Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế này, đặc biệt trong lĩnh vực quân sự. Trường Quân sự Quân khu 1, một trong những cơ sở đào tạo quân sự lâu đời và trọng yếu của Quân đội nhân dân Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo cán bộ, giáo viên và học viên nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội chính quy, tinh nhuệ và hiện đại. Tuy nhiên, thực trạng đội ngũ giáo viên tại trường còn nhiều hạn chế như thiếu hụt về số lượng, trình độ chuyên môn chưa đồng đều và công tác bồi dưỡng chưa thường xuyên. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên tại Trường Quân sự Quân khu 1 trong giai đoạn 2018-2020, từ đó đề xuất các biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, đáp ứng yêu cầu đào tạo trong tình hình mới. Nghiên cứu có phạm vi khảo sát 146 cán bộ quản lý và giáo viên, sử dụng số liệu thu thập từ tháng 10/2019 đến tháng 4/2020. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý giáo dục trong quân đội, đồng thời đảm bảo sự phát triển bền vững của đội ngũ giáo viên, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo và giáo dục quốc phòng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý nguồn nhân lực và phát triển đội ngũ giáo viên trong bối cảnh giáo dục quân sự. Lý thuyết quản lý nguồn nhân lực của Leonard Nadler được áp dụng làm mô hình cơ sở, trong đó quản lý phát triển nguồn nhân lực bao gồm ba thành tố chính: phát triển nguồn nhân lực (đào tạo, bồi dưỡng), sử dụng nguồn nhân lực (tuyển chọn, sắp xếp, đánh giá) và nuôi dưỡng môi trường phát triển (chính sách, môi trường làm việc). Ngoài ra, các khái niệm về quản lý, phát triển, đội ngũ giáo viên và quản lý phát triển đội ngũ giáo viên được làm rõ, nhấn mạnh vai trò của đội ngũ giáo viên trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Các nguyên tắc quản lý phát triển đội ngũ giáo viên bao gồm: đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng, tính khoa học, tính ổn định và năng động, tập trung dân chủ và tính thiết thực, hiệu quả trong đào tạo bồi dưỡng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa lý luận và thực tiễn. Phương pháp lý luận gồm phân tích, tổng hợp, so sánh hệ thống và khái quát hóa các tài liệu liên quan để xây dựng cơ sở lý luận và giả thuyết khoa học. Phương pháp thực tiễn bao gồm điều tra khảo sát bằng phiếu hỏi với 146 đối tượng gồm 17 cán bộ quản lý và 129 giáo viên, phỏng vấn sâu với lãnh đạo và giáo viên chủ chốt, cũng như tham khảo ý kiến chuyên gia để đánh giá tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng thống kê toán học, tính toán tỷ lệ phần trăm và trung bình để phân tích thực trạng và đánh giá hiệu quả các biện pháp. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 10/2019 đến tháng 4/2020, đảm bảo tính cập nhật và phù hợp với điều kiện thực tế của Trường Quân sự Quân khu 1.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thiếu hụt số lượng giáo viên: Đội ngũ giáo viên hiện tại gồm 129 người, trong khi nhu cầu thực tế đòi hỏi khoảng 150 giáo viên để đảm bảo tỷ lệ học viên/giáo viên hợp lý. Tỷ lệ giáo viên nam chiếm 97,68%, nữ chỉ 2,32%, cho thấy sự mất cân đối về giới tính trong đội ngũ.

  2. Chất lượng trình độ chưa đồng đều: Tỷ lệ giáo viên có trình độ đại học và trên đại học đạt khoảng 70%, trong đó chỉ khoảng 30% có trình độ sau đại học, thấp hơn mục tiêu đề ra là 30% sau đại học vào năm 2020. Trình độ ngoại ngữ và tin học của giáo viên còn hạn chế, ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận công nghệ và phương pháp giảng dạy hiện đại.

  3. Công tác đào tạo, bồi dưỡng chưa thường xuyên: Khoảng 40% giáo viên chưa được tham gia các khóa bồi dưỡng nâng cao năng lực sư phạm và chuyên môn trong vòng 2 năm gần đây. Việc tổ chức bồi dưỡng còn mang tính hình thức, chưa đáp ứng kịp thời yêu cầu đổi mới chương trình và phương pháp giảng dạy.

  4. Chế độ, chính sách và môi trường làm việc: Mặc dù có các chính sách hỗ trợ, nhưng một số giáo viên phản ánh chế độ đãi ngộ chưa tương xứng với công sức và trách nhiệm, ảnh hưởng đến động lực làm việc. Môi trường sư phạm chưa thực sự tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển toàn diện của giáo viên.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ nhiều yếu tố khách quan và chủ quan. Về khách quan, sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ và yêu cầu đào tạo trong quân đội đòi hỏi đội ngũ giáo viên phải liên tục nâng cao trình độ, trong khi nguồn lực và cơ sở vật chất chưa đáp ứng kịp. Về chủ quan, công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên còn thiếu sự đồng bộ, chưa có kế hoạch quy hoạch và sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực. So sánh với các nghiên cứu trong lĩnh vực giáo dục quân sự, kết quả tương đồng về những khó khăn trong phát triển đội ngũ giáo viên, đặc biệt là vấn đề đào tạo bồi dưỡng và chính sách đãi ngộ. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ phân bố trình độ đào tạo, tỷ lệ tham gia bồi dưỡng và bảng đánh giá mức độ hài lòng về chính sách sẽ giúp minh họa rõ nét hơn thực trạng và hỗ trợ cho việc đề xuất giải pháp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng kế hoạch quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên: Thiết lập kế hoạch dài hạn và ngắn hạn, xác định rõ số lượng, cơ cấu và trình độ cần bổ sung, đảm bảo đáp ứng yêu cầu đào tạo. Thời gian thực hiện trong 3 năm tới, do Ban Giám hiệu và Phòng Đào tạo chủ trì.

  2. Tuyển chọn và bổ sung giáo viên chất lượng cao: Tăng cường tuyển chọn giáo viên có trình độ sau đại học, ưu tiên các chuyên ngành quân sự và công nghệ thông tin. Thực hiện hàng năm, phối hợp với các học viện, trường sĩ quan và các trường đại học trong và ngoài quân đội.

  3. Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực: Tổ chức các khóa bồi dưỡng thường xuyên, chuyên sâu về nghiệp vụ sư phạm, ngoại ngữ, tin học và công nghệ giảng dạy hiện đại. Thời gian triển khai liên tục, ưu tiên giáo viên trẻ và giáo viên chủ chốt, do Phòng Chính trị và Phòng Đào tạo phối hợp thực hiện.

  4. Cải thiện chế độ, chính sách và môi trường làm việc: Rà soát, điều chỉnh chính sách đãi ngộ, tăng phụ cấp trách nhiệm, hỗ trợ vật chất và tinh thần nhằm nâng cao động lực làm việc của giáo viên. Xây dựng môi trường sư phạm đoàn kết, thân thiện, tạo điều kiện phát triển cá nhân. Thực hiện trong vòng 2 năm, do Ban Giám hiệu và Phòng Hậu cần – Kỹ thuật đảm nhiệm.

  5. Tăng cường kiểm tra, đánh giá và giám sát: Thiết lập hệ thống đánh giá năng lực giáo viên định kỳ, làm cơ sở cho việc khen thưởng, đề bạt và đào tạo. Thực hiện hàng năm, do Ban Giám hiệu và các tổ chuyên môn phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục quân sự: Giúp hiểu rõ cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trong môi trường quân sự, từ đó áp dụng hiệu quả trong công tác quản lý.

  2. Giáo viên và giảng viên các trường quân sự: Nắm bắt các yêu cầu phát triển năng lực chuyên môn, nghiệp vụ và phương pháp giảng dạy hiện đại, nâng cao chất lượng đào tạo.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý giáo dục: Cung cấp tài liệu tham khảo về mô hình quản lý nguồn nhân lực trong giáo dục quân sự, phương pháp nghiên cứu và phân tích thực trạng.

  4. Các cơ quan quản lý giáo dục và đào tạo trong quân đội: Hỗ trợ xây dựng chính sách, kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên phù hợp với yêu cầu đổi mới và hội nhập quốc tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao phát triển đội ngũ giáo viên lại quan trọng trong trường quân sự?
    Đội ngũ giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng đào tạo, góp phần xây dựng quân đội chính quy, tinh nhuệ và hiện đại. Giáo viên có trình độ và phẩm chất tốt sẽ nâng cao hiệu quả giảng dạy và giáo dục.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên?
    Bao gồm yếu tố khách quan như chính sách, chương trình đào tạo, điều kiện vật chất; và yếu tố chủ quan như năng lực lãnh đạo, trình độ cán bộ quản lý, chất lượng tuyển chọn giáo viên.

  3. Làm thế nào để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên?
    Thông qua quy hoạch hợp lý, tuyển chọn giáo viên có trình độ, tổ chức đào tạo bồi dưỡng thường xuyên, cải thiện chế độ chính sách và xây dựng môi trường làm việc tích cực.

  4. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Kết hợp phương pháp lý luận (phân tích, tổng hợp, so sánh) và thực tiễn (khảo sát phiếu hỏi, phỏng vấn, tham khảo ý kiến chuyên gia), xử lý số liệu bằng thống kê toán học.

  5. Các biện pháp đề xuất có tính khả thi như thế nào?
    Các biện pháp được khảo nghiệm về tính cấp thiết và khả thi qua ý kiến chuyên gia và khảo sát thực tế, đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế của Trường Quân sự Quân khu 1 và có thể triển khai trong thời gian tới.

Kết luận

  • Phát triển đội ngũ giáo viên tại Trường Quân sự Quân khu 1 là nhiệm vụ trọng tâm, quyết định chất lượng đào tạo và xây dựng quân đội hiện đại.
  • Thực trạng đội ngũ giáo viên còn thiếu hụt về số lượng, trình độ chưa đồng đều và công tác bồi dưỡng chưa thường xuyên.
  • Nghiên cứu đã đề xuất các biện pháp cụ thể như quy hoạch phát triển, tuyển chọn, đào tạo bồi dưỡng, cải thiện chính sách và tăng cường kiểm tra đánh giá.
  • Các biện pháp được đánh giá có tính khả thi và phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường, hướng tới nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong giai đoạn 2021-2025.
  • Khuyến nghị các cấp quản lý và nhà trường cần phối hợp chặt chẽ để triển khai hiệu quả các giải pháp, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo trong quân đội.

Hành động ngay hôm nay để xây dựng đội ngũ giáo viên vững mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển của thời đại mới!