Tổng quan nghiên cứu

Ngành xây dựng tại Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, tuy nhiên vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ về tai nạn lao động. Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, năm 2018, tai nạn lao động trong lĩnh vực xây dựng chiếm 15,79% tổng số vụ tai nạn chết người, giảm so với 20,8% năm 2017 nhưng vẫn ở mức cao. Công ty Cổ phần CDC Hà Nội hoạt động trong lĩnh vực thi công xây dựng dân dụng và công nghiệp, với hơn 300 nhân sự và doanh thu tăng trưởng từ 537 tỷ đồng năm 2017 lên 1.157 tỷ đồng năm 2019, thể hiện sự phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, công tác quản lý an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) tại công ty chưa áp dụng tiêu chuẩn quốc tế nào, dẫn đến nhiều thách thức trong việc kiểm soát rủi ro và đảm bảo an toàn cho người lao động.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng công tác quản lý ATVSLĐ tại Công ty Cổ phần CDC Hà Nội và đề xuất áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018 nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu tai nạn lao động và cải thiện điều kiện làm việc. Nghiên cứu được thực hiện trong năm 2020, tập trung tại trụ sở và các công trường của công ty, với phạm vi đề xuất giải pháp áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018 trong giai đoạn 2021-2025. Việc áp dụng tiêu chuẩn này được kỳ vọng giúp công ty nâng cao tuân thủ pháp luật, giảm chi phí do tai nạn, cải thiện tinh thần làm việc và nâng cao uy tín trên thị trường xây dựng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý an toàn vệ sinh lao động hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Tiêu chuẩn ISO 45001:2018: Tiêu chuẩn quốc tế đầu tiên về hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp, xây dựng trên nền tảng các tiêu chuẩn trước như OHSAS 18001 và các công ước ILO. ISO 45001:2018 cung cấp khuôn khổ để tổ chức nhận diện, đánh giá và kiểm soát rủi ro, đồng thời thúc đẩy cải tiến liên tục trong công tác ATVSLĐ.

  • Mô hình PDCA (Plan-Do-Check-Act): Chu trình quản lý được ISO 45001 áp dụng nhằm đảm bảo việc hoạch định, thực hiện, kiểm tra và cải tiến hệ thống quản lý an toàn một cách hiệu quả.

  • Mô hình quản lý an toàn của các quốc gia phát triển: Bao gồm BS 8800 của Anh, ANSI Z10 của Hoa Kỳ, và ILO-OSH 2001 của Tổ chức Lao động Quốc tế, cung cấp các nguyên tắc và cấu trúc quản lý an toàn phù hợp với các điều kiện và yêu cầu pháp luật khác nhau.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: quản lý rủi ro, văn hóa an toàn, sự tham gia của người lao động, trách nhiệm lãnh đạo, và cải tiến liên tục.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp phân tích định lượng và định tính:

  • Phân tích số liệu hồi cứu: Thu thập và phân tích số liệu về lao động, tai nạn lao động, công tác an toàn trong 3 năm 2017-2019 tại Công ty Cổ phần CDC Hà Nội.

  • Khảo sát xã hội học: Thực hiện điều tra trực tiếp với 120 mẫu phiếu, trong đó 30 cán bộ kỹ thuật và 90 công nhân tại các công trường, nhằm đánh giá nhận thức và thực trạng thực hiện công tác ATVSLĐ.

  • Phân tích tài liệu và tổng kết kinh nghiệm: Nghiên cứu các tài liệu về hệ thống quản lý ATVSLĐ, tiêu chuẩn ISO 45001:2018, và kinh nghiệm áp dụng tại các doanh nghiệp trong và ngoài nước.

  • Phân tích SWOT và đánh giá khả năng áp dụng tiêu chuẩn: Đánh giá các yếu tố bên trong và bên ngoài ảnh hưởng đến việc áp dụng ISO 45001:2018 tại công ty.

Cỡ mẫu khảo sát 120 người được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện, đảm bảo đại diện cho các nhóm cán bộ và công nhân. Phân tích dữ liệu sử dụng các công cụ thống kê mô tả và so sánh tỷ lệ phần trăm nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp phù hợp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng quản lý ATVSLĐ còn nhiều hạn chế: Công ty chưa áp dụng tiêu chuẩn quốc tế nào trong hệ thống quản lý ATVSLĐ. Khảo sát cho thấy 40% công nhân chưa được huấn luyện đầy đủ về an toàn lao động trước khi làm việc, 35% chưa được cấp phát đầy đủ phương tiện bảo vệ cá nhân (PTBVCN).

  2. Tỷ lệ tai nạn lao động vẫn ở mức cao: Trong 3 năm 2017-2019, công ty ghi nhận trung bình khoảng 12 vụ tai nạn lao động mỗi năm, trong đó 25% là tai nạn gây thương tích nghiêm trọng. So với các doanh nghiệp áp dụng ISO 45001, tỷ lệ này cao hơn khoảng 30%.

  3. Nhận thức và văn hóa an toàn chưa đồng đều: 60% cán bộ quản lý và 45% công nhân cho biết chưa có sự tham gia tích cực trong các hoạt động ATVSLĐ, dẫn đến việc tuân thủ quy định chưa nghiêm ngặt.

  4. Khả năng áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018 cao: Đánh giá cho thấy công ty có đủ nguồn lực về nhân sự, tài chính và cơ sở vật chất để triển khai tiêu chuẩn này. Việc áp dụng dự kiến giúp giảm 20-30% các sự cố liên quan đến an toàn trong 3 năm đầu.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế là do công ty chưa có hệ thống quản lý ATVSLĐ theo tiêu chuẩn quốc tế, dẫn đến thiếu sự đồng bộ trong tổ chức, kiểm soát và cải tiến công tác an toàn. So sánh với các doanh nghiệp như Unicons và Công ty Cổ phần LDT, việc áp dụng ISO 45001:2018 đã giúp họ giảm thiểu tai nạn, nâng cao nhận thức và cải thiện hiệu quả sản xuất.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ tai nạn lao động theo năm, biểu đồ tròn phân bố mức độ huấn luyện và cấp phát PTBVCN, cũng như bảng so sánh các chỉ số an toàn trước và sau khi áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 tại các doanh nghiệp tương tự.

Việc áp dụng ISO 45001:2018 không chỉ giúp CDC Hà Nội nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tạo dựng văn hóa an toàn, tăng cường sự tham gia của người lao động và lãnh đạo, từ đó giảm thiểu rủi ro và chi phí liên quan đến tai nạn lao động.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và triển khai hệ thống quản lý ATVSLĐ theo tiêu chuẩn ISO 45001:2018

    • Mục tiêu: Thiết lập hệ thống quản lý đồng bộ, giảm 25% tai nạn lao động trong 3 năm.
    • Thời gian: Bắt đầu từ năm 2021, hoàn thành giai đoạn 1 trong 12 tháng.
    • Chủ thể: Ban lãnh đạo công ty phối hợp Phòng An toàn lao động và tư vấn chuyên gia.

  2. Tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức về ATVSLĐ cho toàn bộ cán bộ và công nhân

    • Mục tiêu: 100% nhân viên được huấn luyện đầy đủ trước khi làm việc, nâng cao ý thức tuân thủ.
    • Thời gian: Triển khai liên tục hàng năm, đánh giá định kỳ 6 tháng.
    • Chủ thể: Phòng An toàn lao động phối hợp Phòng Hành chính nhân sự.

  3. Cải tiến công tác cấp phát và sử dụng phương tiện bảo vệ cá nhân (PTBVCN)

    • Mục tiêu: Đảm bảo 100% công nhân sử dụng đầy đủ PTBVCN theo quy định.
    • Thời gian: Triển khai ngay trong 6 tháng đầu năm 2021.
    • Chủ thể: Ban An toàn vệ sinh lao động công trường và các tổ trưởng.

  4. Thiết lập hệ thống giám sát, đánh giá và cải tiến liên tục công tác ATVSLĐ

    • Mục tiêu: Phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm, giảm 20% sự cố do vi phạm quy định.
    • Thời gian: Xây dựng hệ thống trong 9 tháng, vận hành liên tục.
    • Chủ thể: Phòng An toàn lao động phối hợp các công trường và Ban Tổng giám đốc.

  5. Tăng cường sự tham gia của người lao động và lãnh đạo trong công tác ATVSLĐ

    • Mục tiêu: Tạo văn hóa an toàn, nâng cao sự cam kết và trách nhiệm.
    • Thời gian: Thực hiện ngay và duy trì liên tục.
    • Chủ thể: Hội đồng an toàn vệ sinh lao động, Ban lãnh đạo và công đoàn công ty.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo các doanh nghiệp xây dựng

    • Lợi ích: Hiểu rõ về lợi ích và quy trình áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018 để nâng cao hiệu quả quản lý an toàn lao động, giảm thiểu rủi ro và chi phí.

  2. Chuyên viên và cán bộ phụ trách an toàn lao động

    • Lợi ích: Nắm bắt các phương pháp, công cụ và kinh nghiệm thực tiễn trong việc xây dựng và vận hành hệ thống quản lý ATVSLĐ theo tiêu chuẩn quốc tế.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý An toàn và Sức khỏe nghề nghiệp

    • Lợi ích: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp khảo sát và phân tích thực trạng áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 trong doanh nghiệp xây dựng tại Việt Nam.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về an toàn lao động

    • Lợi ích: Có thêm cơ sở khoa học để xây dựng chính sách, hướng dẫn và hỗ trợ doanh nghiệp trong việc áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế về ATVSLĐ.

Câu hỏi thường gặp

  1. ISO 45001:2018 là gì và tại sao doanh nghiệp nên áp dụng?
    ISO 45001:2018 là tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp, giúp doanh nghiệp nhận diện và kiểm soát rủi ro, giảm thiểu tai nạn lao động. Áp dụng tiêu chuẩn này giúp nâng cao tuân thủ pháp luật, giảm chi phí và cải thiện hình ảnh doanh nghiệp.

  2. Việc áp dụng ISO 45001:2018 có khó khăn gì không?
    Việc áp dụng đòi hỏi đầu tư về thời gian, nhân lực và chi phí đào tạo, cải tiến quy trình. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của chuyên gia và cam kết lãnh đạo, doanh nghiệp có thể vượt qua khó khăn và đạt được lợi ích lâu dài.

  3. Tiêu chuẩn ISO 45001:2018 có áp dụng cho doanh nghiệp nhỏ không?
    Có, ISO 45001:2018 phù hợp với mọi quy mô và loại hình doanh nghiệp, có thể áp dụng toàn bộ hoặc một phần tùy theo điều kiện thực tế.

  4. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả của hệ thống quản lý ATVSLĐ theo ISO 45001?
    Doanh nghiệp cần thiết lập các chỉ số đánh giá như tỷ lệ tai nạn, mức độ tuân thủ quy định, kết quả đào tạo và phản hồi của người lao động, đồng thời thực hiện đánh giá định kỳ và cải tiến liên tục.

  5. Áp dụng ISO 45001:2018 có giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất không?
    Có, môi trường làm việc an toàn và sức khỏe tốt giúp giảm thời gian nghỉ việc, tăng sự hài lòng và hiệu quả làm việc của người lao động, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Kết luận

  • Luận văn đã đánh giá thực trạng công tác quản lý ATVSLĐ tại Công ty Cổ phần CDC Hà Nội, chỉ ra nhiều hạn chế về huấn luyện, trang bị và văn hóa an toàn.
  • Đề xuất áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018 nhằm xây dựng hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động đồng bộ, hiệu quả, phù hợp với xu thế hội nhập quốc tế.
  • Các giải pháp cụ thể bao gồm đào tạo, cải tiến quy trình, tăng cường giám sát và nâng cao sự tham gia của người lao động và lãnh đạo.
  • Việc áp dụng tiêu chuẩn này dự kiến giúp giảm 20-30% tai nạn lao động, nâng cao tinh thần làm việc và uy tín doanh nghiệp trong giai đoạn 2021-2025.
  • Khuyến nghị các doanh nghiệp xây dựng và cơ quan quản lý nhà nước tham khảo để thúc đẩy phát triển bền vững trong lĩnh vực an toàn lao động.

Luận văn mở ra hướng nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn quan trọng, đồng thời kêu gọi các bên liên quan cùng hành động để xây dựng môi trường làm việc an toàn, lành mạnh và phát triển bền vững.