Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, quản trị chi phí đóng vai trò then chốt trong hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp, đặc biệt là trong ngành hàng không với chi phí vận hành cao và biến động phức tạp. Bamboo Airways, thành lập năm 2017, đã nhanh chóng mở rộng mạng lưới bay với khoảng 37-40 đường bay nội địa và quốc tế, đồng thời đạt thị phần 12,3% trong thị trường hàng không Việt Nam chỉ sau một năm hoạt động. Tuy nhiên, công ty đang đối mặt với thách thức trong quản trị chi phí khi chi phí vận hành tăng nhanh, vượt doanh thu trong năm 2019, dẫn đến thua lỗ hơn một nghìn tỷ đồng. Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng quản trị chi phí tại Bamboo Airways trong năm 2019, đánh giá hiệu quả và đề xuất giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các chi phí vận hành chính như nhiên liệu, bảo trì, chi phí mặt đất, chi phí nhân sự và chi phí thuê máy bay, với dữ liệu thu thập từ báo cáo tài chính, báo cáo quản trị và các tài liệu nội bộ của Bamboo Airways. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc tối ưu hóa chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của Bamboo Airways trong ngành hàng không đầy cạnh tranh.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản trị chi phí trong doanh nghiệp dịch vụ, đặc biệt là trong ngành hàng không. Theo Horngren, quản trị chi phí là các hoạt động của nhà quản lý nhằm lập kế hoạch và kiểm soát chi phí để tăng giá trị cho khách hàng và giảm chi phí sản phẩm/dịch vụ. Hansen và Moven nhấn mạnh quản trị chi phí bao gồm việc xác định, thu thập, đo lường, phân loại và báo cáo thông tin chi phí phục vụ cho kế hoạch, kiểm soát và ra quyết định. Các khái niệm chính bao gồm: phân loại chi phí theo hành vi (chi phí cố định, biến đổi, hỗn hợp), phân loại theo mối quan hệ với kỳ kế toán (chi phí sản phẩm, chi phí kỳ), và phân loại theo đối tượng chi phí (chi phí trực tiếp, gián tiếp). Ngoài ra, mô hình quản trị chi phí trong ngành hàng không được áp dụng, phân tích chi tiết các loại chi phí trực tiếp như nhiên liệu, nhân công bay, bảo trì, dịch vụ mặt đất và chi phí gián tiếp như chi phí quản lý, bán hàng.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp, bao gồm báo cáo tài chính, báo cáo quản trị, tài liệu chính sách và các nghiên cứu liên quan. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng các phương pháp thống kê, so sánh, tổng hợp và phân tích định tính. Cỡ mẫu dữ liệu bao gồm toàn bộ các báo cáo chi phí và hoạt động kinh doanh của Bamboo Airways trong năm 2019. Phương pháp chọn mẫu là toàn bộ dữ liệu có sẵn nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác. Quá trình nghiên cứu diễn ra trong năm 2020, tập trung phân tích chi tiết từng loại chi phí, đánh giá hiệu quả quản trị chi phí và xác định các hạn chế trong tổ chức quản lý chi phí hiện tại. Kết quả được trình bày dưới dạng bảng số liệu, biểu đồ minh họa xu hướng chi phí và so sánh với các tiêu chuẩn ngành.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
- Cơ cấu chi phí vận hành: Chi phí biến đổi chiếm khoảng 69% tổng chi phí, bao gồm nhiên liệu, nhân công bay, bảo trì và dịch vụ mặt đất. Chi phí cố định chiếm khoảng 22%, chủ yếu là chi phí thuê máy bay và bảo hiểm. Ví dụ, chi phí nhiên liệu chiếm 35-40% tổng chi phí vận hành, với giá nhiên liệu trung bình năm 2019 là 77 USD/thùng, giảm 10-15% so với năm 2018.
- Chi phí bảo trì, sửa chữa: Bamboo Airways chi khoảng 605 tỷ đồng cho bảo trì, sửa chữa trong năm 2019, tăng tương ứng với số giờ bay và chu kỳ bay.
- Chi phí dịch vụ mặt đất: Tăng theo số lượng chuyến bay, với chi phí dịch vụ mặt đất tại các sân bay quốc tế và nội địa có sự khác biệt, chi phí tại sân bay địa phương cao hơn 5-7% so với sân bay quốc tế.
- Chi phí nhân công bay: Chiếm 9% tổng chi phí, trong đó 83% là lương, 14% chi phí khách sạn và 3% chi phí khác.
- Hiệu quả kinh doanh: Mặc dù doanh thu tăng đều qua các tháng, chi phí tăng nhanh hơn dẫn đến thua lỗ hơn 1.000 tỷ đồng trong năm 2019. Tỷ lệ chuyến bay đúng giờ đạt trên 90%, thị phần nội địa đạt 12,3%.
Thảo luận kết quả
Nguyên nhân chính của chi phí cao là do Bamboo Airways mới gia nhập thị trường, chưa có lợi thế quy mô để đàm phán giá nhiên liệu và dịch vụ mặt đất tốt hơn so với các đối thủ lâu năm như Vietjet Air và Vietnam Airlines. Chi phí nhân công bay cao hơn 5-10% so với mặt bằng chung do chính sách thu hút nhân sự chất lượng cao. Hệ thống kế toán và quản trị chi phí chưa hoàn thiện, chưa thực hiện tốt việc kiểm soát và phân tích chi phí theo từng chuyến bay và tuyến bay, dẫn đến khó khăn trong việc ra quyết định tối ưu hóa chi phí. So sánh với các nghiên cứu trong ngành hàng không, Bamboo Airways cần cải thiện hệ thống quản trị chi phí để nâng cao hiệu quả hoạt động. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ chi phí theo tháng, bảng phân tích chi phí theo loại và tuyến bay để minh họa rõ ràng xu hướng và điểm nghẽn.
Đề xuất và khuyến nghị
- Hoàn thiện phương pháp phân loại chi phí: Xây dựng hệ thống phân loại chi phí chi tiết theo từng loại chi phí và đối tượng chi phí nhằm nâng cao độ chính xác trong quản lý và báo cáo. Thời gian thực hiện: 6 tháng; chủ thể: Phòng Tài chính - Kế toán.
- Phát triển hệ thống ước tính chi phí: Áp dụng các công cụ và phần mềm hiện đại để ước tính chi phí chính xác cho từng chuyến bay và tuyến bay, hỗ trợ lập kế hoạch và kiểm soát chi phí. Thời gian: 9 tháng; chủ thể: Phòng Kế hoạch và Phân tích.
- Triển khai hệ thống thông tin quản trị chi phí: Xây dựng hệ thống tích hợp dữ liệu chi phí từ các phòng ban, tự động hóa báo cáo và phân tích chi phí để cung cấp thông tin kịp thời cho ban lãnh đạo. Thời gian: 12 tháng; chủ thể: Phòng Công nghệ Thông tin và Tài chính.
- Nâng cao năng lực kiểm soát chi phí: Đào tạo nhân sự về kỹ năng quản trị chi phí, áp dụng các công cụ kiểm soát chi phí hiệu quả, đồng thời thiết lập các chỉ tiêu kiểm soát chi phí cụ thể cho từng bộ phận. Thời gian: liên tục; chủ thể: Ban Lãnh đạo và Phòng Nhân sự.
- Tăng cường đàm phán với nhà cung cấp: Mở rộng quy mô hoạt động để nâng cao sức mạnh đàm phán, giảm chi phí nhiên liệu và dịch vụ mặt đất, đồng thời đa dạng hóa nhà cung cấp để tối ưu chi phí. Thời gian: 18 tháng; chủ thể: Phòng Mua hàng và Ban Điều hành.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
- Ban lãnh đạo Bamboo Airways: Giúp hiểu rõ thực trạng quản trị chi phí, từ đó đưa ra các quyết định chiến lược nhằm tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả kinh doanh.
- Phòng Tài chính - Kế toán và Phòng Kế hoạch: Áp dụng các phương pháp phân loại, ước tính và kiểm soát chi phí được đề xuất để cải thiện hệ thống quản trị chi phí hiện tại.
- Các doanh nghiệp hàng không mới thành lập: Tham khảo kinh nghiệm và giải pháp quản trị chi phí phù hợp với đặc thù ngành hàng không trong giai đoạn phát triển và mở rộng mạng lưới.
- Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị Tài chính, Quản trị Kinh doanh: Nghiên cứu thực tiễn quản trị chi phí trong ngành hàng không Việt Nam, làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo hoặc luận văn tốt nghiệp.
Câu hỏi thường gặp
Quản trị chi phí có vai trò gì trong ngành hàng không?
Quản trị chi phí giúp các hãng hàng không kiểm soát và tối ưu hóa các khoản chi phí vận hành như nhiên liệu, nhân công, bảo trì, từ đó nâng cao hiệu quả kinh doanh và khả năng cạnh tranh trên thị trường.Chi phí biến đổi và cố định trong Bamboo Airways chiếm tỷ lệ như thế nào?
Chi phí biến đổi chiếm khoảng 69% tổng chi phí, bao gồm nhiên liệu, nhân công bay, bảo trì và dịch vụ mặt đất; chi phí cố định chiếm khoảng 22%, chủ yếu là chi phí thuê máy bay và bảo hiểm.Tại sao Bamboo Airways gặp khó khăn trong kiểm soát chi phí?
Do mới gia nhập thị trường, chưa có lợi thế quy mô để đàm phán giá tốt, hệ thống kế toán và quản trị chi phí chưa hoàn thiện, chưa phân tích chi phí theo từng chuyến bay và tuyến bay hiệu quả.Giải pháp nào giúp Bamboo Airways cải thiện quản trị chi phí?
Hoàn thiện phân loại chi phí, phát triển hệ thống ước tính chi phí, triển khai hệ thống thông tin quản trị chi phí tích hợp, đào tạo nhân sự kiểm soát chi phí và tăng cường đàm phán với nhà cung cấp.Làm thế nào để chi phí nhiên liệu ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh?
Nhiên liệu chiếm 35-40% tổng chi phí vận hành; biến động giá nhiên liệu ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí và lợi nhuận. Bamboo Airways đã tận dụng giá nhiên liệu giảm 10-15% năm 2019 để giảm áp lực chi phí.
Kết luận
- Bamboo Airways đã đạt được thị phần 12,3% và vận hành hơn 20.000 chuyến bay trong năm 2019, tuy nhiên gặp thua lỗ do chi phí vận hành tăng nhanh.
- Chi phí biến đổi chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu chi phí, đặc biệt là nhiên liệu và nhân công bay.
- Hệ thống quản trị chi phí hiện tại còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng tốt yêu cầu kiểm soát và phân tích chi phí chi tiết.
- Nghiên cứu đề xuất các giải pháp hoàn thiện phân loại, ước tính, kiểm soát chi phí và phát triển hệ thống thông tin quản trị chi phí tích hợp.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 6-18 tháng, đồng thời đào tạo nhân sự và nâng cao năng lực đàm phán với nhà cung cấp nhằm tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Hành động ngay: Ban lãnh đạo Bamboo Airways và các phòng ban liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp quản trị chi phí để đảm bảo sự phát triển bền vững và nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường hàng không.