vụ thuế. Việc quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể gặp nhiều khó khăn do đặc điểm hoạt động kinh doanh không ổn định và sự thiếu hiểu biết về nghĩa vụ thuế. Các hành vi gian lận thuế ngày càng tinh vi, dẫn đến thất thu ngân sách. Để cải thiện tình hình này, cần có các biện pháp quản lý thuế hiệu quả hơn, đồng thời tăng cường tuyên truyền, giáo dục về nghĩa vụ thuế cho hộ kinh doanh.

IV. Khuyến nghị nhằm thúc đẩy tuân thủ thuế

Dựa trên kết quả nghiên cứu, một số khuyến nghị được đưa ra nhằm nâng cao hành vi tuân thủ thuế của hộ kinh doanh cá thể. Trước hết, cần quy định rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc tổ chức và thực hiện các chính sách thuế. Thứ hai, cơ quan thuế cần tăng cường phối hợp với các tổ chức xã hội để tổ chức các buổi hội thảo nhằm cập nhật thông tin thuế cho hộ kinh doanh. Thứ ba, cần hoàn thiện chính sách thuế để đảm bảo tính công bằng giữa các nhóm hộ kinh doanh, đồng thời quy định rõ các biện pháp xử phạt đối với hành vi gian lận thuế. Cuối cùng, cơ quan thuế cần áp dụng các biện pháp kiểm tra, thanh tra một cách hiệu quả để nâng cao nhận thức về quyền lực của mình trong việc quản lý thuế.

V. Kết luận và hướng nghiên cứu tiếp theo

Luận án đã chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế của hộ kinh doanh cá thể trong các làng nghề ở Việt Nam. Các kết quả nghiên cứu không chỉ đóng góp cho lý thuyết về hành vi tuân thủ thuế mà còn cung cấp cơ sở thực tiễn cho việc xây dựng chính sách thuế. Hướng nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc đánh giá tác động của các biện pháp quản lý thuế mới đến hành vi tuân thủ thuế, cũng như nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố văn hóa và xã hội ảnh hưởng đến hành vi này trong các bối cảnh khác nhau.

Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế của hộ kinh doanh cá thể trong các làng nghề Việt Nam