I. Tổng Quan Quản Lý Nhà Nước Về Đào Tạo Nghề Nông Thôn
Đào tạo nghề cho lao động nông thôn (LĐNT) là nhiệm vụ quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội. LĐNT chiếm tỷ lệ lớn trong lực lượng lao động cả nước. Việc đào tạo nghề giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giải quyết việc làm, tăng thu nhập. Thị xã Sơn Tây, Hà Nội, cũng đang nỗ lực trong công tác này. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết. Cần có giải pháp đồng bộ để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho LĐNT. Mục tiêu là chuyển dịch cơ cấu lao động, cơ cấu kinh tế, phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Theo thống kê, tỷ lệ lao động qua đào tạo trước khi thực hiện đề án năm 2010 là 22%, đến năm 2016 tăng lên 52%.
1.1. Khái niệm và đặc điểm của đào tạo nghề
Đào tạo nghề là quá trình trang bị kiến thức, kỹ năng, thái độ nghề nghiệp cho người học. Mục tiêu là giúp họ tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm. Nghề là lĩnh vực hoạt động lao động, đòi hỏi kiến thức, kỹ năng chuyên môn. Đào tạo nghề gắn chặt với sản xuất, doanh nghiệp, việc làm. Hoạt động này mang tính thực hành cao, chiếm phần lớn thời gian học tập. Đối tượng học nghề thường là người đã trưởng thành. Hình thức đào tạo nghề đa dạng: ngắn hạn, dài hạn, theo modul, kèm cặp, lưu động.
1.2. Vai trò của lao động nông thôn trong phát triển kinh tế
Lao động nông thôn đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội. Đây là lực lượng sản xuất chính trong nông nghiệp, góp phần đảm bảo an ninh lương thực. Đào tạo nghề giúp LĐNT chuyển đổi sang các ngành nghề khác, nâng cao thu nhập. Việc này góp phần giảm nghèo, cải thiện đời sống ở khu vực nông thôn. Theo số liệu thống kê, lao động trực tiếp trong nông nghiệp chiếm khoảng 55,7% tổng số lao động của thị xã Sơn Tây.
II. Thực Trạng Đào Tạo Nghề Cho Lao Động Nông Thôn Sơn Tây
Thị xã Sơn Tây đã triển khai nhiều chương trình đào tạo nghề cho LĐNT. Số lượng lao động được đào tạo tăng lên qua các năm. Tuy nhiên, chất lượng đào tạo chưa đáp ứng được yêu cầu. Chưa có sự gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo và nhu cầu của thị trường lao động. Tỷ lệ lao động có việc làm sau đào tạo còn thấp. Cần đánh giá lại thực trạng để có giải pháp cải thiện. Năm 2010, thị xã bắt đầu triển khai khảo sát nhu cầu học nghề của LĐNT và xây dựng Đề án đào tạo nghề (ĐTN) cho LĐNT đến năm 2020.
2.1. Kết quả đào tạo nghề giai đoạn 2012 2016
Trong giai đoạn 2012-2016, số lượng LĐNT được đào tạo nghề tăng lên đáng kể. Các nghề được đào tạo chủ yếu là may công nghiệp, thú y, trồng trọt. Tuy nhiên, chất lượng đào tạo chưa cao. Nhiều lao động sau khi đào tạo không tìm được việc làm phù hợp. Cần có sự điều chỉnh về cơ cấu nghề đào tạo để đáp ứng nhu cầu thị trường. Thị xã Sơn Tây đã đặt ra mục tiêu mỗi năm tới sẽ ĐTN cho 1.500 LĐNT; tỷ lệ LĐNT qua ĐTN có việc làm tối thiểu đạt 80%.
2.2. Các cơ sở dạy nghề tham gia đào tạo
Nhiều cơ sở dạy nghề trên địa bàn thị xã tham gia đào tạo nghề cho LĐNT. Tuy nhiên, năng lực của các cơ sở này còn hạn chế. Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy nghề còn thiếu thốn. Đội ngũ giáo viên dạy nghề chưa đủ về số lượng và chất lượng. Cần có sự đầu tư để nâng cao năng lực của các cơ sở dạy nghề.
2.3. Giải quyết việc làm sau đào tạo nghề
Việc giải quyết việc làm sau đào tạo nghề là một thách thức lớn. Nhiều LĐNT sau khi đào tạo không tìm được việc làm. Nguyên nhân là do thiếu thông tin về thị trường lao động, kỹ năng mềm còn yếu. Cần có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng, doanh nghiệp để tạo việc làm cho LĐNT.
III. Giải Pháp Quản Lý Nhà Nước Đào Tạo Nghề Hiệu Quả
Để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho LĐNT, cần có giải pháp đồng bộ. Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền về đào tạo nghề. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý. Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan liên quan. Tổ chức điều tra, khảo sát nhu cầu học nghề. Tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động đào tạo nghề. Gắn kết đào tạo nghề với giải quyết việc làm.
3.1. Nâng cao chất lượng thông tin tuyên truyền
Cần tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền về đào tạo nghề cho LĐNT. Nội dung tuyên truyền cần đơn giản, dễ hiểu, phù hợp với trình độ của người dân. Hình thức tuyên truyền đa dạng: trên báo, đài, truyền hình, internet, tờ rơi, hội thảo. Mục tiêu là nâng cao nhận thức của người dân về vai trò của đào tạo nghề.
3.2. Tăng cường hiệu quả phối hợp giữa các cơ quan
Cần tăng cường hiệu quả phối hợp giữa các cơ quan nhà nước liên quan đến đào tạo nghề cho LĐNT. Các cơ quan cần phối hợp chặt chẽ trong việc xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện, kiểm tra, giám sát. Mục tiêu là tạo sự đồng bộ, thống nhất trong công tác quản lý.
3.3. Tổ chức điều tra khảo sát nhu cầu học nghề
Cần tổ chức điều tra, khảo sát nhu cầu học nghề của LĐNT và nhu cầu tuyển dụng lao động của các doanh nghiệp. Kết quả điều tra, khảo sát là cơ sở để xây dựng kế hoạch đào tạo nghề phù hợp. Cần có sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học trong quá trình điều tra, khảo sát.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Đào Tạo Nghề Nông Thôn Tại Sơn Tây
Việc ứng dụng các giải pháp quản lý nhà nước về đào tạo nghề cần phù hợp với điều kiện thực tế của thị xã Sơn Tây. Cần có sự tham gia của các cấp ủy đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể. Cần phát huy vai trò của người dân trong quá trình thực hiện. Mục tiêu là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
4.1. Xây dựng mô hình điểm đào tạo nghề
Cần xây dựng các mô hình điểm đào tạo nghề cho LĐNT. Các mô hình này cần được thiết kế phù hợp với đặc điểm của từng địa phương. Cần có sự hỗ trợ về kinh phí, kỹ thuật cho các mô hình điểm. Mục tiêu là nhân rộng các mô hình thành công.
4.2. Gắn kết đào tạo nghề với doanh nghiệp
Cần gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo nghề và doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần tham gia vào quá trình xây dựng chương trình đào tạo, thực tập, tuyển dụng. Mục tiêu là đảm bảo lao động sau khi đào tạo có thể đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp.
V. Định Hướng Phát Triển Đào Tạo Nghề Nông Thôn Đến 2025
Đến năm 2025, thị xã Sơn Tây phấn đấu nâng cao tỷ lệ LĐNT qua đào tạo nghề. Chú trọng đào tạo các nghề có nhu cầu cao trên thị trường lao động. Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên dạy nghề. Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy nghề. Xây dựng hệ thống thông tin thị trường lao động. Mục tiêu là tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.
5.1. Phát triển các chương trình giáo trình dạy nghề
Cần phát triển các chương trình, giáo trình dạy nghề phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động và trình độ của LĐNT. Chương trình, giáo trình cần được cập nhật thường xuyên. Cần có sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp trong quá trình xây dựng chương trình, giáo trình.
5.2. Tăng cường cơ sở vật chất thiết bị dạy nghề
Cần tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy nghề. Cơ sở vật chất, thiết bị cần hiện đại, đáp ứng yêu cầu của quá trình đào tạo. Cần có kế hoạch bảo trì, nâng cấp cơ sở vật chất, thiết bị thường xuyên.
VI. Kết Luận Về Quản Lý Nhà Nước Đào Tạo Nghề Nông Thôn
Công tác quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho LĐNT tại thị xã Sơn Tây đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục. Cần có sự nỗ lực của các cấp ủy đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể và người dân để nâng cao hiệu quả công tác này. Mục tiêu là tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
6.1. Đánh giá chung về công tác quản lý nhà nước
Công tác quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho LĐNT đã có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Cần có sự đánh giá khách quan, toàn diện để có giải pháp khắc phục.
6.2. Kiến nghị và đề xuất giải pháp
Cần có những kiến nghị, đề xuất cụ thể để hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đào tạo nghề cho LĐNT. Các kiến nghị, đề xuất cần dựa trên cơ sở khoa học, thực tiễn.
