## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngân sách quốc phòng ngày càng hạn hẹp, việc quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng (NSQP) trở thành một nhiệm vụ trọng yếu nhằm đảm bảo hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính, góp phần nâng cao sức mạnh quốc phòng và đời sống bộ đội. Theo số liệu tổng hợp giai đoạn 2016-2018 tại Ban Tài chính Bộ Tham mưu Quân khu 1 (BTM-QK1), công tác quản lý chi thường xuyên NSQP đã đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng vẫn còn tồn tại những hạn chế cần khắc phục. Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng quản lý chi thường xuyên NSQP tại BTM-QK1 trong giai đoạn này, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, tiết kiệm ngân sách nhà nước.

Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu bao gồm: hệ thống hóa cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về quản lý chi thường xuyên NSQP; đánh giá thực trạng công tác quản lý tại BTM-QK1, chỉ ra những kết quả và hạn chế; phân tích các yếu tố ảnh hưởng trong giai đoạn 2016-2018; đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên NSQP tại đơn vị. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào BTM-QK1 và các đơn vị trực thuộc, với dữ liệu thứ cấp từ năm 2016-2018 và khảo sát sơ cấp năm 2019, các giải pháp đề xuất hướng tới giai đoạn 2019-2025.

Nghiên cứu có ý nghĩa khoa học và thực tiễn quan trọng, cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng chính sách, hoàn thiện cơ chế quản lý chi thường xuyên NSQP, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách quốc phòng, đồng thời hỗ trợ phát triển an ninh quốc phòng và kinh tế xã hội địa phương.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý tài chính công, quản lý ngân sách nhà nước và quản lý chi thường xuyên nguồn NSQP, bao gồm:

- **Lý thuyết quản lý tài chính công**: Nhấn mạnh nguyên tắc quản lý theo dự toán, tiết kiệm hiệu quả và chi trực tiếp qua Kho bạc Nhà nước, đảm bảo tính minh bạch, công khai và hiệu quả trong sử dụng ngân sách.

- **Mô hình quản lý chi thường xuyên NSQP**: Quản lý chi thường xuyên NSQP là quá trình hệ thống từ lập dự toán, thực hiện dự toán, kế toán, quyết toán đến kiểm tra, thanh tra chi tiêu, chịu sự chi phối của các quy luật kinh tế và chiến tranh.

- **Khái niệm chính**: Chi thường xuyên NSQP bao gồm chi tiền lương, phụ cấp, trợ cấp, tiền ăn và chi kinh phí nghiệp vụ; quản lý chi thường xuyên NSQP là quá trình phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ tập trung nhằm phục vụ các chức năng quân đội.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu**: Kết hợp dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp gồm các văn bản pháp luật, báo cáo hoạt động, số liệu thống kê từ 2016-2018 của BTM-QK1 và các tài liệu ngành. Dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát bảng câu hỏi với 55 thủ trưởng và 32 nhân viên tài chính tại 19 đơn vị trực thuộc BTM-QK1.

- **Phương pháp phân tích**: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phân tổ thống kê, so sánh định lượng để đánh giá thực trạng quản lý chi thường xuyên NSQP. Phân tích dữ liệu khảo sát bằng thang đo Likert 5 điểm nhằm đánh giá mức độ quản lý các nội dung chi tiêu.

- **Timeline nghiên cứu**: Thu thập dữ liệu thứ cấp từ 2016-2018, khảo sát sơ cấp tháng 3-5/2019, phân tích và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2019-2025.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Thực trạng lập và phân bổ dự toán chi thường xuyên NSQP**: Tỷ lệ dự toán chi tiền lương, phụ cấp, trợ cấp, tiền ăn đạt trên 100,7% so với dự toán giao, kinh phí nghiệp vụ tự chi đạt 98,54% trong năm 2018. Việc lập dự toán được thực hiện đúng mẫu biểu, thời gian quy định, tuy nhiên còn tồn tại một số sai sót nhỏ trong việc sát thực tế nhu cầu.

2. **Thực hiện dự toán và chi tiêu ngân sách**: Việc cấp phát và chi tiêu ngân sách được thực hiện đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức, đảm bảo kịp thời cho các nhiệm vụ quân sự. Tuy nhiên, năng lực cán bộ tài chính còn hạn chế, gây khó khăn trong quản lý chi tiêu hiệu quả.

3. **Công tác kế toán và quyết toán**: Các đơn vị đã thực hiện kế toán chi thường xuyên NSQP đầy đủ, chính xác, áp dụng phần mềm kế toán hiện đại. Quyết toán chi ngân sách được thực hiện kịp thời, chặt chẽ, đáp ứng yêu cầu quản lý tài chính.

4. **Kiểm tra, thanh tra chi thường xuyên NSQP**: Công tác kiểm tra, thanh tra được tổ chức thường xuyên, phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm, góp phần nâng cao tính minh bạch và hiệu quả sử dụng ngân sách.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân các tồn tại chủ yếu do đặc thù hoạt động đa dạng của các đơn vị, năng lực cán bộ tài chính chưa đồng đều, và việc triển khai chính sách tài chính còn hạn chế. So sánh với các nghiên cứu tại Bộ chỉ huy quân sự các tỉnh Bắc Ninh, Thái Nguyên và Cao Bằng cho thấy các đơn vị này cũng gặp những khó khăn tương tự nhưng đã có nhiều kinh nghiệm trong việc nâng cao hiệu quả quản lý chi thường xuyên NSQP.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ thực hiện dự toán chi theo từng năm, bảng tổng hợp đánh giá mức độ quản lý chi tiêu qua khảo sát Likert, giúp minh họa rõ nét thực trạng và xu hướng cải thiện.

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Hoàn thiện xây dựng định mức chi phí và lập dự toán chi thường xuyên**: Cần cập nhật, điều chỉnh định mức chi phù hợp với thực tế, tăng cường đào tạo cán bộ lập dự toán chính xác, đảm bảo dự toán sát với nhu cầu thực tế. Thời gian thực hiện: 2019-2021, chủ thể: Ban Tài chính BTM-QK1 phối hợp với Bộ Tài chính.

2. **Chỉ đạo thực hiện dự toán chi thường xuyên NSQP**: Tăng cường kiểm soát, giám sát việc chấp hành dự toán, xử lý nghiêm các trường hợp chi sai chế độ. Thời gian: 2019-2025, chủ thể: Ban Tài chính và các đơn vị trực thuộc.

3. **Hoàn thiện công tác kế toán, quyết toán**: Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính, nâng cao trình độ cán bộ kế toán, đảm bảo quyết toán chính xác, kịp thời. Thời gian: 2019-2023, chủ thể: Ban Tài chính, Cục Tài chính Bộ Quốc phòng.

4. **Tăng cường kiểm tra, thanh tra tài chính**: Xây dựng kế hoạch kiểm tra định kỳ, đột xuất, nâng cao hiệu quả phát hiện và xử lý vi phạm, đảm bảo tính minh bạch và tiết kiệm ngân sách. Thời gian: liên tục, chủ thể: Ban Tài chính, Cục Tài chính.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. **Cơ quan quản lý tài chính quân đội**: Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo để hoàn thiện chính sách, quy trình quản lý chi thường xuyên NSQP, nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách.

2. **Các đơn vị dự toán ngân sách quốc phòng**: Áp dụng các giải pháp đề xuất để cải thiện công tác lập dự toán, thực hiện chi tiêu, kế toán và quyết toán ngân sách.

3. **Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, tài chính công**: Tham khảo luận văn để hiểu rõ về quản lý chi thường xuyên NSQP trong bối cảnh thực tiễn quân đội Việt Nam.

4. **Cơ quan thanh tra, kiểm tra tài chính**: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng kế hoạch kiểm tra, thanh tra hiệu quả, góp phần nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm trong quản lý ngân sách.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng gồm những khoản nào?**  
Chi thường xuyên NSQP bao gồm chi tiền lương, phụ cấp, trợ cấp, tiền ăn và chi kinh phí nghiệp vụ phục vụ các hoạt động thường xuyên của quân đội.

2. **Tại sao quản lý chi thường xuyên NSQP lại quan trọng?**  
Quản lý chi thường xuyên NSQP giúp đảm bảo sử dụng ngân sách đúng mục đích, tiết kiệm, hiệu quả, góp phần nâng cao sức mạnh quốc phòng và đời sống bộ đội.

3. **Phương pháp lập dự toán chi thường xuyên NSQP như thế nào?**  
Lập dự toán dựa trên định mức, tiêu chuẩn, chi phí thực hiện nhiệm vụ và số liệu thực hiện năm trước, kết hợp điều chỉnh theo yếu tố thay đổi trong năm.

4. **Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi thường xuyên NSQP là gì?**  
Bao gồm chế độ chính sách quản lý tài chính công, tổ chức bộ máy, trình độ cán bộ, cơ sở vật chất, đặc điểm đơn vị bị quản lý.

5. **Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý chi thường xuyên NSQP?**  
Thông qua hoàn thiện định mức chi phí, nâng cao năng lực cán bộ, ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường kiểm tra, thanh tra và thực hiện nghiêm các nguyên tắc quản lý.

## Kết luận

- Quản lý chi thường xuyên NSQP tại Ban Tài chính BTM-QK1 đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong giai đoạn 2016-2018, tuy nhiên còn tồn tại hạn chế do năng lực cán bộ và đặc thù đơn vị.  
- Việc lập dự toán, thực hiện chi tiêu, kế toán, quyết toán và kiểm tra, thanh tra được thực hiện theo quy định nhưng cần nâng cao hơn nữa tính chính xác và hiệu quả.  
- Các yếu tố ảnh hưởng chính gồm chính sách quản lý tài chính, tổ chức bộ máy, trình độ cán bộ và cơ sở vật chất.  
- Đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên NSQP tập trung vào xây dựng định mức, nâng cao năng lực, ứng dụng CNTT và tăng cường kiểm tra, thanh tra.  
- Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc hoàn thiện quản lý chi thường xuyên NSQP tại BTM-QK1 và các đơn vị tương tự, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách quốc phòng trong giai đoạn 2019-2025.

**Hành động tiếp theo:** Các cơ quan liên quan cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển quốc phòng.