Tổng quan nghiên cứu

Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) ngày càng trở thành yếu tố quan trọng trong hoạt động kinh doanh toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và phát triển bền vững. Tại Việt Nam, CSR vẫn còn là khái niệm mới mẻ và chưa được thực hiện một cách toàn diện, nhiều doanh nghiệp vẫn xem CSR như hoạt động từ thiện đơn thuần. Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp tại VNPT Đồng Tháp, một đơn vị cung cấp dịch vụ viễn thông quan trọng tại tỉnh Đồng Tháp, nhằm đánh giá mức độ thực hiện CSR và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả.

Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn 2019-2021, với dữ liệu sơ cấp thu thập từ khảo sát 200 khách hàng sử dụng dịch vụ của VNPT Đồng Tháp và dữ liệu thứ cấp từ báo cáo nội bộ, niên giám và tài liệu kinh doanh của đơn vị. Mục tiêu chính là hệ thống hóa cơ sở lý luận về CSR, phân tích thực trạng thực hiện CSR tại VNPT Đồng Tháp, đồng thời đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.

Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp luận cứ khoa học cho các nhà quản lý doanh nghiệp về lợi ích của CSR trong việc nâng cao sự hài lòng và niềm tin của khách hàng, đồng thời góp phần phát triển bền vững doanh nghiệp và xã hội. Kết quả nghiên cứu cũng hỗ trợ xây dựng khung giải pháp toàn diện cho VNPT Đồng Tháp và các doanh nghiệp viễn thông khác trong việc thực hiện trách nhiệm xã hội.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về trách nhiệm xã hội doanh nghiệp, trong đó nổi bật là tháp trách nhiệm xã hội của Carroll (1991) với bốn thành phần chính: trách nhiệm kinh tế, trách nhiệm pháp lý, trách nhiệm đạo đức và trách nhiệm từ thiện. Tháp Carroll được xem là nền tảng lý thuyết toàn diện, giúp doanh nghiệp cân bằng giữa lợi ích kinh tế và các yêu cầu xã hội.

Ngoài ra, nghiên cứu còn tham khảo các quan điểm về nhân tố tác động đến CSR, bao gồm nhân tố bên trong như nhận thức của nhà quản lý, khả năng tài chính, chiến lược CSR và nhân tố bên ngoài như áp lực thể chế, yêu cầu của khách hàng và cộng đồng. Các khái niệm chuyên ngành như CSR report, chiến lược phát triển bền vững, và các yếu tố đánh giá hiệu quả CSR cũng được sử dụng để phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp dữ liệu sơ cấp và thứ cấp. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát 200 khách hàng đã và đang sử dụng dịch vụ của VNPT Đồng Tháp, với mẫu chọn theo phương pháp thuận tiện phi xác suất. Bộ câu hỏi khảo sát gồm 15 tiêu chí đánh giá mức độ thực hiện CSR, được đánh giá theo thang điểm Likert từ 1 đến 5.

Dữ liệu thứ cấp bao gồm báo cáo nội bộ, niên giám, tài liệu và báo cáo kết quả kinh doanh của VNPT Đồng Tháp trong giai đoạn 2019-2021. Phương pháp xử lý dữ liệu chủ yếu là thống kê mô tả, phân tích định tính và định lượng nhằm đánh giá thực trạng, nhận diện các tồn tại và nguyên nhân, từ đó đề xuất giải pháp phù hợp.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 01/2022 đến tháng 06/2022, trong đó thu thập dữ liệu sơ cấp từ tháng 01 đến tháng 03/2022, xử lý và phân tích dữ liệu trong các tháng tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mức độ thực hiện trách nhiệm xã hội đối với khách hàng: Khảo sát cho thấy trung bình điểm đánh giá các tiêu chí CSR đối với khách hàng đạt khoảng 4,1/5, phản ánh sự hài lòng tương đối cao. Tỷ lệ khách hàng đồng ý rằng VNPT Đồng Tháp cung cấp dịch vụ chất lượng và bảo mật thông tin cá nhân đạt trên 85%. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 15% khách hàng chưa hoàn toàn hài lòng về dịch vụ hậu mãi và hỗ trợ kỹ thuật.

  2. Thực hiện trách nhiệm xã hội đối với người lao động: VNPT Đồng Tháp đảm bảo các chế độ đãi ngộ, an toàn lao động và cơ hội đào tạo nâng cao trình độ cho người lao động. Số liệu cho thấy quỹ tiền lương, thù lao và thưởng tăng trung bình 7% mỗi năm trong giai đoạn 2019-2021, góp phần nâng cao đời sống người lao động. Tuy nhiên, một số nhân viên phản ánh cần cải thiện hơn về môi trường làm việc và chính sách phát triển nghề nghiệp.

  3. Ngân sách và nguồn lực dành cho CSR: Ngân sách thực hiện CSR chiếm khoảng 2% tổng doanh thu hàng năm của VNPT Đồng Tháp trong giai đoạn nghiên cứu. Mức chi này được đánh giá là phù hợp nhưng cần tăng cường đầu tư cho các hoạt động cộng đồng và bảo vệ môi trường để nâng cao hiệu quả xã hội.

  4. Nhận thức và cam kết của lãnh đạo: Qua khảo sát nội bộ, trên 90% cán bộ lãnh đạo và quản lý tại VNPT Đồng Tháp nhận thức rõ tầm quan trọng của CSR và cam kết thực hiện các chương trình phát triển bền vững. Tuy nhiên, việc triển khai còn gặp khó khăn do thiếu hệ thống đo lường hiệu quả và nhân sự chuyên trách.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy VNPT Đồng Tháp đã có những bước tiến tích cực trong việc thực hiện trách nhiệm xã hội, đặc biệt là trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ và đảm bảo quyền lợi người lao động. Tuy nhiên, so với các doanh nghiệp viễn thông khác trong khu vực và quốc tế, mức độ đầu tư và hệ thống quản lý CSR của VNPT Đồng Tháp còn hạn chế.

Nguyên nhân chính được xác định là do nhận thức về CSR trong một số bộ phận chưa đồng đều, nguồn lực tài chính và nhân sự chuyên trách còn hạn chế, cùng với việc thiếu các tiêu chuẩn đánh giá và báo cáo minh bạch về CSR. So sánh với nghiên cứu tại các doanh nghiệp viễn thông như Viettel và VNPT Hải Phòng, VNPT Đồng Tháp cần học hỏi kinh nghiệm trong việc xây dựng chiến lược CSR gắn liền với văn hóa doanh nghiệp và phát triển bền vững.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ hài lòng của khách hàng theo từng tiêu chí CSR, bảng số liệu về ngân sách CSR qua các năm và biểu đồ đường thể hiện xu hướng tăng trưởng quỹ lương, thưởng cho người lao động. Các biểu đồ này giúp minh họa rõ nét hơn về thực trạng và xu hướng phát triển CSR tại VNPT Đồng Tháp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức về CSR: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu cho cán bộ lãnh đạo và nhân viên về vai trò, lợi ích và cách thức thực hiện CSR, đặc biệt là bộ phận quản lý CSR. Mục tiêu nâng tỷ lệ nhân viên hiểu và cam kết CSR lên trên 95% trong vòng 12 tháng.

  2. Xây dựng hệ thống đo lường và báo cáo CSR: Thiết lập bộ tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả CSR phù hợp với đặc thù ngành viễn thông và điều kiện thực tế của VNPT Đồng Tháp. Áp dụng hệ thống báo cáo định kỳ hàng quý để theo dõi tiến độ và kết quả thực hiện CSR, nhằm tăng tính minh bạch và trách nhiệm giải trình.

  3. Tăng ngân sách và đa dạng hóa hoạt động CSR: Đề xuất tăng ngân sách CSR lên khoảng 3% tổng doanh thu trong vòng 2 năm tới, tập trung vào các hoạt động hỗ trợ cộng đồng, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Chủ thể thực hiện là ban lãnh đạo VNPT Đồng Tháp phối hợp với các phòng ban liên quan.

  4. Phát triển văn hóa doanh nghiệp gắn liền với CSR: Xây dựng chiến lược phát triển bền vững dựa trên nền tảng văn hóa kinh doanh và trách nhiệm xã hội, nhằm tạo sự gắn kết nội bộ và nâng cao uy tín thương hiệu. Thực hiện trong vòng 18 tháng với sự tham gia của toàn bộ cán bộ nhân viên.

  5. Hợp tác với chính quyền địa phương và Tập đoàn VNPT: Đề xuất chính quyền tỉnh Đồng Tháp hỗ trợ về chính sách và nguồn lực để thúc đẩy CSR, đồng thời VNPT Đồng Tháp phối hợp chặt chẽ với Tập đoàn VNPT trong việc chia sẻ kinh nghiệm và nguồn lực nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện CSR.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý doanh nghiệp viễn thông: Luận văn cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về CSR, giúp nhà quản lý hiểu rõ hơn về tầm quan trọng và cách thức triển khai CSR hiệu quả trong ngành viễn thông.

  2. Chuyên gia nghiên cứu và giảng viên kinh tế: Tài liệu là nguồn tham khảo quý giá cho các nghiên cứu về CSR, phát triển bền vững và quản lý kinh tế trong lĩnh vực viễn thông tại Việt Nam.

  3. Cán bộ phụ trách CSR tại các doanh nghiệp: Luận văn cung cấp các giải pháp thực tiễn và khung đánh giá hiệu quả CSR, hỗ trợ cán bộ CSR xây dựng và triển khai các chương trình phù hợp với đặc thù doanh nghiệp.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và chính quyền địa phương: Nghiên cứu giúp các cơ quan này hiểu rõ hơn về vai trò và thực trạng CSR tại doanh nghiệp, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ và thúc đẩy CSR trong cộng đồng doanh nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. CSR là gì và tại sao doanh nghiệp viễn thông cần thực hiện CSR?
    CSR là cam kết của doanh nghiệp đối với các giá trị kinh tế, xã hội và môi trường. Đối với doanh nghiệp viễn thông, CSR giúp nâng cao uy tín, tạo niềm tin khách hàng và phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.

  2. Phương pháp thu thập dữ liệu trong nghiên cứu này là gì?
    Nghiên cứu sử dụng khảo sát khách hàng với mẫu 200 người và thu thập dữ liệu thứ cấp từ báo cáo nội bộ VNPT Đồng Tháp giai đoạn 2019-2021, kết hợp phân tích định tính và thống kê mô tả.

  3. Những khó khăn chính khi thực hiện CSR tại VNPT Đồng Tháp là gì?
    Khó khăn bao gồm nhận thức chưa đồng đều về CSR, nguồn lực tài chính và nhân sự hạn chế, thiếu hệ thống đo lường hiệu quả và báo cáo minh bạch.

  4. Các giải pháp đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả CSR tại VNPT Đồng Tháp là gì?
    Các giải pháp gồm tăng cường đào tạo, xây dựng hệ thống đo lường và báo cáo, tăng ngân sách CSR, phát triển văn hóa doanh nghiệp gắn liền với CSR và hợp tác với chính quyền địa phương cùng Tập đoàn VNPT.

  5. Lợi ích lâu dài của việc thực hiện CSR đối với doanh nghiệp là gì?
    CSR giúp doanh nghiệp duy trì sự phát triển bền vững, nâng cao uy tín thương hiệu, thu hút và giữ chân khách hàng cũng như nhân viên, đồng thời tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về trách nhiệm xã hội doanh nghiệp, đặc biệt trong ngành viễn thông.
  • Phân tích thực trạng tại VNPT Đồng Tháp cho thấy doanh nghiệp đã có những bước tiến trong thực hiện CSR nhưng còn nhiều hạn chế về nhận thức, nguồn lực và hệ thống quản lý.
  • Đề xuất các giải pháp toàn diện nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện CSR, bao gồm đào tạo, xây dựng hệ thống đo lường, tăng ngân sách và phát triển văn hóa doanh nghiệp.
  • Nghiên cứu góp phần cung cấp luận cứ khoa học và thực tiễn cho các nhà quản lý, cán bộ CSR và cơ quan quản lý nhà nước trong việc thúc đẩy CSR tại Việt Nam.
  • Các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, xây dựng hệ thống đánh giá và báo cáo CSR định kỳ, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các doanh nghiệp viễn thông khác trong khu vực.

Hành động ngay hôm nay: Các nhà quản lý VNPT Đồng Tháp và doanh nghiệp viễn thông nên áp dụng các giải pháp nghiên cứu để nâng cao hiệu quả CSR, góp phần phát triển bền vững và nâng cao uy tín thương hiệu trên thị trường.