Nghiên cứu hoạt động sinh kế của hộ dân tộc thiểu số xã Dương Sơn, huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn trong bối cảnh biến đổi khí hậu

• Tác giả: Luân Thị Mỹ Hạnh
• Người hướng dẫn: Đặng Thị Bích Huệ
• Trường học: Đại học Nông Lâm Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Phát triển nông thôn
• Đề tài: Nghiên cứu hoạt động sinh kế của hộ dân tộc thiểu số xã Dương Sơn, huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn trong bối cảnh biến đổi khí hậu
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp đại học
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC HÌNH
• DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
• 1. MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
• 1.2.1. Mục tiêu chung
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Ý nghĩa của đề tài
• 1.3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học
• 1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 2. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 2.1. Một số vấn đề cơ bản về biến đổi khí hậu
• 2.1.1. Khái niệm khí hậu, thời tiết, BĐKH
• 2.1.2. Nguyên nhân BĐKH
• 2.1.2.1. Nguyên nhân do tự nhiên
• 2.1.2.2. Nguyên nhân do các hoạt động con người
• 2.1.3. Biểu hiện của BĐKH
• 2.1.4. Tác động của BĐKH
• 2.1.4.1. Sức khỏe
• 2.1.4.2. Đến tài nguyên nước
• 2.1.4.3. Đến môi trường
• 2.1.4.4. Đến nông lâm ngư nghiệp và an ninh lương thực
• 2.2. Một số vấn đề cơ bản về sinh kế
• 2.2.1. Khái niệm sinh kế
• 2.2.2. Các nguồn vốn sinh kế
• 2.2.2.1. Nguồn nhân lực
• 2.2.2.2. Nguồn lực xã hội
• 2.2.2.3. Nguồn lực tự nhiên
• 2.2.2.4. Nguồn lực vật chất
• 2.2.2.5. Nguồn lực tài chính
• 2.2.3. Khung sinh kế bền vững
• 3. ÐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Ðối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.1.1. Ðối tượng nghiên cứu
• 3.1.2. Phạm vi nghiên cứu
• 3.1.3. Ðịa điểm và thời gian nghiên cứu
• 3.2. Nội dung nghiên cứu
• 3.3. Phương pháp nghiên cứu
• 3.3.1. Phương pháp điều tra thu thập số liệu
• 3.3.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu
• 3.3.3. Phương pháp thống kê mô tả
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Ðiều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội xã Dương Sơn, huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn
• 4.1.1. Ðiều kiện tự nhiên
• 4.1.2. Ðiều kiện kinh tế - xã hội
• 4.1.3. Thống kê biến diễn BĐKH trên địa bàn xã Dương Sơn, huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn
• 4.2. Thiệt hại của hộ do các yếu tố ảnh hưởng
• 4.3. Hoạt động sinh kế của hộ dân tộc thiểu số trong bối cảnh biến đổi khí hậu trên địa bàn xã Dương Sơn
• 4.3.1. Nguồn lực sinh kế của hộ dân tộc thiểu số
• 4.3.2. Các hoạt động sinh kế của hộ điều tra
• 4.3.3. Thu nhập từ các hoạt động sinh kế của hộ
• 4.3.4. Ảnh hưởng của thời tiết đến hoạt động sản xuất của hộ điều tra
• 4.3.5. Những khả năng thay đổi trong hoạt động sinh kế khi phải đối mặt với BĐKH
• 4.4. Một số giải pháp ứng phó, thích nghi với BĐKH
• 4.4.1. Giải pháp về nguồn nhân lực
• 4.4.2. Giải pháp về đất đai
• 4.4.3. Giải pháp về kĩ thuật
• 4.4.4. Giải pháp về vốn
• 4.4.5. Giải pháp về việc làm
• 4.4.6. Giải pháp về giáo dục và truyền thông
• 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. Ðối với Chính quyền và đoàn thể địa phương
• 5.2. Ðối với người dân địa phương
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng quan về sinh kế hộ và biến đổi khí hậu

Nghiên cứu tập trung vào sinh kế hộ của dân tộc thiểu số tại xã Dương Sơn, huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Biến đổi khí hậu đã gây ra những tác động nghiêm trọng đến đời sống và hoạt động sản xuất của người dân, đặc biệt là các hộ nghèo và dân tộc thiểu số. Nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết của việc đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp thích ứng để giảm thiểu tác động tiêu cực.

1.1. Khái niệm và tác động của biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu được định nghĩa là sự thay đổi trạng thái khí hậu do các hoạt động của con người hoặc tự nhiên. Tại xã Dương Sơn, các hiện tượng thời tiết cực đoan như lũ quét, hạn hán, và sạt lở đất đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến nông nghiệp bền vững và tài nguyên thiên nhiên. Nghiên cứu chỉ ra rằng nhiệt độ trung bình tăng và lượng mưa biến đổi đã làm suy giảm năng suất cây trồng và vật nuôi.

1.2. Sinh kế hộ và các nguồn lực

Sinh kế hộ được hiểu là các hoạt động và nguồn lực mà hộ gia đình sử dụng để duy trì cuộc sống. Tại xã Dương Sơn, các hộ dân tộc thiểu số chủ yếu dựa vào nông nghiệp và tài nguyên thiên nhiên. Tuy nhiên, biến đổi khí hậu đã làm suy giảm các nguồn lực này, khiến đời sống người dân gặp nhiều khó khăn. Nghiên cứu đề xuất cần tăng cường quản lý tài nguyên và hỗ trợ phát triển bền vững.

II. Thực trạng sinh kế hộ tại xã Dương Sơn

Nghiên cứu đã khảo sát thực trạng sinh kế hộ của các hộ dân tộc thiểu số tại xã Dương Sơn. Kết quả cho thấy, biến đổi khí hậu đã làm giảm năng suất nông nghiệp, tăng nguy cơ thiếu hụt lương thực và thu nhập. Các hộ dân phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc thích ứng với các điều kiện thời tiết cực đoan.

2.1. Tác động của biến đổi khí hậu đến nông nghiệp

Biến đổi khí hậu đã gây ra những thay đổi lớn trong nông nghiệp tại xã Dương Sơn. Các hiện tượng như hạn hán, lũ lụt và sâu bệnh đã làm giảm năng suất cây trồng. Nghiên cứu chỉ ra rằng, nhiều hộ dân đã phải thay đổi cơ cấu cây trồng và vật nuôi để thích ứng với điều kiện mới. Tuy nhiên, việc thiếu kiến thức và nguồn lực đã hạn chế hiệu quả của các biện pháp này.

2.2. Thu nhập và đời sống người dân

Thu nhập của các hộ dân tại xã Dương Sơn chủ yếu phụ thuộc vào nông nghiệp và tài nguyên thiên nhiên. Biến đổi khí hậu đã làm giảm đáng kể thu nhập từ các hoạt động này. Nghiên cứu cho thấy, nhiều hộ dân đã phải tìm kiếm các nguồn thu nhập thay thế như làm thuê hoặc buôn bán nhỏ. Tuy nhiên, các hoạt động này thường không ổn định và không đủ để đảm bảo cuộc sống.

III. Giải pháp thích ứng và phát triển bền vững

Nghiên cứu đề xuất một số giải pháp nhằm giúp các hộ dân tộc thiểu số tại xã Dương Sơn thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển sinh kế bền vững. Các giải pháp tập trung vào việc tăng cường quản lý tài nguyên, hỗ trợ kỹ thuật và tài chính, cũng như nâng cao nhận thức của người dân.

3.1. Giải pháp về nguồn nhân lực và kỹ thuật

Để thích ứng với biến đổi khí hậu, nghiên cứu đề xuất tăng cường đào tạo kỹ thuật và nâng cao kiến thức cho người dân. Các chương trình đào tạo cần tập trung vào nông nghiệp bền vững, quản lý rủi ro và sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên. Ngoài ra, cần hỗ trợ các hộ dân tiếp cận các công nghệ mới và giống cây trồng chịu hạn.

3.2. Giải pháp về chính sách hỗ trợ

Nghiên cứu nhấn mạnh vai trò của chính sách hỗ trợ từ chính quyền địa phương và các tổ chức phi chính phủ. Các chính sách cần tập trung vào việc cung cấp tín dụng ưu đãi, hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng và thúc đẩy các mô hình phát triển bền vững. Đồng thời, cần tăng cường công tác truyền thông để nâng cao nhận thức của người dân về biến đổi khí hậu và các biện pháp thích ứng.