Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh thị trường công nghệ thông tin (CNTT) tại Việt Nam phát triển nhanh chóng, việc nghiên cứu thị trường trở thành yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này. Công ty CMC P&T, thành viên của Tập đoàn Công nghệ CMC, với hơn 10 năm kinh nghiệm trong sản xuất và phân phối thiết bị, linh kiện máy tính, đang đứng trước thách thức mở rộng hoạt động kinh doanh sang lĩnh vực dịch vụ IT nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của khách hàng. Từ năm 2013 đến 2017, doanh thu của công ty tăng trưởng ổn định, trong đó ngành hàng CMS chiếm khoảng 51% tổng doanh thu năm 2017 với 125 tỷ đồng, ngành linh kiện chiếm 39% với 95 tỷ đồng, và dịch vụ IT tuy mới nhưng tăng trưởng mạnh với 24,6 tỷ đồng, chiếm 10% tổng doanh thu. Nghiên cứu thị trường được xem là công cụ quan trọng giúp công ty xác định đúng phân khúc khách hàng, đánh giá đối thủ cạnh tranh và dự báo xu hướng thị trường, từ đó xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả. Mục tiêu của luận văn là phân tích hoạt động nghiên cứu thị trường tại CMC P&T trong giai đoạn 2013-2017, đánh giá hiệu quả và đề xuất giải pháp cải thiện nhằm phát triển hoạt động kinh doanh, đặc biệt trong lĩnh vực dịch vụ IT. Phạm vi nghiên cứu bao gồm toàn bộ hoạt động nghiên cứu thị trường của công ty tại hai miền Bắc và Nam, với dữ liệu thu thập từ các báo cáo nội bộ và khảo sát thị trường chuyên sâu. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở thông tin nền tảng giúp công ty nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng trưởng doanh thu và mở rộng thị trường trong giai đoạn đến năm 2020.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu thị trường hiện đại, trong đó có:

  • Lý thuyết thị trường: Định nghĩa thị trường là tập hợp người mua và người bán với nhu cầu và khả năng chi trả, theo quan điểm của Philip Kotler và các nhà kinh tế học như N. Gregory Mankiw. Thị trường được xem là nơi kiểm nghiệm giá trị, chất lượng hàng hóa và dịch vụ thông qua mối quan hệ cung – cầu.

  • Lý thuyết nghiên cứu thị trường: Theo American Marketing Association, nghiên cứu thị trường là quá trình thu thập, phân tích và sử dụng thông tin nhằm hỗ trợ quyết định marketing. Lý thuyết của Naresh K. Malhotra nhấn mạnh tính hệ thống và khách quan trong thu thập và phân tích dữ liệu để giải quyết vấn đề và tận dụng cơ hội thị trường.

  • Mô hình quy trình nghiên cứu thị trường 5 bước: Xác định vấn đề nghiên cứu, thiết kế dự án nghiên cứu, thu thập dữ liệu, phân tích và báo cáo kết quả, tiến hành hành động. Mô hình này giúp doanh nghiệp thực hiện nghiên cứu một cách có hệ thống và hiệu quả.

  • Khái niệm marketing mix (4P): Sản phẩm, giá cả, phân phối và xúc tiến được xem là các yếu tố then chốt trong nghiên cứu thị trường để điều chỉnh chiến lược kinh doanh phù hợp với nhu cầu khách hàng và cạnh tranh.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, kết hợp phân tích định lượng và định tính dựa trên nguồn dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

  • Nguồn dữ liệu thứ cấp: Bao gồm báo cáo tài chính, báo cáo kết quả kinh doanh của CMC P&T giai đoạn 2013-2017, các báo cáo ngành CNTT từ Tổng cục Thống kê và các công ty nghiên cứu thị trường uy tín, cũng như tài liệu nội bộ của công ty như báo cáo khách hàng, dữ liệu bán hàng và khảo sát hài lòng khách hàng.

  • Nguồn dữ liệu sơ cấp: Thu thập thông tin qua khảo sát chuyên sâu với 16 quản lý IT ngân hàng và 30 doanh nghiệp FDI tại các khu công nghiệp lớn ở Hà Nội, phỏng vấn cá nhân, thảo luận nhóm và thuê ngoài các công ty nghiên cứu thị trường chuyên nghiệp.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng các công cụ thống kê như SPSS để phân tích dữ liệu định lượng, kết hợp phân tích SWOT và mô hình marketing mix để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động nghiên cứu thị trường và kinh doanh của công ty.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Cỡ mẫu khảo sát sơ cấp gồm 46 đối tượng là các khách hàng tiềm năng và hiện tại, được chọn theo phương pháp chọn mẫu có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các phân khúc thị trường mục tiêu.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu sơ cấp thực hiện trong năm 2016, phân tích và báo cáo kết quả trong năm 2017, đánh giá tổng thể hoạt động nghiên cứu thị trường giai đoạn 2013-2017.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng doanh thu ổn định và chuyển dịch cơ cấu sản phẩm: Doanh thu ngành CMS chiếm 60% năm 2013 và giảm còn 51% năm 2017, trong khi doanh thu ngành linh kiện tăng từ 68,9 tỷ đồng lên 95 tỷ đồng, chiếm 39% tổng doanh thu. Dịch vụ IT mới chiếm 10% doanh thu năm 2017 với tốc độ tăng trưởng 135% năm 2016 và 75% năm 2017, cho thấy tiềm năng phát triển mạnh mẽ.

  2. Hoạt động nghiên cứu thị trường được thực hiện định kỳ và theo dự án: Công ty tiến hành nghiên cứu thị trường định kỳ hàng tháng, quý và các dự án lớn như nghiên cứu thị trường dịch vụ IT năm 2015, nghiên cứu phân phối linh kiện và máy tính CMS. Việc này giúp cập nhật thông tin khách hàng, đối thủ và xu hướng thị trường kịp thời.

  3. Nguồn lực nghiên cứu thị trường còn hạn chế: Bộ phận Marketing chỉ có 6 nhân sự, chủ yếu thuê ngoài các công ty nghiên cứu chuyên nghiệp để thực hiện khảo sát chuyên sâu. Nhân sự nội bộ chưa được đào tạo bài bản về nghiên cứu thị trường, dựa nhiều vào kinh nghiệm thực tế.

  4. Chi phí nghiên cứu thị trường được cân đối hợp lý: Công ty ưu tiên sử dụng thông tin thứ cấp để tiết kiệm chi phí, chỉ thực hiện nghiên cứu sơ cấp khi cần thiết cho các quyết định chiến lược. Việc lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ nghiên cứu dựa trên tiêu chí năng lực, phương pháp, giá cả và thời gian thực hiện.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy CMC P&T đã xây dựng được hệ thống nghiên cứu thị trường tương đối bài bản, góp phần vào sự tăng trưởng doanh thu và mở rộng thị trường. Việc chuyển dịch cơ cấu doanh thu phản ánh sự thích ứng với xu hướng thị trường và nhu cầu khách hàng. Tuy nhiên, hạn chế về nguồn lực nhân sự và ngân sách nghiên cứu thị trường có thể ảnh hưởng đến độ sâu và tính kịp thời của thông tin thu thập được.

So với các nghiên cứu trong ngành CNTT tại Việt Nam, CMC P&T có điểm mạnh là sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận kinh doanh, marketing và chăm sóc khách hàng trong thu thập và xử lý dữ liệu. Tuy nhiên, việc đào tạo chuyên môn cho nhân sự nghiên cứu thị trường cần được tăng cường để nâng cao chất lượng phân tích và ứng dụng kết quả.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu theo ngành hàng, bảng phân tích SWOT của từng lĩnh vực kinh doanh, và sơ đồ quy trình phối hợp nghiên cứu thị trường giữa các bộ phận. Các biểu đồ này giúp minh họa rõ ràng sự phát triển và các điểm cần cải thiện trong hoạt động nghiên cứu thị trường của công ty.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực nhân sự nghiên cứu thị trường: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về phương pháp nghiên cứu thị trường, kỹ năng phân tích dữ liệu và ứng dụng kết quả cho bộ phận Marketing và các phòng ban liên quan. Mục tiêu đạt trình độ chuyên môn cao hơn trong vòng 12 tháng, do Ban Giám đốc và phòng Nhân sự phối hợp thực hiện.

  2. Tăng cường sử dụng công nghệ và phần mềm phân tích dữ liệu: Đầu tư vào các công cụ phân tích dữ liệu hiện đại như SPSS, Power BI để nâng cao hiệu quả xử lý và trình bày kết quả nghiên cứu. Thời gian triển khai trong 6 tháng, do phòng IT và Marketing phối hợp thực hiện.

  3. Xây dựng kế hoạch nghiên cứu thị trường định kỳ và dự án chuyên sâu: Lập kế hoạch nghiên cứu thị trường hàng quý và các dự án nghiên cứu chuyên sâu theo nhu cầu kinh doanh, đảm bảo cập nhật thông tin kịp thời và đầy đủ. Thực hiện ngay từ năm 2024, do phòng Marketing chủ trì.

  4. Tối ưu hóa ngân sách nghiên cứu thị trường: Cân đối giữa việc sử dụng thông tin thứ cấp và sơ cấp, ưu tiên thuê ngoài các công ty nghiên cứu uy tín khi cần thiết để đảm bảo chất lượng và tiết kiệm chi phí. Ban Giám đốc và phòng Tài chính phối hợp đánh giá và phê duyệt ngân sách hàng năm.

  5. Tăng cường liên kết giữa nghiên cứu thị trường và hoạt động kinh doanh: Đảm bảo kết quả nghiên cứu được truyền đạt và áp dụng hiệu quả trong các quyết định chiến lược, marketing mix và phát triển sản phẩm. Thiết lập quy trình phối hợp rõ ràng giữa các phòng ban trong vòng 3 tháng, do Ban Giám đốc chỉ đạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp CNTT và các công ty vừa và nhỏ: Giúp hiểu rõ vai trò và quy trình nghiên cứu thị trường trong việc phát triển kinh doanh, từ đó xây dựng chiến lược phù hợp.

  2. Phòng Marketing và nghiên cứu thị trường: Cung cấp kiến thức thực tiễn về phương pháp nghiên cứu, phân tích dữ liệu và ứng dụng kết quả trong hoạt động marketing.

  3. Các nhà quản lý dự án và phát triển sản phẩm: Hỗ trợ trong việc đánh giá nhu cầu thị trường, phân khúc khách hàng và thử nghiệm sản phẩm mới dựa trên dữ liệu nghiên cứu.

  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh chuyên ngành Kinh doanh thương mại, Marketing: Là tài liệu tham khảo quý giá về nghiên cứu thị trường trong doanh nghiệp thực tiễn, đặc biệt trong lĩnh vực CNTT.

Câu hỏi thường gặp

  1. Nghiên cứu thị trường có vai trò gì trong phát triển kinh doanh của CMC P&T?
    Nghiên cứu thị trường cung cấp thông tin chính xác về khách hàng, đối thủ và xu hướng thị trường, giúp công ty xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả và giảm thiểu rủi ro. Ví dụ, việc nghiên cứu dịch vụ IT giúp công ty xác định nhu cầu và phát triển sản phẩm phù hợp.

  2. Phương pháp thu thập dữ liệu nào được CMC P&T sử dụng?
    Công ty sử dụng cả dữ liệu thứ cấp từ báo cáo nội bộ và các tổ chức uy tín, kết hợp khảo sát sơ cấp qua phỏng vấn chuyên sâu và thuê ngoài công ty nghiên cứu chuyên nghiệp để đảm bảo tính chính xác và đầy đủ.

  3. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả hoạt động nghiên cứu thị trường?
    Hiệu quả được đo bằng mức độ đáp ứng mục tiêu kinh doanh, tính kịp thời và chính xác của thông tin, cũng như khả năng ứng dụng kết quả vào quyết định chiến lược. CMC P&T sử dụng bảng công cụ đo lường và đánh giá định kỳ.

  4. Những khó khăn nào CMC P&T gặp phải trong nghiên cứu thị trường?
    Hạn chế về nguồn lực nhân sự chuyên môn, ngân sách nghiên cứu còn hạn chế và việc phối hợp giữa các bộ phận đôi khi chưa hiệu quả là những thách thức chính. Công ty đang nỗ lực cải thiện qua đào tạo và tối ưu hóa quy trình.

  5. Làm sao để lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ nghiên cứu thị trường phù hợp?
    CMC P&T đánh giá dựa trên tiêu chí năng lực chuyên môn, kinh nghiệm trong lĩnh vực CNTT, phương pháp thực hiện, giá cả và thời gian hoàn thành dự án. Quy trình lựa chọn bao gồm khảo sát, đánh giá và đàm phán kỹ lưỡng.

Kết luận

  • Nghiên cứu thị trường là công cụ thiết yếu giúp CMC P&T phát triển hoạt động kinh doanh, đặc biệt trong lĩnh vực dịch vụ IT mới nổi.
  • Doanh thu công ty tăng trưởng ổn định giai đoạn 2013-2017, với sự chuyển dịch cơ cấu sản phẩm phù hợp xu hướng thị trường.
  • Hoạt động nghiên cứu thị trường được thực hiện bài bản, kết hợp dữ liệu thứ cấp và sơ cấp, tuy nhiên còn hạn chế về nguồn lực và ngân sách.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực nhân sự, ứng dụng công nghệ, tối ưu ngân sách và tăng cường liên kết giữa nghiên cứu và kinh doanh.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai đào tạo, đầu tư công nghệ và xây dựng kế hoạch nghiên cứu định kỳ nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh trong giai đoạn tới.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao năng lực nghiên cứu thị trường và phát triển bền vững cho doanh nghiệp CNTT của bạn!