## Tổng quan nghiên cứu

Xây dựng nông thôn mới (XDNTM) là một trong những chương trình trọng điểm của Việt Nam nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân nông thôn, phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tổ chức sản xuất hợp lý. Sau hơn 10 năm triển khai, đến năm 2020, cả nước có 64,6% số xã đạt chuẩn NTM, trong đó 194 đơn vị cấp huyện (chiếm 29%) đạt chuẩn NTM. Thu nhập bình quân khu vực nông thôn năm 2020 đạt 41,7 triệu đồng/người/năm, tăng 1,7 lần so với năm 2015. Huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội, là huyện đầu tiên được công nhận đạt chuẩn NTM năm 2015, hiện đang phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu (NTMKM) vào năm 2023 và phát triển lên quận vào năm 2025. Đến nay, 15/15 xã của huyện đã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao (NTMNC), trong đó 5 xã đạt chuẩn NTMKM. Tổng giá trị sản xuất toàn huyện năm 2021 đạt khoảng 15.232 tỷ đồng, tăng 7,8% so với năm trước, với cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực: công nghiệp - xây dựng chiếm 46,76%, thương mại - dịch vụ chiếm 46,5%, nông nghiệp còn 6,83%. Tổng thu ngân sách nhà nước đạt 864,5 tỷ đồng, vượt 11,4% dự toán. 

Mục tiêu nghiên cứu là phân tích thực trạng quản lý nhà nước (QLNN) về XDNTMKM tại huyện Đan Phượng, đánh giá kết quả, tồn tại và đề xuất giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả quản lý trong giai đoạn tới. Phạm vi nghiên cứu tập trung từ năm 2018 đến 2021 tại huyện Đan Phượng, với mục tiêu đề xuất giải pháp đến năm 2025. Nghiên cứu có ý nghĩa khoa học trong việc làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn QLNN về XDNTMKM, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng các lý thuyết quản lý nhà nước và phát triển nông thôn mới, bao gồm:

- **Lý thuyết quản lý nhà nước**: Quản lý nhà nước là hoạt động thực hiện quyền lực nhà nước nhằm điều chỉnh hành vi tổ chức, cá nhân theo mục tiêu phát triển xã hội. Các phương pháp quản lý gồm hành chính, kinh tế và giáo dục, trong đó phương pháp kinh tế được coi là chủ yếu trong nền kinh tế thị trường.

- **Lý thuyết xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu (NTMKM)**: NTMKM là mô hình phát triển nông thôn với các tiêu chí cao hơn NTM và NTMNC, bao gồm thu nhập bình quân đầu người cao hơn ít nhất 10% so với xã NTMNC, có mô hình thôn thông minh và lĩnh vực nổi trội đặc trưng địa phương. Mục tiêu là phát triển bền vững, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần, bảo tồn văn hóa truyền thống và thích ứng biến đổi khí hậu.

- **Khái niệm chuyên ngành**: Quản lý nhà nước về XDNTMKM, bộ máy quản lý nhà nước cấp huyện, các tiêu chí XDNTMKM theo Quyết định số 319/QĐ-TTg ngày 08/3/2022, các yếu tố ảnh hưởng như điều kiện tự nhiên, chính sách pháp luật, vai trò người dân.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu**: Kết hợp dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp gồm các văn bản pháp luật, báo cáo, số liệu thống kê từ UBND huyện Đan Phượng, các trang thông tin điện tử chính thức và các công trình nghiên cứu liên quan. Dữ liệu sơ cấp thu thập qua phỏng vấn 31 cán bộ quản lý cấp huyện và xã, điều tra xã hội học 100 người dân tại 3 xã điển hình (Song Phượng, Thọ Xuân, Thọ An).

- **Phương pháp phân tích**: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả để tổng hợp số liệu, xây dựng bảng biểu; phương pháp so sánh để đánh giá kết quả thực hiện các tiêu chí qua các năm; phân tích định tính từ phỏng vấn và khảo sát để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

- **Timeline nghiên cứu**: Thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp từ tháng 7 đến tháng 8 năm 2022; phân tích và tổng hợp dữ liệu trong năm 2022; hoàn thiện luận văn năm 2023.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Bộ máy quản lý nhà nước về XDNTMKM tại huyện Đan Phượng được tổ chức chặt chẽ** với Ban Chỉ đạo (BCĐ) huyện do Bí thư Huyện ủy làm Trưởng ban, Văn phòng Điều phối và các phòng ban chuyên môn phối hợp thực hiện. 80,65% cán bộ quản lý đánh giá bộ máy ở mức rất tốt, tuy nhiên nhân lực chuyên trách còn thiếu, chủ yếu kiêm nhiệm.

2. **Kế hoạch và chính sách XDNTMKM được xây dựng đồng bộ và phù hợp** với tình hình thực tế, bao gồm các nghị quyết, kế hoạch thi đua, đào tạo nghề, phát triển sản xuất, bảo vệ môi trường, y tế, giáo dục. Năm 2021, 5 xã đã được công nhận đạt chuẩn NTMKM với các lĩnh vực nổi bật như môi trường, giáo dục, y tế, tổ chức sản xuất và du lịch.

3. **Thực hiện kế hoạch và chính sách có hiệu quả, tuy nhiên còn tồn tại hạn chế** như một số tiêu chí chưa đạt (quy hoạch, y tế - văn hóa - giáo dục, môi trường), năng lực cán bộ cấp xã và thôn còn hạn chế, công tác tuyên truyền chưa sâu rộng.

4. **Kiểm tra, đánh giá được thực hiện thường xuyên** với sự tham gia của nhiều cơ quan, tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân, giúp phát hiện kịp thời các tồn tại, hạn chế và điều chỉnh phù hợp. Tuy nhiên, việc kiểm tra còn mang tính hình thức ở một số nơi, chưa phát huy hết vai trò giám sát cộng đồng.

### Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy huyện Đan Phượng đã xây dựng được bộ máy quản lý nhà nước về XDNTMKM tương đối hoàn chỉnh, phù hợp với các quy định của Trung ương và Thành phố Hà Nội. Việc phân công nhiệm vụ rõ ràng cho các phòng ban chuyên môn giúp nâng cao hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, việc thiếu nhân lực chuyên trách và năng lực cán bộ cấp cơ sở là nguyên nhân chính làm giảm hiệu quả thực thi chính sách.

So sánh với các huyện khác như Phù Cừ (Hưng Yên), Hoằng Hóa (Thanh Hóa), Nam Đàn (Nghệ An), Đan Phượng có nhiều điểm tương đồng về tổ chức bộ máy và xây dựng kế hoạch, nhưng cần học hỏi thêm về huy động nguồn lực và phát huy vai trò người dân trong quản lý.

Việc duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí NTMKM là thách thức lớn do yêu cầu ngày càng cao về hạ tầng, môi trường và phát triển kinh tế bền vững. Các số liệu về tăng trưởng kinh tế (9,63%/năm), thu nhập bình quân đầu người (61,2 triệu đồng/năm) và tỷ lệ xã đạt chuẩn NTMNC (100%) là minh chứng cho sự phát triển tích cực, tạo nền tảng vững chắc cho XDNTMKM.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng kinh tế, bảng phân tích các tiêu chí đạt và chưa đạt của các xã, biểu đồ tỷ lệ hài lòng của người dân về công tác XDNTMKM.

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Hoàn thiện bộ máy quản lý nhà nước**: Tăng cường nhân lực chuyên trách, nâng cao năng lực cán bộ cấp xã và thôn thông qua đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng quản lý và thực thi chính sách. Mục tiêu đạt 100% cán bộ chuyên trách trong vòng 2 năm, do UBND huyện chủ trì.

2. **Hoàn thiện kế hoạch và chính sách XDNTMKM**: Cập nhật, điều chỉnh kế hoạch phù hợp với thực tiễn, tập trung vào các tiêu chí chưa đạt như quy hoạch, y tế, môi trường. Xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp công nghệ cao và du lịch sinh thái. Thực hiện trong giai đoạn 2023-2025, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Sở Kế hoạch Đầu tư.

3. **Tăng cường công tác tuyên truyền và vận động người dân**: Đẩy mạnh truyền thông đa phương tiện, tổ chức hội thảo, tập huấn để nâng cao nhận thức và sự tham gia của người dân. Mục tiêu tăng tỷ lệ người dân tham gia các hoạt động XDNTMKM lên 80% trong 3 năm tới, do MTTQ và các đoàn thể thực hiện.

4. **Nâng cao hiệu quả kiểm tra, giám sát**: Xây dựng hệ thống kiểm tra đồng bộ, tăng cường vai trò giám sát của cộng đồng và các tổ chức xã hội. Thực hiện kiểm tra định kỳ và đột xuất, đảm bảo minh bạch, công khai. Mục tiêu giảm thiểu sai phạm và nâng cao chất lượng thực hiện các tiêu chí, do BCĐ huyện và UBND xã phối hợp thực hiện.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. **Cán bộ quản lý nhà nước cấp huyện, xã**: Nắm bắt cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý XDNTMKM, từ đó nâng cao hiệu quả công tác quản lý, điều hành và tổ chức thực hiện chương trình.

2. **Nhà nghiên cứu, học giả trong lĩnh vực quản lý kinh tế và phát triển nông thôn**: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, kết quả phân tích và đề xuất giải pháp nhằm phát triển nghiên cứu sâu hơn về quản lý nhà nước trong xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.

3. **Các tổ chức chính trị - xã hội và Mặt trận Tổ quốc**: Hiểu rõ vai trò, trách nhiệm trong vận động, tuyên truyền và giám sát thực hiện XDNTMKM, từ đó nâng cao hiệu quả phối hợp với chính quyền địa phương.

4. **Doanh nghiệp và hợp tác xã nông nghiệp**: Tham khảo các mô hình phát triển sản xuất, ứng dụng công nghệ cao và liên kết chuỗi giá trị trong nông nghiệp, góp phần nâng cao thu nhập và phát triển bền vững.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Quản lý nhà nước về XDNTMKM là gì?**  
Quản lý nhà nước về XDNTMKM là hoạt động tổ chức, điều hành của các cơ quan nhà nước nhằm thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân nông thôn.

2. **Tiêu chí để một xã đạt chuẩn NTMKM gồm những gì?**  
Xã phải đạt chuẩn NTMNC, thu nhập bình quân đầu người cao hơn ít nhất 10% so với xã NTMNC, có ít nhất một mô hình thôn thông minh và đạt tiêu chí nổi trội về sản xuất, giáo dục, văn hóa, du lịch, môi trường hoặc an ninh trật tự.

3. **Những khó khăn chính trong quản lý XDNTMKM tại huyện Đan Phượng là gì?**  
Thiếu nhân lực chuyên trách, năng lực cán bộ cấp xã còn hạn chế, một số tiêu chí chưa đạt, công tác tuyên truyền và giám sát chưa sâu rộng, nguồn lực tài chính và xã hội hóa chưa tối ưu.

4. **Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền XDNTMKM?**  
Sử dụng đa dạng các phương tiện truyền thông, tổ chức hội thảo, tập huấn, tăng cường vai trò của MTTQ và các đoàn thể trong vận động người dân tham gia, đảm bảo thông tin minh bạch, dễ hiểu.

5. **Vai trò của người dân trong XDNTMKM như thế nào?**  
Người dân là chủ thể tham gia, đóng góp nguồn lực, giám sát và hưởng thụ thành quả XDNTMKM. Sự đồng thuận và tích cực của người dân quyết định thành công của chương trình.

## Kết luận

- Huyện Đan Phượng đã xây dựng bộ máy quản lý nhà nước về XDNTMKM tương đối hoàn chỉnh, phù hợp với quy định và thực tiễn địa phương.  
- Kế hoạch, chính sách XDNTMKM được xây dựng đồng bộ, tập trung phát triển kinh tế, văn hóa, môi trường và nâng cao đời sống người dân.  
- Thực hiện XDNTMKM đạt nhiều kết quả tích cực với 5 xã đạt chuẩn NTMKM, tăng trưởng kinh tế bình quân 9,63%/năm, thu nhập bình quân đầu người đạt 61,2 triệu đồng/năm.  
- Cần tăng cường nhân lực chuyên trách, nâng cao năng lực cán bộ, đẩy mạnh tuyên truyền và nâng cao hiệu quả kiểm tra, giám sát.  
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước, phát huy vai trò người dân và huy động nguồn lực xã hội để phát triển bền vững nông thôn mới kiểu mẫu tại huyện Đan Phượng.

**Hành động tiếp theo:** Các cơ quan quản lý cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp, đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững nông thôn mới kiểu mẫu đến năm 2025 và xa hơn.  
**Kêu gọi:** Các cấp chính quyền, tổ chức xã hội và người dân cùng chung tay thực hiện để xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu ngày càng phát triển, hiện đại và bền vững.