Khóa luận tốt nghiệp: Ứng dụng kỹ thuật Realtime PCR để phát hiện đột biến JAK2 V617F trong hội chứng tăng sinh tủy

• Tác giả: Bùi Quang Công
• Người hướng dẫn: TS. Dương Quốc Chính
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội - Trường Đại học Y Dược
• Chuyên ngành: Kỹ thuật xét nghiệm y học
• Đề tài: Ứng dụng kỹ thuật Realtime PCR để phát hiện đột biến JAK2-V617F trong hội chứng tăng sinh tủy
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp đại học
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Tổng quan về hội chứng tăng sinh tủy
• 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm dịch tễ học của hội chứng tăng sinh tủy
• 1.1.2. Tổng quan và cơ chế bệnh về gen liên quan đến hội chứng tăng sinh tủy
• 1.1.3. Tổng quan về gen JAK2-V617F
• 1.1.4. Đột biến gen JAK2
• 1.1.5. Một số kỹ thuật phát hiện các đột biến gen trong hội chứng tăng sinh tủy
• 1.1.5.1. Polymerase chain reaction (PCR) và AS - PCR
• 1.1.5.2. Nguyên lý kỹ thuật Real - time PCR. Taqman probe (Đầu dò) sử dụng trong Realtime - PCR
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Vật liệu, hóa chất và thiết bị nghiên cứu
• 2.2. Đối tượng nghiên cứu
• 2.3. Hóa chất và thiết bị nghiên cứu
• 2.4. Thời gian địa điểm nghiên cứu
• 2.5. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5.1. Thiết kế nghiên cứu. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5.2. Đánh giá nồng độ và chất lượng ADN trên máy quang phổ Nano Drop
• 2.5.3. Xét nghiệm phát hiện đột biến gen JAK2-V617F
• 2.5.4. Quản lý và phân tích số liệu
• 2.5.5. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô tả đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
• 3.1.1. Đặc điểm về tuổi và giới
• 3.2. Taqpath sử dụng cho xét nghiệm Realtime-PCR phát hiện đột biến JAK2-V617F
• 3.3. Tối ưu chu trình nhiệt cho xét nghiệm Realtime-PCR phát hiện đột biến JAK2-V617F
• 3.4. Khảo sát độ nhạy của quy trình Realtime - PCR phát hiện đột biến JAK2-V617F
• 3.5. Ứng dụng quy trình Realtime-PCR phát hiện đột biến JAK2-V617F
• 3.6. Phân bố tỷ lệ đột biến trong nghiên cứu. Kết quả phân bố tỷ lệ thể bệnh dương tính với JAK2-V617F
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Hoàn thiện quy trình xét nghiệm gen JAK2-V617F trong hội chứng tăng sinh tủy
• 4.3. Ứng dụng quy trình Realtime - PCR phát hiện đột biến JAK2-V617F
• KẾT LUẬN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC – DANH SÁCH BỆNH NHÂN NGHIÊN CỨU

I. Đột biến JAK2 V617F và hội chứng tăng sinh tủy

Đột biến JAK2 V617F là một đột biến điểm phổ biến trong hội chứng tăng sinh tủy (HCTST), bao gồm các bệnh lý như bệnh đa hồng cầu (ĐHC), tăng tiểu cầu nguyên phát (TTCNP), và hội chứng xơ tủy (HCXT). Đột biến này được phát hiện ở 65-97% bệnh nhân ĐHC, 23-57% bệnh nhân TTCNP, và 35-57% bệnh nhân HCXT. Đột biến JAK2 V617F làm thay đổi cấu trúc protein JAK2, dẫn đến tăng sinh không kiểm soát các tế bào máu, gây ra các triệu chứng lâm sàng nghiêm trọng.

1.1. Cơ chế bệnh sinh của đột biến JAK2 V617F

Đột biến JAK2 V617F xảy ra ở vị trí codon 617 trên exon 14 của gen JAK2, thay thế valine bằng phenylalanine. Điều này làm mất khả năng tự điều hòa của protein JAK2, dẫn đến tăng hoạt tính tyrosine kinase. Kết quả là các tế bào máu tăng sinh không kiểm soát, gây ra các rối loạn trong hội chứng tăng sinh tủy. Đột biến này cũng liên quan đến nguy cơ cao của các biến chứng huyết khối và xuất huyết.

1.2. Tầm quan trọng của đột biến JAK2 V617F trong chẩn đoán

Việc phát hiện đột biến JAK2 V617F đã cải thiện đáng kể quy trình chẩn đoán bệnh tủy. Đột biến này được coi là một dấu ấn sinh học quan trọng trong việc phân loại và điều trị các bệnh lý thuộc hội chứng tăng sinh tủy. Các phương pháp xét nghiệm di truyền như Realtime PCR đã được áp dụng rộng rãi để phát hiện đột biến này một cách chính xác và nhanh chóng.

II. Kỹ thuật Realtime PCR trong phát hiện đột biến JAK2 V617F

Kỹ thuật Realtime PCR là một phương pháp hiện đại và hiệu quả để phát hiện đột biến JAK2 V617F. Kỹ thuật này có độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn so với các phương pháp truyền thống như AS-PCR. Realtime PCR cho phép phát hiện đột biến trong thời gian ngắn, giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm chéo và tiết kiệm chi phí.

2.1. Nguyên lý hoạt động của Realtime PCR

Realtime PCR sử dụng đầu dò TaqMan để phát hiện sự khuếch đại DNA trong thời gian thực. Khi DNA đích được khuếch đại, đầu dò TaqMan phát ra tín hiệu huỳnh quang, cho phép xác định sự hiện diện của đột biến JAK2 V617F. Kỹ thuật này không cần thêm bước điện di sau phản ứng, giúp rút ngắn thời gian xét nghiệm.

2.2. Ưu điểm của Realtime PCR so với các phương pháp khác

So với AS-PCR, Realtime PCR có nhiều ưu điểm vượt trội như độ nhạy cao, thời gian thực hiện ngắn, và giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm chéo. Kỹ thuật này cũng cho phép định lượng mức độ đột biến, hỗ trợ trong việc theo dõi tiến triển bệnh và đánh giá hiệu quả điều trị.

III. Ứng dụng của Realtime PCR trong chẩn đoán hội chứng tăng sinh tủy

Realtime PCR đã được ứng dụng rộng rãi trong chẩn đoán đột biến gen JAK2 V617F ở bệnh nhân hội chứng tăng sinh tủy. Kỹ thuật này không chỉ giúp chẩn đoán chính xác mà còn hỗ trợ trong việc phân loại bệnh và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

3.1. Phân tích di truyền trong chẩn đoán bệnh tủy

Phân tích di truyền bằng Realtime PCR cho phép xác định sự hiện diện của đột biến JAK2 V617F trong các mẫu bệnh phẩm. Điều này giúp chẩn đoán sớm và chính xác các bệnh lý thuộc hội chứng tăng sinh tủy, từ đó cải thiện hiệu quả điều trị và tiên lượng bệnh.

3.2. Giá trị thực tiễn của Realtime PCR trong lâm sàng

Realtime PCR đã trở thành một công cụ không thể thiếu trong các phòng xét nghiệm di truyền. Kỹ thuật này không chỉ giúp phát hiện đột biến JAK2 V617F mà còn hỗ trợ trong việc theo dõi tiến triển bệnh và đánh giá hiệu quả điều trị. Điều này mang lại lợi ích lớn cho cả bệnh nhân và nhân viên y tế.