Tổng quan nghiên cứu

Quản lý tài sản công đóng vai trò thiết yếu trong phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt trong lĩnh vực y tế công lập. Tại Trung tâm Y tế huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam, tài sản công bao gồm tài sản cố định như nhà cửa, trang thiết bị y tế, phương tiện vận tải, được hình thành từ nhiều nguồn vốn như ngân sách nhà nước, quỹ bảo hiểm y tế, viện trợ quốc tế và các dự án xã hội hóa y tế. Giai đoạn nghiên cứu từ năm 2016 đến 2018 cho thấy Trung tâm đang đối mặt với nhiều thách thức trong quản lý tài sản công như trùng lặp tài sản do nhiều nguồn tài trợ, tài sản cũ kỹ, lạc hậu và nguy cơ thất thoát tài sản. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý tài sản công tại Trung tâm, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý, góp phần cải thiện chất lượng khám chữa bệnh cho người dân địa phương, đặc biệt trong bối cảnh huyện miền núi còn nhiều khó khăn về kinh tế và hạ tầng y tế. Nghiên cứu có phạm vi tập trung vào tài sản cố định và công cụ dụng cụ tại Trung tâm Y tế huyện Nam Giang, với định hướng phát triển đến năm 2022. Việc quản lý hiệu quả tài sản công không chỉ giúp tiết kiệm nguồn lực mà còn nâng cao năng lực phục vụ y tế, giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên và tăng cường niềm tin của người dân vào hệ thống y tế địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý tài sản công và mô hình quản lý tài sản trong các đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt trong lĩnh vực y tế. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết quản lý tài sản công: Định nghĩa tài sản công là tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện quản lý, bao gồm tài sản phục vụ hoạt động quản lý, cung cấp dịch vụ công, bảo đảm quốc phòng, an ninh, tài sản kết cấu hạ tầng và các tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân. Quản lý tài sản công là hoạt động có tổ chức nhằm sử dụng, khai thác tài sản một cách tiết kiệm, hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí.

  2. Mô hình quản lý tài sản công trong cơ sở y tế: Tập trung vào các nội dung quản lý như đầu tư, mua sắm, sử dụng, bảo dưỡng, kiểm kê, thanh lý tài sản, đồng thời đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật về quản lý tài sản công. Mô hình nhấn mạnh vai trò của các nhân tố bên ngoài (chính sách pháp luật, nguồn viện trợ, xã hội hóa y tế) và nhân tố nội lực (cơ chế tự chủ tài chính, trình độ nhân lực, ứng dụng công nghệ thông tin).

Các khái niệm chính bao gồm: tài sản công, quản lý tài sản công, tài sản cố định, hao mòn tài sản, kiểm kê tài sản, tự chủ tài chính trong bệnh viện, xã hội hóa y tế.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp thu thập và phân tích dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo tài chính, quy chế quản lý tài sản, các văn bản pháp luật liên quan và các báo cáo hoạt động của Trung tâm Y tế huyện Nam Giang giai đoạn 2016-2018. Dữ liệu được tổng hợp, phân loại theo khoa, phòng ban, loại tài sản và nguồn vốn hình thành.

Phương pháp phân tích chính là thống kê so sánh nhằm đánh giá sự khác biệt trong quản lý tài sản công giữa các năm và các nhóm đối tượng trong Trung tâm. Phân tích so sánh cũng được sử dụng để đối chiếu thực trạng quản lý tài sản công tại Trung tâm với các bệnh viện tuyến tỉnh trong tỉnh Quảng Nam nhằm rút ra bài học kinh nghiệm.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ tài sản cố định và công cụ dụng cụ tại Trung tâm Y tế huyện Nam Giang trong giai đoạn nghiên cứu. Phương pháp chọn mẫu là toàn bộ dữ liệu có sẵn, đảm bảo tính đại diện và đầy đủ. Phần mềm Excel được sử dụng để xử lý số liệu và lập bảng biểu minh họa.

Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2016-2018 với định hướng đến năm 2022, nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp phù hợp với bối cảnh phát triển của Trung tâm.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nguồn vốn đầu tư tài sản công đa dạng nhưng chưa đồng bộ: Tài sản công tại Trung tâm được hình thành từ nhiều nguồn như ngân sách nhà nước, quỹ bảo hiểm y tế, viện trợ quốc tế (dự án RAI-2E, VNHIP, ODA), và xã hội hóa y tế. Tỷ trọng nguồn vốn ngân sách nhà nước chiếm phần lớn nhưng có sự chồng chéo trong quản lý tài sản do nhiều nguồn tài trợ cùng đầu tư một loại tài sản, dẫn đến khó khăn trong kiểm soát và sử dụng hiệu quả.

  2. Tình trạng tài sản cũ kỹ, hao mòn cao: Theo số liệu kiểm kê năm 2017, nhiều tài sản cố định như nhà cửa, vật kiến trúc và trang thiết bị y tế đã xuống cấp, lạc hậu, ảnh hưởng đến năng lực phục vụ khám chữa bệnh. Tỷ lệ hao mòn tài sản công tại Trung tâm ước tính trên 50%, cho thấy cần có kế hoạch đầu tư, sửa chữa, thay thế kịp thời.

  3. Quản lý tài sản còn nhiều tồn tại, hạn chế: Công tác kiểm kê, báo cáo tài sản chưa được thực hiện đầy đủ, còn tình trạng tài sản bỏ ngoài sổ sách, không theo dõi chặt chẽ. Việc điều chuyển, thu hồi tài sản chưa hiệu quả, dẫn đến hiện tượng nơi thừa nơi thiếu tài sản. Ý thức trách nhiệm của một số cán bộ trong quản lý tài sản chưa cao, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài sản còn hạn chế: Trung tâm chưa triển khai phần mềm quản lý tài sản trực tuyến đồng bộ như các bệnh viện tuyến tỉnh, gây khó khăn trong việc cập nhật, theo dõi biến động tài sản và báo cáo kịp thời.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên xuất phát từ cơ chế quản lý tài sản công còn phân tán, thiếu đồng bộ giữa các nguồn vốn đầu tư và các phòng ban chức năng. So với các bệnh viện tuyến tỉnh như Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Nam, nơi đã áp dụng phần mềm quản lý tài sản trực tuyến và có đội ngũ cán bộ quản lý chuyên môn cao, Trung tâm Y tế huyện Nam Giang còn nhiều hạn chế về nguồn lực và công nghệ.

Việc tài sản công bị hao mòn nhanh và không được đầu tư thay thế kịp thời làm giảm hiệu quả hoạt động khám chữa bệnh, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dịch vụ y tế. Điều này cũng phù hợp với các nghiên cứu trước đây về quản lý tài sản công trong các cơ sở y tế công lập, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực quản lý và ứng dụng công nghệ thông tin.

Bên cạnh đó, yếu tố nhân lực quản lý tài sản với trình độ chuyên môn chưa đồng đều và ý thức trách nhiệm chưa cao cũng là nguyên nhân làm giảm hiệu quả quản lý. Việc chưa thực hiện tốt công tác kiểm kê, báo cáo tài sản theo quy định pháp luật làm tăng nguy cơ thất thoát, lãng phí tài sản công.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cơ cấu nguồn vốn đầu tư tài sản công theo năm, bảng tỷ lệ hao mòn tài sản cố định qua các năm, và biểu đồ so sánh hiệu quả quản lý tài sản giữa Trung tâm và các bệnh viện tuyến tỉnh để minh họa rõ hơn các vấn đề nêu trên.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác lập kế hoạch và quản lý đầu tư tài sản công

    • Xây dựng kế hoạch mua sắm, sửa chữa tài sản theo thứ tự ưu tiên dựa trên nhu cầu thực tế và mức độ hao mòn tài sản.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc Trung tâm phối hợp với phòng Kế hoạch - Tài chính.
    • Thời gian: Triển khai ngay trong năm tài chính tiếp theo và cập nhật hàng năm.

  2. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài sản

    • Triển khai phần mềm quản lý tài sản trực tuyến để cập nhật, theo dõi biến động tài sản, kiểm kê và báo cáo kịp thời.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Công nghệ thông tin phối hợp với Ban Giám đốc.
    • Thời gian: Trong vòng 12 tháng tới.

  3. Nâng cao năng lực và ý thức trách nhiệm của cán bộ quản lý tài sản

    • Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn về quản lý tài sản công cho cán bộ phụ trách.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc phối hợp với Sở Y tế và các đơn vị đào tạo.
    • Thời gian: Định kỳ hàng năm.

  4. Tăng cường kiểm kê, giám sát và xử lý vi phạm trong quản lý tài sản

    • Thiết lập quy trình kiểm kê định kỳ, giám sát chặt chẽ việc sử dụng, bảo dưỡng tài sản; xử lý nghiêm các vi phạm.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Tài chính - Kế toán phối hợp với Ban Thanh tra của Trung tâm.
    • Thời gian: Thực hiện liên tục, báo cáo định kỳ hàng quý.

  5. Đẩy mạnh xã hội hóa và huy động nguồn lực đầu tư tài sản công

    • Khuyến khích liên doanh, liên kết, huy động nguồn vốn xã hội hóa để đầu tư trang thiết bị y tế hiện đại.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc phối hợp với các tổ chức tài trợ, chính quyền địa phương.
    • Thời gian: Lập kế hoạch và triển khai trong 2 năm tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và cán bộ quản lý các Trung tâm Y tế huyện

    • Hưởng lợi từ các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công, cải thiện chất lượng dịch vụ y tế tại địa phương.

  2. Cán bộ phòng Tài chính - Kế toán và quản lý tài sản trong các đơn vị sự nghiệp công lập

    • Áp dụng các phương pháp kiểm kê, báo cáo và quản lý tài sản công theo quy định pháp luật và thực tiễn.

  3. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước về tài sản công

    • Tham khảo để hoàn thiện chính sách, quy định và hướng dẫn quản lý tài sản công trong lĩnh vực y tế.

  4. Các tổ chức viện trợ, tài trợ và đối tác xã hội hóa y tế

    • Hiểu rõ thực trạng và nhu cầu quản lý tài sản công tại các cơ sở y tế miền núi, từ đó phối hợp hiệu quả trong đầu tư và hỗ trợ.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tài sản công là gì và tại sao cần quản lý chặt chẽ?
    Tài sản công là tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện quản lý, bao gồm nhà cửa, thiết bị, đất đai, tài nguyên. Quản lý chặt chẽ giúp tránh thất thoát, lãng phí, đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn lực công phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

  2. Những khó khăn chính trong quản lý tài sản công tại Trung tâm Y tế huyện Nam Giang là gì?
    Khó khăn gồm tài sản cũ kỹ, hao mòn cao, nguồn vốn đầu tư đa dạng nhưng chưa đồng bộ, công tác kiểm kê và báo cáo chưa đầy đủ, ý thức quản lý của cán bộ chưa cao và hạn chế trong ứng dụng công nghệ thông tin.

  3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công trong các cơ sở y tế?
    Cần xây dựng kế hoạch đầu tư hợp lý, ứng dụng phần mềm quản lý tài sản, đào tạo cán bộ quản lý, tăng cường kiểm kê giám sát và huy động nguồn lực xã hội hóa đầu tư trang thiết bị hiện đại.

  4. Vai trò của công nghệ thông tin trong quản lý tài sản công là gì?
    Công nghệ thông tin giúp cập nhật, theo dõi biến động tài sản, kiểm kê nhanh chóng, báo cáo chính xác và kịp thời, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và giảm thiểu sai sót, thất thoát tài sản.

  5. Tự chủ tài chính ảnh hưởng thế nào đến quản lý tài sản công tại các Trung tâm Y tế?
    Tự chủ tài chính tạo điều kiện cho Trung tâm linh hoạt trong tổ chức hoạt động, huy động nguồn lực, nâng cao chất lượng dịch vụ. Tuy nhiên, cũng đặt ra thách thức trong cân đối nguồn thu chi và quản lý tài sản hiệu quả khi không còn bao cấp toàn bộ từ ngân sách nhà nước.

Kết luận

  • Luận văn đã đánh giá toàn diện thực trạng quản lý tài sản công tại Trung tâm Y tế huyện Nam Giang giai đoạn 2016-2018, chỉ ra nhiều tồn tại như tài sản hao mòn, quản lý chưa đồng bộ và ứng dụng công nghệ hạn chế.
  • Nghiên cứu làm rõ các nhân tố ảnh hưởng từ chính sách pháp luật, nguồn vốn đầu tư, cơ chế tự chủ tài chính và trình độ nhân lực quản lý.
  • Đề xuất các giải pháp thiết thực như tăng cường lập kế hoạch đầu tư, ứng dụng công nghệ thông tin, đào tạo cán bộ, kiểm kê giám sát và huy động nguồn lực xã hội hóa.
  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công, cải thiện chất lượng khám chữa bệnh tại Trung tâm Y tế huyện Nam Giang.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai áp dụng các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu đến các đơn vị y tế khác trong tỉnh.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công tại Trung tâm Y tế huyện Nam Giang, góp phần phát triển y tế địa phương bền vững!