Luận án tiến sĩ về đột biến gen ở bệnh nhân u nguyên bào thần kinh đệm

• Tác giả: Nguyễn Thị Thơm
• Người hướng dẫn: PGS. Đặng Thị Ngọc Dung
• Trường học: Trường Đại Học Y Hà Nội
• Chuyên ngành: Hóa sinh
• Đề tài: Nghiên Cứu Đột Biến Gen Trong U Nguyên Bào Thần Kinh Đệm
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Đại cương về u nguyên bào thần kinh đệm
• 1.2. Tình hình mắc u nguyên bào thần kinh đệm trong nước và trên thế giới
• 1.3. Phân loại u nguyên bào thần kinh đệm
• 1.4. Dự phòng
• 1.5. Nguyên nhân và cơ chế sinh bệnh u nguyên bào thần kinh đệm
• 1.6. Đặc điểm người bệnh U nguyên bào thần kinh đệm phát hiện thấy đột biến gen và thời gian sống sau điều trị
• 1.7. Kỹ thuật sinh học phân tử xác định đột biến gen trong u nguyên bào thần kinh đệm
• 1.7.1. Kỹ thuật PCR
• 1.7.2. Kỹ thuật khuếch đại DNA đầu dò - MLPA
• 1.7.3. Kỹ thuật giải trình tự gen
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn chọn mẫu
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Cách tiến hành chọn mẫu nghiên cứu
• 2.5. Phương pháp nghiên cứu
• 2.6. Thiết kế nghiên cứu
• 2.7. Cỡ mẫu nghiên cứu
• 2.8. Dụng cụ, thiết bị, hóa chất nghiên cứu
• 2.9. Các bước nghiên cứu
• 2.10. Thời gian, địa điểm nghiên cứu
• 2.10.1. Thời gian nghiên cứu
• 2.10.2. Địa điểm nghiên cứu
• 2.11. Xử lý số liệu
• 2.12. Đạo đức trong nghiên cứu
• 2.13. Biện pháp tránh sai số
• 2.14. Kinh phí thực hiện đề tài
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Đặc điểm về tuổi
• 3.3. Đặc điểm về giới
• 3.4. Kết quả xác định một số đột biến trên gen TP53, EGFR, FGFR ở người bệnh u nguyên bào thần kinh đệm
• 3.5. Kết quả tách chiết DNA từ mẫu mô paraffin
• 3.6. Một số hình ảnh điện di sản phẩm PCR nhân bản các exon nghiên cứu của gen TP53, EGFR, FGFR
• 3.7. Kết quả giải trình tự gen xác định đột biến trên gen TP53
• 3.8. Kết quả xác định đột biến trên gen EGFR
• 3.9. Kết quả giải trình tự phát hiện đột biến trên exon 12 và exon 13 gen FGFR
• 3.10. Tổng hợp các đột biến trên 3 gen nghiên cứu: gen TP53, EGFR, FGFR
• 3.11. Tổng hợp các đột biến kép trên 3 gen nghiên cứu: gen TP53, EGFR, FGFR
• 3.12. Một số đặc điểm của người bệnh u nguyên bào thần kinh đệm phát hiện thấy đột biến gen
• 3.13. Đặc điểm về tuổi và giới của người bệnh phát hiện thấy đột biến gen
• 3.14. Đặc điểm về kích thước khối u của người bệnh đột biến gen
• 3.15. Đặc điểm về thể bệnh nguyên phát và thứ phát
• 3.16. Phân bố thời gian sống của người bệnh phát hiện thấy đột biến gen có điều trị xạ trị, hóa chất
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm chung của các đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Đặc điểm đột biến trên các gen nghiên cứu
• 4.3. Đặc điểm DNA tách chiết từ mẫu mô paraffin
• 4.4. Đặc điểm về kết quả PCR nhân bản các exon xác định đột biến điểm của các gen nghiên cứu
• 4.5. Đặc điểm đột biến điểm trên exon 7, exon 8 gen TP53
• 4.6. Đặc điểm đột biến từ exon 2 đến exon 7 gen EGFR
• 4.7. Đặc điểm đột biến điểm trên exon 12, exon 13 gen FGFR
• 4.8. Một số đặc điểm của người bệnh u nguyên bào thần kinh đệm phát hiện thấy đột biến gen
• 4.9. Đặc điểm tuổi và giới của người bệnh u nguyên bào thần kinh đệm phát hiện thấy đột biến gen
• 4.10. Đặc điểm về kích thước khối u ở người thấy đột biến gen trong bệnh UNBTKĐ
• 4.11. Đặc điểm hai thể bệnh nguyên phát và thứ phát của UNBTKĐ
• 4.12. Đặc điểm về thời gian sống của người bệnh u nguyên bào thần kinh đệm phát hiện thấy đột biến gen
• PHỤ LỤC
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Đặt Vấn Đề

U nguyên bào thần kinh đệm (UNBTKĐ) là một trong những loại u não ác tính phổ biến nhất, với tỷ lệ mắc cao và tiên lượng sống rất thấp. Đột biến gen là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự phát triển của UNBTKĐ. Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định các đột biến gen như TP53, EGFR, và FGFR, những gen có vai trò quan trọng trong cơ chế sinh bệnh và điều trị. Việc hiểu rõ về đột biến gen sẽ giúp cải thiện tiên lượng và phương pháp điều trị cho bệnh nhân. Theo thống kê, tỷ lệ sống sót sau 5 năm của bệnh nhân UNBTKĐ chỉ khoảng 5,5%, cho thấy sự cần thiết phải nghiên cứu sâu hơn về nguyên bào thần kinh đệm.

II. Tổng Quan Về U Nguyên Bào Thần Kinh Đệm

U nguyên bào thần kinh đệm được phân loại thành nhiều loại khác nhau dựa trên vị trí và mô bệnh học. Tổ chức não và thần kinh trung ương rất đa dạng, và mỗi loại tế bào khi bị tổn thương sẽ có biểu hiện khác nhau. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc UNBTKĐ đang gia tăng, đặc biệt ở nam giới và người cao tuổi. Các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mắc UNBTKĐ ở Việt Nam có thể cao hơn so với một số quốc gia khác. Việc phân loại u theo mô bệnh học giúp xác định chính xác loại tế bào bị tổn thương và hướng điều trị phù hợp. Các gen như TP53, EGFR, FGFR có liên quan chặt chẽ đến sự phát triển của UNBTKĐ và là mục tiêu nghiên cứu chính trong luận án này.

III. Đặc Điểm Đột Biến Gen Trong U Nguyên Bào Thần Kinh Đệm

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng đột biến gen TP53, EGFR, và FGFR có tỷ lệ cao trong bệnh nhân UNBTKĐ. Đột biến TP53 thường liên quan đến tiên lượng xấu và làm tăng nhạy cảm với hóa chất trong điều trị. Gen EGFR và FGFR mã hóa cho các thụ thể có vai trò quan trọng trong việc điều hòa sự tăng sinh và sống còn của tế bào. Sự rối loạn hoạt động của các gen này do đột biến có thể dẫn đến sự phát triển ác tính của tế bào. Việc xác định các đột biến gen này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về cơ chế sinh bệnh mà còn mở ra hướng điều trị mới cho bệnh nhân UNBTKĐ.

IV. Phương Pháp Nghiên Cứu

Phương pháp nghiên cứu bao gồm việc thu thập mẫu bệnh phẩm từ bệnh nhân UNBTKĐ và áp dụng các kỹ thuật sinh học phân tử như PCR, MLPA, và giải trình tự gen để xác định các đột biến gen. Các tiêu chuẩn chọn mẫu và loại trừ được thiết lập rõ ràng để đảm bảo tính chính xác của kết quả. Nghiên cứu cũng chú trọng đến việc xử lý số liệu và đảm bảo đạo đức trong nghiên cứu. Kết quả từ nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin quý giá cho việc điều trị và tiên lượng bệnh nhân UNBTKĐ.

V. Kết Quả Nghiên Cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ đột biến gen TP53, EGFR, và FGFR ở bệnh nhân UNBTKĐ là khá cao. Đặc biệt, đột biến trên gen TP53 có liên quan đến thời gian sống còn của bệnh nhân. Các hình ảnh điện di và kết quả giải trình tự gen đã xác nhận sự hiện diện của các đột biến gen này. Thời gian sống của bệnh nhân có đột biến gen thường ngắn hơn so với những bệnh nhân không có đột biến. Những phát hiện này không chỉ có giá trị trong việc hiểu rõ hơn về bệnh lý mà còn có thể ứng dụng trong lâm sàng để cải thiện điều trị cho bệnh nhân.

VI. Bàn Luận

Bàn luận về các đặc điểm của bệnh nhân UNBTKĐ và mối liên hệ giữa đột biến gen và tiên lượng sống. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng đột biến gen có thể ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và thời gian sống của bệnh nhân. Việc xác định các đột biến gen này có thể giúp các bác sĩ đưa ra quyết định điều trị chính xác hơn. Hướng nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc phát triển các liệu pháp điều trị nhắm vào các đột biến gen cụ thể, nhằm nâng cao hiệu quả điều trị cho bệnh nhân UNBTKĐ.