Tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đối với thương mại dịch vụ quốc tế

• Tác giả: Phạm Thị Hà Trang
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Quang Minh
• Trường học: Trường Đại Học Ngoại Thương
• Chuyên ngành: Thương Mại Dịch Vụ
• Đề tài: Tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (cuộc cách mạng 4.0) đối với thương mại dịch vụ quốc tế trên thế giới
• Loại tài liệu: Tiểu luận
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT VỀ CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP
• 1.1. Khái niệm cách mạng công nghiệp
• 1.2. Đặc điểm của Cách mạng công nghiệp
• 1.3. Sự phát triển của Internet, các mạng xã hội, Smartphone hiện nay
• 1.4. Chi tiêu nghiên cứu khoa học công nghệ của thế giới
• 1.5. Số lượng các bằng đăng ký các đối tượng sở hữu trí tuệ trên thế giới
• 2. CHƯƠNG 2: TÁC ĐỘNG CỦA CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 ĐỐI VỚI THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ QUỐC TẾ
• 2.1. Thúc đẩy gia tăng quy mô xuất nhập khẩu dịch vụ
• 2.2. Tác động đến cơ cấu của thương mại dịch vụ quốc tế
• 2.3. Thay đổi trong phương thức cung ứng – tiêu dùng dịch vụ
• 2.4. Thay đổi trong việc sử dụng lao động
• 3. CHƯƠNG 3: TÁC ĐỘNG CỦA CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 ĐỐI VỚI MỘT SỐ LĨNH VỰC DỊCH VỤ CỤ THỂ
• 3.1. Tác động đến du lịch quốc tế
• 3.2. Tác động đến dịch vụ vận tải quốc tế
• 3.3. Tác động đối với dịch vụ thông tin - viễn thông – dịch vụ máy tính
• 3.4. Tác động đối với dịch vụ tài chính
• 3.5. Tác động đối với dịch vụ về sở hữu trí tuệ
• 4. CHƯƠNG 4: XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ QUỐC TẾ DƯỚI TÁC ĐỘNG CỦA CUỘC CMCN 4.0 VÀ ĐẠI DỊCH BỆNH COVID-19
• 4.1. Thương mại dịch vụ quốc tế tiếp tục có tốc độ tăng trưởng nhanh và chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong thương mại quốc tế
• 4.2. Cơ cấu thương mại dịch vụ tiếp tục dịch chuyển theo hướng gia tăng tỷ trọng các ngành có hàm lượng công nghệ cao, giảm tỷ trọng các dịch vụ truyền thống
• 4.3. Xu hướng hội tụ giữa thương mại dịch vụ và thương mại hàng hóa
• 4.4. Tự do hóa thương mại dịch vụ tiếp tục diễn ra ngày càng sâu rộng trên thế giới, nhưng bảo hộ vẫn còn phổ biến
• 4.5. Tác động sâu sắc của CMCN 5.0 đến thương mại dịch vụ quốc tế
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã tạo ra những thay đổi sâu sắc trong thương mại dịch vụ quốc tế. Sự phát triển của công nghệ số như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), và dữ liệu lớn (Big Data) đã làm thay đổi cách thức cung ứng và tiêu dùng dịch vụ. Theo đó, thương mại dịch vụ không chỉ gia tăng về quy mô mà còn thay đổi về cơ cấu. Các dịch vụ truyền thống đang dần được thay thế bởi các dịch vụ có hàm lượng công nghệ cao. Điều này không chỉ thúc đẩy xuất nhập khẩu dịch vụ mà còn tạo ra những cơ hội mới cho các doanh nghiệp trong việc tiếp cận thị trường toàn cầu.

1.1 Thúc đẩy gia tăng quy mô xuất nhập khẩu dịch vụ

Sự gia tăng quy mô xuất nhập khẩu dịch vụ là một trong những tác động rõ rệt nhất của cuộc cách mạng 4.0. Các công nghệ mới như điện toán đám mây và blockchain đã giúp tối ưu hóa quy trình giao dịch, giảm thiểu chi phí và thời gian. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong việc mở rộng thị trường và gia tăng doanh thu. Theo báo cáo, kim ngạch xuất khẩu dịch vụ đã tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm gần đây, đặc biệt là trong các lĩnh vực như dịch vụ tài chính và dịch vụ thông tin - viễn thông.

1.2 Tác động đến cơ cấu của thương mại dịch vụ quốc tế

Cơ cấu của thương mại dịch vụ quốc tế đang có sự chuyển dịch mạnh mẽ. Các dịch vụ truyền thống như du lịch và vận tải đang dần nhường chỗ cho các dịch vụ công nghệ cao như dịch vụ trực tuyến và dịch vụ số. Sự phát triển của thương mại điện tử đã làm thay đổi cách thức tiêu dùng dịch vụ, từ đó tạo ra những yêu cầu mới về chất lượng và tính tiện ích. Các doanh nghiệp cần phải thích ứng nhanh chóng với những thay đổi này để duy trì vị thế cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

1.3 Thay đổi trong phương thức cung ứng tiêu dùng dịch vụ

Phương thức cung ứng và tiêu dùng dịch vụ cũng đã có những thay đổi đáng kể. Tự động hóa và robot đang dần thay thế con người trong nhiều lĩnh vực, từ sản xuất đến dịch vụ khách hàng. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động. Bên cạnh đó, thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR) đang được áp dụng trong nhiều lĩnh vực dịch vụ, tạo ra trải nghiệm mới cho người tiêu dùng. Sự thay đổi này không chỉ ảnh hưởng đến cách thức cung ứng dịch vụ mà còn định hình lại nhu cầu và hành vi tiêu dùng của khách hàng.

1.4 Thay đổi trong việc sử dụng lao động

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 cũng đã làm thay đổi cách thức sử dụng lao động trong thương mại dịch vụ quốc tế. Nhu cầu về lao động có kỹ năng cao ngày càng tăng, trong khi đó, các công việc truyền thống đang dần bị thay thế bởi công nghệ. Điều này đặt ra thách thức lớn cho các quốc gia trong việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Các chương trình đào tạo nghề cần phải được cập nhật để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động trong bối cảnh mới.

II. Xu hướng phát triển của thương mại dịch vụ quốc tế dưới tác động của cuộc CMCN 4

Dưới tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, thương mại dịch vụ quốc tế đang có những xu hướng phát triển mới. Sự gia tăng của thương mại điện tử và các dịch vụ trực tuyến đã tạo ra một thị trường toàn cầu mới, nơi mà các doanh nghiệp có thể tiếp cận khách hàng một cách dễ dàng hơn. Xu hướng này không chỉ thúc đẩy tăng trưởng mà còn tạo ra những cơ hội mới cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Bên cạnh đó, sự chuyển dịch từ các dịch vụ truyền thống sang các dịch vụ công nghệ cao cũng đang diễn ra mạnh mẽ.

2.1 Tăng trưởng nhanh và chiếm tỷ trọng cao trong thương mại quốc tế

Thương mại dịch vụ quốc tế đang có tốc độ tăng trưởng nhanh chóng và chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong tổng thương mại quốc tế. Các dịch vụ có hàm lượng công nghệ cao như dịch vụ tài chính và dịch vụ công nghệ thông tin đang trở thành những lĩnh vực chủ lực. Theo thống kê, tỷ trọng của thương mại dịch vụ trong tổng kim ngạch thương mại toàn cầu đã tăng lên đáng kể trong những năm gần đây, cho thấy sự chuyển dịch mạnh mẽ trong cơ cấu thương mại toàn cầu.

2.2 Cơ cấu thương mại dịch vụ tiếp tục dịch chuyển

Cơ cấu của thương mại dịch vụ đang có sự dịch chuyển rõ rệt. Các ngành dịch vụ truyền thống như du lịch và vận tải đang dần giảm tỷ trọng, trong khi các ngành dịch vụ công nghệ cao như dịch vụ số và dịch vụ trực tuyến đang gia tăng. Sự thay đổi này không chỉ phản ánh xu hướng tiêu dùng mới mà còn cho thấy sự phát triển của công nghệ trong việc cung cấp dịch vụ. Các doanh nghiệp cần phải nắm bắt xu hướng này để có thể phát triển bền vững trong tương lai.

2.3 Xu hướng hội tụ giữa thương mại dịch vụ và thương mại hàng hóa

Xu hướng hội tụ giữa thương mại dịch vụ và thương mại hàng hóa đang diễn ra mạnh mẽ. Các doanh nghiệp không chỉ cung cấp sản phẩm mà còn kết hợp với các dịch vụ đi kèm để tạo ra giá trị gia tăng cho khách hàng. Điều này không chỉ giúp tăng cường sự cạnh tranh mà còn tạo ra những trải nghiệm tốt hơn cho người tiêu dùng. Sự kết hợp này đang trở thành một xu hướng tất yếu trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0.

2.4 Tự do hóa thương mại dịch vụ

Tự do hóa thương mại dịch vụ đang diễn ra ngày càng sâu rộng trên toàn cầu. Các hiệp định thương mại tự do (FTA) đang được ký kết và thực hiện, tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi dịch vụ giữa các quốc gia. Tuy nhiên, bên cạnh đó, vẫn còn nhiều rào cản bảo hộ trong một số lĩnh vực. Các quốc gia cần phải cân nhắc giữa việc mở cửa thị trường và bảo vệ lợi ích trong nước để đảm bảo sự phát triển bền vững của thương mại dịch vụ quốc tế.