Nghiên cứu tuyển chọn các dòng giống lúa chịu hạn cho vùng không chủ động nước tưới ở tỉnh Bình Định

• Tác giả: Đinh Quốc Huy
• Người hướng dẫn: TS. Lại Đình Hòe
• Trường học: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
• Chuyên ngành: Khoa học cây trồng
• Đề tài: Nghiên cứu tuyển chọn các dòng giống lúa chịu hạn cho vùng không chủ động nước tưới ở tỉnh Bình Định
• Loại tài liệu: Luận văn
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. MỤC LỤC
• 1.1. Lời cam đoan
• 1.2. Danh mục chữ viết tắt
• 1.3. Danh mục bảng
• 1.4. Danh mục đồ thị
• 1.5. Trích yếu luận văn
• 1.6. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.7. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
• 1.8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
• 1.9. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
• 1.9.1. Giới thiệu chung về cây lúa
• 1.9.2. Nguồn gốc của cây lúa
• 1.9.3. Giá trị dinh dưỡng của lúa
• 1.9.4. Khái niệm về lúa cạn và lúa chịu hạn
• 1.9.5. Cơ sở sinh lý, sinh hóa của tính chịu hạn
• 1.9.6. Cơ sở phân tử của tính chịu hạn
• 1.9.7. Tình hình sản xuất và nghiên cứu lúa chịu hạn trong và ngoài nước
• 1.9.7.1. Nghiên cứu chọn tạo giống lúa chịu hạn trên Thế giới
• 1.9.7.2. Tình hình sản xuất và nghiên cứu lúa chịu hạn ở Việt Nam
• 1.10. Vật liệu, nội dung và phương pháp nghiên cứu
• 1.10.1. Vật liệu nghiên cứu
• 1.10.2. Nội dung nghiên cứu
• 1.10.3. Phương pháp nghiên cứu
• 1.10.3.1. Phương pháp nghiên cứu tính chịu hạn của các dòng lúa triển vọng ở giai đoạn hạt nảy mầm
• 1.10.3.2. Phương pháp nghiên cứu tính chịu hạn của các dòng lúa triển vọng ở chậu vại
• 1.10.3.3. Đánh giá tập đoàn lúa chịu hạn
• 1.10.3.4. Đánh giá tính chịu hạn của các dòng, giống ngoài đồng ruộng
• 1.10.3.5. Phương pháp xử lý số liệu
• 1.11. Kết quả nghiên cứu và thảo luận
• 1.11.1. Điều kiện đất đai và nước nơi tiến hành thí nghiệm
• 1.11.2. Diễn biến về điều kiện thời tiết khí hậu trong quá trình thực hiện thí nghiệm
• 1.11.3. Kết quả đánh giá tập đoàn các dòng giống chịu hạn
• 1.11.3.1. Kết quả đánh giá trong vụ Hè Thu năm 2014
• 1.11.3.2. Kết quả đánh giá trong vụ Hè Thu năm 2015
• 1.11.4. Kết quả đánh giá các dòng trong phòng thí nghiệm
• 1.11.5. Kết quả đánh giá các dòng trong phòng thí nghiệm trong chậu vại
• 1.11.6. Kết quả đánh giá các dòng giống được chọn ở trong điều kiện đồng ruộng
• 1.11.6.1. Tình hình sinh trưởng và phát triển của các giống
• 1.11.6.2. Năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất của các giống
• 1.11.7. Chỉ tiêu về chất lượng của các dòng
• 1.11.7.1. Chỉ tiêu về chất lượng hạt gạo của các dòng
• 1.11.7.2. Chỉ tiêu về sinh hóa hạt gạo của một số dòng triển vọng
• 1.12. Kết luận và đề nghị
• Tài liệu tham khảo
• Phụ lục 1 Hình ảnh hạt lúa và gạo
• Phụ lục 2 Quy phạm khảo nghiệm giống lúa
• Phụ lục 3 Quy trình kỹ thuật canh tác lúa
• Phụ lục 4 Xử lí số liệu thí nghiệm tuyển chọn
• Phụ lục 5 Số liệu trắc nghiệm thí nghiệm tập đoàn lúa chịu hạn

I. Tổng quan về nghiên cứu giống lúa chịu hạn tại Bình Định

Nghiên cứu giống lúa chịu hạn là một trong những vấn đề cấp thiết trong bối cảnh biến đổi khí hậu hiện nay. Tỉnh Bình Định, với điều kiện khí hậu khắc nghiệt và tình trạng hạn hán gia tăng, cần có những giống lúa mới có khả năng chịu hạn tốt. Việc tuyển chọn giống lúa chịu hạn không chỉ giúp nâng cao năng suất mà còn đảm bảo an ninh lương thực cho người dân địa phương.

1.1. Tình hình sản xuất lúa tại tỉnh Bình Định

Tỉnh Bình Định có diện tích sản xuất lúa lớn nhưng gặp nhiều khó khăn do thiếu nước tưới. Theo số liệu từ Sở Nông nghiệp & PTNT, diện tích lúa không chủ động tưới lên tới 11.418,6 ha. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng lúa.

1.2. Tầm quan trọng của giống lúa chịu hạn

Giống lúa chịu hạn có vai trò quan trọng trong việc cải thiện năng suất và chất lượng lúa trong điều kiện khô hạn. Việc phát triển giống lúa này không chỉ giúp nông dân tăng thu nhập mà còn góp phần bảo vệ môi trường.

II. Vấn đề và thách thức trong nghiên cứu giống lúa chịu hạn

Mặc dù có nhiều giống lúa hiện có, nhưng không phải giống nào cũng có khả năng chịu hạn tốt. Các giống lúa phổ biến như ĐV108, Khang dân đột biến, Q5, BC15 chủ yếu thích hợp với vùng thâm canh có nước tưới. Việc thiếu giống lúa chịu hạn sẽ làm giảm năng suất và chất lượng sản phẩm.

2.1. Những khó khăn trong sản xuất lúa

Hạn hán làm giảm diện tích gieo trồng và năng suất lúa. Theo thống kê, từ năm 2010-2015, hạn hán đã làm giảm năng suất trên diện tích 78.705 ha cây hoa màu, trong đó có 7.962 ha cây trồng bị mất trắng.

2.2. Tình hình biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu đang diễn ra nhanh chóng, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp. Tình trạng thời tiết cực đoan như hạn hán, lũ lụt ngày càng gia tăng, đòi hỏi cần có những giống lúa mới có khả năng thích ứng tốt.

III. Phương pháp nghiên cứu giống lúa chịu hạn hiệu quả

Nghiên cứu giống lúa chịu hạn cần áp dụng các phương pháp khoa học hiện đại để đánh giá khả năng chịu hạn của các dòng lúa. Việc sử dụng dung dịch KClO3 để xác định khả năng chịu hạn trong giai đoạn nảy mầm là một trong những phương pháp hiệu quả.

3.1. Phương pháp đánh giá tính chịu hạn

Phương pháp nghiên cứu tính chịu hạn của các dòng lúa triển vọng được thực hiện theo quy chuẩn quốc gia và tiêu chuẩn quốc tế. Các thí nghiệm được bố trí theo khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh với ba lần lặp lại.

3.2. Đánh giá các chỉ tiêu nông học

Đánh giá các chỉ tiêu về đặc điểm hình thái và nông học của các giống lúa là rất quan trọng. Điều này giúp xác định được những giống lúa có khả năng chịu hạn tốt và năng suất cao.

IV. Kết quả nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn

Kết quả nghiên cứu cho thấy trong số 18 dòng lúa tham gia thí nghiệm, nhiều dòng có khả năng chịu hạn cao hơn so với giống đối chứng. Các dòng như DH26, DH1 có năng suất ổn định và khả năng chống chịu sâu bệnh tốt.

4.1. Đánh giá năng suất các dòng lúa

Các dòng lúa như DH26 có năng suất từ 60,8-80,7 tạ/ha, cho thấy khả năng chịu hạn và năng suất cao. Điều này mở ra cơ hội cho nông dân trong việc lựa chọn giống lúa phù hợp.

4.2. Ứng dụng giống lúa mới vào sản xuất

Việc đưa các giống lúa mới vào sản xuất sẽ giúp nâng cao hiệu quả kinh tế cho nông dân. Các giống lúa chịu hạn không chỉ giúp tăng năng suất mà còn giảm thiểu rủi ro do thời tiết khắc nghiệt.

V. Kết luận và triển vọng tương lai của giống lúa chịu hạn

Nghiên cứu giống lúa chịu hạn cho tỉnh Bình Định là một bước đi quan trọng trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu. Việc phát triển và ứng dụng các giống lúa mới sẽ góp phần nâng cao năng suất và chất lượng lúa, đảm bảo an ninh lương thực cho người dân.

5.1. Tương lai của nghiên cứu giống lúa

Nghiên cứu giống lúa chịu hạn sẽ tiếp tục được mở rộng, nhằm tìm ra những giống lúa có khả năng thích ứng tốt hơn với điều kiện khí hậu khắc nghiệt.

5.2. Đề xuất giải pháp cho nông dân

Cần có các chính sách hỗ trợ nông dân trong việc áp dụng giống lúa mới, đồng thời tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật canh tác lúa chịu hạn.