Luận văn thạc sĩ về dạy học tích hợp liên môn chương Cacbon - Silic nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh THPT

• Tác giả: Bùi Thị Mơ
• Người hướng dẫn: Gs. Lâm Ngọc Thiềm
• Trường học: Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Sư phạm Hóa học
• Đề tài: Dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn chương “Cacbon - Silic” Hóa học 11 nâng cao nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trung học phổ thông
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lí do chọn đề tài
• 0.2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
• 0.3. Mục đích nghiên cứu
• 0.4. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.5. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
• 0.6. Phạm vi nghiên cứu
• 0.7. Giả thuyết khoa học
• 0.8. Phương pháp nghiên cứu
• 0.9. Đóng góp mới của đề tài
• 0.10. Cấu trúc của luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP LIÊN MÔN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CHO HỌC SINH
• 1.1. Đổi mới giáo dục phổ thông sau năm 2015 ở Việt Nam
• 1.2. Năng lực và việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh THPT
• 1.2.1. Khái niệm năng lực
• 1.2.2. Các loại năng lực
• 1.2.3. Phẩm chất, năng lực chung và năng lực đặc thù môn học cần phát triển cho học sinh trung học phổ thông
• 1.2.4. Phân tích cấu trúc năng lực GQVĐ của HS thông qua dạy học hóa học
• 1.3. Phương pháp đánh giá năng lực giải quyết vấn đề
• 1.4. Tích hợp liên môn và dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn
• 1.4.1. Khái niệm dạy học tích hợp liên môn
• 1.4.2. Chủ đề tích hợp liên môn và dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn
• 1.5. Một số phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực
• 1.5.1. Dạy học theo dự án
• 1.5.2. Dạy học WebQuest
• 1.6. Thực trạng dạy học hóa học theo chủ đề tích hợp liên môn hiện nay ở một số trường THPT tỉnh Nam Định
• 1.6.1. Điều tra thực trạng
• 1.6.2. Kết quả điều tra
• 2. CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP LIÊN MÔN TRONG DẠY HỌC CHƯƠNG “CACBON - SILIC” HÓA HỌC 11 NÂNG CAO
• 2.1. Phân tích chương “Cacbon - Silic” Hóa học 11 nâng cao
• 2.2. Mục tiêu, cấu trúc, nội dung chương “Cacbon - Silic”
• 2.3. Xác định các nội dung liên quan của kiến thức chương “Cacbon - Silic” với các môn học khác
• 2.4. Xây dựng các chủ đề tích hợp liên môn
• 2.5. Đề xuất nguyên tắc xây dựng chủ đề tích hợp liên môn
• 2.6. Đề xuất quy trình xây dựng các chủ đề tích hợp liên môn
• 2.7. Cấu trúc chủ đề tích hợp liên môn
• 2.8. Một số chủ đề tích hợp liên môn chương “Cacbon - Silic”
• 2.9. Đánh giá năng lực giải quyết vấn đề thông qua dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn
• 2.9.1. Tiêu chí đánh giá năng lực giải quyết vấn đề
• 2.9.2. Xây dựng bộ công cụ đánh giá năng lực GQVĐ
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm
• 3.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm
• 3.3. Địa bàn và đối tượng thực nghiệm sư phạm
• 3.4. Tiến trình thực nghiệm sư phạm
• 3.5. Đánh giá kiến thức liên môn có liên quan đến thực tiễn mà học sinh lĩnh hội được
• 3.6. Đánh giá năng lực giải quyết vấn đề của học sinh
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• CÁC PHIẾU HỎI GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

I. Tổng quan về phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh THPT

Phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trung học phổ thông (THPT) là một trong những mục tiêu quan trọng trong giáo dục hiện đại. Năng lực này không chỉ giúp học sinh có khả năng tư duy phản biện mà còn trang bị cho các em kỹ năng cần thiết để đối mặt với những thách thức trong cuộc sống. Chương trình giáo dục hiện nay đang hướng tới việc tích hợp các môn học, trong đó có chương Cacbon - Silic, nhằm tạo ra môi trường học tập phong phú và đa dạng.

1.1. Khái niệm năng lực giải quyết vấn đề trong giáo dục

Năng lực giải quyết vấn đề được hiểu là khả năng của học sinh trong việc nhận diện, phân tích và tìm ra giải pháp cho các vấn đề thực tiễn. Điều này bao gồm việc áp dụng kiến thức từ nhiều lĩnh vực khác nhau để đưa ra quyết định hợp lý.

1.2. Tầm quan trọng của việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề

Việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề giúp học sinh tự tin hơn trong việc đối mặt với các tình huống khó khăn. Nó cũng khuyến khích sự sáng tạo và khả năng làm việc nhóm, những yếu tố cần thiết trong môi trường làm việc hiện đại.

II. Thách thức trong việc dạy học tích hợp liên môn chương Cacbon Silic

Dạy học tích hợp liên môn chương Cacbon - Silic gặp phải nhiều thách thức. Một trong những vấn đề chính là sự thiếu hụt về tài liệu và phương pháp giảng dạy phù hợp. Giáo viên cần phải có kiến thức vững vàng về cả hóa học và các môn học liên quan để có thể thiết kế bài học hiệu quả.

2.1. Thiếu hụt tài liệu và phương pháp giảng dạy

Nhiều giáo viên vẫn còn gặp khó khăn trong việc tìm kiếm tài liệu phù hợp cho việc dạy học tích hợp. Điều này dẫn đến việc giảng dạy không đạt hiệu quả cao và không thu hút được sự chú ý của học sinh.

2.2. Khó khăn trong việc đánh giá năng lực học sinh

Việc đánh giá năng lực giải quyết vấn đề của học sinh trong bối cảnh dạy học tích hợp cũng là một thách thức lớn. Cần có các tiêu chí đánh giá rõ ràng và công cụ phù hợp để đo lường hiệu quả học tập.

III. Phương pháp dạy học tích hợp hiệu quả cho chương Cacbon Silic

Để phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh, việc áp dụng các phương pháp dạy học tích hợp là rất cần thiết. Các phương pháp này không chỉ giúp học sinh tiếp thu kiến thức mà còn khuyến khích sự sáng tạo và tư duy phản biện.

3.1. Dạy học theo dự án trong chương Cacbon Silic

Dạy học theo dự án là một phương pháp hiệu quả giúp học sinh áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Qua đó, học sinh có thể tự mình tìm ra giải pháp cho các vấn đề liên quan đến Cacbon và Silic trong cuộc sống hàng ngày.

3.2. Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học

Việc tích hợp công nghệ thông tin vào giảng dạy không chỉ giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách dễ dàng mà còn tạo ra môi trường học tập tương tác, khuyến khích sự tham gia của học sinh.

IV. Ứng dụng thực tiễn và kết quả nghiên cứu từ dạy học tích hợp

Nghiên cứu cho thấy việc dạy học tích hợp liên môn chương Cacbon - Silic đã mang lại nhiều kết quả tích cực. Học sinh không chỉ nắm vững kiến thức mà còn phát triển được nhiều kỹ năng mềm quan trọng.

4.1. Kết quả thực nghiệm sư phạm tại các trường THPT

Kết quả thực nghiệm cho thấy học sinh có sự tiến bộ rõ rệt trong việc giải quyết vấn đề sau khi tham gia các bài học tích hợp. Điều này chứng tỏ tính khả thi của phương pháp dạy học này.

4.2. Phản hồi từ học sinh và giáo viên

Phản hồi từ học sinh cho thấy các em cảm thấy hứng thú hơn với môn học khi được học theo cách tích hợp. Giáo viên cũng nhận thấy sự tiến bộ trong khả năng tư duy và giải quyết vấn đề của học sinh.

V. Kết luận và hướng phát triển tương lai cho dạy học tích hợp

Dạy học tích hợp liên môn chương Cacbon - Silic không chỉ giúp học sinh phát triển năng lực giải quyết vấn đề mà còn tạo ra môi trường học tập tích cực. Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các phương pháp dạy học tích hợp để nâng cao chất lượng giáo dục.

5.1. Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả dạy học

Cần có các giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả dạy học tích hợp, bao gồm việc đào tạo giáo viên và phát triển tài liệu giảng dạy phù hợp.

5.2. Tương lai của dạy học tích hợp trong giáo dục Việt Nam

Dạy học tích hợp sẽ tiếp tục là xu hướng trong giáo dục Việt Nam, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.