Tổng quan nghiên cứu

Chính sách hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng là một trong những chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước Việt Nam nhằm tri ân, đền ơn đáp nghĩa đối với những người đã có nhiều đóng góp, hy sinh trong sự nghiệp giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc. Theo ước tính, trong giai đoạn 2016-2020, Nhà nước đã dành hơn 11.000 tỷ đồng hỗ trợ xây dựng và sửa chữa nhà ở cho gần 400.000 hộ người có công có khó khăn về nhà ở. Tỉnh Quảng Nam, với hơn 65.450 liệt sĩ và hàng chục nghìn người có công, là một trong những địa phương có số lượng đối tượng chính sách lớn nhất cả nước. Từ năm 2019 đến 2022, huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam có nhu cầu hỗ trợ nhà ở cho 217 trường hợp người có công, trong đó xây mới 199 nhà và sửa chữa 18 nhà với tổng kinh phí khoảng 8,32 tỷ đồng.

Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng trên địa bàn huyện Đông Giang trong giai đoạn 2017-2020. Mục tiêu cụ thể là phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách, đánh giá hiệu quả triển khai và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách tại địa phương. Nghiên cứu có phạm vi tập trung vào huyện Đông Giang, một huyện miền núi với điều kiện tự nhiên phức tạp, kinh tế xã hội đang phát triển, tạo nên bối cảnh đặc thù cho việc thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở.

Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các cấp chính quyền trong việc hoàn thiện chính sách, nâng cao hiệu quả quản lý và triển khai, đồng thời góp phần cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho người có công, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết và mô hình nghiên cứu chính sách công, bao gồm:

  • Lý thuyết chính sách công: Xem chính sách công là tập hợp các quyết định có liên quan nhằm giải quyết các vấn đề công trong xã hội, bao gồm quá trình hoạch định, thực hiện và đánh giá chính sách. Lý thuyết này giúp phân tích vai trò của nhà nước và các chủ thể trong việc xây dựng và thực thi chính sách hỗ trợ nhà ở cho người có công.

  • Lý thuyết ưu đãi xã hội: Nhấn mạnh vai trò của chính sách ưu đãi trong việc đảm bảo công bằng xã hội, nâng cao đời sống cho các nhóm đối tượng đặc thù như người có công với cách mạng, qua đó góp phần ổn định và phát triển xã hội.

  • Khái niệm người có công với cách mạng: Được quy định rõ trong Pháp lệnh số 02/2020/UBTVQH14, bao gồm các đối tượng như liệt sĩ, thương binh, bà mẹ Việt Nam anh hùng, người hoạt động cách mạng, người giúp đỡ cách mạng, và thân nhân của họ.

  • Khái niệm chính sách hỗ trợ nhà ở: Là các biện pháp vật chất và tinh thần do Nhà nước ban hành nhằm cải thiện điều kiện nhà ở cho người có công, đảm bảo diện tích tối thiểu, chất lượng và vệ sinh môi trường phù hợp.

  • Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách: Bao gồm yếu tố chính sách, kinh tế - xã hội, nhận thức, nguồn lực và kinh nghiệm địa phương, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả triển khai chính sách.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, kết hợp phân tích định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập từ các báo cáo chính thức của UBND huyện Đông Giang, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Nam, các văn bản pháp luật liên quan, số liệu thống kê về nhu cầu và kết quả hỗ trợ nhà ở cho người có công giai đoạn 2017-2020.

  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn mẫu nghiên cứu tập trung vào các hộ gia đình người có công được hỗ trợ nhà ở trên địa bàn huyện Đông Giang, kết hợp phỏng vấn sâu với cán bộ quản lý chính sách và người dân thụ hưởng.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích nội dung để đánh giá các văn bản pháp luật, chính sách; phân tích thống kê mô tả để tổng hợp số liệu về số lượng nhà xây mới, sửa chữa, kinh phí phân bổ; so sánh tỷ lệ hoàn thành kế hoạch giữa các xã, thị trấn; phân tích SWOT để nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong thực hiện chính sách.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2017-2020, với việc thu thập và xử lý dữ liệu trong năm 2021, phân tích và đề xuất giải pháp trong cùng năm.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả thực hiện chính sách: Trong giai đoạn 2019-2020, huyện Đông Giang đã hoàn thành 100% kế hoạch hỗ trợ xây dựng và sửa chữa nhà ở cho người có công tại nhiều xã như thị trấn Prao, xã Sông Kôn, xã Ba và xã Tư. Tổng số nhà được hỗ trợ là 217, trong đó xây mới 199 nhà và sửa chữa 18 nhà, với tổng kinh phí khoảng 8,32 tỷ đồng, trong đó ngân sách tỉnh chiếm 95% và ngân sách huyện chiếm 5%.

  2. Tình trạng nhà ở sau hỗ trợ: Nhà ở của người có công được xây dựng khang trang, bền chắc, diện tích sử dụng tối thiểu đạt 30m², đảm bảo vệ sinh môi trường và chống chịu tốt với điều kiện thời tiết khắc nghiệt của vùng núi. Điều này góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và ổn định đời sống cho các gia đình chính sách.

  3. Công tác tuyên truyền và phổ biến chính sách: Công tác tuyên truyền được triển khai thường xuyên, sâu rộng với sự phối hợp của các phòng ban chuyên môn, các đoàn thể và chính quyền địa phương. Nhận thức của cán bộ và người dân về quyền lợi, trách nhiệm trong thực hiện chính sách được nâng cao rõ rệt, góp phần tạo sự đồng thuận và hiệu quả trong triển khai.

  4. Phân công, phối hợp thực hiện chính sách: UBND huyện Đông Giang đã phân công rõ ràng các phòng ban như Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội, Phòng Tài chính, Phòng Kinh tế và Hạ tầng, Ban Quản lý dự án huyện trong việc quản lý, thẩm định, phê duyệt và giám sát thực hiện chính sách. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan giúp đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy chính sách hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng trên địa bàn huyện Đông Giang đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho các gia đình chính sách. Việc hoàn thành 100% kế hoạch tại nhiều xã thể hiện sự quyết tâm và hiệu quả trong công tác quản lý, phân bổ nguồn lực và tổ chức thực hiện.

Tuy nhiên, một số khó khăn vẫn tồn tại như nguồn ngân sách địa phương còn hạn chế, ảnh hưởng đến khả năng hỗ trợ mở rộng; điều kiện tự nhiên phức tạp gây khó khăn trong xây dựng; và năng lực cán bộ thực thi chính sách chưa đồng đều. So sánh với các nghiên cứu tại các địa phương khác như huyện Hiệp Đức hay quận Sơn Trà, các vấn đề về nguồn lực và nhận thức cũng là những thách thức chung.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ hoàn thành kế hoạch xây dựng và sửa chữa nhà ở theo từng xã, bảng tổng hợp kinh phí phân bổ và số lượng nhà hỗ trợ qua các năm, giúp minh họa rõ nét hiệu quả thực hiện chính sách.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường nguồn lực tài chính: Đề nghị UBND tỉnh và huyện Đông Giang phối hợp xây dựng kế hoạch huy động đa dạng nguồn vốn, bao gồm ngân sách nhà nước, xã hội hóa và các tổ chức phi chính phủ, nhằm đảm bảo đủ kinh phí hỗ trợ nhà ở cho người có công trong giai đoạn 2023-2025.

  2. Nâng cao năng lực cán bộ thực thi: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ, công chức các cấp về quản lý, giám sát và thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở, nhằm nâng cao hiệu quả công tác và giảm thiểu sai sót trong quá trình thực hiện.

  3. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật: Mở rộng các hình thức tuyên truyền phù hợp với đặc thù vùng miền núi, sử dụng các kênh truyền thông đa dạng để nâng cao nhận thức của người dân và cán bộ về quyền lợi, trách nhiệm trong việc thực hiện chính sách.

  4. Cải tiến quy trình quản lý và giám sát: Áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý hồ sơ, theo dõi tiến độ và giám sát chất lượng công trình xây dựng, đồng thời tăng cường thanh tra, kiểm tra để phòng ngừa trục lợi chính sách.

  5. Phát huy vai trò cộng đồng và các tổ chức xã hội: Khuyến khích sự tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội, cộng đồng dân cư trong việc giám sát, hỗ trợ và vận động nguồn lực, tạo sự đồng thuận và nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước các cấp: Giúp hiểu rõ hơn về cơ chế, chính sách hỗ trợ nhà ở cho người có công, từ đó nâng cao năng lực quản lý, tổ chức thực hiện và giám sát chính sách tại địa phương.

  2. Nhà nghiên cứu và học viên chuyên ngành chính sách công: Cung cấp tài liệu tham khảo về khung lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và thực tiễn triển khai chính sách hỗ trợ nhà ở cho người có công, phục vụ cho các nghiên cứu tiếp theo.

  3. Các tổ chức xã hội và phi chính phủ: Hỗ trợ trong việc xây dựng các chương trình hỗ trợ, vận động nguồn lực và giám sát thực hiện chính sách nhằm đảm bảo quyền lợi cho người có công.

  4. Người dân và gia đình người có công: Nâng cao nhận thức về quyền lợi, trách nhiệm trong việc tiếp cận và thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở, từ đó chủ động tham gia và giám sát quá trình thực hiện.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chính sách hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng là gì?
    Chính sách này là các biện pháp hỗ trợ vật chất và tinh thần do Nhà nước ban hành nhằm giúp người có công với cách mạng có điều kiện nhà ở ổn định, khang trang, đảm bảo diện tích tối thiểu và vệ sinh môi trường, thể hiện đạo lý “đền ơn đáp nghĩa”.

  2. Ai là đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở?
    Đối tượng bao gồm người có công với cách mạng như liệt sĩ, thương binh, bà mẹ Việt Nam anh hùng, người hoạt động cách mạng, người giúp đỡ cách mạng và thân nhân của họ, được công nhận theo quy định của pháp luật.

  3. Nguồn kinh phí hỗ trợ nhà ở được huy động từ đâu?
    Nguồn kinh phí chủ yếu từ ngân sách nhà nước cấp tỉnh và huyện, bên cạnh đó có sự đóng góp của các tổ chức, cá nhân và các nguồn lực hợp pháp khác nhằm đảm bảo đủ kinh phí thực hiện chính sách.

  4. Các khó khăn thường gặp trong thực hiện chính sách là gì?
    Bao gồm hạn chế về nguồn lực tài chính, điều kiện tự nhiên phức tạp, năng lực cán bộ thực thi chưa đồng đều, nhận thức của người dân còn hạn chế và các thủ tục hành chính phức tạp.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách?
    Cần tăng cường nguồn lực tài chính, nâng cao năng lực cán bộ, đẩy mạnh tuyên truyền, cải tiến quy trình quản lý, giám sát chặt chẽ và phát huy vai trò cộng đồng trong việc thực hiện chính sách.

Kết luận

  • Chính sách hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng tại huyện Đông Giang đã đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho các gia đình chính sách.
  • Việc hoàn thành 100% kế hoạch xây dựng và sửa chữa nhà ở tại nhiều xã thể hiện sự quyết tâm và hiệu quả trong công tác quản lý và triển khai chính sách.
  • Các yếu tố như nguồn lực tài chính, năng lực cán bộ, nhận thức cộng đồng và điều kiện tự nhiên ảnh hưởng lớn đến hiệu quả thực hiện chính sách.
  • Cần có các giải pháp đồng bộ như tăng cường nguồn lực, nâng cao năng lực cán bộ, đẩy mạnh tuyên truyền và cải tiến quy trình quản lý để nâng cao hiệu quả thực hiện trong giai đoạn tiếp theo.
  • Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để các cấp chính quyền, tổ chức xã hội và người dân tham khảo, góp phần hoàn thiện và phát huy hiệu quả chính sách hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng tại địa phương.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý nhà nước cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá và điều chỉnh chính sách phù hợp với thực tiễn nhằm đảm bảo quyền lợi cho người có công và phát triển bền vững địa phương.