I. Tổng Quan Về Quản Lý Tổ Chuyên Môn THPT Thạnh Phú
Giáo dục đóng vai trò then chốt trong sự phát triển của cá nhân, cộng đồng và quốc gia. Nghị quyết 29-NQ-TW nhấn mạnh sự cần thiết đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo để đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đổi mới này đòi hỏi sự thay đổi đồng bộ trong các yếu tố của quá trình giáo dục, trong đó quản lý giáo dục đóng vai trò then chốt, đặc biệt tại các trường THPT. Chiến lược phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2011-2020 xác định đổi mới quản lý giáo dục là một giải pháp đột phá. Điều này khẳng định tầm quan trọng của việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, gắn liền với ứng dụng khoa học công nghệ và nâng cao chất lượng giáo dục từ cơ sở, bắt đầu từ hoạt động của tổ chuyên môn.
1.1. Vai Trò Của Tổ Chuyên Môn Trong Trường THPT
Tổ chuyên môn là đơn vị cơ sở trực tiếp quản lý, điều hành, kiểm tra, đánh giá hoạt động chuyên môn của giáo viên. Tổ chuyên môn đóng vai trò quan trọng trong đổi mới dạy và học, đặc biệt là đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá. Đây là trung tâm bồi dưỡng giáo viên, giúp nâng cao năng lực chuyên môn và thực hiện tốt đổi mới phương pháp. Giáo viên có điều kiện thuận lợi nhất để rèn luyện và nâng cao trình độ tại tổ chuyên môn. Hoạt động chuyên môn của tổ là hoạt động thiết yếu, chủ lực trong tất cả hoạt động giáo dục. Đổi mới giáo dục cần bắt đầu từ đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn.
1.2. Đổi Mới Sinh Hoạt Tổ Chuyên Môn Theo Chỉ Đạo
Bộ GD&ĐT đang chỉ đạo thực hiện nhiều nội dung đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn thông qua các công văn hướng dẫn. Các tài liệu tập trung vào sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học, đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá, xây dựng chủ đề và dạy học theo chủ đề. Cán bộ quản lý các trường THPT cần thay đổi trong quản lý để các hoạt động của tổ chuyên môn được thực hiện hiệu quả. Tổ chuyên môn là một bộ phận cấu thành của bộ máy tổ chức, quản lý nhà trường, nơi trực tiếp quản lý, điều hành, kiểm tra đánh giá hoạt động chuyên môn và bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn của giáo viên.
II. Thực Trạng Quản Lý Tổ Chuyên Môn Thách Thức Giải Pháp
Mặc dù có vai trò quan trọng, hoạt động của tổ chuyên môn tại một số trường THPT còn nhiều hạn chế. Nhiều tổ trưởng chuyên môn chưa phát huy hết vai trò, chưa khai thác hết tiềm năng để nâng cao chất lượng hoạt động của tổ. Điều này dẫn đến hoạt động của các tổ chưa đồng đều, hiệu quả giáo dục chưa cao. Do đó, nâng cao chất lượng giáo dục đòi hỏi đổi mới quản lý, tăng cường năng lực quản lý cho tổ trưởng chuyên môn. Đây là một trong những giải pháp đột phá nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn.
2.1. Vị Trí Vai Trò Của Tổ Chuyên Môn Trong Trường THPT
Tổ chuyên môn trong trường trung học có vị trí, vai trò, chức năng và nhiệm vụ rất quan trọng đối với chất lượng và hiệu quả của quá trình dạy và học. Tổ chuyên môn là nơi chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm giảng dạy, chuyên môn nghiệp vụ, phương pháp giảng dạy thông qua các hoạt động dự giờ, thao giảng, sinh hoạt chuyên để nâng cao chất lượng dạy và học của nhà trường. Hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà trường có vai trò quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ và kế hoạch năm học của nhà trường, góp phần nâng cao chất lượng dạy học bộ môn và các hoạt động giáo dục, giúp cho Ban Giám hiệu nâng cao hiệu quả công tác quản lý chuyên môn đặc biệt là hoạt động dạy và học trong trường.
2.2. Vai Trò Của Tổ Trưởng Chuyên Môn Trong Quản Lý
Tổ trưởng chuyên môn là người trực tiếp quản lí hoạt động giảng dạy của giáo viên, quản lí hoạt động học tập của học sinh và các hoạt động khác theo sự phân công của hiệu trưởng để thực hiện. Tổ trưởng chuyên môn với vai trò là tham mưu cho hiệu trưởng về công tác quản lý chuyên môn của nhà trường, trong phạm vi tổ, từ khâu xét duyệt kế hoạch bộ môn, kế hoạch phụ đạo học sinh yếu, bồi dưỡng học sinh giỏi, kế hoạch tổ chức các chuyên đề, kế hoạch thi giáo viên giỏi, kế hoạch dự giờ thăm lớp, trên cơ sở đã nắm chắc từng thành viên trong tổ chuyên môn. Tổ trưởng chuyên môn còn có nhiệm vụ đôn đốc, theo dõi, uốn nắn việc thực hiện kế hoạch của từng thành viên trong tổ. Qua đó, tổ chức đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp, xếp loại thi đua vào cuối năm học một cách chính xác và công tâm.
III. Phương Pháp Quản Lý Hiệu Quả Hoạt Động Tổ Chuyên Môn THPT
Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn hiện đang là vấn đề được các cấp quản lý giáo dục quan tâm sâu sắc. Việc tìm biện pháp phù hợp để cải tiến nội dung hoạt động tổ chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng dạy và học là một trong những vấn đề đặt ra hàng đầu trong công tác giáo dục hiện nay. Tổ chuyên môn là bộ phận cấu thành trong bộ máy tổ chức, quản lí của trường phổ thông nói chung và trường trung học phổ thông (THPT) nói riêng. Trong trường THPT, các tổ chuyên môn có mối quan hệ hợp tác với nhau, phối hợp với các các bộ phận khác và các tổ chức đoàn thể trong nhà trường nhằm thực hiện thành công chiến lược phát triển của nhà trường, chương trình giáo dục, các hoạt động giáo dục và các hoạt động khác hướng tới mục tiêu giáo dục.
3.1. Nhiệm Vụ Của Tổ Chuyên Môn Theo Quy Định
Thông tư 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Điều lệ trường THCS, trường THPT và trường PT có nhiều cấp học cũng dành Điều 16 quy định về hoạt động của tổ chuyên môn. Điều này càng cho thấy tầm quan trọng của tổ chuyên môn trong trường THPT. Tổ chuyên môn trong nhà trường hoạt động hiệu quả là yếu tố góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của nhà trường. Vì thế, quản lí hoạt động của tổ chuyên môn là nhiệm vụ quan trọng của hiệu trưởng nhà trường. Tổ chuyên môn có các nhiệm vụ cụ thể theo quy định của Điều lệ Trường THPT: Xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn xây dựng và quản lý kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch giáo dục, phân phối chương trình môn học của Bộ Giáo dục và Đào tạo và kế hoạch năm học của nhà trường; tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ, tham gia đánh giá xếp loại các thành viên của tổ theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; đề xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên.
3.2. Quản Lý Hoạt Động Tổ Chuyên Môn Bản Chất Mục Tiêu
Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn về bản chất là quản lý việc thực hiện mục tiêu, nội dung chương trình, quản lý việc thực hiện quy chế chuyên môn, quản lý sinh hoạt chuyên môn, đổi mới phương pháp giáo dục và dạy học cũng như các giải pháp hỗ trợ khác nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Ban giám hiệu, đặc biệt là hiệu trưởng trong nhà trường THPT có vai trò to lớn trong quản lý, chỉ đạo hoạt động của các tổ chuyên môn, thông qua tổ trưởng và tập thể giáo viên để thúc đẩy hoạt động nâng cao chất lượng giáo dục và dạy học trong nhà trường.
IV. Đánh Giá Thực Trạng Quản Lý Tổ Chuyên Môn Tại Thạnh Phú
Trong thực tiễn, việc quản lí hoạt động tổ chuyên môn ở một số trường THPT đôi lúc vẫn còn mang tính hình thức. Tại các trường THPT ở huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre, công tác này vẫn còn những hạn chế nhất định trong việc lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra như xây dựng kế hoạch hoạt động, công tác tổ chức hoạt động chuyên môn chuyên sâu theo chuyên đề, bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên,.trong hoạt động tổ chuyên môn chưa đảm bảo khoa học, phù hợp với thực tiễn yêu cầu phát triển nhà trường.
4.1. Nghiên Cứu Về Quản Lý Tổ Chuyên Môn Tổng Quan
Đã có một số công trình nghiên cứu về hoạt động của tổ chuyên môn và quản lí hoạt động của tổ chuyên môn tại một số địa phương. Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu về vấn đề quản lí hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THPT tại huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre. Từ các lí do trên, việc nghiên cứu đề tài “Quản lí hoạt động tổ chuyên môn tại các trường THPT huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre” là cần thiết, nhằm tìm ra các biện pháp quản lí hoạt động của tổ chuyên môn, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THPT ở huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre.
4.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Quản Lý Tổ Chuyên Môn
Mục đích nghiên cứu là trên cơ sở nghiên cứu lí luận về quản lí hoạt động của tổ chuyên môn ở trường THPT và khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động của tổ chuyên môn tại các trường THPT huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre, đề xuất các biện pháp quản lí hoạt động của tổ chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn tại các trường THPT huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre.
V. Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Quản Lý Tổ Chuyên Môn THPT
Để nâng cao hiệu quả quản lý tổ chuyên môn, cần có các giải pháp đồng bộ, tập trung vào việc tăng cường năng lực cho tổ trưởng chuyên môn, đổi mới nội dung và phương pháp sinh hoạt tổ chuyên môn, và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của tổ chuyên môn. Các giải pháp này cần phù hợp với đặc điểm của từng trường THPT và điều kiện thực tế của địa phương.
5.1. Tăng Cường Năng Lực Cho Tổ Trưởng Chuyên Môn
Cần có các chương trình bồi dưỡng, tập huấn cho tổ trưởng chuyên môn về kỹ năng quản lý, điều hành, kiểm tra, đánh giá hoạt động chuyên môn. Đồng thời, cần tạo điều kiện để tổ trưởng chuyên môn được tham gia các hoạt động học tập, trao đổi kinh nghiệm với các đồng nghiệp trong và ngoài tỉnh.
5.2. Đổi Mới Nội Dung Và Phương Pháp Sinh Hoạt Tổ Chuyên Môn
Cần đổi mới nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng thiết thực, gắn liền với thực tiễn giảng dạy. Tăng cường các hoạt động chia sẻ kinh nghiệm, thảo luận chuyên môn, nghiên cứu bài học. Sử dụng các phương pháp sinh hoạt tổ chuyên môn linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với đặc điểm của từng bộ môn.
VI. Ứng Dụng Thực Tiễn Triển Vọng Quản Lý Tổ Chuyên Môn
Việc áp dụng các giải pháp quản lý tổ chuyên môn hiệu quả sẽ góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, đổi mới phương pháp dạy học, và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của các trường THPT. Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu, đánh giá và hoàn thiện các giải pháp quản lý tổ chuyên môn để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
6.1. Nâng Cao Chất Lượng Đội Ngũ Giáo Viên
Quản lý tổ chuyên môn hiệu quả giúp giáo viên có cơ hội học hỏi, trao đổi kinh nghiệm, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Điều này góp phần xây dựng đội ngũ giáo viên giỏi, tâm huyết, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
6.2. Đổi Mới Phương Pháp Dạy Học
Quản lý tổ chuyên môn hiệu quả tạo điều kiện cho giáo viên đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Tăng cường sử dụng các phương pháp dạy học hiện đại, ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy.
