Tổng quan nghiên cứu

Quản lý nhà nước về đất đai là một lĩnh vực quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển kinh tế - xã hội và ổn định chính trị tại địa phương. Tại huyện Cần Đước, tỉnh Long An, trong giai đoạn 2015-2019, công tác quản lý nhà nước về đất đai đã đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng vẫn còn tồn tại những hạn chế như tỷ lệ hộ dân được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chưa cao, tình trạng vi phạm pháp luật về đất đai còn phổ biến, và việc sử dụng đất chưa thực sự hiệu quả. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng quản lý nhà nước về đất đai của Ủy ban nhân dân (UBND) huyện Cần Đước, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý trong thời gian tới. Phạm vi nghiên cứu tập trung trên địa bàn huyện Cần Đước, tỉnh Long An, trong khoảng thời gian từ năm 2015 đến năm 2019. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho các nhà quản lý, cán bộ công chức trong lĩnh vực đất đai, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng đất, giảm thiểu vi phạm pháp luật và thúc đẩy phát triển bền vững địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý nhà nước và quản lý hành chính công, trong đó lấy học thuyết Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng phương pháp luận. Hai mô hình nghiên cứu chính được áp dụng gồm: mô hình quản lý nhà nước về đất đai theo Luật Đất đai năm 2013 và mô hình tổ chức bộ máy quản lý nhà nước cấp huyện. Các khái niệm trọng tâm bao gồm: quản lý nhà nước về đất đai, quyền sử dụng đất, quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất, thanh tra kiểm tra trong lĩnh vực đất đai, và phổ biến giáo dục pháp luật về đất đai. Khung lý thuyết này giúp phân tích các yếu tố cấu thành hoạt động quản lý nhà nước về đất đai, bao gồm chủ thể quản lý, khách thể, đối tượng và phương pháp quản lý.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ các văn bản pháp luật, báo cáo của UBND huyện Cần Đước, các số liệu thống kê về đất đai giai đoạn 2015-2019, cùng các tài liệu nghiên cứu khoa học liên quan. Phương pháp khảo sát tài liệu thứ cấp được sử dụng để tổng hợp và hệ thống hóa cơ sở lý luận và pháp lý. Phương pháp phân tích được áp dụng để đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về đất đai, xác định ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân. Phương pháp tổng hợp giúp rút ra kết luận và đề xuất giải pháp. Ngoài ra, các phương pháp thống kê và so sánh cũng được sử dụng để xử lý số liệu và đối chiếu với các nghiên cứu khác. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ hồ sơ, văn bản và số liệu liên quan đến quản lý đất đai trên địa bàn huyện trong giai đoạn nghiên cứu. Phương pháp chọn mẫu là chọn toàn bộ dữ liệu có sẵn để đảm bảo tính toàn diện và khách quan. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2019 đến 2020, đảm bảo thu thập và phân tích dữ liệu đầy đủ, chính xác.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ban hành và tổ chức thực hiện văn bản quản lý nhà nước về đất đai: UBND huyện Cần Đước đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến quản lý đất đai, đảm bảo tính hợp pháp và khoa học. Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện còn gặp khó khăn do thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các phòng ban và xã, thị trấn. Tỷ lệ hồ sơ giải quyết chuyển đổi mục đích sử dụng đất tăng trung bình 12% mỗi năm từ 2016 đến 2019.

  2. Tổ chức thông tin, phổ biến giáo dục pháp luật: Công tác tuyên truyền pháp luật về đất đai được thực hiện thường xuyên, đa dạng hình thức như họp dân, phát thanh, tuyên truyền trực tiếp. Tuy nhiên, nhận thức của một bộ phận người dân về pháp luật đất đai còn hạn chế, dẫn đến vi phạm phổ biến. Tình trạng vi phạm pháp luật về đất đai chiếm khoảng 8% tổng số vụ việc được xử lý trong giai đoạn 2015-2019.

  3. Tổ chức bộ máy và nhân sự: Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện được bố trí đầy đủ cán bộ chuyên môn, tuy nhiên năng lực và trình độ chuyên môn của một số cán bộ còn chưa đáp ứng yêu cầu công việc. Tỷ lệ cán bộ có trình độ đại học trở lên chiếm khoảng 75%, còn lại là trung cấp và cao đẳng.

  4. Lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất: Quy hoạch sử dụng đất được lập và điều chỉnh hàng năm theo đúng quy định, đảm bảo tính phù hợp với định hướng phát triển kinh tế - xã hội của huyện. Tuy nhiên, việc công khai quy hoạch và lấy ý kiến nhân dân chưa thực sự hiệu quả, dẫn đến một số tranh chấp đất đai kéo dài.

  5. Quản lý giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất: UBND huyện thực hiện thẩm định và phê duyệt các hồ sơ giao đất, cho thuê đất đúng thẩm quyền. Tỷ lệ hồ sơ được giải quyết đạt khoảng 90% trong thời hạn quy định. Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng lấn chiếm đất và chuyển đổi mục đích sử dụng đất trái phép.

  6. Thanh tra, kiểm tra: Hoạt động thanh tra, kiểm tra được tổ chức thường xuyên, phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm. Số vụ vi phạm được xử lý tăng khoảng 15% so với giai đoạn trước. Tuy nhiên, công tác phối hợp giữa các cơ quan thanh tra còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả xử lý vi phạm.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên chủ yếu do sự thiếu đồng bộ trong tổ chức thực hiện, năng lực cán bộ chưa đồng đều, và nhận thức pháp luật của người dân còn hạn chế. So với các nghiên cứu tại các huyện khác trong tỉnh Long An và các địa phương tương đồng, kết quả nghiên cứu cho thấy huyện Cần Đước có nhiều điểm tương đồng về khó khăn trong quản lý đất đai, đặc biệt là trong công tác phổ biến giáo dục pháp luật và xử lý vi phạm. Việc sử dụng biểu đồ thể hiện tỷ lệ hồ sơ giải quyết chuyển đổi mục đích đất và số vụ vi phạm qua các năm sẽ giúp minh họa rõ nét xu hướng và hiệu quả quản lý. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường phối hợp liên ngành và đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật và quy định quản lý đất đai: Cần rà soát, bổ sung và cập nhật các văn bản quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện nhằm đảm bảo tính thống nhất, phù hợp với thực tiễn và kịp thời đáp ứng yêu cầu phát triển. Thời gian thực hiện: trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: UBND huyện phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh.

  2. Nâng cao năng lực và trình độ chuyên môn cho cán bộ quản lý đất đai: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ năng quản lý và pháp luật đất đai cho cán bộ Phòng Tài nguyên và Môi trường, cán bộ địa chính xã, thị trấn. Mục tiêu tăng tỷ lệ cán bộ có trình độ đại học trở lên lên 90% trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: UBND huyện phối hợp với các cơ sở đào tạo chuyên ngành.

  3. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về đất đai: Đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, sử dụng các phương tiện truyền thông đại chúng, tổ chức hội nghị, tập huấn cho người dân và doanh nghiệp nhằm nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật. Thời gian triển khai liên tục, đánh giá hiệu quả hàng năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Tài nguyên và Môi trường, UBND các xã, thị trấn.

  4. Cải thiện công tác lập quy hoạch và lấy ý kiến nhân dân: Đảm bảo quy trình lập và điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất minh bạch, công khai rộng rãi, tổ chức lấy ý kiến nhân dân đầy đủ để hạn chế tranh chấp và vi phạm. Thời gian thực hiện: áp dụng ngay trong các kỳ quy hoạch tiếp theo. Chủ thể thực hiện: UBND huyện, Hội đồng thẩm định quy hoạch.

  5. Tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm: Xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra phối hợp liên ngành, nâng cao hiệu quả phát hiện và xử lý vi phạm pháp luật về đất đai, giảm thiểu tình trạng lấn chiếm và chuyển đổi mục đích đất trái phép. Thời gian thực hiện: hàng năm. Chủ thể thực hiện: Thanh tra huyện, Phòng Tài nguyên và Môi trường, Công an huyện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước về đất đai cấp huyện và xã: Luận văn cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn giúp nâng cao hiệu quả công tác quản lý, xử lý vi phạm và tổ chức thực hiện pháp luật đất đai.

  2. Lãnh đạo UBND các cấp: Tham khảo để xây dựng chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội gắn với quản lý và sử dụng đất đai hiệu quả, bền vững.

  3. Sinh viên, học viên chuyên ngành quản lý công, luật đất đai: Tài liệu tham khảo hữu ích cho việc nghiên cứu, học tập và thực hành trong lĩnh vực quản lý nhà nước về đất đai.

  4. Các nhà nghiên cứu và chuyên gia trong lĩnh vực quản lý đất đai: Cung cấp dữ liệu, phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp có giá trị tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý nhà nước về đất đai là gì?
    Quản lý nhà nước về đất đai là hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước nhằm thực hiện và bảo vệ quyền sở hữu của Nhà nước đối với đất đai, đảm bảo sử dụng đất hợp lý và hiệu quả theo quy định pháp luật.

  2. UBND cấp huyện có những thẩm quyền gì trong quản lý đất đai?
    UBND cấp huyện có thẩm quyền ban hành văn bản quản lý, lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, thẩm định hồ sơ giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân, và tổ chức thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về đất đai trên địa bàn.

  3. Những khó khăn chính trong quản lý đất đai tại huyện Cần Đước là gì?
    Khó khăn gồm tỷ lệ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chưa cao, vi phạm pháp luật đất đai còn phổ biến, năng lực cán bộ chưa đồng đều, và công tác tuyên truyền pháp luật chưa hiệu quả.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai?
    Cần hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường tuyên truyền pháp luật, cải thiện quy trình lập quy hoạch và tăng cường thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm.

  5. Vai trò của công tác phổ biến giáo dục pháp luật trong quản lý đất đai?
    Công tác này giúp nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của người dân và cán bộ, từ đó giảm thiểu vi phạm, tranh chấp và nâng cao hiệu quả quản lý đất đai.

Kết luận

  • Quản lý nhà nước về đất đai tại huyện Cần Đước có nhiều kết quả tích cực nhưng vẫn còn tồn tại hạn chế về năng lực cán bộ, công tác tuyên truyền và xử lý vi phạm.
  • Việc ban hành và tổ chức thực hiện văn bản pháp luật được đảm bảo tính hợp pháp và khoa học nhưng cần tăng cường phối hợp liên ngành.
  • Quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất được lập đúng quy định nhưng cần nâng cao tính công khai và lấy ý kiến nhân dân.
  • Thanh tra, kiểm tra được tổ chức thường xuyên, phát hiện nhiều vi phạm nhưng hiệu quả phối hợp còn hạn chế.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao năng lực cán bộ, đẩy mạnh tuyên truyền, cải thiện quy hoạch và tăng cường thanh tra nhằm nâng cao hiệu quả quản lý đất đai.

Tiếp theo, các cơ quan chức năng và UBND huyện cần triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm tới để nâng cao hiệu quả quản lý đất đai, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Độc giả và các nhà quản lý được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu này vào thực tiễn công tác quản lý đất đai tại địa phương.