Tổng quan nghiên cứu

Dịch vụ bay du lịch bằng máy bay trực thăng (MBTT) là một loại hình du lịch mới mẻ, mang tính đẳng cấp và trải nghiệm cao, đã xuất hiện tại Việt Nam từ những năm 1990 và phát triển mạnh trong giai đoạn 2014-2017. Theo số liệu của Tổng công ty trực thăng Việt Nam, năm 2017, lượng khách sử dụng dịch vụ đạt gần 9.000 lượt, tăng gần 5% so với năm 2016, cho thấy tiềm năng phát triển đáng kể của loại hình này. Tuy nhiên, dịch vụ này vẫn còn nhiều hạn chế như cơ sở hạ tầng nghèo nàn, đa số các điểm cất hạ cánh (CHC) là bãi dã chiến, chất lượng máy bay chưa phù hợp với khách hàng cao cấp, thủ tục bay phức tạp và chi phí cao. Những vấn đề này ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển ổn định của dịch vụ và mức độ cạnh tranh của ngành du lịch Việt Nam.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hệ thống hóa lý luận quản lý dịch vụ bay du lịch bằng MBTT, phân tích thực trạng công tác quản lý nhà nước (QLNN) về dịch vụ này tại Việt Nam trong giai đoạn 2014-2017, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý, góp phần phát triển bền vững loại hình du lịch đặc thù này. Phạm vi nghiên cứu bao gồm toàn lãnh thổ Việt Nam, tập trung vào các nội dung quản lý từ hệ thống văn bản pháp quy, quy hoạch mạng lưới, tổ chức bộ máy, đến công tác kiểm tra, kiểm soát. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý, thúc đẩy phát triển du lịch trực thăng, góp phần đa dạng hóa sản phẩm du lịch và tăng sức cạnh tranh của ngành du lịch Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý nhà nước về kinh tế và quản lý dịch vụ, kết hợp với các mô hình phát triển du lịch hiện đại. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết quản lý nhà nước về kinh tế: Nhấn mạnh vai trò của nhà nước trong việc hoạch định chính sách, xây dựng quy hoạch, tổ chức bộ máy và kiểm soát hoạt động kinh tế nhằm ổn định và phát triển bền vững nền kinh tế quốc dân. Lý thuyết này giúp phân tích cơ chế quản lý dịch vụ bay du lịch bằng MBTT trong bối cảnh kinh tế thị trường có sự điều tiết của nhà nước.

  2. Lý thuyết quản lý dịch vụ du lịch: Tập trung vào đặc điểm phi vật chất, tính đồng thời sản xuất và tiêu dùng, tính không thể lưu trữ của dịch vụ du lịch, đặc biệt là dịch vụ bay du lịch bằng MBTT. Lý thuyết này giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ, sự hài lòng của khách hàng và yêu cầu quản lý chuyên biệt.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý dịch vụ bay du lịch bằng MBTT, dịch vụ du lịch, quản lý nhà nước, quy hoạch mạng lưới dịch vụ bay, và kiểm tra, kiểm soát hoạt động bay. Mô hình nghiên cứu tập trung vào mối quan hệ giữa các yếu tố tự nhiên, kinh tế, văn hóa xã hội, an ninh chính trị với công tác quản lý nhà nước nhằm phát triển dịch vụ bay du lịch bằng MBTT.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu được thu thập từ các báo cáo chính thức của Cục Hàng không Việt Nam, Tổng công ty trực thăng Việt Nam, Tổng cục Du lịch, Tổng cục Thống kê, các Sở Du lịch tại Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Vũng Tàu và các tài liệu nghiên cứu liên quan. Dữ liệu bao gồm số liệu thống kê về số lượng khách, số giờ bay, số lượng máy bay trực thăng, các vi phạm và sự cố trong lĩnh vực du lịch trực thăng giai đoạn 2014-2017.

Phương pháp phân tích bao gồm:

  • Phân tích tổng hợp: Kết hợp lý luận và thực tiễn, sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và lịch sử để đánh giá toàn diện công tác quản lý.
  • Phân tích thống kê kinh tế: Sử dụng bảng tính Excel để tổng hợp, phân tích số liệu về tăng trưởng kinh tế, số lượng khách, số giờ bay, tỷ lệ vi phạm.
  • Phương pháp so sánh: So sánh các chỉ tiêu qua các năm, giữa các địa phương và với kinh nghiệm quốc tế.
  • Phân tổ và phân nhóm: Phân loại dữ liệu theo tiêu chí tự nhiên, kinh tế, văn hóa xã hội, an ninh chính trị để đánh giá tác động đến quản lý.
  • Phương pháp chuyên gia chuyên khảo: Thu thập ý kiến từ các chuyên gia, cán bộ quản lý, doanh nghiệp để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ số liệu thống kê và các ý kiến chuyên gia liên quan đến dịch vụ bay du lịch bằng MBTT trong giai đoạn 2014-2017. Phương pháp chọn mẫu dựa trên tính đại diện và khả năng thu thập dữ liệu đầy đủ, đảm bảo tính khách quan và chính xác của nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng khách sử dụng dịch vụ bay du lịch bằng MBTT: Năm 2017, lượng khách đạt gần 9.000 lượt, tăng gần 5% so với năm 2016. Số giờ bay dịch vụ cũng tăng tương ứng, phản ánh nhu cầu ngày càng cao và sự phát triển của loại hình du lịch này.

  2. Cơ sở hạ tầng và mạng lưới điểm cất hạ cánh còn hạn chế: Đa số các điểm CHC hiện nay là bãi dã chiến, chưa đáp ứng tiêu chuẩn của Cục Hàng không Việt Nam (CAAV). Tỷ lệ điểm CHC đạt chuẩn chỉ chiếm khoảng 60-70%, gây khó khăn cho việc mở rộng dịch vụ và đảm bảo an toàn bay.

  3. Bộ máy quản lý và công tác kiểm tra, kiểm soát còn nhiều bất cập: Hệ thống quản lý nhà nước về dịch vụ bay du lịch bằng MBTT chưa đồng bộ, thiếu sự phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan quản lý hàng không, quốc phòng và du lịch. Các vi phạm về an toàn bay, thủ tục bay và quản lý nhân sự vẫn xảy ra với tỷ lệ khoảng 10-15% trong các chuyến bay được kiểm tra.

  4. Chi phí dịch vụ cao và thủ tục phức tạp: Giá dịch vụ bay du lịch bằng MBTT tại Việt Nam dao động khoảng 2.600 USD một giờ bay, cao hơn nhiều so với khả năng chi trả của phần lớn khách du lịch trong nước. Thủ tục bay mất nhiều thời gian, ảnh hưởng đến trải nghiệm khách hàng và hiệu quả kinh doanh.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ nhiều yếu tố khách quan và chủ quan. Về khách quan, điều kiện tự nhiên như thời tiết, khí hậu có tính thời vụ cao, ảnh hưởng đến tần suất bay và trải nghiệm khách hàng. Về chủ quan, cơ sở hạ tầng chưa được đầu tư đồng bộ, bộ máy quản lý còn phân tán và thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành liên quan.

So sánh với kinh nghiệm quốc tế, các quốc gia như Trung Quốc và Thái Lan đã xây dựng cơ chế quản lý tập trung, chính sách ưu đãi đầu tư, đồng thời phát triển mạng lưới điểm CHC đạt chuẩn, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển dịch vụ bay du lịch bằng MBTT. Việt Nam cần học hỏi mô hình này để nâng cao hiệu quả quản lý.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng khách và số giờ bay giai đoạn 2014-2017, bảng tỷ lệ điểm CHC đạt chuẩn theo địa phương, và biểu đồ phân bố các vi phạm an toàn bay theo loại hình vi phạm. Những biểu đồ này giúp minh họa rõ nét thực trạng và xu hướng phát triển dịch vụ bay du lịch bằng MBTT tại Việt Nam.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện quy hoạch mạng lưới dịch vụ bay du lịch bằng MBTT

    • Động từ hành động: Xây dựng, điều chỉnh, phê duyệt
    • Target metric: Tăng tỷ lệ điểm CHC đạt chuẩn lên trên 90% trong 5 năm tới
    • Timeline: 2024-2029
    • Chủ thể thực hiện: Bộ Giao thông Vận tải phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch

  2. Nâng cao hiệu lực xây dựng, ban hành và triển khai thực hiện các quy định pháp luật liên quan

    • Động từ hành động: Rà soát, sửa đổi, bổ sung, phổ biến
    • Target metric: Giảm 50% số vi phạm về an toàn bay trong 3 năm tới
    • Timeline: 2024-2027
    • Chủ thể thực hiện: Cục Hàng không Việt Nam, các cơ quan quản lý nhà nước liên quan

  3. Hoàn thiện bộ máy tổ chức quản lý dịch vụ bay du lịch bằng MBTT

    • Động từ hành động: Tổ chức lại, đào tạo, nâng cao năng lực
    • Target metric: 100% cán bộ quản lý được đào tạo chuyên sâu về quản lý dịch vụ bay du lịch trong 2 năm
    • Timeline: 2024-2026
    • Chủ thể thực hiện: Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Nội vụ

  4. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát và giám sát hoạt động bay

    • Động từ hành động: Triển khai, giám sát, xử lý nghiêm
    • Target metric: 100% chuyến bay được kiểm tra định kỳ, giảm thiểu sự cố xuống dưới 1%
    • Timeline: 2024-2028
    • Chủ thể thực hiện: Cục Hàng không Việt Nam, Quân chủng Phòng không - Không quân

  5. Khuyến khích đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng và đa dạng hóa sản phẩm du lịch trực thăng

    • Động từ hành động: Hỗ trợ, ưu đãi, xúc tiến
    • Target metric: Thu hút ít nhất 5 dự án đầu tư mới trong lĩnh vực du lịch trực thăng trong 5 năm
    • Timeline: 2024-2029
    • Chủ thể thực hiện: Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các địa phương trọng điểm du lịch

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch và hàng không

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng, các yếu tố ảnh hưởng và giải pháp quản lý dịch vụ bay du lịch bằng MBTT để xây dựng chính sách phù hợp.
    • Use case: Cục Hàng không Việt Nam, Tổng cục Du lịch, Sở Du lịch các tỉnh thành.

  2. Doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ bay du lịch bằng MBTT

    • Lợi ích: Nắm bắt các quy định pháp luật, xu hướng phát triển và các giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh.
    • Use case: Tổng công ty trực thăng Việt Nam, các công ty lữ hành, vận tải hàng không.

  3. Nhà đầu tư và các tổ chức tài chính

    • Lợi ích: Đánh giá tiềm năng thị trường, rủi ro và cơ hội đầu tư vào lĩnh vực du lịch trực thăng.
    • Use case: Quỹ đầu tư, ngân hàng, các nhà đầu tư cá nhân.

  4. Các nhà nghiên cứu và học viên ngành quản lý kinh tế, du lịch và hàng không

    • Lợi ích: Cung cấp cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và dữ liệu thực tiễn để phát triển các nghiên cứu tiếp theo.
    • Use case: Sinh viên, nghiên cứu sinh, giảng viên các trường đại học kinh tế, du lịch, hàng không.

Câu hỏi thường gặp

  1. Dịch vụ bay du lịch bằng MBTT có những đặc điểm gì nổi bật?
    Dịch vụ này là loại hình du lịch cao cấp, mang tính trải nghiệm độc đáo với đặc điểm phi vật chất, sản xuất và tiêu dùng đồng thời, không thể lưu trữ. Khách hàng được bay trên không trung, ngắm cảnh thiên nhiên và danh thắng từ độ cao 150-1000m, tạo cảm giác mạo hiểm và sang trọng.

  2. Tại sao công tác quản lý dịch vụ bay du lịch bằng MBTT lại quan trọng?
    Quản lý giúp đảm bảo an toàn bay, phát triển bền vững dịch vụ, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh và nâng cao chất lượng sản phẩm. Ví dụ, việc kiểm tra, giám sát định kỳ giúp giảm thiểu các sự cố và vi phạm trong hoạt động bay.

  3. Những khó khăn chính trong phát triển dịch vụ bay du lịch bằng MBTT ở Việt Nam là gì?
    Bao gồm cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, điểm cất hạ cánh chưa đạt chuẩn, chi phí dịch vụ cao, thủ tục bay phức tạp và bộ máy quản lý chưa hiệu quả. Điều này làm hạn chế khả năng mở rộng và thu hút khách hàng.

  4. Kinh nghiệm quốc tế nào có thể áp dụng cho Việt Nam?
    Các quốc gia như Trung Quốc và Thái Lan đã xây dựng cơ chế quản lý tập trung, chính sách ưu đãi đầu tư, phát triển mạng lưới điểm CHC đạt chuẩn và tăng cường xúc tiến quảng bá. Việt Nam có thể học hỏi để hoàn thiện hệ thống quản lý và phát triển sản phẩm.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý dịch vụ bay du lịch bằng MBTT?
    Cần hoàn thiện quy hoạch mạng lưới, nâng cao năng lực bộ máy quản lý, tăng cường kiểm tra, kiểm soát, đồng thời xây dựng chính sách ưu đãi đầu tư và cải thiện cơ sở hạ tầng. Ví dụ, tăng tỷ lệ điểm CHC đạt chuẩn lên trên 90% sẽ giúp nâng cao an toàn và chất lượng dịch vụ.

Kết luận

  • Dịch vụ bay du lịch bằng MBTT là sản phẩm du lịch mới, đẳng cấp, có tiềm năng phát triển lớn tại Việt Nam nhưng còn nhiều hạn chế về cơ sở hạ tầng, quản lý và chi phí.
  • Công tác quản lý nhà nước bao gồm xây dựng chính sách, quy hoạch mạng lưới, tổ chức bộ máy, kiểm tra, kiểm soát là yếu tố then chốt để phát triển bền vững dịch vụ này.
  • Các yếu tố tự nhiên, kinh tế, văn hóa xã hội và an ninh chính trị ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả quản lý và phát triển dịch vụ bay du lịch bằng MBTT.
  • Kinh nghiệm quốc tế cho thấy sự cần thiết của cơ chế quản lý tập trung, chính sách ưu đãi và phát triển hạ tầng đồng bộ.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quy hoạch, nâng cao hiệu lực pháp luật, tổ chức bộ máy quản lý, tăng cường kiểm tra và khuyến khích đầu tư nhằm phát triển dịch vụ bay du lịch bằng MBTT trong 5 năm tới.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất, tổ chức đào tạo cán bộ quản lý, hoàn thiện hệ thống pháp luật và quy hoạch mạng lưới điểm CHC.

Call-to-action: Các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nhà đầu tư cần phối hợp chặt chẽ để thúc đẩy phát triển dịch vụ bay du lịch bằng MBTT, góp phần nâng cao vị thế ngành du lịch Việt Nam trên trường quốc tế.