Tổng quan nghiên cứu

Quản lý tài sản công là một trong những vấn đề trọng yếu đối với sự phát triển bền vững của các cơ quan nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt là trong lĩnh vực y tế công lập. Tại Việt Nam, Bệnh viện Đa khoa huyện Sóc Sơn, Thành phố Hà Nội, là một trong những đơn vị y tế tuyến huyện được Nhà nước đầu tư tài sản công nhằm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và phục vụ nhân dân. Theo số liệu từ năm 2016 đến 2018, bệnh viện đã tiếp nhận tài sản công từ nhiều nguồn như ngân sách nhà nước, quỹ bảo hiểm y tế, viện trợ phi chính phủ và đề án xã hội hóa y tế, tạo nên một khối lượng tài sản đa dạng và có giá trị lớn.

Tuy nhiên, thực trạng quản lý tài sản công tại bệnh viện còn tồn tại nhiều hạn chế như việc mua sắm, sử dụng, bảo trì, sửa chữa và thanh lý tài sản chưa hiệu quả, dẫn đến lãng phí nguồn lực và ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ y tế. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng quản lý tài sản công tại Bệnh viện Đa khoa huyện Sóc Sơn trong giai đoạn 2016-2018, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công, góp phần cải thiện chất lượng khám chữa bệnh và sử dụng nguồn lực công hợp lý.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động quản lý tài sản công tại bệnh viện, bao gồm các khâu từ đầu tư, mua sắm, sử dụng, bảo trì đến thanh lý tài sản. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho công tác quản lý tài sản công tại các đơn vị y tế công lập, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước và cải thiện dịch vụ y tế cho người dân.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý tài sản công và quản lý công, trong đó có:

  • Lý thuyết quản lý tài sản công: Nhấn mạnh việc quản lý tài sản công phải đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả, tiết kiệm và tuân thủ pháp luật. Tài sản công bao gồm tài sản cố định hữu hình và vô hình, được hình thành từ nguồn ngân sách nhà nước hoặc các nguồn hợp pháp khác, phục vụ cho các hoạt động công cộng và sự nghiệp công lập.

  • Mô hình quản lý theo chu trình tài sản: Bao gồm các giai đoạn hình thành, sử dụng, bảo trì, sửa chữa và thanh lý tài sản. Mỗi giai đoạn đều có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả sử dụng tài sản công.

  • Khái niệm quản lý công: Quản lý là quá trình tác động có tổ chức, có hướng của chủ thể lên đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu dự kiến. Trong bối cảnh bệnh viện công lập, quản lý tài sản công phải đảm bảo phục vụ tốt nhất cho công tác khám chữa bệnh và bảo vệ sức khỏe nhân dân.

Các khái niệm chính bao gồm: tài sản công, quản lý tài sản công, tài sản cố định, chu trình quản lý tài sản, hiệu quả sử dụng tài sản.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, kết hợp các phương pháp nghiên cứu sau:

  • Phương pháp thu thập thông tin thứ cấp: Thu thập dữ liệu từ các báo cáo của Bệnh viện Đa khoa huyện Sóc Sơn, các phòng ban chuyên môn, các văn bản pháp luật liên quan, tài liệu học thuật và các nguồn thông tin trên internet.

  • Phương pháp thu thập thông tin sơ cấp: Phỏng vấn cán bộ quản lý, y bác sĩ, kỹ thuật viên trực tiếp tham gia công tác quản lý, sử dụng tài sản công tại bệnh viện nhằm thu thập thông tin thực tế về quy trình, khó khăn và hiệu quả quản lý tài sản.

  • Phương pháp thống kê mô tả và so sánh: Phân tích số liệu về cơ cấu tài sản, nguồn vốn đầu tư, công suất sử dụng tài sản, tỷ lệ sửa chữa, khấu hao và thanh lý tài sản trong giai đoạn 2016-2018. So sánh các chỉ số này với tiêu chuẩn định mức và kế hoạch của bệnh viện để đánh giá hiệu quả quản lý.

  • Phương pháp phân tích định tính: Đánh giá các quy trình, chính sách, nguyên tắc quản lý tài sản công tại bệnh viện, phân tích nguyên nhân tồn tại hạn chế và đề xuất giải pháp phù hợp.

Cỡ mẫu nghiên cứu gồm toàn bộ các phòng ban liên quan đến quản lý tài sản công tại bệnh viện, với số lượng cán bộ tham gia phỏng vấn khoảng 30 người. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu thuận tiện và mẫu có chủ đích nhằm đảm bảo thu thập được thông tin đa chiều và chính xác. Phần mềm Excel được sử dụng để xử lý và phân tích số liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu tài sản công tại Bệnh viện Đa khoa huyện Sóc Sơn: Tính đến cuối năm 2018, tổng giá trị tài sản cố định hữu hình của bệnh viện đạt khoảng 50 tỷ đồng, trong đó nhà cửa, vật kiến trúc chiếm 60%, máy móc thiết bị y tế chiếm 30%, phương tiện vận tải chiếm 10%. Số lượng trang thiết bị y tế cần sửa chữa trong năm 2018 là 15 thiết bị, chiếm khoảng 12% tổng số thiết bị hiện có.

  2. Nguồn vốn đầu tư tài sản công: Trong giai đoạn 2016-2018, nguồn vốn đầu tư chủ yếu đến từ ngân sách nhà nước (chiếm khoảng 70%), quỹ bảo hiểm y tế (20%) và các nguồn viện trợ, xã hội hóa y tế (10%). Việc phân bổ vốn chưa đồng đều, dẫn đến tình trạng một số khoa phòng thiếu thiết bị hiện đại, trong khi một số thiết bị khác bị thừa hoặc lạc hậu.

  3. Hiệu quả sử dụng tài sản công: Công suất sử dụng tài sản tại bệnh viện đạt trung bình 75% trong năm 2018, thấp hơn mức tiêu chuẩn đề ra là 85%. Tỷ lệ hao mòn tài sản trung bình là 18% mỗi năm, trong đó có 10% tài sản bị hư hỏng nặng cần sửa chữa hoặc thanh lý. Số lượng tài sản đã thanh lý trong năm 2018 là 8 thiết bị, chiếm 6% tổng số tài sản cố định.

  4. Chất lượng nguồn nhân lực quản lý tài sản: Đánh giá chất lượng lao động làm công tác quản lý tài sản năm 2018 cho thấy, chỉ khoảng 60% cán bộ có trình độ chuyên môn phù hợp, còn lại thiếu kỹ năng về quản lý tài sản và công nghệ thông tin. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả quản lý và sử dụng tài sản công.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến những hạn chế trên bao gồm việc thiếu đồng bộ trong quy trình mua sắm, sử dụng và bảo trì tài sản công; nguồn vốn đầu tư chưa hợp lý và chưa đáp ứng đủ nhu cầu thực tế của bệnh viện; đội ngũ quản lý tài sản còn thiếu kinh nghiệm và trình độ chuyên môn chưa cao. So với các nghiên cứu trong ngành y tế tại các tỉnh khác, tình trạng này tương đối phổ biến do đặc thù nguồn lực hạn chế và quy trình quản lý chưa hoàn thiện.

Việc công suất sử dụng tài sản thấp và tỷ lệ hao mòn cao cho thấy cần có sự cải tiến trong công tác bảo trì, sửa chữa và điều phối tài sản nhằm kéo dài tuổi thọ và nâng cao hiệu quả sử dụng. Bảng biểu đồ so sánh công suất sử dụng tài sản theo từng khoa phòng và tỷ lệ sửa chữa hàng năm sẽ minh họa rõ nét hơn về sự phân bổ và hiệu quả sử dụng tài sản.

Ngoài ra, việc nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng quản lý cho cán bộ quản lý tài sản là yếu tố then chốt để cải thiện hiệu quả quản lý tài sản công tại bệnh viện. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài sản cũng được đánh giá là giải pháp cần thiết nhằm tăng tính minh bạch và chính xác trong công tác quản lý.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường huy động vốn đầu tư mua sắm tài sản công: Chủ động phối hợp với các cơ quan quản lý ngân sách để tăng nguồn vốn đầu tư, ưu tiên mua sắm trang thiết bị y tế hiện đại, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh. Thời gian thực hiện trong vòng 2 năm tới, do Ban Giám đốc bệnh viện chủ trì phối hợp với Sở Y tế Hà Nội.

  2. Thực hiện nghiêm túc các nguyên tắc quản lý tài sản công: Xây dựng và hoàn thiện quy trình mua sắm, sử dụng, bảo trì, sửa chữa và thanh lý tài sản theo đúng quy định pháp luật, đảm bảo minh bạch và hiệu quả. Triển khai ngay trong năm 2024, do Phòng Kế toán và Phòng Vật tư thiết bị phối hợp thực hiện.

  3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quản lý tài sản: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng quản lý tài sản và ứng dụng công nghệ thông tin cho cán bộ quản lý tài sản. Kế hoạch đào tạo kéo dài 12 tháng, do Phòng Tổ chức cán bộ phối hợp với các đơn vị đào tạo chuyên ngành thực hiện.

  4. Triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài sản: Xây dựng hệ thống phần mềm quản lý tài sản công đồng bộ, cập nhật số liệu kịp thời, hỗ trợ công tác kiểm kê, theo dõi và báo cáo tài sản. Thời gian triển khai dự kiến 18 tháng, do Ban Giám đốc phối hợp với Phòng Công nghệ thông tin và các đơn vị liên quan thực hiện.

  5. Tăng cường kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả quản lý tài sản: Thiết lập các chỉ tiêu đánh giá công suất sử dụng, tỷ lệ hao mòn, chi phí bảo trì và sửa chữa tài sản để làm cơ sở điều chỉnh kế hoạch quản lý. Thực hiện định kỳ hàng năm, do Ban Kiểm tra nội bộ và Phòng Kế toán phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý bệnh viện công lập: Giúp hiểu rõ về các quy trình, nguyên tắc và thực trạng quản lý tài sản công, từ đó áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý tại đơn vị mình.

  2. Cơ quan quản lý nhà nước về y tế và tài sản công: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách, quy định và hướng dẫn quản lý tài sản công trong lĩnh vực y tế công lập.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý công, quản lý y tế: Là tài liệu tham khảo bổ ích để nghiên cứu chuyên sâu về quản lý tài sản công trong các đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt trong lĩnh vực y tế.

  4. Các tổ chức tài trợ và viện trợ quốc tế: Hiểu rõ thực trạng và nhu cầu quản lý tài sản công tại các bệnh viện công lập, từ đó thiết kế các chương trình hỗ trợ phù hợp và hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý tài sản công tại bệnh viện công lập có điểm gì đặc thù?
    Quản lý tài sản công tại bệnh viện công lập đòi hỏi sự chặt chẽ do tài sản có giá trị lớn, tính kỹ thuật cao và liên quan trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng con người. Việc vận hành, bảo trì phải đảm bảo an toàn và hiệu quả cao.

  2. Nguồn vốn đầu tư tài sản công tại Bệnh viện Đa khoa huyện Sóc Sơn chủ yếu đến từ đâu?
    Nguồn vốn chủ yếu là ngân sách nhà nước chiếm khoảng 70%, bên cạnh đó còn có quỹ bảo hiểm y tế và các nguồn viện trợ, xã hội hóa y tế chiếm khoảng 30%.

  3. Tại sao công suất sử dụng tài sản công tại bệnh viện chưa đạt tiêu chuẩn?
    Nguyên nhân do việc phân bổ tài sản chưa hợp lý, một số thiết bị thừa hoặc lạc hậu, công tác bảo trì, sửa chữa chưa kịp thời và đội ngũ quản lý còn hạn chế về chuyên môn.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công tại bệnh viện?
    Cần tăng cường đào tạo cán bộ quản lý, hoàn thiện quy trình quản lý, ứng dụng công nghệ thông tin và tăng nguồn vốn đầu tư mua sắm trang thiết bị hiện đại.

  5. Vai trò của công nghệ thông tin trong quản lý tài sản công là gì?
    Công nghệ thông tin giúp quản lý số liệu tài sản chính xác, minh bạch, hỗ trợ kiểm kê, theo dõi tình trạng tài sản và báo cáo kịp thời, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng tài sản.

Kết luận

  • Quản lý tài sản công tại Bệnh viện Đa khoa huyện Sóc Sơn còn nhiều hạn chế về quy trình, nguồn vốn và chất lượng nguồn nhân lực, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng tài sản.
  • Tài sản công tại bệnh viện chủ yếu là tài sản cố định hữu hình với giá trị lớn, phục vụ trực tiếp cho công tác khám chữa bệnh và bảo vệ sức khỏe nhân dân.
  • Việc áp dụng các nguyên tắc quản lý tài sản công, nâng cao trình độ cán bộ và ứng dụng công nghệ thông tin là những yếu tố then chốt để cải thiện hiệu quả quản lý.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm tăng cường huy động vốn, hoàn thiện quy trình, đào tạo nhân lực và triển khai công nghệ thông tin trong quản lý tài sản công.
  • Tiếp tục nghiên cứu và triển khai các bước thực hiện giải pháp trong vòng 2-3 năm tới để nâng cao chất lượng quản lý tài sản công tại bệnh viện, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế cho người dân.

Call-to-action: Các cơ quan quản lý và bệnh viện công lập cần phối hợp chặt chẽ để triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng công nghệ mới nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công trong lĩnh vực y tế.