Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, các doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt với nhiều cơ hội và thách thức mới, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất và quản lý chất lượng sản phẩm. Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Châu, một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong ngành bánh kẹo tại Việt Nam, cũng không nằm ngoài xu thế này. Với quy mô sản xuất đa dạng, trải rộng khắp ba miền Bắc, Trung, Nam, công ty đã và đang nỗ lực hoàn thiện hệ thống quản lý chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn ISO 9001 nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá thực trạng triển khai hệ thống quản lý chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn ISO 9001 tại Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Châu trong giai đoạn 2016-2020, nhận diện thuận lợi, khó khăn và nguyên nhân tồn tại, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng. Phạm vi nghiên cứu bao gồm toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty tại trụ sở chính ở Hà Nội, dựa trên số liệu báo cáo tài chính, khảo sát ý kiến cán bộ công nhân viên và khách hàng.

Việc hoàn thiện quản lý chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn ISO 9001 không chỉ giúp công ty ổn định chất lượng sản phẩm, giảm thiểu khiếu nại khách hàng mà còn góp phần tăng trưởng doanh thu với tốc độ bình quân khoảng 6,3%/năm trong giai đoạn nghiên cứu. Đây là yếu tố then chốt giúp Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Châu duy trì vị thế trên thị trường trong nước và mở rộng xuất khẩu, đồng thời nâng cao uy tín thương hiệu trong ngành công nghiệp thực phẩm.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chất lượng hiện đại, trong đó trọng tâm là hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001. ISO 9001 được xem là bộ tiêu chuẩn quốc tế về quản lý chất lượng, tập trung vào việc thiết lập, duy trì và cải tiến hệ thống quản lý nhằm đáp ứng yêu cầu khách hàng và nâng cao hiệu quả hoạt động.

Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết quản lý chất lượng toàn diện (TQM): Nhấn mạnh sự tham gia của toàn bộ nhân viên trong tổ chức, tập trung vào cải tiến liên tục và thỏa mãn khách hàng.
  2. Mô hình PDCA (Plan-Do-Check-Act): Chu trình quản lý chất lượng giúp doanh nghiệp lập kế hoạch, thực hiện, kiểm tra và điều chỉnh các hoạt động nhằm đạt mục tiêu chất lượng.

Các khái niệm chính bao gồm: chất lượng sản phẩm, hệ thống quản lý chất lượng, kiểm soát chất lượng, đảm bảo chất lượng, cải tiến liên tục và sự cam kết của lãnh đạo trong quản lý chất lượng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập số liệu thứ cấp và sơ cấp. Số liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo tài chính, báo cáo tổng kết năm của Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Châu giai đoạn 2016-2020, các tài liệu nội bộ và các văn bản pháp luật liên quan đến tiêu chuẩn ISO 9001.

Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát ý kiến của 120 cán bộ công nhân viên và 160 khách hàng, sử dụng bảng hỏi và phỏng vấn sâu nhằm đánh giá thực trạng áp dụng hệ thống quản lý chất lượng, nhận diện các khó khăn và đề xuất giải pháp.

Phương pháp phân tích bao gồm thống kê mô tả, phân tích định tính và định lượng, sử dụng các công cụ thống kê để đánh giá mức độ thỏa mãn của khách hàng, hiệu quả hoạt động quản lý chất lượng và so sánh các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật qua các năm. Cỡ mẫu được lựa chọn dựa trên tiêu chí đại diện và khả năng thu thập dữ liệu thực tế, đảm bảo tính khách quan và độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001: Công ty đã xây dựng và duy trì hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001 từ năm 2016, giúp ổn định chất lượng sản phẩm với tỷ lệ sản phẩm không phù hợp giảm khoảng 15% so với trước khi áp dụng. Mức độ thỏa mãn khách hàng đạt trên 85%, tăng 10% so với giai đoạn trước.

  2. Tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận: Tổng doanh thu của công ty tăng từ 776,8 tỷ đồng năm 2016 lên 837,4 tỷ đồng năm 2019, tương đương mức tăng trưởng bình quân 3,25%/năm. Lợi nhuận sau thuế biến động nhưng vẫn duy trì ở mức khoảng 13-15 tỷ đồng/năm, phản ánh sự ổn định trong hoạt động kinh doanh.

  3. Khó khăn trong triển khai hệ thống: Một số hạn chế được xác định gồm: sự thiếu cam kết đồng bộ từ lãnh đạo cấp trung, phản kháng của nhân viên do thay đổi thói quen làm việc, thiếu kỹ năng xây dựng và áp dụng hệ thống văn bản quản lý, cũng như khó khăn trong phối hợp giữa các phòng ban. Khoảng 25% cán bộ công nhân viên phản ánh chưa hiểu rõ vai trò và trách nhiệm trong hệ thống quản lý chất lượng.

  4. Ảnh hưởng của yếu tố bên ngoài: Thị trường cạnh tranh gay gắt, biến động giá nguyên vật liệu và tác động của đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất kinh doanh, làm giảm lợi nhuận năm 2020 xuống còn khoảng 8,36 tỷ đồng.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001 đã góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm và hiệu quả kinh doanh của Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Châu. Việc giảm tỷ lệ sản phẩm lỗi và tăng mức độ hài lòng khách hàng phản ánh sự cải tiến liên tục trong quy trình sản xuất và kiểm soát chất lượng.

Tuy nhiên, những khó khăn nội bộ như sự thiếu đồng thuận và kỹ năng quản lý còn hạn chế đã ảnh hưởng đến hiệu quả triển khai hệ thống. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trong ngành cho thấy yếu tố con người và văn hóa tổ chức là nhân tố quyết định thành công của hệ thống quản lý chất lượng.

So sánh với các doanh nghiệp cùng ngành như Công ty Cổ phần Cơ khí Cổ Loa và Công ty Thực phẩm Hữu Nghị, Hải Châu cần tăng cường đào tạo, nâng cao nhận thức và kỹ năng cho cán bộ nhân viên, đồng thời cải thiện cơ chế phối hợp nội bộ để phát huy tối đa hiệu quả của hệ thống ISO 9001.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận qua các năm, bảng phân tích tỷ lệ sản phẩm không phù hợp và mức độ hài lòng khách hàng, giúp minh họa rõ nét tác động của hệ thống quản lý chất lượng đến hoạt động sản xuất kinh doanh.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường cam kết lãnh đạo: Ban lãnh đạo công ty cần thể hiện sự cam kết rõ ràng và thường xuyên trong việc triển khai và cải tiến hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001, thông qua việc tham gia trực tiếp các cuộc họp đánh giá và chỉ đạo thực hiện mục tiêu chất lượng. Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng tới.

  2. Đào tạo nâng cao năng lực nhân viên: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý chất lượng, kỹ năng xây dựng và áp dụng hệ thống văn bản quản lý cho cán bộ công nhân viên, đặc biệt là các quản lý trung gian và nhân viên trực tiếp sản xuất. Mục tiêu nâng tỷ lệ nhân viên hiểu và thực hiện đúng quy trình lên trên 90% trong 12 tháng.

  3. Cải tiến quy trình phối hợp nội bộ: Xây dựng và triển khai quy trình phối hợp rõ ràng giữa các phòng ban, đảm bảo thông tin được truyền đạt kịp thời và thống nhất, giảm thiểu chồng chéo và xung đột trong công việc. Thời gian thực hiện: 9 tháng.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý chất lượng: Đầu tư hệ thống phần mềm quản lý chất lượng tích hợp, giúp theo dõi, đánh giá và báo cáo các chỉ tiêu chất lượng một cách chính xác và nhanh chóng, hỗ trợ công tác ra quyết định. Mục tiêu hoàn thành trong 18 tháng.

  5. Tăng cường giám sát và cải tiến liên tục: Thiết lập các chỉ số đánh giá hiệu quả hệ thống quản lý chất lượng, thực hiện đánh giá nội bộ định kỳ và áp dụng các biện pháp khắc phục kịp thời nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ. Thời gian triển khai liên tục hàng năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp sản xuất: Giúp hiểu rõ vai trò và tầm quan trọng của hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001 trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

  2. Chuyên viên quản lý chất lượng: Cung cấp kiến thức thực tiễn về xây dựng, triển khai và cải tiến hệ thống quản lý chất lượng, đồng thời nhận diện các khó khăn và giải pháp ứng phó.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, kỹ thuật công nghiệp: Là tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng lý thuyết quản lý chất lượng trong thực tế doanh nghiệp Việt Nam.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức chứng nhận: Hỗ trợ đánh giá hiệu quả áp dụng tiêu chuẩn ISO 9001 tại các doanh nghiệp, từ đó đề xuất chính sách hỗ trợ phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. ISO 9001 là gì và tại sao doanh nghiệp nên áp dụng?
    ISO 9001 là tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý chất lượng, giúp doanh nghiệp đảm bảo sản phẩm và dịch vụ đáp ứng yêu cầu khách hàng, nâng cao hiệu quả hoạt động và tăng cường uy tín trên thị trường.

  2. Quá trình triển khai ISO 9001 tại Công ty Bánh kẹo Hải Châu gặp những khó khăn gì?
    Khó khăn chủ yếu gồm sự thiếu đồng thuận của nhân viên, kỹ năng xây dựng hệ thống văn bản quản lý còn hạn chế, phối hợp nội bộ chưa hiệu quả và sự biến động của thị trường ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất.

  3. Lợi ích cụ thể khi áp dụng ISO 9001 tại công ty là gì?
    Giúp ổn định chất lượng sản phẩm, giảm tỷ lệ sản phẩm lỗi khoảng 15%, tăng mức độ hài lòng khách hàng trên 85%, đồng thời hỗ trợ tăng trưởng doanh thu và cải thiện hiệu quả kinh doanh.

  4. Các giải pháp nào được đề xuất để hoàn thiện hệ thống quản lý chất lượng?
    Bao gồm tăng cường cam kết lãnh đạo, đào tạo nâng cao năng lực nhân viên, cải tiến quy trình phối hợp nội bộ, ứng dụng công nghệ thông tin và tăng cường giám sát, cải tiến liên tục.

  5. Làm thế nào để đo lường hiệu quả của hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001?
    Thông qua các chỉ số như tỷ lệ sản phẩm không phù hợp, mức độ hài lòng khách hàng, tốc độ tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận và kết quả đánh giá nội bộ định kỳ, giúp doanh nghiệp điều chỉnh kịp thời các hoạt động quản lý.

Kết luận

  • Hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001 đã góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm và hiệu quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Châu trong giai đoạn 2016-2020.
  • Các khó khăn nội bộ như thiếu cam kết lãnh đạo đồng bộ và kỹ năng quản lý còn hạn chế ảnh hưởng đến hiệu quả triển khai hệ thống.
  • Doanh thu và lợi nhuận công ty có xu hướng tăng trưởng ổn định, phản ánh sự cải tiến liên tục trong quản lý chất lượng.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện hệ thống quản lý chất lượng, tập trung vào đào tạo, cải tiến quy trình và ứng dụng công nghệ.
  • Khuyến nghị công ty tiếp tục theo dõi, đánh giá và cải tiến hệ thống quản lý chất lượng để duy trì vị thế cạnh tranh và phát triển bền vững trong tương lai.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo và các phòng ban liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để đảm bảo hệ thống quản lý chất lượng phát huy hiệu quả tối đa.