Quản Lý Nhà Nước Về Di Tích Lịch Sử - Văn Hóa Tại Huyện Quảng Điền, Tỉnh Thừa Thiên Huế

Di tích lịch sử - văn hóa là những công trình, địa điểm, hoặc hiện vật mang giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học và nghệ thuật, được nhà nước công nhận và bảo vệ. Chúng là những chứng nhân của quá khứ, góp phần hình thành bản sắc văn hóa dân tộc. Việc kiểm kê di tích lịch sử văn hóa Quảng Điền là bước đầu tiên để xác định giá trị và đưa ra các biện pháp bảo tồn phù hợp.

Quản lý nhà nước đóng vai trò then chốt trong việc định hướng, điều phối và hỗ trợ các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Nhà nước có trách nhiệm xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách và pháp luật về di sản văn hóa; kiện toàn tổ chức bộ máy và phát triển đội ngũ cán bộ; huy động các nguồn lực; thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật. Như tác giả Hoàng Vinh đã chỉ ra, di sản văn hóa đóng vai trò quan trọng trong việc lựa chọn mô hình phát triển văn hóa dân tộc [36].

Nhiều di tích tại Quảng Điền đang đối diện với tình trạng xuống cấp do tác động của thời gian và môi trường. Tình trạng xâm lấn, xây dựng trái phép trong khu vực bảo vệ di tích diễn ra khá phổ biến, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cảnh quan và giá trị di sản. Cần có các biện pháp mạnh mẽ để ngăn chặn tình trạng này, đồng thời đầu tư kinh phí để trùng tu, bảo tồn các di tích bị xuống cấp.

Nguồn kinh phí đầu tư cho công tác bảo tồn, trùng tu di tích còn hạn chế so với nhu cầu thực tế. Đội ngũ cán bộ quản lý di tích còn thiếu về số lượng và yếu về chuyên môn nghiệp vụ, đặc biệt là kỹ năng quản lý nhà nước và kiến thức về bảo tồn di sản. Cần có chính sách thu hút và đào tạo đội ngũ cán bộ chuyên trách, đồng thời tăng cường nguồn lực đầu tư cho công tác bảo tồn di tích.

Nhận thức của một bộ phận cộng đồng về giá trị của di tích và trách nhiệm bảo tồn còn chưa cao. Công tác xã hội hóa trong lĩnh vực bảo tồn di sản còn gặp nhiều khó khăn do thiếu cơ chế, chính sách khuyến khích và sự tham gia tích cực của các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân. Cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cộng đồng, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để xã hội hóa công tác bảo tồn di tích.

Rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật, chính sách về bảo tồn di sản văn hóa, đảm bảo tính đồng bộ, khả thi và phù hợp với thực tiễn địa phương. Xây dựng quy hoạch tổng thể về bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa, trong đó xác định rõ các khu vực bảo vệ, các dự án ưu tiên và nguồn lực thực hiện. Nghiên cứu, xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích xã hội hóa trong lĩnh vực bảo tồn di sản.

Tăng cường nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước cho công tác bảo tồn, trùng tu di tích. Huy động các nguồn lực xã hội thông qua các hình thức tài trợ, đóng góp, hợp tác công tư. Xây dựng quỹ bảo tồn di sản văn hóa để hỗ trợ các hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị di tích.

Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ quản lý di tích, đặc biệt là về kiến thức pháp luật, kỹ năng quản lý dự án, kỹ năng tuyên truyền, vận động. Thu hút và sử dụng hiệu quả đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực bảo tồn di sản.

Xây dựng mô hình quản lý di tích có sự tham gia của cộng đồng, chính quyền địa phương, các tổ chức xã hội và doanh nghiệp. Phân công trách nhiệm rõ ràng cho từng bên liên quan. Đảm bảo nguồn thu từ hoạt động du lịch được sử dụng để tái đầu tư cho công tác bảo tồn di tích.

Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật về bảo tồn di sản văn hóa. Xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, xâm lấn di tích. Xây dựng hệ thống thông tin về di tích để theo dõi, quản lý một cách hiệu quả.

Tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của di tích lịch sử - văn hóa. Xây dựng các chương trình giáo dục di sản trong trường học. Khuyến khích các hoạt động văn hóa, nghệ thuật gắn với di tích.

Nghiên cứu, phục dựng các lễ hội truyền thống, các hoạt động văn hóa, nghệ thuật gắn với di tích. Xây dựng các câu chuyện, truyền thuyết về di tích để thu hút du khách. Tổ chức các hoạt động trải nghiệm, khám phá di tích.

Phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng của Quảng Điền, như du lịch tâm linh, du lịch sinh thái, du lịch làng nghề. Xây dựng hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch, như khách sạn, nhà hàng, trung tâm thông tin du lịch.

Xây dựng quy chế quản lý du lịch tại các di tích, đảm bảo không gây ảnh hưởng tiêu cực đến di tích và môi trường xung quanh. Nâng cao ý thức của du khách về việc bảo vệ di sản văn hóa. Hỗ trợ cộng đồng địa phương tham gia vào hoạt động du lịch.

Đánh giá những thành quả đạt được trong công tác quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa tại Quảng Điền. Rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu để tiếp tục hoàn thiện công tác này.

Xác định các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp cụ thể cho công tác quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa trong thời gian tới. Đảm bảo sự phát triển bền vững của di sản văn hóa Quảng Điền.

Đề xuất các kiến nghị với các cấp có thẩm quyền để hoàn thiện thể chế, chính sách về bảo tồn di sản văn hóa. Đề xuất các giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về di tích lịch sử - văn hóa tại Quảng Điền.