Luận Văn Thạc Sĩ Về Bản Đồ Khái Niệm Trong Dạy Học Chương Chuyển Hóa Vật Chất Và Năng Lượng Sinh Học 11

• Tác giả: Đinh Thị Lựu
• Người hướng dẫn: PGS. Dương Tiến Sỹ
• Trường học: Trường Đại Học Giáo Dục - Đại Học Quốc Gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Sư Phạm Sinh Học
• Đề tài: Xây Dựng Và Sử Dụng Bản Đồ Khái Niệm Trong Dạy Học Chương “Chuyển Hóa Vật Chất Và Năng Lượng” Sinh Học 11 Trung Học Phổ Thông Với Sự Hỗ Trợ Của Các Phần Mềm Cmap Tools
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2011
• Địa điểm: Hà Nội

• MỞ ĐẦU
• 1. Lý do chọn đề tài
• 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
• 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
• 4. Giả thuyết khoa học
• 5. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 6. Phương pháp nghiên cứu
• 7. Những kết quả và những đóng góp mới của luận văn
• 8. Cấu trúc của luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
• 1.1. Cơ sở lý luận của đề tài
• 1.2. Bản đồ khái niệm
• 1.3. Cơ sở thực tiễn của đề tài
• 1.4. Thực trạng dạy học môn Sinh học 11 (đặc biệt việc sử dụng BĐKN) ở trường THPT
• 1.5. Thực trạng hiểu biết của GV về tiếp cận dạy học KN Sinh học ở cấp độ cơ thể, Sinh học 11
• 1.6. Thực trạng về thái độ, phương pháp và kết quả học tập bộ môn của HS ở trường THPT
• 1.7. Phân tích nguyên nhân của thực trạng
• 2. CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG BẢN ĐỒ KHÁI NIỆM TRONG DẠY HỌC CHƯƠNG “CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG” SINH HỌC 11 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA PHẦN MỀM CMAP TOOLS
• 2.1. Phân tích lôgic cấu trúc nội dung dạy học các khái niệm Sinh học ở cấp độ cơ thể, Sinh học 11 theo tiếp cận Sinh học hệ thống
• 2.2. Các nguyên tắc dạy học khái niệm Sinh học ở trường THPT
• 2.2.1. Nguyên tắc quán triệt mục tiêu, chương trình đào tạo
• 2.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính chính xác, khoa học của nội dung
• 2.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và tính kế thừa
• 2.2.4. Nguyên tắc phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh
• 2.2.5. Nguyên tắc dạy học phù hợp với nhận thức của học sinh
• 2.2.6. Nguyên tắc đảm bảo việc đánh giá và tự đánh giá của học sinh
• 2.3. Qui trình xây dựng BĐKN
• 2.4. Xây dựng bản đồ khái niệm chương Chuyển hóa vật chất và năng lượng bằng phần mềm Cmap Tools
• 2.4.1. Giới thiệu về phần mềm Cmap Tools
• 2.4.2. Xây dựng BĐKN bằng phần mềm Cmap Tools
• 2.5. Phương pháp sử dụng BĐKN trong dạy học chương Chuyển hóa vật chất và năng lượng
• 2.5.1. Sử dụng BĐKN trong khâu dạy kiến thức mới
• 2.5.2. Sử dụng BĐKN trong khâu củng cố, hoàn thiện kiến thức
• 2.5.3. Sử dụng BĐKN trong khâu kiểm tra, đánh giá
• 2.5.4. HS tự xây dựng BĐKN
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.1. Mục đích thực nghiệm
• 3.2. Nội dung thực nghiệm
• 3.3. Các bài thực nghiệm
• 3.4. Đề kiểm tra thực nghiệm
• 3.5. Phương pháp thực nghiệm
• 3.6. Chọn trường thực nghiệm
• 3.7. Chọn học sinh thực nghiệm
• 3.8. Chọn giáo viên thực nghiệm
• 3.9. Phương án thực nghiệm
• 3.10. Kết quả thực nghiệm
• 3.11. Phân tích định lượng
• 3.12. Phân tích định tính
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Sử Dụng Bản Đồ Khái Niệm Trong Dạy Học Sinh Học 11

Bản đồ khái niệm (BĐKN) là một công cụ hữu ích trong việc tổ chức và trình bày kiến thức. Đặc biệt trong dạy học Sinh học 11, BĐKN giúp học sinh hình thành mối liên hệ giữa các khái niệm, từ đó nâng cao khả năng tư duy và hiểu biết. Việc sử dụng phần mềm Cmap Tools để xây dựng BĐKN không chỉ giúp giáo viên dễ dàng tạo ra các bản đồ mà còn giúp học sinh tự học hiệu quả hơn.

1.1. Khái Niệm Về Bản Đồ Khái Niệm

BĐKN là một sơ đồ thể hiện các khái niệm và mối quan hệ giữa chúng. Theo David Ausubel, BĐKN giúp người học kết nối kiến thức mới với kiến thức đã có, từ đó tạo ra sự hiểu biết sâu sắc hơn.

1.2. Lợi Ích Của Bản Đồ Khái Niệm Trong Dạy Học

Sử dụng BĐKN trong dạy học giúp học sinh dễ dàng hình dung và ghi nhớ kiến thức. Nó cũng khuyến khích sự sáng tạo và tư duy phản biện, giúp học sinh phát triển kỹ năng học tập độc lập.

II. Thách Thức Trong Việc Ứng Dụng Bản Đồ Khái Niệm

Mặc dù BĐKN mang lại nhiều lợi ích, nhưng việc ứng dụng nó trong dạy học cũng gặp phải một số thách thức. Giáo viên cần có kiến thức vững về BĐKN và kỹ năng sử dụng phần mềm Cmap Tools để tạo ra các bản đồ hiệu quả.

2.1. Khó Khăn Trong Việc Đào Tạo Giáo Viên

Nhiều giáo viên chưa được đào tạo bài bản về cách sử dụng BĐKN. Điều này dẫn đến việc họ không thể áp dụng hiệu quả trong giảng dạy, làm giảm hiệu quả của phương pháp này.

2.2. Thái Độ Của Học Sinh Đối Với Bản Đồ Khái Niệm

Một số học sinh có thể cảm thấy khó khăn khi làm quen với BĐKN. Họ có thể không nhận thấy giá trị của việc sử dụng BĐKN trong học tập, dẫn đến việc không tích cực tham gia.

III. Phương Pháp Xây Dựng Bản Đồ Khái Niệm Với Cmap Tools

Cmap Tools là phần mềm hỗ trợ hiệu quả trong việc xây dựng BĐKN. Phần mềm này cho phép người dùng dễ dàng tạo ra các bản đồ khái niệm với nhiều tính năng hữu ích.

3.1. Hướng Dẫn Sử Dụng Cmap Tools

Cmap Tools cung cấp giao diện thân thiện, giúp người dùng dễ dàng thêm, chỉnh sửa và kết nối các khái niệm. Hướng dẫn sử dụng phần mềm sẽ giúp giáo viên và học sinh làm quen nhanh chóng.

3.2. Các Nguyên Tắc Khi Xây Dựng BĐKN

Khi xây dựng BĐKN, cần tuân thủ các nguyên tắc như tính chính xác, tính hệ thống và tính kế thừa. Điều này đảm bảo rằng bản đồ khái niệm phản ánh đúng nội dung kiến thức.

IV. Ứng Dụng Bản Đồ Khái Niệm Trong Dạy Học Chương Chuyển Hóa Vật Chất

Chương 'Chuyển hóa vật chất và năng lượng' trong Sinh học 11 chứa đựng nhiều khái niệm quan trọng. Việc sử dụng BĐKN giúp học sinh nắm vững các khái niệm này một cách có hệ thống.

4.1. Cách Sử Dụng BĐKN Trong Dạy Kiến Thức Mới

Giáo viên có thể sử dụng BĐKN để giới thiệu các khái niệm mới trong chương học. Điều này giúp học sinh dễ dàng hình dung và ghi nhớ thông tin.

4.2. BĐKN Trong Củng Cố Kiến Thức

Sau khi học xong, giáo viên có thể yêu cầu học sinh tự xây dựng BĐKN để củng cố kiến thức. Việc này không chỉ giúp học sinh ôn tập mà còn phát triển kỹ năng tư duy.

V. Kết Quả Nghiên Cứu Về Hiệu Quả Của BĐKN

Nghiên cứu cho thấy việc sử dụng BĐKN trong dạy học Sinh học 11 đã nâng cao hiệu quả học tập của học sinh. Học sinh có khả năng ghi nhớ và áp dụng kiến thức tốt hơn.

5.1. Phân Tích Kết Quả Thực Nghiệm

Kết quả thực nghiệm cho thấy học sinh sử dụng BĐKN có điểm số cao hơn trong các bài kiểm tra so với nhóm không sử dụng. Điều này chứng tỏ hiệu quả của phương pháp này.

5.2. Đánh Giá Từ Giáo Viên

Giáo viên nhận thấy học sinh tham gia tích cực hơn khi sử dụng BĐKN. Họ cũng dễ dàng theo dõi sự tiến bộ của học sinh qua các bản đồ khái niệm.

VI. Tương Lai Của Bản Đồ Khái Niệm Trong Dạy Học

BĐKN sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong dạy học, đặc biệt là trong bối cảnh công nghệ thông tin ngày càng phát triển. Việc tích hợp BĐKN vào chương trình học sẽ giúp nâng cao chất lượng giáo dục.

6.1. Xu Hướng Sử Dụng Công Nghệ Trong Dạy Học

Công nghệ sẽ tiếp tục hỗ trợ việc xây dựng và sử dụng BĐKN. Các phần mềm mới sẽ được phát triển để giúp giáo viên và học sinh dễ dàng hơn trong việc tạo ra các bản đồ khái niệm.

6.2. Đề Xuất Chính Sách Giáo Dục

Cần có chính sách hỗ trợ việc đào tạo giáo viên về BĐKN và công nghệ thông tin. Điều này sẽ giúp nâng cao chất lượng dạy học và đáp ứng nhu cầu của thời đại.