Tổng quan nghiên cứu

Quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng, với dân số khoảng 114.560 người năm 2018, là địa bàn có số lượng người có công với cách mạng khá lớn, lên tới 1.767 người. Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội nhanh chóng, việc thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng tại đây đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an sinh xã hội và phát huy truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”. Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trên địa bàn quận Cẩm Lệ trong giai đoạn 2016-2018, nhằm đánh giá hiệu quả và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng thực thi chính sách.

Mục tiêu nghiên cứu bao gồm hệ thống hóa cơ sở lý luận về thực thi chính sách ưu đãi người có công, phân tích thực trạng thực thi chính sách tại quận Cẩm Lệ, đồng thời đề xuất các giải pháp thúc đẩy thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào quận Cẩm Lệ, với dữ liệu thu thập trong giai đoạn 2016-2018. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần nâng cao hiệu quả thực thi chính sách, đảm bảo quyền lợi cho người có công, đồng thời củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết về chính sách công và thực thi chính sách, trong đó:

  • Khái niệm chính sách: Chính sách được hiểu là các chuẩn tắc cụ thể để thực hiện đường lối, nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hóa trong một thời gian nhất định và lĩnh vực cụ thể. Chính sách công là kết quả ý chí chính trị của Nhà nước, thể hiện qua các quyết định định hướng giải quyết các vấn đề xã hội.

  • Thực thi chính sách: Là quá trình chuyển hóa ý chí của chủ thể chính sách thành hiện thực, sử dụng các nguồn lực vật chất, tài chính, khoa học công nghệ và con người nhằm đạt mục tiêu đề ra.

  • Khái niệm người có công với cách mạng: Bao gồm 12 diện đối tượng được công nhận theo Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng, như liệt sĩ, thương binh, bà mẹ Việt Nam anh hùng, người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học, v.v.

  • Chính sách ưu đãi người có công với cách mạng: Là chính sách đặc biệt của Nhà nước nhằm ghi nhận, tôn vinh và hỗ trợ người có công, bao gồm trợ cấp hàng tháng, bảo hiểm y tế miễn phí, điều dưỡng phục hồi sức khỏe, hỗ trợ nhà ở, ưu tiên giáo dục và việc làm.

Các khái niệm này được kết hợp trong mô hình chu trình chính sách công, bao gồm các bước: hoạch định, xây dựng kế hoạch, tuyên truyền, phân công phối hợp thực hiện, kiểm tra giám sát và đánh giá tổng kết.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu chính sách công với tiếp cận đa ngành, liên ngành khoa học xã hội. Phương pháp nghiên cứu bao gồm:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thống kê từ niên giám quận Cẩm Lệ, các văn bản pháp luật, nghị định, quyết định liên quan đến chính sách ưu đãi người có công; ý kiến thu thập từ các cán bộ, công chức và đối tượng chính sách tại địa phương.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích định tính nhằm làm rõ các khía cạnh thực thi chính sách, kết hợp phân tích thống kê mô tả các số liệu về dân số, lao động, kinh tế xã hội và thực thi chính sách ưu đãi. So sánh các chỉ tiêu qua các năm 2016-2018 để đánh giá xu hướng và hiệu quả thực thi.

  • Timeline nghiên cứu: Tập trung vào giai đoạn 2016-2018, phù hợp với dữ liệu thu thập và các chính sách được áp dụng trong thời gian này.

Cỡ mẫu khảo sát định tính được lựa chọn phù hợp với đối tượng nghiên cứu nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng dân số và người có công: Năm 2018, quận Cẩm Lệ có 1.767 người có công với cách mạng, chiếm khoảng 1,54% dân số toàn quận. Dân số quận tăng bình quân 1,45% giai đoạn 2016-2018, trong đó lao động trong lĩnh vực thương mại - dịch vụ tăng 6,32% mỗi năm, cho thấy sự phát triển kinh tế năng động.

  2. Hiệu quả thực thi chính sách ưu đãi: Quận đã thực hiện nghiêm túc các chính sách ưu đãi như trợ cấp hàng tháng, hỗ trợ nhà ở, điều dưỡng phục hồi sức khỏe. Ví dụ, quận đã cấp 1.000 suất quà trị giá 1 triệu đồng mỗi suất cho các gia đình chính sách khó khăn, đồng thời xây mới và sửa chữa 13 nhà tình nghĩa trong năm 2018.

  3. Nguồn lực tài chính và cơ sở vật chất: Ngân sách địa phương chi trả trợ cấp thường xuyên cho gần 1.500 đối tượng chính sách lớn tuổi với mức 500.000 đồng/tháng, tổng kinh phí trên 8 tỷ đồng/năm. Ngoài ra, quận huy động nguồn xã hội hóa qua các phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” để hỗ trợ thêm cho người có công.

  4. Những hạn chế trong thực thi: Công tác tuyên truyền chính sách chưa rộng khắp, đội ngũ cán bộ làm công tác lao động thương binh xã hội còn thiếu ổn định và năng lực chưa đáp ứng yêu cầu. Mức hỗ trợ còn thấp so với tốc độ tăng giá cả, dẫn đến đời sống nhiều gia đình chính sách chưa được bảo đảm đầy đủ.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy quận Cẩm Lệ đã có nhiều nỗ lực trong việc thực thi chính sách ưu đãi người có công, thể hiện qua các chỉ tiêu kinh tế - xã hội tăng trưởng ổn định và các hoạt động hỗ trợ thiết thực. Tuy nhiên, hạn chế về năng lực cán bộ và công tác tuyên truyền làm giảm hiệu quả tiếp cận chính sách của người dân. So với các nghiên cứu trong ngành chính sách công, việc phân công, phối hợp giữa các cơ quan còn chưa chặt chẽ, dẫn đến một số trường hợp chậm trễ trong giải quyết chế độ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng người hưởng trợ cấp hàng tháng, bảng thống kê kinh phí chi trả trợ cấp và biểu đồ so sánh mức sống của người có công qua các năm. Việc nâng cao năng lực cán bộ và mở rộng tuyên truyền sẽ góp phần cải thiện hiệu quả thực thi, đồng thời tăng cường sự đồng thuận xã hội và niềm tin của người dân vào chính sách.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách

    • Động từ hành động: Tổ chức các chiến dịch truyền thông đa dạng, sử dụng báo chí, phát thanh, truyền hình và mạng xã hội.
    • Target metric: Đạt 90% người có công và thân nhân hiểu rõ chính sách trong vòng 12 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: UBND quận phối hợp với các phòng ban, đoàn thể địa phương.

  2. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ thực thi chính sách

    • Động từ hành động: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn và kỹ năng thực thi chính sách cho cán bộ lao động thương binh xã hội.
    • Target metric: 100% cán bộ liên quan được đào tạo bài bản trong 18 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với Học viện Chính sách và Phát triển.

  3. Tăng mức hỗ trợ tài chính phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội

    • Động từ hành động: Rà soát, đề xuất điều chỉnh mức trợ cấp, phụ cấp theo lộ trình phù hợp với tốc độ tăng giá.
    • Target metric: Mức trợ cấp tăng tối thiểu 15% trong 2 năm tới.
    • Chủ thể thực hiện: UBND thành phố Đà Nẵng phối hợp Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.

  4. Tăng cường phối hợp liên ngành và giám sát thực thi chính sách

    • Động từ hành động: Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, địa phương và tổ chức xã hội trong thực thi chính sách.
    • Target metric: Giảm 30% các trường hợp giải quyết chậm trễ, sai sót trong 1 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Chỉ đạo quận Cẩm Lệ, các phòng ban liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước về chính sách xã hội

    • Lợi ích: Hiểu rõ cơ sở lý luận và thực tiễn thực thi chính sách ưu đãi người có công, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành.
    • Use case: Xây dựng kế hoạch, đánh giá và cải tiến chính sách tại địa phương.

  2. Nhà nghiên cứu và học viên chuyên ngành chính sách công

    • Lợi ích: Nắm bắt mô hình nghiên cứu chính sách công, phương pháp phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp cụ thể.
    • Use case: Tham khảo để phát triển đề tài nghiên cứu hoặc luận văn liên quan.

  3. Các tổ chức xã hội và đoàn thể tham gia chăm sóc người có công

    • Lợi ích: Hiểu rõ các chính sách ưu đãi, từ đó phối hợp hiệu quả trong công tác hỗ trợ và vận động xã hội hóa.
    • Use case: Lập kế hoạch hoạt động, huy động nguồn lực hỗ trợ người có công.

  4. Cán bộ công chức trực tiếp thực thi chính sách tại địa phương

    • Lợi ích: Nâng cao nhận thức về quy trình, các bước thực thi và các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả công việc.
    • Use case: Cải thiện kỹ năng thực thi, phối hợp và giải quyết hồ sơ chính sách.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chính sách ưu đãi người có công với cách mạng bao gồm những nội dung chính nào?
    Chính sách bao gồm trợ cấp hàng tháng, bảo hiểm y tế miễn phí, điều dưỡng phục hồi sức khỏe, hỗ trợ nhà ở, ưu tiên giáo dục và việc làm. Ví dụ, người có công được miễn phí tham gia bảo hiểm y tế và được trợ cấp điều dưỡng hàng năm.

  2. Quy trình thực thi chính sách ưu đãi người có công được tổ chức như thế nào?
    Quy trình gồm các bước: xây dựng kế hoạch, tuyên truyền phổ biến, phân công phối hợp thực hiện, kiểm tra giám sát và đánh giá tổng kết. Mỗi bước đều có vai trò quan trọng để đảm bảo chính sách được thực hiện hiệu quả.

  3. Những khó khăn chính trong thực thi chính sách tại quận Cẩm Lệ là gì?
    Khó khăn gồm công tác tuyên truyền chưa rộng, năng lực cán bộ chưa đồng đều, mức hỗ trợ chưa tương xứng với chi phí sinh hoạt, và sự phối hợp liên ngành còn hạn chế.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả thực thi chính sách ưu đãi người có công?
    Cần tăng cường tuyên truyền, đào tạo cán bộ, điều chỉnh mức hỗ trợ phù hợp, đồng thời thiết lập cơ chế phối hợp và giám sát chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan.

  5. Vai trò của nguồn lực tài chính trong thực thi chính sách ưu đãi người có công như thế nào?
    Nguồn lực tài chính là yếu tố quyết định để chi trả trợ cấp, hỗ trợ nhà ở, điều dưỡng và các ưu đãi khác. Tại Cẩm Lệ, ngân sách nhà nước chiếm vai trò chủ đạo, kết hợp với nguồn xã hội hóa để đảm bảo thực hiện chính sách.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực trạng thực thi chính sách ưu đãi người có công với cách mạng tại quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng trong giai đoạn 2016-2018.
  • Phân tích chi tiết các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả thực thi, bao gồm năng lực cán bộ, nguồn lực tài chính và công tác tuyên truyền.
  • Đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả thực thi chính sách, góp phần đảm bảo quyền lợi cho người có công và thân nhân.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, hỗ trợ các cơ quan quản lý và tổ chức thực thi chính sách tại địa phương.
  • Khuyến nghị tiếp tục theo dõi, đánh giá và điều chỉnh chính sách phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội trong các giai đoạn tiếp theo.

Luận văn kêu gọi các cấp chính quyền, tổ chức xã hội và cộng đồng cùng chung tay thực hiện các giải pháp đề xuất để nâng cao chất lượng cuộc sống cho người có công với cách mạng, góp phần xây dựng xã hội công bằng, văn minh và phát triển bền vững.