Tổng quan nghiên cứu

Quản lý tài sản công (TSC) là một trong những nhiệm vụ trọng yếu của các đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt trong bối cảnh Nhà nước là chủ sở hữu toàn dân đối với các tài sản này. Tại Trường Đại học Y Hà Nội, tài sản công có quy mô lớn với giá trị quyền sử dụng đất chiếm tới 84,51% tổng giá trị tài sản công, tương đương khoảng 3.571 tỷ đồng tính đến năm 2020. Tuy nhiên, công tác quản lý tài sản công tại trường còn tồn tại nhiều hạn chế như lãng phí, sử dụng không đúng mục đích, và tình trạng chiếm dụng đất đai trái phép. Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng quản lý tài sản công tại Trường Đại học Y Hà Nội trong giai đoạn 2016-2020, từ đó đề xuất các giải pháp tăng cường hiệu quả quản lý tài sản công trong giai đoạn 2021-2025. Nghiên cứu có phạm vi tập trung vào các loại tài sản chính gồm đất đai, nhà cửa, phương tiện vận tải và tài sản có nguyên giá từ 500 triệu đồng trở lên. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công, góp phần tiết kiệm ngân sách nhà nước và phục vụ tốt hơn cho hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học và chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý tài sản công trong đơn vị sự nghiệp công lập, bao gồm:

  • Luật quản lý, sử dụng tài sản công số 15/2017/QH14: Định nghĩa tài sản công, quyền và nghĩa vụ của các chủ thể trong quản lý tài sản công.
  • Mô hình quản lý tài sản công theo chu trình: Bao gồm quá trình hình thành, khai thác sử dụng và kết thúc sử dụng tài sản.
  • Khái niệm đơn vị sự nghiệp công lập: Đơn vị có tư cách pháp nhân, cung cấp dịch vụ công, hoạt động theo cơ chế tự chủ tài chính hoặc chưa tự chủ.
  • Các khái niệm chính: Tài sản công, quản lý tài sản công, tiêu chuẩn định mức sử dụng tài sản, kiểm kê tài sản, thanh lý tài sản.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp từ các văn bản pháp luật, quy chế, báo cáo tài chính, hồ sơ quản lý tài sản của Trường Đại học Y Hà Nội và các trường đại học y dược khác. Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết được áp dụng để xây dựng cơ sở lý luận. Phương pháp so sánh được sử dụng để đánh giá thực trạng quản lý tài sản công qua các số liệu từ năm 2016 đến 2020. Phương pháp chuyên gia được triển khai nhằm thu thập ý kiến đánh giá của các cán bộ quản lý và chuyên gia trong lĩnh vực quản lý tài sản công. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ tài sản công thuộc quản lý của Trường Đại học Y Hà Nội trong giai đoạn nghiên cứu, với trọng tâm phân tích các loại tài sản có giá trị lớn như đất đai, nhà cửa, trang thiết bị và phương tiện vận tải. Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2016-2020 cho thực trạng và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2021-2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Quy mô và cơ cấu tài sản công: Tính đến 31/12/2020, tổng giá trị tài sản công của Trường Đại học Y Hà Nội khoảng 4.192 tỷ đồng, trong đó quyền sử dụng đất chiếm 84,51% (3.571 tỷ đồng), tài sản cố định hữu hình chiếm 15,49% (khoảng 621 tỷ đồng).
  2. Đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị: Giai đoạn 2016-2020, giá trị đầu tư vào nhà cửa, vật kiến trúc tăng từ 22.441 triệu đồng (52%) năm 2016 lên 55.074 triệu đồng (55%) năm 2020. Trang thiết bị chuyên dùng có giá trị từ 500 triệu đồng trở lên cũng được đầu tư tăng dần, năm 2018 đạt 43.602 triệu đồng (12%).
  3. Tồn tại trong quản lý đất đai: Diện tích đất bị chiếm dụng trái phép lên tới gần 10.000 m2 tại cơ sở số 1 Tôn Thất Tùng, gây khó khăn trong bảo vệ và sử dụng hiệu quả tài sản.
  4. Nhân lực quản lý tài sản: Phòng Quản trị và Vật tư - Trang thiết bị có đội ngũ gồm 15 cán bộ có trình độ từ đại học trở lên, trong đó có 2 thạc sĩ và 1 tiến sĩ, với thâm niên công tác từ 5 đến 15 năm, đảm bảo năng lực quản lý tài sản công.

Thảo luận kết quả

Việc đầu tư tập trung vào tài sản đất đai và nhà cửa phản ánh đặc thù của Trường Đại học Y Hà Nội là đơn vị sự nghiệp công lập trọng điểm trong lĩnh vực y tế. Tuy nhiên, tình trạng chiếm dụng đất đai trái phép làm giảm hiệu quả sử dụng tài sản công, gây lãng phí nguồn lực lớn. So với một số trường đại học y dược khác, Trường Đại học Y Hà Nội chưa có hệ thống quản lý tài sản công đồng bộ và minh bạch, dẫn đến khó khăn trong kiểm soát và khai thác tài sản. Việc đầu tư trang thiết bị y tế chuyên dụng tăng dần cho thấy sự chú trọng nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cơ cấu tài sản công theo năm và bảng tổng hợp số liệu đầu tư tài sản cố định hữu hình, giúp minh họa rõ nét xu hướng đầu tư và phân bổ tài sản. Đội ngũ cán bộ quản lý có trình độ chuyên môn cao là yếu tố thuận lợi để nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công, tuy nhiên cần tăng cường đào tạo và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý để giảm thiểu sai sót và nâng cao tính minh bạch.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống pháp lý và quy chế quản lý tài sản công: Ban hành các quy định chi tiết, đồng bộ về tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công phù hợp với đặc thù của Trường Đại học Y Hà Nội, nhằm đảm bảo quản lý chặt chẽ và minh bạch. Thời gian thực hiện: 2021-2022. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu phối hợp với các phòng chức năng.
  2. Xây dựng và nâng cấp hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý tài sản công: Ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng phần mềm quản lý tài sản đồng bộ, cập nhật liên tục, hỗ trợ kiểm kê, theo dõi biến động tài sản và báo cáo định kỳ. Thời gian thực hiện: 2021-2023. Chủ thể thực hiện: Phòng Công nghệ thông tin phối hợp Phòng Quản trị và Vật tư.
  3. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm: Thiết lập quy trình kiểm tra định kỳ và đột xuất, xử lý nghiêm các trường hợp chiếm dụng, sử dụng sai mục đích tài sản công, đặc biệt là đất đai. Thời gian thực hiện: liên tục từ 2021. Chủ thể thực hiện: Phòng Quản trị và Vật tư phối hợp Phòng Thanh tra - Pháp chế.
  4. Nâng cao năng lực quản lý của cán bộ: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ quản lý tài sản công, cập nhật kiến thức pháp luật và kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin cho đội ngũ cán bộ quản lý tài sản. Thời gian thực hiện: 2021-2024. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu phối hợp Phòng Tổ chức Cán bộ.
  5. Tăng cường hợp tác với các cơ quan quản lý nhà nước và các đơn vị liên quan: Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để xử lý các vấn đề liên quan đến đất đai, tài sản công, đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của Nhà trường. Thời gian thực hiện: liên tục. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu và các phòng chức năng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban Giám hiệu và các phòng ban quản lý tài sản của các trường đại học công lập: Giúp xây dựng và hoàn thiện hệ thống quản lý tài sản công, nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản trong đơn vị.
  2. Cán bộ quản lý tài sản công tại các đơn vị sự nghiệp công lập: Nâng cao nhận thức, kỹ năng và phương pháp quản lý tài sản công theo quy định pháp luật và thực tiễn.
  3. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước về tài sản công: Cung cấp cơ sở dữ liệu và phân tích thực trạng để xây dựng chính sách quản lý tài sản công hiệu quả hơn.
  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý công, kinh tế công, quản trị tài sản: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp luận và kết quả thực tiễn trong lĩnh vực quản lý tài sản công tại đơn vị sự nghiệp công lập.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tài sản công là gì và tại sao cần quản lý chặt chẽ?
    Tài sản công là tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện quản lý, bao gồm đất đai, nhà cửa, trang thiết bị, phương tiện vận tải, v.v. Quản lý chặt chẽ giúp đảm bảo sử dụng đúng mục đích, tiết kiệm, tránh thất thoát và nâng cao hiệu quả đầu tư công.

  2. Phân biệt đơn vị sự nghiệp công lập và cơ quan hành chính nhà nước như thế nào?
    Đơn vị sự nghiệp công lập cung cấp dịch vụ công, có thể tự chủ tài chính hoặc chưa tự chủ, trong khi cơ quan hành chính nhà nước thực hiện chức năng quản lý nhà nước và được cấp 100% kinh phí hoạt động.

  3. Những khó khăn chính trong quản lý tài sản công tại Trường Đại học Y Hà Nội là gì?
    Khó khăn gồm tình trạng chiếm dụng đất đai trái phép, thiếu hệ thống quản lý tài sản đồng bộ, sử dụng tài sản chưa hiệu quả và thiếu minh bạch trong báo cáo tài sản.

  4. Phương pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công?
    Hoàn thiện hệ thống pháp lý, xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý tài sản, tăng cường kiểm tra giám sát, đào tạo cán bộ và phối hợp với các cơ quan chức năng là các giải pháp trọng tâm.

  5. Tại sao việc đầu tư trang thiết bị chuyên dùng có giá trị lớn lại quan trọng?
    Trang thiết bị chuyên dùng phục vụ trực tiếp cho giảng dạy, nghiên cứu và chăm sóc sức khỏe, đầu tư đúng mức giúp nâng cao chất lượng đào tạo và hiệu quả hoạt động của trường.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài sản công tại đơn vị sự nghiệp công lập, tập trung vào Trường Đại học Y Hà Nội.
  • Phân tích thực trạng cho thấy tài sản công của trường có quy mô lớn, trong đó đất đai chiếm tỷ trọng cao nhưng còn tồn tại nhiều hạn chế trong quản lý và sử dụng.
  • Đã xác định các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý tài sản công, bao gồm cả yếu tố bên trong và bên ngoài.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm tăng cường hiệu quả quản lý tài sản công trong giai đoạn 2021-2025, tập trung vào hoàn thiện pháp lý, ứng dụng công nghệ, nâng cao năng lực cán bộ và tăng cường kiểm tra giám sát.
  • Khuyến nghị các bước tiếp theo là triển khai đồng bộ các giải pháp, xây dựng hệ thống quản lý tài sản hiện đại và đào tạo đội ngũ quản lý chuyên nghiệp để đảm bảo phát huy tối đa giá trị tài sản công phục vụ sự nghiệp đào tạo và nghiên cứu khoa học.

Call-to-action: Các đơn vị quản lý tài sản công và nhà trường cần phối hợp chặt chẽ để triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, cập nhật các mô hình quản lý tiên tiến nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công trong thời gian tới.