Nghiên cứu tác dụng của ngôn ngữ rào đón trong việc phát triển năng lực ngữ dụng của học sinh trong giờ học kỹ năng nói tiếng Anh tại trường THPT Hải Lăng, Quảng Trị

• Tác giả: Phạm Thị Phương Thảo
• Người hướng dẫn: TS. Phạm Thị Hồng Nhung
• Trường học: Đại học Huế
• Chuyên ngành: Lý luận và phương pháp giảng dạy tiếng Anh
• Đề tài: Nghiên cứu tác dụng của ngôn ngữ rào đón trong việc phát triển năng lực ngữ dụng cho học sinh tại trường THPT Hải Lăng, Quảng Trị
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: Huế

• STATEMENT OF AUTHORSHIP
• ACKNOWLEDGEMENTS
• TABLE OF CONTENTS
• 1. CHAPTER 1: INTRODUCTION
• 1.1. AIMS OF THE THESIS
• 1.2. RESEARCH QUESTIONS
• 1.3. SIGNIFICANCE OF THE THESIS
• 1.4. SCOPE OF THE STUDY
• 1.5. THE ORGANIZATION OF THE THESIS
• 2. CHAPTER 2: LITERATURE REVIEW AND THEORATICAL BACKGROUND
• 2.1. DEFINITION OF KEY TERMS
• 2.1.1. Pragmatics
• 2.1.2. Pragmatic competence
• 2.2. PRAGMATIC COMPETENCE & COMMUNICATIVE COMPETENCE
• 2.3. THE ROLE OF HEDGING IN PRAGMATIC COMPETENCE DEVELOPMENT
• 2.4. HEDGING AND PRAGMATIC COMPETENCE
• 2.5. HEDGING AND INTERLANGUAGE PRAGMATICS
• 2.6. MAJOR CATEGORIES OF HEDGES
• 2.7. THE USE OF HEDGES IN ENGLISH SPEAKING
• 2.8. HEDGES INSTRUCTION AND LANGUAGE TEACHING
• 2.9. DATA COLLECTION METHODS
• 2.10. DATA COLLECTION PROCEDURE
• 2.11. THE PRETEST AND POSTTEST
• 3. CHAPTER 3: METHODOLOGY
• 4. CHAPTER 4: FINDINGS AND DISCUSSION
• 4.1. RESULTS FROM QUESTIONNAIRES
• 4.2. TEACHERS‘ AND STUDENTS‘ PERCEPTIONS OF THE ROLE OF HEDGES IN ENGLISH LANGUAGE SPEAKING (CLUSTER 1)
• 4.3. STUDENTS‘ ABILITY TO SPEAK ENGLISH AND USE HEDGES
• 4.4. HOW HEDGES SHOULD BE TAUGHT AND STUDIED
• 4.5. LEARNING STAGE WHERE HEDGES ARE INTRODUCED
• 4.6. RESULTS FROM INTERVIEWING
• 4.6.1. TEACHERS‘ AND STUDENTS‘ PERCEPTIONS OF THE ROLE OF PRAGMATIC COMPETENCE IN ENGLISH SPEAKING
• 4.6.2. TEACHERS‘ AND STUDENTS‘ PERCEPTIONS OF THE USE OF HEDGES TO DEVELOP SPEAKING SKILL
• 4.6.3. TEACHERS‘ INSTRUCTIONS ON HEDGES AND THEIR EFFECTIVENESS
• 4.6.4. THE PROBLEMS WHEN INSTRUCTING AND USING HEDGES AND SOLUTIONS
• 4.6.5. THE NECESSITY OF HEDGES TO HIGH SCHOOL STUDENTS IN PARTICULAR
• 4.7. RESULTS FROM PRE-TEST AND POST-TEST
• 4.8. RESULT FROM RECORDED ORAL PERFORMANCE BY STUDENTS
• 5. CHAPTER 5: CONCLUSION AND IMPLICATIONS
• 5.1. FOR ESL STUDENTS
• 5.2. SUGGESTIONS FOR FURTHER STUDIES
• 5.3. CONTRIBUTION OF THE STUDY
• LIST OF TABLES
• LIST OF FIGURES
• LIST OF ABBREVIATIONS
• ABSTRACT

I. Tổng quan về Ngôn Ngữ Rào Đón và Năng Lực Ngữ Dụng

Bài viết này tập trung vào việc nghiên cứu tác dụng của ngôn ngữ rào đón trong việc phát triển năng lực ngữ dụng cho học sinh THPT tại Trường THPT Hải Lăng, Quảng Trị. Ngôn ngữ rào đón là một phần quan trọng của giao tiếp thành công. Nếu thiếu chúng, giao tiếp giữa người học tiếng Anh và người bản xứ có thể dẫn đến thất bại trong giao tiếp. Bài viết sẽ trình bày tổng quan về hai khái niệm then chốt: ngôn ngữ rào đón và năng lực ngữ dụng, đồng thời làm rõ mối liên hệ giữa chúng. Nghiên cứu này xem xét cách thức ngôn ngữ rào đón có thể được sử dụng như một công cụ để cải thiện khả năng giao tiếp của học sinh. Đặc biệt, bài viết nhấn mạnh tầm quan trọng của việc trang bị cho học sinh những kỹ năng giao tiếp cần thiết, giúp họ tự tin và hiệu quả hơn trong các tình huống giao tiếp khác nhau, từ đó nâng cao hiệu quả dạy học và kết quả học tập.

1.1. Định nghĩa và vai trò của Ngôn Ngữ Rào Đón trong giao tiếp

Ngôn ngữ rào đón (hedges) là các từ ngữ hoặc cụm từ được sử dụng để giảm thiểu tính khẳng định hoặc cam kết của một phát ngôn. Chúng đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện sự lịch sự, tôn trọng và tránh gây hiểu lầm trong giao tiếp. Theo tác giả Fraser (2010), việc sử dụng ngôn ngữ rào đón giúp người nói diễn đạt ý kiến một cách tế nhị, không áp đặt và tạo không gian cho người nghe phản hồi. Ví dụ, sử dụng "có lẽ", "có vẻ như" thay vì khẳng định tuyệt đối giúp tạo ra một cuộc trò chuyện cởi mở và thân thiện hơn. Việc nắm vững ngữ pháp, từ vựng và cấu trúc câu là cần thiết, nhưng hiểu rõ ngữ cảnh giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ rào đón phù hợp mới đảm bảo giao tiếp hiệu quả.

1.2. Năng Lực Ngữ Dụng Khái niệm cốt lõi trong giáo dục ngữ văn

Năng lực ngữ dụng là khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách phù hợp trong các tình huống giao tiếp cụ thể. Nó bao gồm việc hiểu ý nghĩa ẩn ý, giải thích các biểu hiện phi ngôn ngữ và điều chỉnh cách diễn đạt sao cho phù hợp với văn hóa giao tiếp. Theo Ho (2002), năng lực ngữ dụng không chỉ đơn thuần là nắm vững ngữ pháp và từ vựng, mà còn là khả năng vận dụng ngôn ngữ một cách sáng tạo và linh hoạt để đạt được mục tiêu giao tiếp. Việc phát triển năng lực này cho học sinh THPT giúp các em tự tin hơn trong kỹ năng giao tiếp và thành công hơn trong học tập và cuộc sống.

II. Vấn đề Thiếu Kỹ Năng Giao Tiếp Hiệu Quả ở Học Sinh THPT

Một trong những thách thức lớn trong giáo dục ngữ văn hiện nay là sự thiếu hụt kỹ năng giao tiếp hiệu quả ở học sinh THPT. Mặc dù các em có thể nắm vững kiến thức ngữ pháp và từ vựng, nhưng lại gặp khó khăn trong việc sử dụng ngôn ngữ một cách tự tin và linh hoạt trong các tình huống giao tiếp thực tế. Điều này đặc biệt đúng đối với việc sử dụng ngôn ngữ rào đón, một yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu sự khẳng định và tạo sự tôn trọng trong giao tiếp. Việc thiếu kỹ năng này có thể dẫn đến những hiểu lầm, xung đột và giảm hiệu quả giao tiếp. Nghiên cứu tại Trường THPT Hải Lăng cho thấy nhiều học sinh còn lúng túng trong việc sử dụng ngôn ngữ rào đón, ảnh hưởng đến sự tự tin trong giao tiếp và khả năng diễn đạt.

2.1. Thực trạng sử dụng Ngôn Ngữ Rào Đón của học sinh tại Quảng Trị

Tại Trường THPT Hải Lăng, Quảng Trị, quan sát cho thấy học sinh thường có xu hướng sử dụng ngôn ngữ trực tiếp và khẳng định, thiếu sự mềm mại và tế nhị cần thiết trong giao tiếp. Điều này có thể xuất phát từ việc các em chưa được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng về ngôn ngữ rào đón, cũng như chưa nhận thức được tầm quan trọng của chúng trong việc tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp và tránh gây mất lòng người khác. Việc phân tích ngôn ngữ sử dụng trong các bài viết và bài nói của học sinh cho thấy sự thiếu vắng các biện pháp tu từ và cấu trúc câu giúp giảm nhẹ mức độ khẳng định.

2.2. Ảnh hưởng của việc thiếu Năng Lực Ngữ Dụng đến kết quả học tập

Việc thiếu năng lực ngữ dụng, đặc biệt là khả năng sử dụng ngôn ngữ rào đón, không chỉ ảnh hưởng đến kỹ năng giao tiếp mà còn tác động tiêu cực đến kết quả học tập của học sinh. Các em có thể gặp khó khăn trong việc tham gia vào các hoạt động thảo luận nhóm, trình bày ý kiến cá nhân và tương tác với giáo viên. Theo Pham Thi Phuong Thao (2012), việc thiếu tự tin trong giao tiếp có thể khiến học sinh ngại bày tỏ ý kiến, đặt câu hỏi và tìm kiếm sự giúp đỡ, từ đó ảnh hưởng đến quá trình tiếp thu kiến thức và phát triển tư duy. Do đó, việc phát triển năng lực ngữ dụng là một yếu tố then chốt giúp nâng cao hiệu quả dạy học.

III. Phương pháp Tích hợp Ngôn Ngữ Rào Đón vào Phương Pháp Dạy Học

Để giải quyết vấn đề thiếu kỹ năng giao tiếp và năng lực ngữ dụng ở học sinh THPT, việc tích hợp ngôn ngữ rào đón vào phương pháp dạy học là một giải pháp hiệu quả. Giáo viên có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để giúp học sinh làm quen và sử dụng thành thạo ngôn ngữ rào đón trong các tình huống giao tiếp khác nhau. Quan trọng nhất là tạo ra một môi trường học tập cởi mở và khuyến khích học sinh thực hành giao tiếp một cách tự tin và thoải mái. Việc sử dụng các tình huống giao tiếp thực tế và các hoạt động tương tác sẽ giúp học sinh hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của ngôn ngữ rào đón và cách sử dụng chúng một cách hiệu quả.

3.1. Các hoạt động thực hành kỹ năng giao tiếp sử dụng ngôn ngữ rào đón

Giáo viên có thể tổ chức các hoạt động thực hành kỹ năng giao tiếp như đóng vai, tranh luận, thảo luận nhóm và thuyết trình, trong đó học sinh được khuyến khích sử dụng ngôn ngữ rào đón để diễn đạt ý kiến một cách tế nhị và tôn trọng. Ví dụ, trong hoạt động tranh luận, học sinh có thể sử dụng các cụm từ như "theo tôi", "có lẽ", "tôi nghĩ rằng" để trình bày quan điểm cá nhân một cách mềm mại và tránh gây tranh cãi gay gắt. Các hoạt động này giúp học sinh làm quen với ngữ cảnh giao tiếp và tình huống giao tiếp khác nhau.

3.2. Phân tích văn bản và văn nói để nhận diện ngôn ngữ rào đón

Một phương pháp khác là cho học sinh phân tích ngôn ngữ được sử dụng trong các văn bản và văn nói khác nhau, từ đó nhận diện và hiểu rõ hơn về vai trò của ngôn ngữ rào đón. Giáo viên có thể sử dụng các đoạn hội thoại, bài báo, bài phát biểu hoặc các video clip để làm ví dụ. Bằng cách phân tích cách người nói sử dụng ngôn ngữ rào đón để diễn đạt ý kiến, thể hiện sự đồng tình hoặc phản đối, và điều chỉnh mức độ khẳng định, học sinh sẽ có thể áp dụng những kiến thức này vào thực tế giao tiếp của mình.

3.3. Sử dụng trò chơi và các hoạt động tương tác để tăng hứng thú học tập

Để tăng hứng thú học tập và khuyến khích học sinh tham gia tích cực vào quá trình học tập, giáo viên có thể sử dụng các trò chơi và các hoạt động tương tác. Ví dụ, trò chơi "Hoàn thành câu" có thể được sử dụng để giúp học sinh làm quen với các cụm từ ngôn ngữ rào đón thường dùng. Hoặc trò chơi "Đóng vai tình huống" có thể giúp học sinh thực hành sử dụng ngôn ngữ rào đón trong các tình huống giao tiếp khác nhau. Các hoạt động này giúp tạo ra một môi trường học tập vui vẻ và thoải mái, khuyến khích học sinh tự tin thể hiện bản thân.

IV. Kết quả Cải thiện Năng Lực Ngữ Dụng nhờ Ngôn Ngữ Rào Đón

Nghiên cứu tại Trường THPT Hải Lăng cho thấy việc tích hợp ngôn ngữ rào đón vào phương pháp dạy học đã mang lại những kết quả tích cực trong việc cải thiện năng lực ngữ dụng của học sinh. Sau một thời gian thực hiện các hoạt động thực hành giao tiếp sử dụng ngôn ngữ rào đón, học sinh đã tự tin hơn trong việc diễn đạt ý kiến, tham gia vào các cuộc thảo luận nhóm và tương tác với giáo viên. Bên cạnh đó, các em cũng trở nên nhạy bén hơn trong việc nhận diện và hiểu rõ hơn về vai trò của ngôn ngữ rào đón trong các tình huống giao tiếp khác nhau. Kết quả kiểm tra trước và sau can thiệp cho thấy sự tiến bộ rõ rệt trong khả năng sử dụng ngôn ngữ rào đón của học sinh.

4.1. So sánh kết quả trước và sau khi áp dụng phương pháp

Kết quả kiểm tra trước và sau khi áp dụng phương pháp tích hợp ngôn ngữ rào đón cho thấy sự cải thiện đáng kể về năng lực ngữ dụng của học sinh. Điểm trung bình của các bài kiểm tra kỹ năng giao tiếp đã tăng lên, cho thấy học sinh đã tự tin và thành thạo hơn trong việc sử dụng ngôn ngữ rào đón để diễn đạt ý kiến và tương tác với người khác. Bên cạnh đó, số lượng học sinh sử dụng ngôn ngữ rào đón một cách tự nhiên và linh hoạt trong các hoạt động giao tiếp cũng tăng lên đáng kể.

4.2. Phản hồi từ giáo viên và học sinh về tác dụng của ngôn ngữ

Phản hồi từ giáo viên và học sinh đều cho thấy sự hài lòng với phương pháp tích hợp ngôn ngữ rào đón. Giáo viên nhận thấy rằng học sinh trở nên chủ động và tự tin hơn trong việc tham gia vào các hoạt động học tập, đồng thời có khả năng diễn đạt ý kiến một cách rõ ràng và thuyết phục hơn. Học sinh chia sẻ rằng họ cảm thấy tự tin hơn khi giao tiếp bằng tiếng Anh và có thể dễ dàng hơn trong việc xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với người khác. Nhiều học sinh cũng bày tỏ sự ngạc nhiên về tác dụng của ngôn ngữ rào đón trong việc giảm thiểu sự căng thẳng và tạo sự thoải mái trong giao tiếp.

V. Kết luận Ngôn Ngữ Rào Đón Chìa Khóa Phát Triển Năng Lực

Nghiên cứu này đã chứng minh tác dụng của ngôn ngữ rào đón trong việc phát triển năng lực ngữ dụng cho học sinh THPT tại Trường THPT Hải Lăng, Quảng Trị. Việc tích hợp ngôn ngữ rào đón vào phương pháp dạy học không chỉ giúp học sinh cải thiện kỹ năng giao tiếp mà còn giúp các em tự tin hơn trong việc thể hiện bản thân và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với người khác. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, việc trang bị cho học sinh những kỹ năng giao tiếp cần thiết là vô cùng quan trọng. Ngôn ngữ rào đón chính là một trong những chìa khóa giúp học sinh thành công trong học tập và cuộc sống.

5.1. Ứng dụng và mở rộng nghiên cứu về ngôn ngữ học và ngữ dụng học

Kết quả nghiên cứu này có thể được ứng dụng rộng rãi trong giáo dục ngữ văn tại các trường THPT khác trên cả nước. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng mở ra những hướng đi mới trong việc nghiên cứu về ngôn ngữ học và ngữ dụng học, đặc biệt là trong lĩnh vực giảng dạy kỹ năng giao tiếp cho học sinh. Việc nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng ngôn ngữ rào đón và xây dựng các chương trình đào tạo kỹ năng giao tiếp hiệu quả là những hướng đi tiềm năng trong tương lai.

5.2. Đề xuất cho giáo dục và phát triển chương trình giảng dạy giao tiếp

Để nâng cao hiệu quả giảng dạy kỹ năng giao tiếp cho học sinh, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, giáo viên và phụ huynh. Nhà trường cần tạo điều kiện để giáo viên được tham gia các khóa đào tạo về ngôn ngữ học và ngữ dụng học. Giáo viên cần tích cực đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường các hoạt động thực hành giao tiếp và khuyến khích học sinh sử dụng ngôn ngữ rào đón trong các tình huống giao tiếp khác nhau. Phụ huynh cần tạo môi trường giao tiếp cởi mở và khuyến khích học sinh tự tin thể hiện bản thân.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của tiếng Anh như một ngôn ngữ giao tiếp quốc tế, năng lực ngữ dụng (pragmatic competence) ngày càng được coi trọng trong việc học tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai (ESL). Theo ước tính, nhiều học sinh trung học phổ thông tại Việt Nam, đặc biệt là tại các trường địa phương như Trường Trung học Phổ thông Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị, còn gặp nhiều khó khăn trong kỹ năng nói tiếng Anh, đặc biệt là trong việc sử dụng các biện pháp ngôn ngữ mềm dẻo như ngôn ngữ rào đón (hedges). Nghiên cứu này nhằm điều tra tác dụng của việc sử dụng ngôn ngữ rào đón trong việc phát triển năng lực ngữ dụng của học sinh trong các lớp học kỹ năng nói tiếng Anh tại trường này.

Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu bao gồm: (1) khảo sát nhận thức của giáo viên và học sinh về vai trò của ngôn ngữ rào đón trong giao tiếp tiếng Anh; (2) đánh giá sự phát triển năng lực ngữ dụng, đặc biệt là khả năng sử dụng ngôn ngữ rào đón sau khi áp dụng các hướng dẫn về rào đón trong lớp học; (3) đề xuất các phương pháp giảng dạy phù hợp để khuyến khích học sinh sử dụng ngôn ngữ rào đón một cách tự nhiên. Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi bốn lớp học gồm 180 học sinh lớp 10 và lớp 11 tại Trường THPT Hải Lăng, trong khoảng thời gian một tháng với 9 tiết học thực nghiệm.

Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp bằng chứng thực nghiệm về hiệu quả của việc hướng dẫn sử dụng ngôn ngữ rào đón trong việc nâng cao kỹ năng nói tiếng Anh, góp phần cải thiện năng lực giao tiếp thực tế của học sinh, đồng thời hỗ trợ giáo viên trong việc thiết kế các hoạt động giảng dạy phù hợp nhằm phát triển năng lực ngữ dụng cho học sinh trung học phổ thông.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về ngữ dụng học và năng lực ngữ dụng, trong đó:

• Ngữ dụng học (Pragmatics) được định nghĩa là nghiên cứu về hành động giao tiếp trong bối cảnh xã hội và văn hóa (Rose & Kasper, 2001; LoCastro, 2003). Hai yếu tố then chốt là hành động và bối cảnh giao tiếp.

• Năng lực ngữ dụng (Pragmatic competence) là khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách phù hợp trong các bối cảnh xã hội khác nhau, bao gồm cả việc hiểu và diễn đạt ý định giao tiếp (Fraser, 2010). Năng lực này là một phần quan trọng của năng lực giao tiếp tổng thể (communicative competence).

• Ngôn ngữ rào đón (Hedges) là các thiết bị ngôn ngữ giúp người nói giảm bớt mức độ chắc chắn hoặc cam kết trong phát ngôn, nhằm tránh gây hiểu lầm hoặc thể hiện sự lịch sự, mềm mỏng trong giao tiếp (Lakoff, 1973; Fraser, 2010). Các loại ngôn ngữ rào đón được phân loại theo Yu (2009) gồm: modal hedges, mental hedges, pragmatic-marker hedges và quantificational hedges.

• Vai trò của ngôn ngữ rào đón trong phát triển năng lực ngữ dụng được nhấn mạnh bởi khả năng giúp người học giao tiếp hiệu quả, tránh thất bại ngữ dụng và thể hiện sự tôn trọng trong giao tiếp đa văn hóa.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa tiếp cận định tính và định lượng, với thiết kế thí nghiệm nhằm đánh giá tác động của việc hướng dẫn sử dụng ngôn ngữ rào đón đến năng lực nói tiếng Anh của học sinh.

• Nguồn dữ liệu: Bao gồm 180 học sinh lớp 10 và 11 tại Trường THPT Hải Lăng, cùng 6 giáo viên tiếng Anh của trường.

• Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn 4 lớp học dựa trên điểm số môn tiếng Anh học kỳ I, chia thành nhóm thí nghiệm và nhóm đối chứng với trình độ tương đương.

• Công cụ thu thập dữ liệu: Bảng hỏi (questionnaires) khảo sát nhận thức của giáo viên và học sinh; phỏng vấn sâu với 8 học sinh có điểm cao và 6 giáo viên; bài kiểm tra trước và sau thí nghiệm (pretest, posttest) về khả năng sử dụng ngôn ngữ rào đón; ghi âm các bài nói của học sinh trong lớp.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm SPSS để phân tích dữ liệu định lượng từ bảng hỏi và bài kiểm tra; phân tích nội dung phỏng vấn và ghi âm để đánh giá sự phát triển kỹ năng nói và khả năng sử dụng ngôn ngữ rào đón.

• Timeline nghiên cứu: Thí nghiệm kéo dài một tháng với 9 tiết học hướng dẫn và thực hành ngôn ngữ rào đón, bao gồm 3 tiết chuyên về kỹ năng nói và 6 tiết tích hợp kỹ năng đọc, viết và nói.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nhận thức của giáo viên về vai trò của ngôn ngữ rào đón: 100% giáo viên đồng ý rằng năng lực ngữ dụng rất quan trọng trong kỹ năng nói tiếng Anh; tất cả đều công nhận vai trò thiết yếu của ngôn ngữ rào đón trong giao tiếp hiệu quả. 83.3% giáo viên cho rằng việc luyện tập sử dụng ngôn ngữ rào đón giúp cải thiện kỹ năng nói của học sinh.

2. Nhận thức của học sinh về ngôn ngữ rào đón: 63.8% học sinh cho rằng năng lực ngữ dụng rất quan trọng; tuy nhiên, chỉ khoảng 26.2% học sinh nhận thức ngôn ngữ rào đón là không thể thiếu trong giao tiếp, trong khi 36.3% cho rằng nó quan trọng và 37.5% nghĩ rằng nó chỉ cần thiết trong một số trường hợp.

3. Kết quả bài kiểm tra trước và sau thí nghiệm: Nhóm thí nghiệm có sự tiến bộ rõ rệt với điểm trung bình tăng từ khoảng 4.2 lên 7.8, trong khi nhóm đối chứng chỉ tăng nhẹ từ 4.3 lên 5.1. Tỷ lệ học sinh đạt mức điểm cao (8.5-10) trong nhóm thí nghiệm tăng 35%, so với 10% ở nhóm đối chứng.

4. Phân tích ghi âm bài nói: Học sinh trong nhóm thí nghiệm sử dụng đa dạng các loại ngôn ngữ rào đón phù hợp với ngữ cảnh, thể hiện sự tự nhiên và linh hoạt hơn trong giao tiếp, đồng thời duy trì cuộc hội thoại lâu hơn và phản ứng phù hợp với bạn nói.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy việc hướng dẫn sử dụng ngôn ngữ rào đón có tác động tích cực đến năng lực ngữ dụng và kỹ năng nói tiếng Anh của học sinh trung học phổ thông. Sự tiến bộ rõ rệt của nhóm thí nghiệm so với nhóm đối chứng chứng minh hiệu quả của phương pháp giảng dạy tích hợp ngôn ngữ rào đón.

Nguyên nhân có thể do ngôn ngữ rào đón giúp học sinh giảm bớt sự cứng nhắc trong phát ngôn, tăng tính mềm mỏng và lịch sự, từ đó nâng cao sự tự tin và khả năng duy trì giao tiếp. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về vai trò của ngôn ngữ rào đón trong phát triển năng lực ngữ dụng (Fraser, 2010; Yu, 2009).

Biểu đồ so sánh điểm trung bình pretest và posttest giữa hai nhóm có thể minh họa rõ nét sự khác biệt về hiệu quả học tập. Bảng thống kê tần suất sử dụng các loại ngôn ngữ rào đón cũng cho thấy sự đa dạng và phù hợp trong cách sử dụng của nhóm thí nghiệm.

Tuy nhiên, một số học sinh vẫn chưa nhận thức đầy đủ về vai trò của ngôn ngữ rào đón, điều này cho thấy cần có thêm các hoạt động giáo dục nâng cao nhận thức và thực hành thường xuyên hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tích hợp hướng dẫn sử dụng ngôn ngữ rào đón vào chương trình giảng dạy tiếng Anh trung học phổ thông: Giáo viên cần được đào tạo bài bản về ngôn ngữ rào đón và cách hướng dẫn học sinh sử dụng hiệu quả trong giao tiếp. Mục tiêu là tăng tỷ lệ học sinh sử dụng ngôn ngữ rào đón phù hợp lên ít nhất 50% trong vòng một học kỳ.

2. Phát triển tài liệu giảng dạy bổ sung về ngôn ngữ rào đón: Soạn thảo các bài tập, tình huống giao tiếp thực tế và hoạt động nhóm nhằm giúp học sinh luyện tập và nhận biết ngôn ngữ rào đón trong các ngữ cảnh khác nhau. Thời gian áp dụng trong vòng 6 tháng, do phòng đào tạo phối hợp với giáo viên thực hiện.

3. Tổ chức các buổi hội thảo, tập huấn cho giáo viên về năng lực ngữ dụng và ngôn ngữ rào đón: Nâng cao nhận thức và kỹ năng giảng dạy cho giáo viên nhằm đảm bảo việc truyền đạt kiến thức hiệu quả. Thực hiện định kỳ hàng năm, do Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì.

4. Khuyến khích học sinh tham gia các câu lạc bộ tiếng Anh và hoạt động giao tiếp thực tế: Tạo môi trường để học sinh thực hành sử dụng ngôn ngữ rào đón trong các tình huống giao tiếp tự nhiên, từ đó nâng cao sự tự tin và kỹ năng nói. Mục tiêu tăng số lượng học sinh tham gia câu lạc bộ lên 30% trong năm học tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh trung học phổ thông: Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để cải tiến phương pháp giảng dạy kỹ năng nói, đặc biệt là hướng dẫn sử dụng ngôn ngữ rào đón nhằm nâng cao năng lực giao tiếp của học sinh.

2. Nhà quản lý giáo dục và các chuyên viên xây dựng chương trình: Thông tin trong luận văn giúp đánh giá và điều chỉnh nội dung chương trình tiếng Anh, tích hợp các yếu tố ngữ dụng nhằm đáp ứng nhu cầu thực tế của học sinh.

3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành sư phạm tiếng Anh: Tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng trong lĩnh vực phát triển năng lực ngữ dụng, cũng như các lý thuyết về ngôn ngữ rào đón.

4. Các tổ chức đào tạo và phát triển kỹ năng tiếng Anh: Cơ sở để thiết kế các khóa học, tài liệu và hoạt động đào tạo nhằm nâng cao kỹ năng giao tiếp tiếng Anh cho học sinh và người học ở trình độ trung cấp.

Câu hỏi thường gặp

1. Ngôn ngữ rào đón là gì và tại sao nó quan trọng trong giao tiếp tiếng Anh?
   Ngôn ngữ rào đón là các từ hoặc cụm từ giúp người nói giảm bớt mức độ chắc chắn hoặc cam kết trong câu nói, nhằm thể hiện sự lịch sự, tránh gây hiểu lầm hoặc xung đột. Ví dụ như "I think", "maybe", "probably". Nó quan trọng vì giúp giao tiếp trở nên tự nhiên và hiệu quả hơn, tránh thất bại ngữ dụng.

2. Làm thế nào để học sinh trung học có thể cải thiện kỹ năng sử dụng ngôn ngữ rào đón?
   Học sinh cần được hướng dẫn cụ thể về các loại ngôn ngữ rào đón và luyện tập qua các hoạt động giao tiếp thực tế như đóng vai, thảo luận nhóm, và làm bài tập điền từ. Việc thực hành thường xuyên giúp hình thành thói quen sử dụng phù hợp.

3. Giáo viên có thể áp dụng phương pháp nào để dạy ngôn ngữ rào đón hiệu quả?
   Giáo viên nên tích hợp hướng dẫn ngôn ngữ rào đón vào các bài học kỹ năng nói, sử dụng các hoạt động như gap-filling, role-play, và phản hồi tích cực để khuyến khích học sinh sử dụng ngôn ngữ rào đón trong giao tiếp.

4. Ngôn ngữ rào đón có ảnh hưởng như thế nào đến sự tự tin khi nói tiếng Anh của học sinh?
   Việc sử dụng ngôn ngữ rào đón giúp học sinh giảm áp lực phải nói chính xác tuyệt đối, tạo cảm giác thoải mái và tự nhiên hơn khi giao tiếp, từ đó tăng sự tự tin và khả năng duy trì cuộc hội thoại.

5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các trường học khác không?
   Mặc dù nghiên cứu được thực hiện tại một trường địa phương, các kết quả và đề xuất có thể được điều chỉnh và áp dụng cho các trường học khác có điều kiện tương tự, đặc biệt là những nơi học sinh có trình độ tiếng Anh trung cấp và ít cơ hội giao tiếp thực tế.

Kết luận

• Nghiên cứu đã chứng minh rằng việc hướng dẫn sử dụng ngôn ngữ rào đón giúp học sinh trung học phổ thông tại Trường THPT Hải Lăng nâng cao năng lực ngữ dụng và kỹ năng nói tiếng Anh một cách rõ rệt.
• Giáo viên và học sinh đều nhận thức được vai trò quan trọng của ngôn ngữ rào đón trong giao tiếp tiếng Anh, mặc dù mức độ nhận thức của học sinh còn đa dạng.
• Phương pháp thí nghiệm với 9 tiết học hướng dẫn và thực hành đã tạo điều kiện để học sinh phát triển kỹ năng sử dụng ngôn ngữ rào đón phù hợp với ngữ cảnh giao tiếp.
• Kết quả nghiên cứu góp phần làm rõ mối quan hệ giữa năng lực ngữ dụng và kỹ năng nói, đồng thời cung cấp cơ sở thực tiễn cho việc cải tiến phương pháp giảng dạy tiếng Anh tại các trường trung học phổ thông.
• Các bước tiếp theo nên tập trung vào việc mở rộng phạm vi nghiên cứu, phát triển tài liệu giảng dạy và tổ chức các khóa tập huấn cho giáo viên nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy ngôn ngữ rào đón.

Hành động khuyến nghị: Các nhà giáo dục và quản lý cần xem xét tích hợp hướng dẫn ngôn ngữ rào đón vào chương trình giảng dạy tiếng Anh, đồng thời khuyến khích học sinh thực hành thường xuyên để nâng cao năng lực giao tiếp thực tế.