Tổng quan nghiên cứu

Du lịch được xem là ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Tỉnh Quảng Ninh, với vị trí địa lý ven biển và tài nguyên du lịch phong phú như vịnh Hạ Long – di sản thiên nhiên thế giới, đã trở thành điểm đến hấp dẫn với gần 10 triệu lượt khách du lịch năm 2017, trong đó khách quốc tế đạt khoảng 3,7 triệu lượt. Tổng doanh thu ngành du lịch trong năm này ước đạt 30.000 tỷ đồng, tạo việc làm trực tiếp cho khoảng 62.000 lao động. Tuy nhiên, để phát triển bền vững và nâng cao sức cạnh tranh, công tác quản lý nhà nước về xúc tiến du lịch tại Quảng Ninh cần được tăng cường và hoàn thiện.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng quản lý nhà nước về xúc tiến du lịch tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2014-2017, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động xúc tiến du lịch do các cơ quan quản lý nhà nước tỉnh Quảng Ninh thực hiện, dựa trên số liệu thống kê, khảo sát ý kiến cán bộ quản lý, doanh nghiệp và khách du lịch tại các điểm trọng điểm như Tuần Châu, Vịnh Hạ Long và Bãi Cháy.

Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho công tác quản lý nhà nước về xúc tiến du lịch, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch Quảng Ninh một cách toàn diện, bền vững, đồng thời làm tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý, học viên và nghiên cứu sinh trong lĩnh vực quản lý kinh tế và du lịch.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý nhà nước và marketing du lịch, trong đó:

  • Lý thuyết quản lý nhà nước về xúc tiến du lịch: Quản lý nhà nước được hiểu là việc sử dụng hệ thống công cụ pháp luật, chính sách, quy hoạch, kế hoạch để định hướng, tổ chức và kiểm soát hoạt động xúc tiến du lịch nhằm đạt mục tiêu phát triển bền vững. Các đặc điểm quản lý nhà nước bao gồm tính tổ chức, ổn định, công bằng và hiệu quả.

  • Mô hình marketing du lịch của Philip Kotler: Hệ thống truyền thông marketing gồm 5 công cụ xúc tiến chính là quảng cáo, marketing trực tiếp, kích thích tiêu thụ, quan hệ công chúng và bán hàng trực tiếp. Trong bối cảnh du lịch, xúc tiến là các biện pháp nhằm quảng bá dịch vụ, hình ảnh điểm đến để thu hút khách.

  • Khái niệm chính: Du lịch được định nghĩa theo Luật Du lịch Việt Nam 2017 là hoạt động đi lại ngoài nơi cư trú thường xuyên không quá 1 năm nhằm mục đích tham quan, nghỉ dưỡng, giải trí, khám phá tài nguyên du lịch. Xúc tiến du lịch là hoạt động tuyên truyền, quảng bá, vận động nhằm thúc đẩy phát triển du lịch.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Nghiên cứu sử dụng cả dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp gồm các báo cáo thống kê của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Cục Thống kê tỉnh Quảng Ninh, niên giám thống kê giai đoạn 2014-2017, các văn bản pháp luật, nghị quyết liên quan. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát ý kiến của khoảng 20 cán bộ quản lý nhà nước, 180 khách du lịch tại 3 điểm trọng điểm và 30 doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phân tổ thống kê, phân tích dãy số thời gian để đánh giá xu hướng phát triển và hiệu quả công tác quản lý. Phương pháp so sánh được áp dụng để đối chiếu kết quả với các địa phương khác như Đà Nẵng, Khánh Hòa. Ngoài ra, phương pháp chuyên gia được sử dụng để lấy ý kiến đánh giá và đề xuất giải pháp.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung phân tích số liệu và thực trạng giai đoạn 2014-2017, đồng thời khảo sát và thu thập ý kiến trong năm 2018 để đề xuất giải pháp phù hợp cho giai đoạn tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng khách du lịch và doanh thu: Tổng lượt khách du lịch đến Quảng Ninh tăng từ 7,59 triệu lượt năm 2015 lên 9,87 triệu lượt năm 2017, tương đương mức tăng 30%. Khách quốc tế tăng 22,3% trong năm 2017 so với năm trước. Doanh thu ngành du lịch tăng 20% trong cùng kỳ, đạt khoảng 30.000 tỷ đồng.

  2. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực: Tỷ trọng ngành dịch vụ tăng từ 39,8% năm 2015 lên 41,2% năm 2017, trong khi ngành nông lâm thủy sản giảm từ 7,4% xuống 6,7%. Điều này phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của ngành du lịch và dịch vụ liên quan.

  3. Hiệu quả công tác xúc tiến du lịch còn hạn chế: Qua khảo sát, chỉ khoảng 60% cán bộ và doanh nghiệp đánh giá công tác lập kế hoạch xúc tiến du lịch đạt mức khá trở lên. Công tác phân cấp thực hiện chương trình xúc tiến còn chồng chéo, chưa rõ ràng. Ngân sách dành cho xúc tiến du lịch chưa tương xứng với tiềm năng phát triển.

  4. Yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về xúc tiến du lịch: Bao gồm yếu tố chủ quan như bộ máy quản lý còn cồng kềnh, chính sách ngân sách chưa ổn định, sự phối hợp giữa các cơ quan chưa chặt chẽ; và yếu tố khách quan như điều kiện hạ tầng giao thông, môi trường đầu tư, chính sách quốc gia về du lịch.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy Quảng Ninh đã đạt được nhiều thành tựu trong phát triển du lịch nhờ tài nguyên thiên nhiên phong phú và sự quan tâm của chính quyền địa phương. Tuy nhiên, so với các địa phương như Đà Nẵng và Khánh Hòa, công tác quản lý nhà nước về xúc tiến du lịch của Quảng Ninh còn nhiều điểm cần cải thiện. Ví dụ, Đà Nẵng đã đầu tư hơn 7 tỷ đồng cho quảng bá xúc tiến trong năm 2018, tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm và đào tạo nguồn nhân lực, trong khi Quảng Ninh chưa có sự đầu tư tương xứng.

Việc phân cấp quản lý chưa rõ ràng dẫn đến sự chồng chéo và thiếu hiệu quả trong triển khai các chương trình xúc tiến. Ngoài ra, hạn chế về hạ tầng giao thông và dịch vụ cũng ảnh hưởng đến trải nghiệm của du khách, làm giảm sức hấp dẫn của điểm đến. Các biểu đồ so sánh số lượng khách du lịch, ngân sách xúc tiến và đánh giá mức độ hài lòng của khách có thể minh họa rõ hơn các điểm mạnh và hạn chế này.

Những kết quả này khẳng định sự cần thiết của việc hoàn thiện cơ chế quản lý, tăng cường phối hợp liên ngành và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý để phát huy tối đa tiềm năng du lịch Quảng Ninh.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư ngân sách cho công tác xúc tiến du lịch: Đề xuất tăng ngân sách xúc tiến lên ít nhất 1,5 lần trong vòng 2 năm tới, tập trung vào quảng bá hình ảnh điểm đến trên các kênh truyền thông quốc tế và trong nước. Chủ thể thực hiện là UBND tỉnh phối hợp với Sở Du lịch.

  2. Củng cố bộ máy quản lý nhà nước về xúc tiến du lịch: Rà soát, sắp xếp lại tổ chức bộ máy quản lý để giảm bớt các khâu trung gian, nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các phòng ban, đơn vị liên quan. Thời gian thực hiện trong 1 năm, do Sở Nội vụ và Sở Du lịch chủ trì.

  3. Phát triển nguồn nhân lực chuyên nghiệp: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý và nhân viên xúc tiến du lịch, đặc biệt về kỹ năng marketing số và quản lý sự kiện. Thời gian triển khai trong 2 năm, phối hợp với các trường đại học và trung tâm đào tạo nghề.

  4. Nâng cấp hạ tầng và dịch vụ du lịch: Đẩy mạnh đầu tư cải thiện giao thông, cơ sở lưu trú, dịch vụ hỗ trợ du khách nhằm nâng cao trải nghiệm và thu hút khách quốc tế. Chủ thể là UBND tỉnh, các doanh nghiệp và nhà đầu tư trong và ngoài nước, với kế hoạch dài hạn đến năm 2025.

  5. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát: Thiết lập hệ thống kiểm soát chặt chẽ các hoạt động xúc tiến du lịch, đảm bảo minh bạch, hiệu quả và tuân thủ pháp luật. Thời gian thực hiện liên tục, do Sở Du lịch và các cơ quan chức năng đảm nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước về du lịch: Nhận diện các vấn đề thực tiễn trong quản lý xúc tiến du lịch, từ đó áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý.

  2. Doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch: Hiểu rõ vai trò của quản lý nhà nước trong xúc tiến du lịch, từ đó phối hợp tốt hơn với các cơ quan quản lý và nâng cao năng lực cạnh tranh.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành quản lý kinh tế, du lịch: Tài liệu tham khảo bổ ích về lý thuyết và thực tiễn quản lý nhà nước trong lĩnh vực xúc tiến du lịch, đặc biệt tại địa phương có tiềm năng phát triển như Quảng Ninh.

  4. Nhà hoạch định chính sách và nhà đầu tư: Cung cấp thông tin về môi trường đầu tư, chính sách phát triển du lịch và các yếu tố ảnh hưởng đến xúc tiến du lịch, hỗ trợ ra quyết định đầu tư và xây dựng chính sách phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý nhà nước về xúc tiến du lịch là gì?
    Quản lý nhà nước về xúc tiến du lịch là việc sử dụng các công cụ pháp luật, chính sách, quy hoạch và kế hoạch để tổ chức, điều phối và kiểm soát các hoạt động quảng bá, thu hút khách du lịch nhằm phát triển ngành du lịch bền vững.

  2. Tại sao xúc tiến du lịch lại quan trọng đối với Quảng Ninh?
    Xúc tiến du lịch giúp quảng bá hình ảnh, thu hút khách trong và ngoài nước, tăng doanh thu và tạo việc làm. Với tiềm năng lớn như vịnh Hạ Long, xúc tiến hiệu quả sẽ giúp Quảng Ninh phát triển du lịch cạnh tranh và bền vững.

  3. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến công tác quản lý nhà nước về xúc tiến du lịch?
    Bao gồm yếu tố chủ quan như bộ máy quản lý, chính sách ngân sách, sự phối hợp liên ngành; và yếu tố khách quan như hạ tầng giao thông, môi trường đầu tư, chính sách quốc gia và xu hướng thị trường du lịch.

  4. Các địa phương khác đã làm gì để nâng cao hiệu quả xúc tiến du lịch?
    Đà Nẵng tập trung đầu tư ngân sách lớn cho quảng bá, nâng cao chất lượng sản phẩm và đào tạo nguồn nhân lực. Khánh Hòa đa dạng hóa sản phẩm, tăng cường quản lý dịch vụ và liên kết vùng để phát triển du lịch.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến du lịch tại Quảng Ninh?
    Cần tăng ngân sách xúc tiến, củng cố bộ máy quản lý, phát triển nguồn nhân lực chuyên nghiệp, nâng cấp hạ tầng và dịch vụ, đồng thời tăng cường thanh tra, kiểm tra và phối hợp liên ngành.

Kết luận

  • Quảng Ninh có tiềm năng du lịch lớn với sự tăng trưởng khách và doanh thu ấn tượng giai đoạn 2014-2017.
  • Công tác quản lý nhà nước về xúc tiến du lịch còn nhiều hạn chế, đặc biệt về ngân sách, bộ máy và phối hợp liên ngành.
  • Các yếu tố chủ quan và khách quan đều ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý xúc tiến du lịch.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm tăng cường ngân sách, củng cố bộ máy, phát triển nguồn nhân lực và nâng cấp hạ tầng.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn quan trọng cho công tác quản lý nhà nước về xúc tiến du lịch tỉnh Quảng Ninh, hướng tới phát triển bền vững ngành du lịch trong thời gian tới.

Call-to-action: Các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nhà nghiên cứu cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả xúc tiến du lịch, góp phần đưa Quảng Ninh trở thành trung tâm du lịch quốc tế hàng đầu.