Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 1954 – 1975, phong trào đấu tranh chính trị ở đô thị Phú Yên, đặc biệt là tại thị xã Tuy Hòa, đã trở thành một bộ phận quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân miền Nam Việt Nam. Với dân số khoảng 188.000 người vào năm 1970, đô thị Tuy Hòa là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của tỉnh Phú Yên, có vị trí chiến lược quan trọng về quân sự và kinh tế trong khu vực Nam Trung Bộ. Phong trào đấu tranh chính trị tại đây diễn ra liên tục, quyết liệt, thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia với nhiều hình thức đa dạng, phối hợp chặt chẽ với đấu tranh vũ trang và binh vận.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là làm rõ âm mưu, thủ đoạn của đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn đối với miền Nam nói chung và đô thị Phú Yên nói riêng; hệ thống lại chủ trương của Đảng, Liên Khu ủy V và Đảng bộ Phú Yên trong chỉ đạo phong trào đấu tranh chính trị; dựng lại bức tranh toàn cảnh về phong trào đấu tranh chính trị ở đô thị Phú Yên trong giai đoạn 1954 – 1975; đồng thời rút ra đặc điểm, ý nghĩa và bài học kinh nghiệm từ phong trào này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào không gian đô thị Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, trong khoảng thời gian từ Hiệp định Giơnevơ (21/7/1954) đến ngày giải phóng Phú Yên (1/4/1975).

Nghiên cứu có ý nghĩa khoa học trong việc làm sáng tỏ sự năng động, sáng tạo của các cấp bộ Đảng trong vận dụng đường lối kháng chiến, đồng thời góp phần nâng cao nhận thức về vai trò của đấu tranh chính trị trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Về ý nghĩa thực tiễn, luận văn cung cấp nguồn tư liệu quý giá phục vụ công tác nghiên cứu, giảng dạy lịch sử địa phương, giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ, đồng thời rút ra bài học kinh nghiệm cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên cơ sở phương pháp luận chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về nghiên cứu lịch sử, chiến tranh cách mạng và chiến tranh nhân dân. Hai lý thuyết trọng tâm được áp dụng là:

  • Lý thuyết chiến tranh nhân dân: Nhấn mạnh vai trò của quần chúng nhân dân trong cuộc kháng chiến, kết hợp đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang, tạo thành sức mạnh tổng hợp để đánh bại kẻ thù.

  • Lý thuyết về đấu tranh chính trị trong cách mạng: Phân tích các hình thức đấu tranh chính trị hợp pháp, nửa hợp pháp và bất hợp pháp, vai trò của các tổ chức quần chúng và sự lãnh đạo của Đảng trong việc tổ chức, vận động nhân dân tham gia phong trào.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: phong trào đấu tranh chính trị, đấu tranh vũ trang, binh vận, chiến tranh nhân dân, cơ sở cách mạng, và chiến lược “hai chân”, “ba mũi giáp công” trong kháng chiến.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu lịch sử kết hợp với phương pháp logic và các phương pháp liên ngành như phân tích, so sánh, tổng hợp, nghiên cứu tài liệu và điền dã. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm các tài liệu thành văn, văn kiện Đảng, các công trình nghiên cứu lịch sử, tài liệu lưu trữ tại kho lưu trữ tỉnh Phú Yên, tranh ảnh tại Bảo tàng Phú Yên, cùng các tạp chí chuyên ngành và nguồn tài liệu trên internet.

Phương pháp chọn mẫu tập trung vào các tài liệu có giá trị lịch sử, phản ánh trung thực diễn biến phong trào đấu tranh chính trị ở đô thị Phú Yên trong giai đoạn 1954 – 1975. Quá trình nghiên cứu kéo dài từ năm 2019 đến 2021, bao gồm thu thập, phân tích và tổng hợp dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau nhằm đảm bảo tính khách quan và toàn diện.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Phong trào đấu tranh chính trị diễn ra liên tục và quyết liệt: Từ năm 1954 đến 1975, phong trào đấu tranh chính trị ở đô thị Tuy Hòa phát triển mạnh mẽ với nhiều hình thức đa dạng như biểu tình, mít tinh, tẩy chay các cuộc bầu cử giả hiệu, đấu tranh trong nhà tù và vận động quần chúng chống lại các chính sách đàn áp của Mỹ - Diệm. Ví dụ, trong cuộc “Trưng cầu dân ý” năm 1955, nhiều khu vực như thôn Phú Lạc có tỷ lệ tẩy chay lên đến gần 100%, bất chấp sự cưỡng bức và đàn áp của địch.

  2. Vai trò lãnh đạo của Đảng và Liên Khu ủy V là nhân tố quyết định: Dưới sự chỉ đạo của Đảng bộ Phú Yên và Liên Khu ủy V, phong trào đấu tranh chính trị được tổ chức chặt chẽ, kết hợp linh hoạt giữa đấu tranh hợp pháp, nửa hợp pháp và bất hợp pháp. Các nghị quyết của Trung ương Đảng như Nghị quyết 15 (1959) đã được cụ thể hóa thành các chủ trương phù hợp với tình hình địa phương, góp phần giữ vững và phát triển lực lượng cách mạng.

  3. Phong trào thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia: Không chỉ có công nhân, nông dân mà cả phụ nữ, thanh niên, trí thức và các tầng lớp khác đều tích cực tham gia phong trào. Phụ nữ Phú Yên đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng cán bộ, vận động quần chúng và tổ chức các hoạt động đấu tranh. Tỷ lệ tham gia của các tầng lớp này chiếm khoảng 60-70% dân số đô thị trong một số giai đoạn.

  4. Phong trào đấu tranh chính trị phối hợp chặt chẽ với đấu tranh vũ trang: Các hoạt động đấu tranh chính trị không tách rời đấu tranh vũ trang mà hỗ trợ lẫn nhau, tạo thành sức mạnh tổng hợp. Ví dụ, căn cứ núi Chóp Chài vừa là nơi tổ chức đấu tranh vũ trang, vừa là điểm tựa cho các hoạt động chính trị trong nội thị.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân thành công của phong trào đấu tranh chính trị ở đô thị Phú Yên xuất phát từ sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa đường lối đúng đắn của Đảng, sự năng động sáng tạo của các cấp bộ Đảng và tinh thần yêu nước kiên cường của nhân dân. So với các nghiên cứu trước đây chỉ đề cập khái quát về phong trào đấu tranh chính trị ở miền Nam, luận văn đã làm rõ hơn về đặc điểm, diễn biến và vai trò của phong trào tại một đô thị chiến lược như Tuy Hòa.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ tham gia phong trào của các tầng lớp xã hội theo từng giai đoạn, bảng tổng hợp các hình thức đấu tranh chính trị và mức độ ảnh hưởng của chúng, cũng như sơ đồ mô tả mối quan hệ phối hợp giữa đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang.

Kết quả nghiên cứu khẳng định phong trào đấu tranh chính trị ở đô thị Phú Yên không chỉ góp phần làm rối loạn hậu phương địch, suy giảm thế lực chính quyền Sài Gòn mà còn nâng cao giác ngộ chính trị cho các tầng lớp nhân dân, tạo tiền đề cho thắng lợi chung của cuộc kháng chiến.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ: Đẩy mạnh các chương trình giáo dục lịch sử địa phương, tổ chức các hoạt động trải nghiệm thực tế tại các di tích lịch sử để nâng cao nhận thức và lòng tự hào dân tộc. Chủ thể thực hiện: Sở Giáo dục và Đào tạo, các trường học; thời gian: 1-2 năm.

  2. Phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng trong xây dựng và bảo vệ an ninh chính trị: Tăng cường tổ chức các phong trào quần chúng, phát huy sức mạnh đoàn kết trong cộng đồng dân cư đô thị. Chủ thể thực hiện: Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội; thời gian: liên tục.

  3. Bảo tồn và phát huy các di tích lịch sử cách mạng: Đầu tư nâng cấp, bảo quản các di tích lịch sử liên quan đến phong trào đấu tranh chính trị, đồng thời phát triển du lịch lịch sử văn hóa gắn với giáo dục truyền thống. Chủ thể thực hiện: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; thời gian: 3-5 năm.

  4. Nghiên cứu và ứng dụng bài học kinh nghiệm trong công tác xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh: Áp dụng các bài học về xây dựng lực lượng chính trị, tổ chức quần chúng và phương pháp đấu tranh phù hợp với tình hình hiện nay. Chủ thể thực hiện: Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, các cấp ủy Đảng; thời gian: 1-3 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà nghiên cứu lịch sử và khoa học xã hội: Luận văn cung cấp nguồn tư liệu phong phú, phân tích sâu sắc về phong trào đấu tranh chính trị ở miền Nam, đặc biệt là tại đô thị Phú Yên, giúp mở rộng hiểu biết về chiến tranh cách mạng Việt Nam.

  2. Giáo viên và sinh viên ngành lịch sử, chính trị: Tài liệu tham khảo hữu ích cho việc giảng dạy, học tập và nghiên cứu về lịch sử kháng chiến chống Mỹ, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo.

  3. Cán bộ lãnh đạo, quản lý địa phương: Tham khảo để vận dụng các bài học kinh nghiệm trong công tác xây dựng và phát triển chính trị, xã hội, củng cố an ninh quốc phòng tại địa phương.

  4. Cộng đồng và các tổ chức văn hóa, giáo dục: Sử dụng luận văn để tổ chức các hoạt động giáo dục truyền thống, phát huy giá trị lịch sử trong phát triển văn hóa và du lịch địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Phong trào đấu tranh chính trị ở đô thị Phú Yên có điểm gì đặc biệt so với các địa phương khác?
    Phong trào ở đây diễn ra liên tục, quyết liệt với sự tham gia đông đảo của các tầng lớp nhân dân, phối hợp chặt chẽ giữa đấu tranh chính trị và vũ trang. Đặc biệt, vai trò lãnh đạo của Đảng bộ Phú Yên và Liên Khu ủy V được thể hiện rõ nét, tạo nên sức mạnh tổng hợp vượt qua nhiều khó khăn, thử thách.

  2. Các hình thức đấu tranh chính trị phổ biến trong giai đoạn 1954 – 1975 là gì?
    Bao gồm biểu tình, mít tinh, tẩy chay các cuộc bầu cử giả hiệu, đấu tranh trong nhà tù, vận động quần chúng chống lại các chính sách đàn áp, tổ chức các đoàn thể quần chúng hợp pháp và nửa hợp pháp để tuyên truyền, vận động.

  3. Vai trò của phụ nữ trong phong trào đấu tranh chính trị tại Phú Yên như thế nào?
    Phụ nữ đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng cán bộ, vận động quần chúng, tổ chức các hoạt động đấu tranh và giữ vững tinh thần cách mạng trong gia đình và cộng đồng, góp phần không nhỏ vào thành công của phong trào.

  4. Làm thế nào phong trào đấu tranh chính trị phối hợp với đấu tranh vũ trang?
    Phong trào chính trị tạo điều kiện thuận lợi cho đấu tranh vũ trang bằng cách củng cố cơ sở cách mạng, vận động quần chúng, làm rối loạn hậu phương địch, trong khi đấu tranh vũ trang bảo vệ phong trào chính trị và mở rộng ảnh hưởng.

  5. Bài học kinh nghiệm quan trọng nhất rút ra từ phong trào đấu tranh chính trị ở đô thị Phú Yên?
    Bài học cốt lõi là phải xây dựng lực lượng chính trị vững mạnh, tổ chức phong trào quần chúng rộng khắp, kết hợp linh hoạt các hình thức đấu tranh phù hợp với từng giai đoạn, đồng thời phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng và sức mạnh của nhân dân.

Kết luận

  • Luận văn đã dựng lại bức tranh toàn cảnh về phong trào đấu tranh chính trị ở đô thị Phú Yên trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 – 1975), làm rõ vai trò và đóng góp của phong trào trong thắng lợi chung của cách mạng miền Nam.
  • Phong trào diễn ra liên tục, quyết liệt, thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia với nhiều hình thức đấu tranh đa dạng, phối hợp chặt chẽ với đấu tranh vũ trang.
  • Sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng bộ Phú Yên và Liên Khu ủy V là nhân tố quyết định thành công của phong trào.
  • Luận văn rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu về xây dựng lực lượng chính trị, tổ chức quần chúng và phương pháp đấu tranh phù hợp với từng giai đoạn lịch sử.
  • Đề xuất các giải pháp nhằm phát huy giá trị lịch sử, giáo dục truyền thống cách mạng và vận dụng bài học kinh nghiệm vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Tiếp theo, cần triển khai các hoạt động giáo dục truyền thống, bảo tồn di tích lịch sử và nghiên cứu sâu hơn về các khía cạnh xã hội, văn hóa liên quan đến phong trào đấu tranh chính trị tại Phú Yên. Đề nghị các cơ quan chức năng, nhà nghiên cứu và cộng đồng cùng phối hợp thực hiện để phát huy hiệu quả nghiên cứu này.