Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển nhanh chóng của ngành dịch vụ hậu cần, việc xây dựng và duy trì các mối quan hệ bền vững giữa các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng ngày càng trở nên quan trọng. Theo ước tính, thị trường dịch vụ hậu cần tại Việt Nam có quy mô khoảng 40-42 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng 12-14% mỗi năm, đồng thời có khoảng 4.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này. Công ty Cổ phần Bảo vệ Thực vật Sài Gòn (SPC) là một trong những doanh nghiệp tiên phong trong việc phát triển dịch vụ hậu cần tại TP. Hồ Chí Minh, với hơn 500 cán bộ công nhân viên và hệ thống phân phối rộng khắp trong và ngoài nước.

Nghiên cứu tập trung vào việc xác định các yếu tố chất lượng mối quan hệ tác động đến tích hợp hậu cần và hiệu suất chuỗi cung ứng tại SPC. Mục tiêu cụ thể là đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố như sự tin tưởng, sự cam kết và sự hài lòng trong mối quan hệ B2B đến việc tích hợp hậu cần và hiệu quả hoạt động chuỗi cung ứng. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn tại TP. Hồ Chí Minh, với dữ liệu thu thập trong vòng 2 tháng từ 358 khách hàng sử dụng dịch vụ hậu cần của SPC trên 1 năm.

Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc cung cấp cơ sở khoa học giúp doanh nghiệp nâng cao chất lượng mối quan hệ với khách hàng, từ đó thúc đẩy tích hợp hậu cần hiệu quả và cải thiện hiệu suất chuỗi cung ứng, góp phần tăng cường năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong ngành dịch vụ hậu cần.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên Lý thuyết Phụ thuộc Nguồn lực (Resource Dependence Theory - RDT), cho rằng các tổ chức phụ thuộc lẫn nhau để tiếp cận các nguồn lực quan trọng nhằm đạt được lợi thế cạnh tranh bền vững. RDT giải thích sự hình thành các mối quan hệ liên tổ chức như một cách để giảm thiểu sự phụ thuộc và tăng cường hợp tác.

Ba yếu tố chính cấu thành chất lượng mối quan hệ trong bối cảnh B2B được nghiên cứu gồm:

  • Sự tin tưởng: Niềm tin vào độ tin cậy và tính chính trực của đối tác, tạo cảm giác an toàn và giảm sự không chắc chắn trong hợp tác.
  • Sự cam kết: Sự sẵn lòng duy trì và phát triển mối quan hệ lâu dài, vượt qua lợi ích ngắn hạn để hướng tới lợi ích chung.
  • Sự hài lòng: Đánh giá tổng thể của khách hàng dựa trên kinh nghiệm tương tác, ảnh hưởng đến lòng trung thành và sự tiếp tục hợp tác.

Khái niệm tích hợp hậu cần được định nghĩa là mức độ hợp tác chiến lược giữa công ty khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ hậu cần nhằm quản lý hiệu quả các quy trình nội bộ và liên tổ chức. Tích hợp này giúp giảm thiểu sự không chắc chắn, nâng cao hiệu quả vận hành và tạo ra lợi thế cạnh tranh.

Hiệu suất chuỗi cung ứng được đánh giá qua các khía cạnh: hiệu suất hướng đến khách hàng, hiệu suất hướng đến nhà cung cấp và hiệu suất tài chính, phản ánh toàn diện kết quả hoạt động của chuỗi cung ứng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện qua hai giai đoạn chính:

  • Nghiên cứu định tính: Thảo luận nhóm với 3 chuyên gia trong lĩnh vực hậu cần và 7 khách hàng đại diện các nhà sản xuất tại TP. Hồ Chí Minh nhằm hiệu chỉnh thang đo và xây dựng bảng câu hỏi phù hợp với bối cảnh thực tế của SPC.
  • Nghiên cứu định lượng: Thu thập dữ liệu qua bảng câu hỏi cấu trúc với 26 biến quan sát, sử dụng thang đo Likert 5 mức độ. Mẫu khảo sát gồm 358 khách hàng của SPC có sử dụng dịch vụ hậu cần từ 1 năm trở lên, được chọn theo phương pháp phi xác suất thuận tiện.

Dữ liệu được xử lý và phân tích bằng phần mềm SPSS và SmartPLS, bao gồm các bước kiểm định độ tin cậy, giá trị phân biệt, phân tích mô hình đo lường và mô hình cấu trúc SEM. Thời gian khảo sát kéo dài 2 tháng tại TP. Hồ Chí Minh.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng tích cực của sự tin tưởng đến tích hợp hậu cần: Kết quả phân tích cho thấy sự tin tưởng có tác động đồng biến mạnh mẽ đến tích hợp hậu cần giữa SPC và các công ty khách hàng. Mức độ tin tưởng cao giúp giảm thiểu rủi ro và tạo điều kiện thuận lợi cho việc phối hợp các hoạt động hậu cần.

  2. Sự cam kết thúc đẩy tích hợp hậu cần hiệu quả: Cam kết của nhà cung cấp dịch vụ hậu cần SPC được khách hàng đánh giá cao, góp phần làm tăng mức độ tích hợp các quy trình hậu cần. Cam kết này thể hiện qua việc SPC luôn thực hiện đúng cam kết về chất lượng và thời gian giao hàng.

  3. Sự hài lòng của khách hàng tác động tích cực đến tích hợp hậu cần: Khách hàng hài lòng với dịch vụ hậu cần của SPC có xu hướng tích hợp sâu hơn các hoạt động hậu cần vào quy trình nội bộ, từ đó nâng cao hiệu quả vận hành chung.

  4. Tích hợp hậu cần cải thiện hiệu suất chuỗi cung ứng: Mức độ tích hợp hậu cần cao dẫn đến hiệu suất chuỗi cung ứng được cải thiện rõ rệt, thể hiện qua việc giảm chi phí, tăng tốc độ giao hàng và nâng cao chất lượng dịch vụ. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đây và được minh họa qua biểu đồ mô hình cấu trúc SEM với hệ số tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của các phát hiện trên có thể giải thích bởi việc xây dựng mối quan hệ chất lượng cao giúp các bên giảm thiểu sự không chắc chắn và tăng cường sự phối hợp trong chuỗi cung ứng. So sánh với các nghiên cứu trong khu vực và quốc tế, kết quả nghiên cứu tại SPC tương đồng với các nghiên cứu của Kim, Lee và Hwang (2020) và Lai và cộng sự (2013), khẳng định vai trò quan trọng của chất lượng mối quan hệ trong việc thúc đẩy tích hợp hậu cần và nâng cao hiệu suất chuỗi cung ứng.

Việc dữ liệu được trình bày qua bảng hệ số tác động và biểu đồ mô hình cấu trúc giúp minh họa rõ ràng mối quan hệ giữa các biến số, đồng thời cung cấp bằng chứng thuyết phục cho các giả thuyết nghiên cứu.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường xây dựng niềm tin với khách hàng: SPC cần duy trì sự minh bạch và nhất quán trong các cam kết, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ để củng cố niềm tin của khách hàng. Thời gian thực hiện: liên tục, chủ thể: Ban lãnh đạo và bộ phận chăm sóc khách hàng.

  2. Nâng cao mức độ cam kết trong hợp tác: Thiết lập các chương trình hợp tác dài hạn, đảm bảo quyền lợi và trách nhiệm rõ ràng giữa SPC và khách hàng nhằm thúc đẩy sự gắn bó bền vững. Thời gian thực hiện: 1-2 năm, chủ thể: Phòng kinh doanh và pháp chế.

  3. Cải thiện sự hài lòng của khách hàng qua dịch vụ cá nhân hóa: Tập trung phát triển các dịch vụ hậu cần phù hợp với đặc thù từng khách hàng, đồng thời tăng cường hỗ trợ kỹ thuật và hậu mãi. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng, chủ thể: Bộ phận dịch vụ khách hàng.

  4. Tăng cường tích hợp hậu cần qua công nghệ thông tin: Đầu tư hệ thống quản lý logistics hiện đại, hỗ trợ chia sẻ thông tin và phối hợp hoạt động giữa SPC và khách hàng nhằm nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng. Thời gian thực hiện: 1-3 năm, chủ thể: Ban công nghệ thông tin và quản lý vận hành.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản trị doanh nghiệp dịch vụ hậu cần: Giúp hiểu rõ vai trò của chất lượng mối quan hệ trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động và phát triển bền vững.

  2. Các công ty sản xuất và phân phối: Cung cấp cơ sở để lựa chọn và xây dựng mối quan hệ hợp tác hiệu quả với nhà cung cấp dịch vụ hậu cần.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, logistics: Là tài liệu tham khảo quý giá về mô hình nghiên cứu và phương pháp phân tích trong lĩnh vực tích hợp hậu cần và chuỗi cung ứng.

  4. Các nhà hoạch định chính sách và tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp: Giúp xây dựng các chính sách thúc đẩy hợp tác và phát triển ngành dịch vụ hậu cần tại Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chất lượng mối quan hệ ảnh hưởng thế nào đến tích hợp hậu cần?
    Chất lượng mối quan hệ, bao gồm sự tin tưởng, cam kết và hài lòng, tạo nền tảng cho sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên, giúp tích hợp hậu cần hiệu quả hơn, giảm thiểu rủi ro và tăng cường sự linh hoạt trong chuỗi cung ứng.

  2. Tại sao tích hợp hậu cần lại quan trọng đối với hiệu suất chuỗi cung ứng?
    Tích hợp hậu cần giúp đồng bộ hóa các hoạt động vận chuyển, lưu kho và phân phối, từ đó giảm chi phí, rút ngắn thời gian giao hàng và nâng cao chất lượng dịch vụ, góp phần cải thiện hiệu suất tổng thể của chuỗi cung ứng.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng kết hợp nghiên cứu định tính (thảo luận nhóm với chuyên gia và khách hàng) và nghiên cứu định lượng (khảo sát bảng hỏi với 358 mẫu), phân tích dữ liệu bằng phần mềm SPSS và SmartPLS với mô hình SEM.

  4. Yếu tố nào trong chất lượng mối quan hệ có tác động mạnh nhất?
    Kết quả cho thấy sự tin tưởng có tác động mạnh mẽ nhất đến tích hợp hậu cần, tiếp theo là sự cam kết và sự hài lòng, tất cả đều có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa thống kê.

  5. Làm thế nào để doanh nghiệp nâng cao hiệu suất chuỗi cung ứng dựa trên nghiên cứu này?
    Doanh nghiệp cần tập trung xây dựng mối quan hệ chất lượng cao với đối tác, tăng cường tích hợp hậu cần thông qua hợp tác chiến lược và ứng dụng công nghệ, đồng thời liên tục cải tiến dịch vụ để đáp ứng nhu cầu khách hàng.

Kết luận

  • Chất lượng mối quan hệ gồm sự tin tưởng, cam kết và hài lòng có tác động tích cực đến tích hợp hậu cần tại công ty SPC.
  • Tích hợp hậu cần là yếu tố then chốt nâng cao hiệu suất chuỗi cung ứng giữa SPC và các khách hàng doanh nghiệp.
  • Nghiên cứu sử dụng mô hình SEM với dữ liệu từ 358 khách hàng, đảm bảo độ tin cậy và tính tổng quát cao.
  • Kết quả nghiên cứu phù hợp với các lý thuyết và nghiên cứu quốc tế, góp phần làm rõ vai trò của mối quan hệ trong ngành dịch vụ hậu cần tại Việt Nam.
  • Đề xuất các giải pháp quản trị nhằm nâng cao chất lượng mối quan hệ và tích hợp hậu cần, hướng tới phát triển bền vững trong giai đoạn 2021-2025.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản trị SPC và doanh nghiệp liên quan nên áp dụng các khuyến nghị nghiên cứu để cải thiện hiệu quả hoạt động, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng nhằm nâng cao giá trị ứng dụng.