Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và phát triển kinh tế, ngành du lịch Việt Nam ngày càng được chú trọng với sự gia tăng đáng kể lượng khách du lịch trong và ngoài nước. Theo báo cáo ngành, có khoảng 70% du khách đến Việt Nam không quay trở lại, đặt ra thách thức lớn cho việc nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm du lịch. Đặc biệt, du lịch đêm đang trở thành xu hướng mới nhằm kéo dài thời gian lưu trú và tăng chi tiêu của khách du lịch. Thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, với nguồn tài nguyên thiên nhiên và văn hóa phong phú, có tiềm năng phát triển mạnh mẽ các sản phẩm du lịch đêm. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, du lịch đêm tại đây còn nhiều hạn chế như thiếu sản phẩm đặc trưng, hoạt động chưa đồng bộ và nhận thức của cộng đồng còn hạn chế.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với các sản phẩm du lịch đêm tại thành phố Hạ Long trong giai đoạn 2018-2020, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý, phát triển sản phẩm du lịch đêm đa dạng, đặc sắc và bền vững. Nghiên cứu tập trung vào các địa điểm trọng điểm như Chợ đêm Hạ Long, Cầu Bãi Cháy, Vòng quay mặt trời, Khu phố cổ Hạ Long và Quảng trường 30/10. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch, đồng thời bảo tồn giá trị văn hóa và môi trường, tạo nền tảng cho du lịch đêm trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của thành phố.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu vận dụng các lý thuyết quản lý nhà nước và mô hình phát triển sản phẩm du lịch đêm. Lý thuyết quản lý nhà nước được hiểu là sự tác động có tổ chức, sử dụng quyền lực pháp luật để điều chỉnh các hoạt động xã hội nhằm đạt mục tiêu phát triển bền vững. Trong đó, quản lý nhà nước đối với sản phẩm du lịch đêm bao gồm việc xây dựng chính sách, quy hoạch, tổ chức bộ máy quản lý, đào tạo nguồn nhân lực, kiểm tra giám sát và xúc tiến quảng bá.

Mô hình sản phẩm du lịch đêm được phân loại theo các nhóm chính: sản phẩm kết hợp giải trí đêm (biểu diễn nghệ thuật, lễ hội), sản phẩm kết hợp ẩm thực (phố ẩm thực, festival), sản phẩm kết hợp mua sắm (chợ đêm, trung tâm thương mại), sản phẩm chăm sóc sức khỏe (massage, thể thao đêm) và sản phẩm trải nghiệm tham quan di tích lịch sử, văn hóa về đêm. Các khái niệm chính bao gồm: tính vô hình, tính không thể lưu kho, tính tổng hợp, tính đặc thù và tính liên kết của sản phẩm du lịch đêm.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Dữ liệu thu thập từ khảo sát thực địa tại các điểm du lịch đêm trọng điểm của thành phố Hạ Long, phỏng vấn sâu với cán bộ quản lý nhà nước, doanh nghiệp du lịch và khách du lịch. Cỡ mẫu khảo sát khoảng 300 khách du lịch và 50 cán bộ, nhân viên ngành du lịch địa phương, được chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện.

Phân tích dữ liệu sử dụng các công cụ thống kê mô tả, phân tích nhân tố và so sánh tỷ lệ phần trăm nhằm đánh giá thực trạng, nhận diện các yếu tố ảnh hưởng và mức độ hài lòng của khách hàng. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2018 đến tháng 12/2020, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, xử lý, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng sản phẩm du lịch đêm tại Hạ Long còn hạn chế: Khoảng 80% du khách quốc tế và nội địa không biết các điểm vui chơi, ăn uống về đêm tại Hạ Long. Các sản phẩm chủ yếu tập trung vào ẩm thực và chợ đêm, thiếu các hoạt động giải trí, văn hóa đặc sắc. Doanh thu từ du lịch đêm chiếm chưa đến 15% tổng doanh thu du lịch thành phố trong giai đoạn 2018-2020.

  2. Quản lý nhà nước chưa đồng bộ và thiếu hiệu quả: Bộ máy quản lý nhà nước về du lịch đêm còn phân tán, chưa có chiến lược phát triển cụ thể và thiếu nguồn nhân lực chuyên môn. Chỉ khoảng 40% cán bộ quản lý được đào tạo chuyên sâu về du lịch đêm. Việc giám sát, kiểm tra và xử lý vi phạm chưa thường xuyên, dẫn đến tình trạng hoạt động tự phát và thiếu an toàn.

  3. Nhận thức và tham gia của cộng đồng còn hạn chế: Chỉ khoảng 35% người dân địa phương tham gia trực tiếp vào các hoạt động du lịch đêm. Nhận thức về vai trò của du lịch đêm trong phát triển kinh tế và bảo tồn văn hóa chưa cao, ảnh hưởng đến sự phối hợp và phát triển bền vững.

  4. Khách du lịch đánh giá thấp chất lượng dịch vụ: Khoảng 60% khách khảo sát cho rằng dịch vụ du lịch đêm tại Hạ Long chưa đáp ứng được kỳ vọng về đa dạng sản phẩm, an ninh trật tự và tiện ích. So sánh với các thành phố như Đà Nẵng hay Hà Nội, Hạ Long còn thua kém về quy mô và chất lượng sản phẩm du lịch đêm.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ việc thiếu quy hoạch bài bản và chính sách phát triển đồng bộ. So với kinh nghiệm quản lý nhà nước về du lịch đêm tại Hà Nội và Đà Nẵng, Hạ Long chưa xây dựng được khung pháp lý và chiến lược phát triển phù hợp, dẫn đến việc khai thác tiềm năng chưa hiệu quả. Việc thiếu nguồn nhân lực chuyên môn và công tác đào tạo chưa được chú trọng cũng làm giảm năng lực quản lý và chất lượng dịch vụ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ hài lòng của khách du lịch theo từng nhóm sản phẩm, bảng phân tích cơ cấu nguồn nhân lực và sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý nhà nước. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức cộng đồng và tăng cường phối hợp giữa các bên liên quan để phát triển du lịch đêm bền vững.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và hoàn thiện chiến lược phát triển du lịch đêm: Đề xuất thành phố Hạ Long xây dựng chiến lược phát triển du lịch đêm rõ ràng, có mục tiêu cụ thể về đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao chất lượng dịch vụ và phát triển bền vững trong vòng 3-5 năm tới. Chủ thể thực hiện là UBND thành phố phối hợp với Sở Du lịch và các doanh nghiệp.

  2. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực quản lý: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu cho cán bộ quản lý và nhân viên ngành du lịch về quản lý sản phẩm du lịch đêm, kỹ năng phục vụ và an ninh trật tự. Mục tiêu đạt 80% cán bộ quản lý được đào tạo trong 2 năm. Chủ thể thực hiện là Sở Du lịch phối hợp với các trường đào tạo chuyên ngành.

  3. Phát triển cơ sở hạ tầng và hệ sinh thái du lịch đêm: Đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch đêm như hệ thống chiếu sáng, giao thông, an ninh, đồng thời phát triển các khu vui chơi giải trí, phố ẩm thực, chợ đêm đặc trưng. Thời gian thực hiện trong 3 năm, chủ thể là chính quyền địa phương và nhà đầu tư tư nhân.

  4. Tăng cường tuyên truyền, quảng bá và nâng cao nhận thức cộng đồng: Triển khai các chương trình truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của người dân về vai trò của du lịch đêm, khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong phát triển sản phẩm. Chủ thể thực hiện là Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với các tổ chức xã hội trong vòng 1-2 năm.

  5. Tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm: Thiết lập hệ thống kiểm tra, giám sát hoạt động du lịch đêm thường xuyên, xử lý nghiêm các vi phạm về an ninh, vệ sinh và kinh doanh trái phép nhằm đảm bảo môi trường du lịch an toàn, lành mạnh. Chủ thể thực hiện là các cơ quan chức năng địa phương, thực hiện liên tục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch: Giúp xây dựng chính sách, quy hoạch và nâng cao hiệu quả quản lý sản phẩm du lịch đêm, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

  2. Doanh nghiệp và nhà đầu tư trong ngành du lịch: Cung cấp thông tin về thực trạng thị trường, nhu cầu khách hàng và các giải pháp phát triển sản phẩm du lịch đêm, hỗ trợ định hướng đầu tư hiệu quả.

  3. Các tổ chức đào tạo và nghiên cứu: Là tài liệu tham khảo để phát triển chương trình đào tạo nguồn nhân lực du lịch, nghiên cứu chuyên sâu về quản lý và phát triển sản phẩm du lịch đêm.

  4. Cộng đồng dân cư địa phương: Nâng cao nhận thức về vai trò của du lịch đêm trong phát triển kinh tế - xã hội, khuyến khích sự tham gia tích cực vào các hoạt động du lịch, bảo tồn văn hóa và môi trường.

Câu hỏi thường gặp

  1. Du lịch đêm là gì và có đặc điểm gì nổi bật?
    Du lịch đêm là các hoạt động du lịch diễn ra từ 18h đến 6h sáng, bao gồm tham quan, giải trí, ẩm thực và mua sắm. Đặc điểm nổi bật là tính vô hình, không thể lưu kho, mang tính tổng hợp và đặc thù, đòi hỏi sự liên kết chặt chẽ giữa các dịch vụ.

  2. Tại sao quản lý nhà nước lại quan trọng đối với sản phẩm du lịch đêm?
    Quản lý nhà nước tạo môi trường pháp lý, tổ chức bộ máy quản lý, xây dựng chính sách và giám sát hoạt động nhằm đảm bảo phát triển bền vững, an toàn và hiệu quả của du lịch đêm, đồng thời bảo vệ quyền lợi của khách du lịch và cộng đồng.

  3. Những khó khăn chính trong phát triển du lịch đêm tại Hạ Long là gì?
    Khó khăn gồm thiếu sản phẩm đặc trưng, quản lý chưa đồng bộ, nguồn nhân lực hạn chế, nhận thức cộng đồng thấp và cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng đủ nhu cầu phát triển du lịch đêm.

  4. Các giải pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả quản lý du lịch đêm?
    Bao gồm xây dựng chiến lược phát triển, đào tạo nguồn nhân lực, đầu tư cơ sở hạ tầng, tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng và tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động du lịch đêm.

  5. Làm thế nào để cộng đồng địa phương tham gia tích cực vào phát triển du lịch đêm?
    Thông qua các chương trình đào tạo, tuyên truyền nâng cao nhận thức, tạo cơ hội việc làm và khuyến khích sự tham gia trong các hoạt động du lịch đêm, đồng thời đảm bảo lợi ích kinh tế và bảo tồn văn hóa địa phương.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước đối với sản phẩm du lịch đêm, đặc biệt tại thành phố Hạ Long.
  • Thực trạng quản lý và phát triển sản phẩm du lịch đêm còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế và sự hài lòng của khách du lịch.
  • Các yếu tố khách quan và chủ quan như chính sách, cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực và nhận thức cộng đồng đều tác động mạnh đến sự phát triển du lịch đêm.
  • Đề xuất các giải pháp đồng bộ về chiến lược, đào tạo, đầu tư, tuyên truyền và kiểm tra nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển sản phẩm du lịch đêm.
  • Tiếp theo, cần triển khai các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2023-2025, đồng thời theo dõi, đánh giá và điều chỉnh chính sách để phát triển du lịch đêm bền vững, góp phần thúc đẩy kinh tế xã hội của thành phố Hạ Long.

Hành động ngay hôm nay để khai thác tối đa tiềm năng du lịch đêm tại Hạ Long, tạo nên điểm đến hấp dẫn và phát triển kinh tế địa phương bền vững!