Nghiên cứu tác động của quản trị công ty đến rủi ro và hiệu quả tài chính của ngân hàng thương mại tại Việt Nam

• Tác giả: Phạm Hoàng Ân
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Văn Thuận
• Trường học: Trường Đại Học Ngân Hàng TP.Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân Hàng
• Đề tài: Tác Động Của Quản Trị Công Ty Đến Rủi Ro Và Hiệu Quả Tài Chính Của Các Ngân Hàng Thương Mại Ở Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: TP.Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CÁM ƠN
• TÓM TẮT
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Vấn đề nghiên cứu và tính cấp thiết
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Kết quả đạt được và những đóng góp mới của đề tài
• 1.7. Cấu trúc của luận án
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ TÁC ĐỘNG CỦA QUẢN TRỊ CÔNG TY ĐẾN RỦI RO VÀ HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH CỦA NGÂN HÀNG
• 2.1. Khái niệm quản trị công ty
• 2.2. Sự khác biệt giữa Quản trị công ty trong ngân hàng và công ty khác
• 2.3. Đo lường quản trị công ty
• 2.4. Các lý thuyết nền về quản trị công ty
• 2.4.1. Lý thuyết đại diện (Agency theory)
• 2.4.2. Lý thuyết các bên liên quan (Stakeholder theory)
• 2.4.3. Lý thuyết phụ thuộc nguồn lực (Resource dependence theory)
• 2.5. Rủi ro trong kinh doanh ngân hàng
• 2.5.1. Khái niệm về rủi ro
• 2.5.2. Các loại rủi ro trong kinh doanh ngân hàng
• 2.6. Hiệu quả tài chính trong ngân hàng và phương pháp đo lường
• 3. CHƯƠNG 3: TÁC ĐỘNG CỦA QUẢN TRỊ CÔNG TY ĐẾN RỦI RO VÀ HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH CỦA NGÂN HÀNG
• 3.1. Tác động của quản trị công ty đến rủi ro của ngân hàng
• 3.1.1. Quy mô HĐQT và rủi ro ngân hàng
• 3.1.2. Thành viên HĐQT độc lập và rủi ro ngân hàng
• 3.1.3. Thành viên nữ trong HĐQT và rủi ro ngân hàng
• 3.1.4. Thành viên HĐQT là người nước ngoài và rủi ro ngân hàng
• 3.1.5. Thành viên HĐQT tham gia điều hành và rủi ro ngân hàng
• 3.1.6. Trình độ học vấn của HĐQT và rủi ro ngân hàng
• 3.2. Tác động của quản trị công ty đến hiệu quả tài chính của ngân hàng
• 3.2.1. Quy mô HĐQT và hiệu quả tài chính của ngân hàng
• 3.2.2. Tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập và hiệu quả tài chính của ngân hàng
• 3.2.3. Tỷ lệ thành viên HĐQT là nữ và hiệu quả tài chính của ngân hàng
• 3.2.4. Tỷ lệ thành viên HĐQT là người nước ngoài và hiệu quả tài chính của ngân hàng
• 3.2.5. Tỷ lệ thành viên HĐQT tham gia điều hành và hiệu quả tài chính ngân hàng
• 3.2.6. Tỷ lệ thành viên HĐQT có trình độ sau đại học và hiệu quả tài chính của ngân hàng
• 3.3. Mối quan hệ giữa rủi ro và hiệu quả tài chính của ngân hàng trong bối cảnh quản trị công ty
• 4. CHƯƠNG 4: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 4.1. Quy trình nghiên cứu
• 4.2. Dữ liệu nghiên cứu
• 4.3. Đo lường tác động của quản trị công ty đến rủi ro của các NHTM ở Việt Nam
• 4.4. Mô hình nghiên cứu
• 4.4.1. Đo lường các biến trong mô hình nghiên cứu
• 4.4.2. Đo lường tác động của quản trị công ty đến hiệu quả tài chính của các NHTM ở Việt Nam
• 4.4.3. Đo lường mối quan hệ giữa rủi ro và hiệu quả tài chính của các NHTM ở Việt Nam
• 4.5. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 5.1. Thực trạng hoạt động của các NHTM Việt Nam giai đoạn 2011-2017
• 5.2. Thống kê mô tả các biến nghiên cứu
• 5.3. Phân tích mối tương quan giữa các biến
• 5.4. Đo lường tác động của quản trị công ty đến rủi ro của các NHTM ở Việt Nam giai đoạn 2011 – 2017
• 5.5. Đo lường tác động của quản trị công ty đến hiệu quả tài chính của các NHTM ở Việt Nam giai đoạn 2011 – 2017
• 5.6. Đo lường mối quan hệ giữa rủi ro và hiệu quả tài chính của các NHTM ở Việt Nam giai đoạn 2011 – 2017
• 6. CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 6.1. Các đóng góp học thuật
• 6.2. Hàm ý chính sách
• 6.2.1. Về nâng cao năng lực quản trị công ty
• 6.2.2. Về rủi ro và hiệu quả tài chính trong các NHTM ở Việt Nam
• 6.2.3. Đối với cơ quan quản lý nhà nước
• 6.3. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ

I. Tác động của quản trị công ty đến rủi ro tài chính

Quản trị công ty (quản trị công ty) đóng vai trò quan trọng trong việc xác định mức độ rủi ro tài chính mà các ngân hàng thương mại (ngân hàng thương mại) phải đối mặt. Nghiên cứu chỉ ra rằng các yếu tố như tỷ lệ thành viên hội đồng quản trị (HĐQT) độc lập và tỷ lệ thành viên nữ trong HĐQT có tác động tích cực đến việc giảm thiểu rủi ro tài chính. Cụ thể, tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập giúp tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm trong quản lý, từ đó giảm thiểu khả năng xảy ra các rủi ro tài chính nghiêm trọng. Theo một nghiên cứu gần đây, "HĐQT có vai trò quyết định trong việc giám sát và quản lý rủi ro, đặc biệt trong bối cảnh ngân hàng thương mại Việt Nam". Tuy nhiên, không phải tất cả các yếu tố đều có tác động tích cực. Quy mô HĐQT và trình độ học vấn của các thành viên không cho thấy mối liên hệ rõ ràng với rủi ro tài chính, điều này cho thấy rằng không chỉ số lượng mà chất lượng thành viên HĐQT mới là yếu tố quyết định.

1.1. Quy mô HĐQT và rủi ro ngân hàng

Nghiên cứu cho thấy rằng quy mô HĐQT không có tác động rõ rệt đến rủi ro tài chính của ngân hàng. Điều này có thể do sự phân tán trách nhiệm trong một HĐQT lớn, dẫn đến việc thiếu sự đồng thuận trong quyết định. Một HĐQT quá lớn có thể gây khó khăn trong việc đưa ra quyết định kịp thời và hiệu quả. Ngược lại, một HĐQT nhỏ hơn có thể tạo ra sự linh hoạt và nhanh nhạy hơn trong việc quản lý rủi ro. Theo một nghiên cứu, "Sự hiệu quả của HĐQT không chỉ phụ thuộc vào số lượng thành viên mà còn vào khả năng phối hợp và sự đồng thuận trong các quyết định".

1.2. Thành viên HĐQT độc lập và rủi ro ngân hàng

Thành viên HĐQT độc lập có vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu rủi ro tài chính. Họ không chỉ mang lại cái nhìn khách quan mà còn giúp tăng cường tính minh bạch trong quản lý. Nghiên cứu cho thấy rằng tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập cao hơn có liên quan đến việc giảm tỷ lệ nợ xấu (NPL) và cải thiện chỉ số Z-Score của ngân hàng. Điều này cho thấy rằng sự hiện diện của các thành viên độc lập có thể giúp ngân hàng quản lý rủi ro hiệu quả hơn. "HĐQT độc lập không chỉ bảo vệ quyền lợi của cổ đông mà còn đảm bảo rằng các quyết định được đưa ra dựa trên lợi ích lâu dài của ngân hàng".

II. Tác động của quản trị công ty đến hiệu quả tài chính

Hiệu quả tài chính của ngân hàng thương mại Việt Nam chịu ảnh hưởng lớn từ các yếu tố quản trị công ty. Các biến đại diện cho quản trị công ty như tỷ lệ thành viên HĐQT tham gia điều hành và trình độ học vấn của HĐQT có tác động tích cực đến hiệu quả tài chính. Cụ thể, tỷ lệ thành viên HĐQT tham gia điều hành cao hơn giúp cải thiện các chỉ số tài chính như ROA, ROE và NIM. Theo một nghiên cứu, "Sự tham gia tích cực của HĐQT vào các quyết định chiến lược có thể dẫn đến hiệu quả tài chính tốt hơn cho ngân hàng". Tuy nhiên, không có mối quan hệ rõ ràng giữa quy mô HĐQT và hiệu quả tài chính, cho thấy rằng chất lượng quản trị quan trọng hơn số lượng.

2.1. Tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập và hiệu quả tài chính

Tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập không chỉ ảnh hưởng đến rủi ro mà còn đến hiệu quả tài chính của ngân hàng. Nghiên cứu cho thấy rằng ngân hàng có tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập cao hơn thường có hiệu quả tài chính tốt hơn. Điều này có thể do các thành viên độc lập mang lại cái nhìn khách quan và giúp giám sát các quyết định tài chính một cách hiệu quả hơn. "HĐQT độc lập có thể giúp ngân hàng duy trì sự cân bằng giữa lợi ích ngắn hạn và dài hạn, từ đó cải thiện hiệu quả tài chính".

2.2. Tỷ lệ thành viên HĐQT là nữ và hiệu quả tài chính

Sự hiện diện của các thành viên nữ trong HĐQT cũng có tác động tích cực đến hiệu quả tài chính. Nghiên cứu cho thấy rằng ngân hàng có tỷ lệ thành viên nữ cao hơn thường có hiệu quả tài chính tốt hơn. Điều này có thể do sự đa dạng trong quan điểm và cách tiếp cận trong quản lý. "Sự đa dạng trong HĐQT không chỉ giúp cải thiện quyết định mà còn tạo ra môi trường làm việc tích cực hơn, từ đó nâng cao hiệu quả tài chính".